به گزارش ایرنا، تذکره الاولیاء به معنای یاد دوستان خدا، کتابی به زبان فارسی از عطار نیشابوری در شرح حال 97 تن از مشایخ صوفیه است که با هدف الگوگیری از سیره عملی و گفتاری آنان تالیف شده است، این کتاب عرفانی به نثر ساده و در قسمت هایی مسجع، در شرح احوال اولیاء و مشایخ صوفیه همواره مورد توجه ادبا و اندیشمندان قرار گرفته است.
حسن زاده توکلی در کتاب سخنی از بی سخنی به روایت شناسی ماجراهای تذکره الاولیاء می پردازد که این امر نشان از فرآیندهای تحول شخصیت های کتاب عطار نیشابوری دارد؛ رمزگشایی از عناصر مشترک در روایت حکایات تذکره الاولیاء و تبیین مسیر مشخص این مشترکات، درون مایه اصلی اثر به حساب می آید.
** الگوگیری شخصیت ها از چرخه پی رفتی تعادل و بی تعادلی
نویسنده در فصل نخست کتاب خود «روایت هایی از تحول شخصیت از الگوی چرخه پی رفتی تعادل نخست به بی‌تعادلی و بی‌تعادلی به تعادل دوم، یا یکی از این دو پاره پیروی می‌کند» آورده است.
روایت های تحول شخصیت، سرگذشت و ماجرای قهرمانانی است که چیزی آن ها را دیگرگون کرده و بار دیگر آن ها را از نو آفریده است و از این منظر، در روایت ها با دو شخصیت پیش از تحول و تحول یافته رو در روییم.
نویسنده سخنی از بی سخنی در فصل نخست می کوشد در روایت ها، تحول شخصیت را بر اساس چرخه ای که «تزوتان تودوروف» برای روایت تعریف و آن را «پی رفت» می نامد، بررسی کند.
احمدبن یزد کاتب، مرد مال دار، شمعون همسایه گگبر حسن بصری، بهرام همسایه احمد حرب، فضیل بن عیاض، خواجه رابعه، حسن بصری، عبدالله مبارک و ترسایی که می خواهد به تلبیس وارد خانه خدا شود از جمله شخصیت های تذکره الاولیا است که در سخنی از بی سخنی مورد واکاوی تحول شخصیت قرار گرفته اند.
** آغاز روایت بسیاری از شخصیت های تذکره الاولیا با توبه همراه است
در فصل دوم این کتاب که سوره مهر ناشر آن است، آغاز روایت بسیاری از شخصیت های کتاب عطار را با توبه گره خورده می داند و حتی در مواردی که از شخصیت ها خطایی سر نزده باشد.
در این فصل روایت تحول شخصیت همچون سرگذشت قهرمانی است که به یاری پیک بشارت به سفر اسطوره‌ای و رازآموزانه دعوت می‌شود و پس از پذیرفتن دعوت، برکت می‌یابد و به یاری این برکت، یاری‌دهندگان و برکت‌هایی که در ادامه سفر خواهد یافت از آستان جهان ناشناخته و آزمون‌ها می‌گذرد تا خود جزئی از ناشناخته شود.
اما قهرمان روایت گاه از بازگشت دوباره به جهان دیدار سر باز می‌زند و در بهشتی که به آن راه پیدا کرده است برای همیشه می‌ماند. در این میان، روایت تحول شخصیت با نماد پردازی‌های اسطوره شناسانه به شکل‌های مختلف پیش می‌رود و بررسی رشته پیوستگی این نماد پردازی ها با روایت‌ها را نشان خواهد داد.
رازآموزی بر لب گور، پیک بشارت در صورت آوا، روگردانی سالک از بازگشت، راز آموزی منتهی به مرگ، از بخش های فصل دوم کتاب سخنی از بی سخنی است.
** اقتدار خداگونه راوی، تغییر شخصیت ها را به مخاطب تحمیل می کند
حسن زاده توکلی در فصل سوم کتاب 444 صفحه ای آورده است، روایت های قصه گون تحول شخصیت، به دلیل داشتن راوی خدای گون در پیِ باورا کردن روایت برای مخاطب نیست و دخالت های خدای گونه روای، اقتدار مولف و قالب قصه این اجازه را به راوی می دهد تا تغییر شخصیت ها را به مخاطب تحمیل کند.
