روستای داورآباد، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان آرادان درغرب استان سمنان ایران است و در گذشته با عنوان مزرعه سرمشقی و نمونه ده خوانده می‌شد.
درختان کهنسال، باغ‌های میوه، آب‌انبارهای تاریخی و مجموعه انبارهای داورآباد که به نام‌های «انبار غله داورآباد» و «انبارهای شرکت تعاونی روستایی داورآباد» خوانده می‌شود دارای چنان جاذبه‌ای است که مقصد گردشِ گردشگران و مسافران به ویژه در ایام نوروز محسوب می‌شود.
مجموعه انبارهای داورآباد
این مجموعه که به نام‌های «انبار غله داورآباد» و «انبارهای شرکت تعاونی روستایی داورآباد» خوانده می‌شود، شامل پنج بنای مجزا از هم شامل دو انبار کوچک با پلان مربع در ضلع شمالی و سه انبار بزرگ با پلان مستطیل در ضلع جنوبی بود که در حدود سال ۱۳۱۸ شمسی احداث شد.
بازدید از این مجموعه برای دوستداران مناظر طبیعی و دست‌ساز گذشتگان می‌تواند بسیار مفرح باشد.
آب انبارها و پله‌های نفس‌گیر
یکی دیگر از آثار قدیمی داورآباد، آب انبار این روستاست که در سال ۱۳۱۵ احداث شد. این بنا در جنوب خیابان اصلی روستا و در محوطه ساختمان‌های معروف به انبارهای شرکت تعاونی واقع شده‌است.
این آب انبار به کمک راه پله‌ای که در قسمت جنوبی آن قرار داشت با ۳۶ پله ۲۵ سانتیمتری و دو پله نفس‌گیر به پاشیر می‌رسید و مورد استفاده قرار می‌گرفت. ارتفاع مخزن آب انبار حدود ۹متر و شعاع آن ۳۰ متر است.
قلعه‌های تاریخی ده آباد
بر اساس اطلاعات قدیمی‌های منطقه، داور آباد در منطقه بین روستاهای هشت آبان داور آباد کنونی، تعدادی قلعه کوچک و بزرگ به وسعت ۵۰ هکتار وجود داشت که به ده آباده معروف بودند. این قلعه ها از شرق گورستان هشت آباد شرع می‌شد و تا محل یخچال داور آباد ادامه داشت.
قلعه های یادشده با دیوارهای گلی نسبتا مرتفعی محصور شده بودند و درِ ورودی آنها در سمت جنوب بود. در جنوب ده آباد تپه ای با جهت شرقی- غربی به موازات جاده فعلی هشت آباد به داور آباد معروف به تپه دراز قرار داشت.
کهنسالان بومی داورآباد نقل می‌کنند در اوایل دهه ۱۳۲۰ با شکل گیری این روستا و احداث باغ‌های متعدد، کدخدا مرتضی صبوری خاکهای قلاع ده آباد را به مدت سه ماه با اسب و گاری به باغات خود انتقال داد. در حین تسطیح این تپه ها، مردم آثار حمام، آب انبار، حوض و کوره آجرپزی را در منطقه یادشده مشاهده کردند.
با آغاز فعالیت شرکت سهامی زراعی داور آباد، آثار و بقایای محوطه های یادشده کاملا تسطیح شد و متاسفانه در هیچ یک از منابع تاریخی به محوطه تاریخی ده آباد اشاره ای نشده است.
همچنین یک باب یخچال در سال ۱۳۱۵ در شمال باغ ملی ساخته شده بود که متاسفانه بنای آن تخریب شده و تنها آثار دیوارهای آن باقی مانده است که بازدید از این بقایای نیز خالی از لطف نیست.
ساختمان دو طبقه اداره خالصه در محل فعلی ساختمان مخابرات داور آباد نیز از بناهای تاریخی روستا بود که در سال ۱۳۱۴ احداث و در سال های گذشته به کلی تخریب شد و از بین رفت.
حمام داور آباد نیز از بناهای بسیار زیبای روستا محسوب می شد که در سال های اولیه پس از پیروزی انقلاب تخریب شد.
گذری در تاریخ داورآباد
این روستا در دهستان یاتری و در مختصات ۵۲ درجه و ۲۹ دقیقه طول شرقی و ۳۵ درجه و ۱۳ دقیقه عرض شمالی قرار دارد. ارتفاع داورآباد از سطح دریا ۸۹۲ متر است. داورآباد در ۱۵ کیلومتری شرق شهر گرمسار و ۴ کیلومتری جنوب شرق مرکز شهرستان آرادان واقع شده‌است.
