استان سمنان زبان، گویش و لهجه های بسیاری را در خود جای داده است و در این کتاب به ریشه ها، تلفظ و آوانویسی واژگان شهرها و مناطق دارای گویش این استان می پردازد.
این کتاب به نصاب واژگان گویش ها و لهجه های سمنان، سرخه، امامزاده عبدالله، ایج، بیابانک، لاسگرد، افتر، اروانه، مومن آباد، سنگسر، شهمیرزاد، چاشم، پرور، شاهرود، بسطام، مجن، خرقان، دامغان، دیباج، تویه دروار، ایوانکی، الیکایی و طبری پرداخته است و بر اساس شعرها و ادبیات این مناطق آوانویسی و تلفظ واژگان را بررسی کرده است.
در مقدمه این کتاب توسط فریدون اعوانی به اصالت های مدنی و فرهنگی این مرز و بوم به ویژه فرهنگ استان سمنان اشاره شده است و در ادامه آمده است: تردیدی نیست که شهرها، روستاها و ایلات استان دارای متنوع ترین نمونه های گفتاری در مقایسه با سایر استان های ایران است.
در کتاب «نصاب واژگان گویش‌های شهرها و روستاهای استان سمنان» پژوهشی درباره بیش از ۲۰ گویش و لهجه «سرزمین گویش ها» با تاکید بر شعرهای شاعران استان مورد بررسی قرار داده است و شباهت‌های واژگانها در مناطق مختلف را نیز تحلیل می کند.
بخشی از کتاب
سمنان که اهالی آن را «سمن» می خوانند، دیاری است کهن با گویشی که «سمنی» نامیده می شود و ریشه در زبان پهلوی دارد. همچنین ویژگی های دیگری از جمله سامانه های «صرفی و نحوی» و نیز چند شباهت ساختاری آن با زبان «اوستایی» موجب گردیده تا توجه پژوهشگران و زبان شناسان ایرانی و غیر ایرانی را به خود جلب نماید.
آرتور کریستن سن دانمارکی را نخستین پژوهشگری می دانند که نظری به این گویش جلب شد و در بهار ۱۹۱۴ میلادی رهسپار سمنان شد و رساله پژوهشی خود با نام «لهجه سمنانی» را نگاشت و دکتر منوچهر ستوده نخستین پژوهشگر ایرانی است که در سال ۱۳۳۷ به سمنان آمد و کتاب «لغات و اصلاحات سمنانی، سنگسری و لاسجردی» را تالیف کرد.
درباره مولف
محمدرضا جدیدی متولد ۱۳۵۹ در شهر سمنان و دارای مدرک کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عرب است.
وی در سال ۱۳۹۰ موسسه فرهنگی هنری سمن بویان را جهت ارتقای سطح فرهنگ و دانش عمومی در خصوص مسائل فرهنگی، ادبی و زبان شناسی سمنان تاسیس کرد که تا کنون بیش از ۴۰ اثر در زمینه فرهنگ بومی استان به ویژه شهر سمنان را با همکاری انتشارات مختلف به چاپ رسانده است.