تلاش روایت برای گره‌زدن مخاطب با متن، گاه به تلاش روایت برای قانع کردن مخاطب منجر شده است. از همین روست که روایت گاه به ساختار‌های مدرن روایت‌گری نزدیک می‌شود و میان اجزای آن روابط عِلّی به وجود می‌آید.
از بخش های این فصل می توان به پذیرش غیبی، الگوی سه گانه، تایید تحول شخصیت از سوی شخصیت دیگر، تغییر مکان و موقعیت اجتماعی شخصیت اشاره کرد.
**روایت تحول شخصیت و سازه های مشترک/ معاملتی که متن با مخاطب می کند
صفحه 230 این کتاب شروع فصل چهارم است که در آن از معاملت متن با مخاطب، سخن گفته شده است.
در این فصل آمده است، در منطق متنی تذکره الاولیاء، آنچه که به عطار رسیده است، آنچه اهمیت دارد، در درجه نخست، معاملتی است که متن با مخاطب می کند و بسیاری از روایت ها سازه های مشترک با یکدیگر دارند. جزئیات برخی از روایت ها بی اندازه به یکدیگر نزدیک است.
** تحول و نمودهای میان دو قطب تحولی
در فصل پنجم، خواهید دید تحول شخصیت در این روایت‌ها به دلیل وجود راویِ مقتدر و دخالت‌های خداگونه او با جهش همراه شده است. اما در میان آن‌ها با روایت‌هایی رو‌‌به‌‌رو می‌شویم که جزئیات بیشتری از تغییر‌های مرحله به مرحلة شخصیت را دارند. حتی در دو روایت هیچ‌گونه جهشی دیده نمی‌شود.
**واکنش و تحول آن در شخصیت
ارتباط، شخصیت واسطه، شخصیت گمنام و نا آشنا و شخصیت غیبی بخش های فصل 6 را شامل می شود.
تحول‌یافتگی شخصیت نتیجة واکنش او به محرکی است که خود در نتیجة رو‌‌به‌‌رو شدن شخصیت با تجربه‌ای نو است. در بیشتر روایت‌ها ایجاد رابطه‌‌ای موجب کسب این تجربه می‌شود. در بسیاری از روایت‌ها این واکنش در پاسخ به کنش شخصیت واسطه ایجاد می‌شود. گاه به وجود آمدن خرق عادتی که به شخصیت واسطه منسوب است، شدت تأثیر این کنش را بیشتر می‌کند و شخصیت را به واکنش وا‌می‌دارد. وجود این جزئیات در روایت به مخاطب کمک می‌کند تحول‌یافتگی شخصیت را بپذیرد.
** روایت تحول شخصیت و نماد شناسی روان شناختی
کهن نمونه، سایه، همزاد، پیرفرزانه، ماندالا، پیرفرزانه در قالب ندای آمرانه، روگردانی سالک از بازشگت پیر فرزانه در چهره کودک، از بخش های فصل هفتم از کتاب سخنی از بی سخنی است.
در این فصل از کتاب خواهید خواند، روایت‌های تحول شخصیت، روایت پیوستن قهرمانی از عالم حس به عالم غیب است. از این روی، در این روایت‌ها با شخصیتی رو‌‌به‌‌رو هستیم که گاه به کمک شخصی دیگر یا با کمک نیرویی از جهان غیب از آستان جهان غیب می‌گذرد و گاه با برکتی که از آن جهان به دست آورده است، دوباره به عالم شهادت باز‌می‌گردد. راهنمای این شخصیت در بیشتر روایت‌ها چهره‌ای است که پیر فرزانه را نمادین می‌کند. از طرف دیگر، در بسیاری از روایت‌ها گذر شخصیت به جهان غیب به مدد ساحتی است که نقطة تلاقی این دو جهان (ماندالا) را نمادین می‌کند.
