خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - محمد حسین عابدی: معلوم است چرخ خریدش خالی است چون مثل پر کاه از زمین بلند می‌شود، ماسک بر دهان دارد و به‌دشواری نفس می‌کشد. چند قدم یک‌بار می‌ایستد گروه روسری را سفت می‌کند ماسکش را برمی‌دارد نفسی چاق می‌کند و به خانمی که معلوم است نمی‌شناسد غرولند می‌کند که لیموشیرین را می‌دهد ۱۵ هزار تومان.
فرقی نمی‌کند کیست یا اصلاً توجهی می‌کند یا خیر؛ فقط می‌خواهد این موضوع را به کسی بگوید و دل پرش را خالی کند. هنوز سرما رخت برنبسته اما پیشانی‌اش عرق کرده است با هیجانی وصف‌ناشدنی به خانم روبرویش می‌گوید بی‌انصاف هستند یک لیمو چیست که ۱۵ هزار تومان پولش می‌شود یک پرتغال چرا باید ۵۵۰۰ باشد کیوی می‌گوید ۱۱ هزار تومان و لیمو ترش ۵۰ هزار تومانی که آقای میوه‌ها شده، تازه منت هم می‌گذارد که برو ارزان‌تر پیدا کردی سلام ما را هم برسان.
چند متر آن‌سوتر مغازه قرار دارد صدای پیرزن بلندبلند در خیابان می‌پیچد، روی سخنش زن چادری غریبه است اما انگار منظورش مغازه‌دار است. زن چادری که دیرش شده می‌گوید چه می‌شود کرد مادر جان این روزها همه زده‌اند به در بی‌انصافی هر کی می‌خواهد آن دیگری را تیغ بزند.
همه جا همین وضعیت است
این وضعیت صرفاً به میوه‌فروشی‌های بالای شهر هم منتهی نمی‌شود هسته مرکزی و محل عمده‌فروشی‌ها هم همین است. روز بازارها و جمعه‌بازارها به خاطر کرونا تعطیل هستند و مردم مایحتاجشان را از خیابان‌های مملو از میوه و تره‌بار هسته مرکزی شهر که سابقاً کمی ارزان‌تر از بقیه جاهای شهر بودند و امروز تفاوتی بین هیچ‌کدامشان نیست تهیه می‌کنند. آن‌هایی که معمولاً مرد جوانی بیرون مغازه با یک پلاستیک در دست فریاد می‌زند بدو خیار ببر چهار تومان، گوجه بدم سه کیلو ده هزار تومان … آن مغازه‌هایی که نمی‌گذارند دست‌چین کنی هم امروز لیموشیرین را ۱۵ هزار تومان و لیموترش را تا ۴۵ هزار تومان هم می‌فروشند.
یکی از میوه‌فروش‌ها دراین‌باره می‌گوید: تقاضا زیاد شده و قیمت از مرکز بالا رفته است یعنی ما همین‌قدر می‌خریم که مجبوریم همین میزان هم بفروشیم اگر من امروز کیوی را ۱۱ هزار تومان می‌دهم مطمئن باشید که ۱۰ هزار تومان خودم خریده‌ام!
زنجبیل یا آن طوری که مردم در استان سمنان می‌گویند زنجفیل تازه ۳۵ هزار تومان، لیموترش ۴۵ هزار تومان، سیر از ۳۵ تا ۵۰ هزار تومان، کیوی ۱۱ هزار تومان، سیب هشت هزار و ۵۰۰ تومان، هل سبز ۱۰۰ گرم ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان یعنی درواقع کیلویی یک‌میلیون و ۲۵۰ هزار تومان و این شرایط امروز بازارها در استان سمنان است.
گرانی و اثر کرونا
گرانی براثر افزایش تقاضا آن‌هم به دلیل گسترش ویروس کرونا! یکی می‌گوید باید بدن را تقویت کرد و ویتامین سی مصرف کرد از فردا داروخانه‌ها پشت شیشه‌شان مجبور هستند که بنویسند قرص جوشان نداریم لطفاً سوال نفرمائید چراکه همه آن را یکجا فروخته‌اند. دیگری می‌گوید لیمو ترس و سیر را باهم ترکیب کنید تا کرونا نگیرید سیر از ۱۸ هزار تومان به ۲۳ و از ۲۳ به ۵۰ هزار تومان می‌رسد و این شرایطی نیست که مردم در این روزها انتظارش را می‌کشند.
مهدی یحیایی معاون صمت استان سمنان خواستار گزارش موارد تخلف از سوی مردم با سامانه ۱۲۴ شد و به خبرنگار مهر، گفت: درست است که ۵۵ بازرس رسمی و ده‌ها بازرس افتخاری در این ایام به کار گرفته‌شده‌اند اما باید گفت مردم نیز خودشان نقش مهمی در راستای برخورد با متخلفان دارند.
