محمد رضا دربیگی نامقی در مقدمه کتاب آورده است: قدر مسلم منابع حاضر نه همه آن منابعی است که باید باشد بلکه تنها میتوان ادعا نمود که صرفا بخشی از منابع است که ما بدان دست یافتهایم.
نسخههای خطی، تاریخ سیاقی، گزیده رساله انتقامیه و بازیابی و احیای آثار مکتوب عنوان چهار فصل کتاب «گنجینه نسخ خطی دانشوران استان سمنان» است.
بر اساس گفته نویسنده، نسخه تاریخ سیاقی در کتابخانه مجلس شورای اسلامی ثبت و نگهداری میشود که جلد آن تیماج قرمز رنگ و طول صفحه های آن ۳۱ و عرض آن ۲۰.۵ است و به زبان فارسی و در موضوع تاریخ در ۸۲ برگ به خط شکسته نستعلیق تحریری نوشته شده و خواندن آن دشوار نیست.
سیاق، شیوه ای از عددنویسی رمزگونه برای ثبت آگاهی از ارقام نقدی و جنس است که در گذشته در پهنه ایران و سرزمینهای پیرامون آن متداول بوده و تمامی درآمدهای جاری در جامعه ، با این ارقام توسط اشخاص، کسبه، تجار و ماموران در دیوان محاسبه، ثبت و ضبط میشد.
گزیده رساله انتقامیه نیز که فصل سوم کتاب را شامل میشود، برگرفته از رسالهای به نام انتقامیه است که در کتابخانه دانشکده الهیات دانشگاه تهران به شماره ۸۷.۲ ثبت شده است و برگی ناقص از آغاز آن در نسخهای از کتابخانه مجلس آمده است.
این کتاب جلد ۷۲ از مجموعه دانشنامه فرهنگ و تمدن استان سمنان است که قرار است در ۱۱۰ جلد منتشر شود.
درباره نویسنده
محمدرضادربیگی نامفی در سال ۱۳۳۸ در گرگان به دنیا آمد. از جمله نقاط عطف در تحصیلات دوران ابتدایی وی ختم چندباره قرآن نزد مرحوم ملامحمد بصیری بود و سبب گرایش تحصیلی آتی در حوزه دین تعاملات بعدی وی در تحصیلات عالیه در سالهای قبل از انقلاب با دانشورانی چون محمود فاضل، غلامحسین ابراهیمی دینانی، منجر به تصحیح نسخ خطی تعلیقه بر اسفار آقاعلی نوری مدرس حکیم و تصحیح سالم بدایع الحکم هم شد.
الطاف الهی و برکات علمی بهرهمندی از محضر فرهیختگانی چون آشتیانی، شهابی، مهدوی دامغانی، رامیار، شانهچی، مصطفوی، فاطمی و مجتهدزاده و دیگران در مشهد و استادانی از جمله حائری یزدی و حجتی و برخی دیگر در تهران همواره در زندگی شخصی و علمیاش همراه بود.
پیوند فکری وی با زنده یاد جلالآل احمد سبب گرایش به ادبیات و بعدها ادبیات عرفانی شد. آشنایی و تعاملات پسینی وی با شرق شناسانی چون پرفسور هرمانسن و شبمل در شبه قاره هند و وارستگانی از جمله نذیراحمد و ظهورالدین احمد و دیگران وی را به حوزه مطالعات شرق شناسی کشاند و دستاورد آن بازیابی هویت شرقی و بر اساس بن مایههای فکری خویش به نگارش مقاله و ترجمه در این حوزه اهتمام ورزید.
قسمتی از کتاب
بیشتر محققانی که با نسخههای خطی به نوعی در ارتباطاند، عنایت دارند که روی آغازین برگهای این نسخ، تقریظ یا دست نگاشتهای از بزرگان دین و دانش درج گردیده و این که نسخه در تملک آنان بوده یا به هر دلیل دیگر، عباراتی بسیار شیوا، کلیدی و مهم در معرفی اثر یا مؤلف آن، نگاشتهاند که گاه به جهت شناخت عمیقی که با پدیدآور آن داشتهاند یا با نگارنده آن هم عصر بودهاند یا آن آثار را تدریس کردهاند و تقریظی نوشتهاند که در این صورت این تقریظات کاملا منحصر به فرد محسوب میشود.
به هر تقدیر این داده ها و اطلاعات ثبت شده در این دست نوشتهها، معمولا حاوی اطلاعات دست اول و نکاتی بدیع میباشند که شاید در هیچ یک از مصادر ترجمه و شرح نوشته شده، نظیر آن را نتوان یافت. به عنوان نمونه به تقریظات و یادداشتهای مرحوم حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی بر روی نسخههای خطی موجود در کتابخانه معظم له اشاره کنیم که مشحون و مملو از مطالب دست اول و منحصر به فرد در موضوع کتابشناسی یا نسخهشناسی اثر یا فوائد و نکات مهم و ارزشمند دیگری مانند ریال، تراجم، انساب و تاریخ در طول حیات شریفشان طی مقاطع مختلف تاریخی نگاشته اند.
حال چقدر بجاست که این دست نوشتهها از روی نسخ خطی کتابخانههای مورد شناسایی، ثبت، پردازش و بالمال در اثری جامع و وافی گردآوری گردد.
۷۳۵۹/۶۱۰۳