علاقه مندان می توانند به منظور تهیه این کتاب با قیمت 320 هزار ریال، به نمایندگی انتشارات سوره مهر حوزه هنری استان سمنان به نشانی سمنان، باغ فردوس، خیابان شهید صفائیان و دیگر کتابفروشی ها مراجعه کنند.
7342م/6103
انتهای پیام حسن زاده توکلی در کتاب سخنی از بی سخنی به روایت شناسی ماجراهای تذکره الاولیاء می پردازد که این امر نشان از فرآیندهای تحول شخصیت های کتاب عطار نیشابوری دارد؛ رمزگشایی از عناصر مشترک در روایت حکایات تذکره الاولیاء و تبیین مسیر مشخص این مشترکات، درون مایه اصلی اثر به حساب می آید.
** الگوگیری شخصیت ها از چرخه پی رفتی تعادل و بی تعادلی
نویسنده در فصل نخست کتاب خود «روایت هایی از تحول شخصیت از الگوی چرخه پی رفتی تعادل نخست به بی‌تعادلی و بی‌تعادلی به تعادل دوم، یا یکی از این دو پاره پیروی می‌کند» آورده است.
روایت های تحول شخصیت، سرگذشت و ماجرای قهرمانانی است که چیزی آن ها را دیگرگون کرده و بار دیگر آن ها را از نو آفریده است و از این منظر، در روایت ها با دو شخصیت پیش از تحول و تحول یافته رو در روییم.
نویسنده سخنی از بی سخنی در فصل نخست می کوشد در روایت ها، تحول شخصیت را بر اساس چرخه ای که «تزوتان تودوروف» برای روایت تعریف و آن را «پی رفت» می نامد، بررسی کند.
احمدبن یزد کاتب، مرد مال دار، شمعون همسایه گگبر حسن بصری، بهرام همسایه احمد حرب، فضیل بن عیاض، خواجه رابعه، حسن بصری، عبدالله مبارک و ترسایی که می خواهد به تلبیس وارد خانه خدا شود از جمله شخصیت های تذکره الاولیا است که در سخنی از بی سخنی مورد واکاوی تحول شخصیت قرار گرفته اند.
** آغاز روایت بسیاری از شخصیت های تذکره الاولیا با توبه همراه است
در فصل دوم این کتاب که سوره مهر ناشر آن است، آغاز روایت بسیاری از شخصیت های کتاب عطار را با توبه گره خورده می داند و حتی در مواردی که از شخصیت ها خطایی سر نزده باشد.
در این فصل روایت تحول شخصیت همچون سرگذشت قهرمانی است که به یاری پیک بشارت به سفر اسطوره‌ای و رازآموزانه دعوت می‌شود و پس از پذیرفتن دعوت، برکت می‌یابد و به یاری این برکت، یاری‌دهندگان و برکت‌هایی که در ادامه سفر خواهد یافت از آستان جهان ناشناخته و آزمون‌ها می‌گذرد تا خود جزئی از ناشناخته شود.
اما قهرمان روایت گاه از بازگشت دوباره به جهان دیدار سر باز می‌زند و در بهشتی که به آن راه پیدا کرده است برای همیشه می‌ماند. در این میان، روایت تحول شخصیت با نماد پردازی‌های اسطوره شناسانه به شکل‌های مختلف پیش می‌رود و بررسی رشته پیوستگی این نماد پردازی ها با روایت‌ها را نشان خواهد داد.
رازآموزی بر لب گور، پیک بشارت در صورت آوا، روگردانی سالک از بازگشت، راز آموزی منتهی به مرگ، از بخش های فصل دوم کتاب سخنی از بی سخنی است.
** اقتدار خداگونه راوی، تغییر شخصیت ها را به مخاطب تحمیل می کند
حسن زاده توکلی در فصل سوم کتاب 444 صفحه ای آورده است، روایت های قصه گون تحول شخصیت، به دلیل داشتن راوی خدای گون در پیِ باورا کردن روایت برای مخاطب نیست و دخالت های خدای گونه روای، اقتدار مولف و قالب قصه این اجازه را به راوی می دهد تا تغییر شخصیت ها را به مخاطب تحمیل کند.