ایستگاه راه آهن یاتری نیز در حدود ۵۰۰ متری جنوب داورآباد قرار دارد.
داورآباد از شمال و شمال شرق با روستای کند قلی خان، از شرق با روستای کهن آباد، از جنوب با روستای رستم‌آباد، از جنوب شرق با روستای حسین‌آباد کردها، از غرب با روستای یاتری علیا و از شمال غرب با روستای هشت آباد، همسایه است.
وجه تسمیه داورآباد در ابتدای شکل‌گیری سال‌های ۱۳۱۲ تا ۱۳۱۶ مزرعه، سپس در سال‌های ۱۳۱۶ تا ۱۳۱۹ ده سرمشقی، مزرعه امتحانی و ده نمونه نامیده می‌شد. این روستا با این هدف و ایده ایجاد شد تا فعالیت‌های زراعی و باغی و صنایع دستی و همچنین شیوه ساختمان‌سازی و معابر آن، الگو و سرمشقی برای سایر روستاییان منطقه باشد. با توجه به اینکه اراضی دولتی زیر نظر وزارت مالیه اداره می‌شد، در سال ۱۳۱۹ به دستور علی اکبر داور، وزیر مقتدر و بانفوذ مالیه در دوره پهلوی اول، بر بنای روستا افزوده شد و رونق و توسعه قابل توجهی پیدا کرد و از آن پس به داورآباد موسوم گردید.
سابقه تقسیمات سیاسی- اداری
روستای داورآباد، یکی از روستاهای نوبنیاد شهرستان آرادان محسوب می‌شود که در سال‌های ۱۳۱۲تا ۱۳۱۶ خورشیدی با اسکان شماری از کشاورزان روستاهای هشت آباد و کندقلی خان در اراضی دولتی خوار شکل گرفت.
این روستا تا تاریخ ۱۶ آذر ۱۳۱۶ تابع بخش خوار شهرستان تهران بود. داورآباد در اواخر دهه ۱۳۲۰ یکی از روستاهای دهستان یاتری تابع بخش گرمسار در شهرستان دماوند محسوب می‌شد. در سال ۱۳۳۷ شهرستان گرمسار تشکیل گردید در این تاریخ داورآباد تابع بخش مرکزی این شهرستان شد. پس از اصلاح قانون تقسیمات کشوری در سال ۱۳۶۱ و تأسیس رسمی دهستان یاتری در تابعیت بخش مرکزی گرمسار، این روستا به عنوان مرکز دهستان مذکور انتخاب گردید. در سال ۱۳۷۴ و پس از تأسیس بخش آرادان، روستای داورآباد به عنوان مرکز دهستان یاتری، درتابعیت بخش آرادان شهرستان گرمسار قرار گرفت.
در مرداد سال ۱۳۹۰ بخش آرادان به شهرستان ارتقاء یافت و داورآباد به عنوان مرکز دهستان یاتری در تابعیت این شهرستان باقی ماند.
پیشینه تاریخی و روند توسعه
روستای داورآباد به دو دلیل مهم دارای اهمیت و اعتبار است: اول اینکه روستایی است نوبنیاد و هدف از ایجاد آن احداث مزرعه و روستایی نمونه بود تا سرمشق و الگویی برای مردم روستاهای دیگر شود.
داورآباد یادگار داور، وزیر سرشناس مالیه و عدلیه دوره پهلوی اول، است که در آبادانی و توسعه آن نقش بسزایی داشت. دومین عامل اهمیت بخشی به این روستا را باید در ایجاد اولین تعاونی روستایی کشور در آن به سال ۱۳۱۴ ذکر نمود.
پس از آن این روستا مورد توجه ویژه دولت وقت قرار گرفت و با احداث ساختمان اداره خالصه، انبار ذخیره غلات و محصولات کشاورزی، مرکز شرکت سهامی زراعی، باغات و امکانات زیربنایی و خدمات رفاهی و آموزشی، و تأسیس نهادهای اداری و اجتماعی، به سرعت توسعه یافت. مرکزیت و موقعیت جغرافیایی و ارتباطی ویژه این روستا در بین روستاهای آن زمان نیز در رشد و توسعه آن نقش به سزایی داشت.
همچنین روستای داورآباد مرکز دهستان یاتری و یکی از روستاهای مهم و رو به رشد شهرستان آرادان محسوب می‌شود. این روستا به دلیل دارا بودن امکانات متعدد آموزشی، بهداشتی، درمانی، اداری، خدماتی و بانکی و همچنین مرکزیت جغرافیایی نسبت به روستاهای مجاور، از اهمیت خاصی برخوردار است.