وی افزود: مردم می‌توانند هرگونه گران‌فروشی، کم‌فروشی، احتکار و … را با سامانه ۱۲۴ سازمان صنعت معدن در جریان بگذارند و مطمئن باشند که به موارد رسیدگی می‌شود.
تقصیر بازار تهران است!
از طرف دیگر رئیس اتحادیه میوه و تره‌بار سمنان در واکنش به خبر گرانی دو برابری سیر و دیگر مرکبات در مصاحبه‌ای علت این جهش قیمتی را افزایش قیمت محصولات در بازار تهران اعلام کرد این در حالی است که برای مثال همین محصول سیر در درون استان سمنان تولید می‌شود و قیمت آنچه ربطی به بازار تهران دارد!
هرچند این روزها اتحادیه میوه و تره‌بار از مردم خواسته تا در قبال خریدی که می‌کنند از فروشندگان برگ خرید دریافت کنند تا بتوانند آن را پیگیری کنند اما اگر بپذیریم که بازار تهران گران شده این امر چه ربطی به میوه‌ها و محصولاتی دارد که از چند روز قبل در مغازه‌ها وجود داشته است؟
به نظر می‌رسد احتکار و سوءاستفاده دو عامل اصلی گران شدن میوه‌هایی مانند لیموشیرین و کیوی و محصولاتی چون سی رشده‌اند اینکه اصلاً سیر درمان‌کننده کرونا است یا خیر، موضوعی دیگر است اما نان درآوردن از نگرانی مردم موضوعی است که به‌راحتی این روزها در سطح استان سمنان مشهود به نظر می‌رسد.
تقصیر را گردن اقتصاد نیندازید
علی‌رضا صالحیان مدرس اقتصاد دراین‌باره بره خبرنگار مهر، می‌گوید: اینکه افزایش تقاضا قیمت را بالابرده و یا حتی کالایی را کم یاب کند امری طبیعی بوده که در علم اقتصاد در همه جای دنیا هم ممکن است رخ دهد اما میزان آن در کشورها و جوامع مختلف متفاوت است.
وی بابیان اینکه افزایش ۱۰۰ درصد قیمت برخی اقلام مثلاً سیر را نباید گردن اقتصاد دانست بلکه این اثر شوم سوءاستفاده و سرقت از جیب مردم و طمع برخی کاسبان است، می‌گوید: اغلب کاسبان ما خوشبختانه انسان‌های اخلاق‌مداری هستند اما دلالان، عمده‌فروشان، لابی گران و احتکار کنندگان این روزها قیمت اقلام را در بازار تعیین می‌کنند درنتیجه کسبه و مردم علت این گرانی را اقتصاد ندانند چراکه هیچ جای اقتصاد نمی‌گوید وقتی مردمت به کالایی نیاز دارند آن را حبس کن، مدتی نگه‌دار باقیمت ۱۰۰ درصد بیشتر از سابق بفروش.
صالحیان بابیان اینکه عدم درک شرایط موجود از سوی دیگر به این شرایط دامن زده است، تأکید داشت: مردم با افزایش بی‌رویه و بی‌مورد تقاضا به تورم شب عید دامن زده‌اند درحالی‌که نگرانی‌ها درزمینهٔ کرونا غالباً از سوی همین دلالان و کاسبانی در فضای مجازی پراکنده می‌شود که نانشان از نگرانی مردم تأمین می‌کنند.
عزم جدی وجود دارد اما توانش نیست
عزم جدی برای برخورد با احتکار و گران‌فروشی وجود دارد اما توانش خیر؛ این جمله‌ای است که همتی کارشناس بازرگانی و عضو سابق اتاق سمنان به خبرنگار مهر، می‌گوید.
وی می‌افزاید: با ۵۰ تا ۶۰ بازرس که نمی‌شود ۳۰ هزار صنف را بازدید و نظارت کرد درنتیجه زنجیره نظارت تکمیل نمی‌شود وقتی زنجیره نظارت تکمیل نمی‌شود سوءاستفاده‌ها و دلالی‌ها چون قارچ فرصت رشد کردن پیدا می‌کنند و لذا یکباره جامعه را مملو از گرانی تورمی می‌کنند.