تلاش روایت برای گره‌زدن مخاطب با متن، گاه به تلاش روایت برای قانع کردن مخاطب منجر شده است. از همین روست که روایت گاه به ساختار‌های مدرن روایت‌گری نزدیک می‌شود و میان اجزای آن روابط عِلّی به وجود می‌آید.
از بخش های این فصل می توان به پذیرش غیبی، الگوی سه گانه، تایید تحول شخصیت از سوی شخصیت دیگر، تغییر مکان و موقعیت اجتماعی شخصیت اشاره کرد.
**روایت تحول شخصیت و سازه های مشترک/ معاملتی که متن با مخاطب می کند
صفحه 230 این کتاب شروع فصل چهارم است که در آن از معاملت متن با مخاطب، سخن گفته شده است.
در این فصل آمده است، در منطق متنی تذکره الاولیاء، آنچه که به عطار رسیده است، آنچه اهمیت دارد، در درجه نخست، معاملتی است که متن با مخاطب می کند و بسیاری از روایت ها سازه های مشترک با یکدیگر دارند. جزئیات برخی از روایت ها بی اندازه به یکدیگر نزدیک است.
** تحول و نمودهای میان دو قطب تحولی
در فصل پنجم، خواهید دید تحول شخصیت در این روایت‌ها به دلیل وجود راویِ مقتدر و دخالت‌های خداگونه او با جهش همراه شده است. اما در میان آن‌ها با روایت‌هایی رو‌‌به‌‌رو می‌شویم که جزئیات بیشتری از تغییر‌های مرحله به مرحلة شخصیت را دارند. حتی در دو روایت هیچ‌گونه جهشی دیده نمی‌شود.
**واکنش و تحول آن در شخصیت
ارتباط، شخصیت واسطه، شخصیت گمنام و نا آشنا و شخصیت غیبی بخش های فصل 6 را شامل می شود.
تحول‌یافتگی شخصیت نتیجة واکنش او به محرکی است که خود در نتیجة رو‌‌به‌‌رو شدن شخصیت با تجربه‌ای نو است. در بیشتر روایت‌ها ایجاد رابطه‌‌ای موجب کسب این تجربه می‌شود. در بسیاری از روایت‌ها این واکنش در پاسخ به کنش شخصیت واسطه ایجاد می‌شود. گاه به وجود آمدن خرق عادتی که به شخصیت واسطه منسوب است، شدت تأثیر این کنش را بیشتر می‌کند و شخصیت را به واکنش وا‌می‌دارد. وجود این جزئیات در روایت به مخاطب کمک می‌کند تحول‌یافتگی شخصیت را بپذیرد.
** روایت تحول شخصیت و نماد شناسی روان شناختی
کهن نمونه، سایه، همزاد، پیرفرزانه، ماندالا، پیرفرزانه در قالب ندای آمرانه، روگردانی سالک از بازشگت پیر فرزانه در چهره کودک، از بخش های فصل هفتم از کتاب سخنی از بی سخنی است.
در این فصل از کتاب خواهید خواند، روایت‌های تحول شخصیت، روایت پیوستن قهرمانی از عالم حس به عالم غیب است. از این روی، در این روایت‌ها با شخصیتی رو‌‌به‌‌رو هستیم که گاه به کمک شخصی دیگر یا با کمک نیرویی از جهان غیب از آستان جهان غیب می‌گذرد و گاه با برکتی که از آن جهان به دست آورده است، دوباره به عالم شهادت باز‌می‌گردد. راهنمای این شخصیت در بیشتر روایت‌ها چهره‌ای است که پیر فرزانه را نمادین می‌کند. از طرف دیگر، در بسیاری از روایت‌ها گذر شخصیت به جهان غیب به مدد ساحتی است که نقطة تلاقی این دو جهان (ماندالا) را نمادین می‌کند.
علاقه مندان می توانند به منظور تهیه این کتاب با قیمت 320 هزار ریال، به نمایندگی انتشارات سوره مهر حوزه هنری استان سمنان به نشانی سمنان، باغ فردوس، خیابان شهید صفائیان و دیگر کتابفروشی ها مراجعه کنند.
7342م/6103
کپی شد