دراین‌بین هم هستند افرادی که در میوه‌فروشی‌های شأن اعلام کرده‌اند که تا پایان کرونا قیمت اقلام را افزایش نمی‌دهند و میوه و سیر و … را با همان قیمتی که در قبل خریده‌اند ارائه می‌کنند بماند که وظیفه هر کاسبی این است که اگر جنسی را ۱۰ هزار تومان می‌خرد نهایتاً آن را ۱۲ هزار تومان بفروشد حتی اگر آن جنس بعد از خرید وی ۴۰ هزار تومان شد! اینکه چرا منت عدم سود کشیدن روی میوه‌جات بر سر مردم نهاده می‌شود آن‌هم پولی که با گران کردن بقیه میوه‌ها جبران می‌شود، خود سوال عجیبی است؟
علی‌ای‌حال باید قدردان آن دست کسبه‌ای بود که مردم را درک می‌کنند و در این شرایط سخت بدون اینکه به روی کسی بیاورند از مردم و شهروندان حمایت می‌کنند کاری پسندیده که قهرمانان گمنام شهرمان را می‌سازد.
یاد زمان جنگ بخیر
حاج مرتضی یاراحمدی یکی از این کسبه است که با مهربانی بدون اینکه پشت شیشه مغازه‌اش هم نوشته باشد تا پایان کرونا قیمت اقلام افزایش نمی‌یابد، تمام اقلام مغازه‌اش را هم نسیه و هم ارزان‌تر می‌دهد او معتقد است: من یاد زمان جنگ افتادم که استکان، نعلبکی، قندان و قوری و … دسته دسته توسط کسبه کارتن می‌شد و به مردم می‌دادیم یا کبریت و فتیله چراغ نفتی و… به همین شکل؛ امروز هم انگار درگیر جنگ هستیم و باید به هم کمک کنیم.
حاج مرتضی می‌گوید: خدا روزی‌رسان است و من معتقد هستم اگر او ندهد نمی‌دهد و اگر هم بخواهد بدهد خواهد داد اینکه من و شما چقدر مشتری داشته باشیم نداشته باشیم جنس را چقدر بفروشیم مسائل جنبی کاسبی است اصل چیز دیگری است.
از او درباره کسبه جوان می‌پرسم و می‌گوید: اینها دو دسته‌اند یا آنانی که می‌خواهند ره صد ساله را یک شبه بروند در نتیجه باید روی هر جنس دو برابر سود کنند تا راضی شوند وگرنه از فروش آن محصول خود داری می‌کنند و دوم کسانی هستند که مجبور هستند یعنی صاحب ملک بی انصاف برایشان ماهی سه میلیون تومان اجاره در نظر گرفته و این جوان بیچاره باید سر ماه آن را تأمین کند در نتیجه هر دوی این رفتارها اشتباه است و به فرهنگ ما باز می‌گردد در نتیجه من این امر را فرهنگی می بی نم نه اقتصادی.
من حق دارم گران بفروشم
نقطه مقابل حاج مرتضی کاسبی است که پوشک، پلاستیک، لوازم حمام، شوینده و.. می‌فروشد دستکش‌های پلاستیکی ساده را بسته‌ای ۱۰ هزار تومان می‌دهد با اینکه روی محصول زده شده قیمت برای مصرف کننده پنج هزار تومان و جالب اینکه ۲۰ عدد دستکش لاتکس را ۴۰ هزار تومان می‌فروشد وقتی دلیلش را از او می‌پرسم می‌گوید اگر من الان که به اقلام مغازه‌ام نیاز دارند کاسبی نکنم چه وقت کاسبی کنم؟
او که خود را محق هم می‌داند می‌افزاید: یکسال و نیم مغازه باز کرده‌ام ارزان‌ترین قیمت‌ها را می‌دادم بهترین اجناس را می‌آوردم تمام مایع‌های شوینده من زیر قیمت بازار بود کسی از من خرید نمی‌کرد حتی احوالی نمی‌گرفت چه شد حالا که تقاضای بازار به اقلام من افتاد یکباره من شدم کاسب! مغازه دار! مهم!
این کاسب می‌گوید: من معتقد هستم که حق با من است چرا که حق مردم همین است یکسال و نیم من همین دستکش را چهار هزار تومان می‌فروختم کسی نگاه هم نمی‌کرد حالا که گذرشان به من افتاده چرا من نگاه نکنم؟
گرانی فزاینده شب عید
گرانی شب عید همراه با گرانی و افزایش تقاضای کرونا سبب شده تا قیمت‌ها به طرز فزاینده‌ای بالا بروند همانطور که در بالا نیز بیان شد دلیل آن نخست افزایش تقاضا و سپس سودجویی برخی معدود کسبه هستند که در این بحران‌ها به دنبال سود بیشترند اما چاره چیست؟
به نظر می‌رسد کاهش تقاضای خانوار به اندازه معقول، عدم احتکار خانگی، نظارت بیشتر دولت و در پایان فرهنگ سازی می‌تواند بهترین راهکارهایی باشد که هم تقاضای کاذب در زمان بحران‌هایی مانند کرونا را کاهش دهد و هم بتواند کمی معقولیت در جامعه رواج دهد.
