به گزارش ایرنا، برخی آرایش کردن را امری تاریخی دانسته به نوعی این امر را هنجاری اجتماعی می دانند که در دوره های تاریخی گوناگون تنها تغییر شکل می دهد و ماهیت آن امری غیرعادی و ناهنجار محسوب نمی شود؛ برخی دیگر نیز، این مساله را نوعی ناهنجاری اجتماعی و فردی می دانند که به خصوص در سال های اخیر تحت تاثیر فرهنگ و رسانه های غربی و پدیده مدرنیته، آسیب های جدی فردی و اجتماعی به وجود آورده است.
در حال حاضر، لوازم آرایشی به یکی از خرید های محبوب دختران و زنان کشور تبدیل شده است تا جایی که طبق آمارها، ایران رتبه هفتم مصرف مواد آرایشی را در جهان و رتبه دوم را در بین کشورهای منطقه دارد.
بر اساس آمارها، حدود ١٥‌ میلیون نفر در ایران مصرف‌کننده لوازم آرایش به شمار می‌ آیند.
گزارش ها حاکیست زنان و دختران ایرانی به ‌طور متوسط ٤.٥‌ درصد از درآمد سالانه ‌شان را برای لوازم آرایش هزینه می ‌کنند که این میزان حدود سه برابر از متوسط ثبت شده برای زنان اروپایی بیشتر است.
این امر بر کسی پوشیده نیست که زیبایی باعث خرسندی انسان ها می شود، اما اشکال کار در افراط و تفریط در آرایش کردن است که برخی اصول اجتماعی و فرهنگی را تحت شعاع قرار می دهد.
کارشناسان معتقدند آرایش بی حد و اندازه در بین زنان و دختران ایرانی از ابعاد فرهنگی و اجتماعی دلایل متعددی دارد، اما ورای همه دلایل، این مساله شاید امید و سرابی برای کسب جایگاه ویژه و پیروی از برخی اصول خودساخته و غیرواقعی در برخی قشرهای جامعه است که به شکلی غیرمستقیم در ناخودآگاه جامعه در حال تبلیغ و گسترش است.
مدگرایی را شاید بتوان دلیلی برای رویکرد افراطی زنان ایرانی در استفاده از لوازم آرایشی دانست، این مساله نیز زاده رشد تفکراتی خودساخته و تقویت شده در اجتماع است که زنان و دختران را به مصرف لوازم آرایشی و پیروی از مد سوق می دهد.
صاحب نظران امر می گویند: ترویج ریشه های ساختگی مانند این که زیبایی و مد ضرورت و نیاز امروزی بشر است، آرایش را به امری گریزناپذیر و اجباری برای زنان و دختران جوان کشور تبدیل کرده است.
امروز به خاطر گسترده تر شدن وسایل ارتباط جمعی و گردش اطلاعات بسیاری از اعتقادها تغییر کرده است تا جایی که متغیرهای جدید اجتماعی برجسته تر از باورها در بین جوانان جلوه نمایی می کند.
استفاده از لوازم آرایشی در بین زنان از قدیم و در طول تاریخ همیشه وجود داشته است و موضوع جدیدی نیست، ولی مشکل آنجاست که متغیرهای جدید اجتماعی این مساله را برجسته ساخته است و برخی هنجارها و حتی اصول اخلاقی و رفتاری پذیرفته شده اجتماعی را تحت تاثیر قرار داده است.
یکی از عوامل برجسته شدن و افراط در آرایش کردن زنان و مساله ای که می توان به عنوان متغیر جدید اجتماعی به آن پرداخت، پایین آمدن سن آرایش در کشور به زیر 15 سال است و نکته جالب اینجاست که در کشورهای توسعه یافته گرایش به این قضیه بیشتر در زنان مسن و در سنین بالا و میانسالی دیده می شود.
به عقیده کارشناسان، زنان در کشورهای اروپایی در مناصب اجتماعی بیشتر حضور دارند و ضرورتی برای تایید گرفتن از دیگران یا در قاب بزرگتر قرارگرفتن در جامعه نمی بینند.
در این بین نقش رسانه ها را در استفاده از لوازم آرایشی نمی تواند نادیده گرفت، چرا که تبلیغات گسترده در رسانه به عنوان مهم ترین ابزار ارائه دهنده سرمشق های زیبایی به جامعه با وجود الگوها، مدل ها و ایده آل ها در این زمینه به قشر مخاطب تاثیرگذار است.
برخی بر این باورند، جایگاه اقتصادی و اجتماعی یکی از عوامل تعیین کننده در رفتار انسان هاست، افراد جامعه به طور طبیعی به بروز نمونه های رفتاری طبقه های بالاتر اجتماعی و اقتصادی خود گرایش دارند، در بین زنان گاهی برای رسیدن به این هدف از ابزار آرایش و زیباتر کردن چهره بهره گرفته می شود تا پایگاه اقتصادی و اجتماعی خود را تقویت کنند.
بی شک، خانواده به عنوان بنیادی ترین عامل تربیت کننده نقش خطیری در تلقین نوع رفتار فرد در خانه دارد، زمانی که مادران بی مهابا جلوی کودکان خود آرایش می کنند، این نگرش در بین دختران نیز تشدید می شود و آنان را به سمت و سوی استفاده از لوازم آرایشی سوق می دهد.
کارشناسان تاکید می کنند: دیدگاه مردسالار در طول تاریخ همواره وجود داشته است، بنابراین در چنین ساختاری زنان و دختران جوان برای زیبا جلوه کردن در نظر مردان آرایش می کنند، بسیاری از زنان در جامعه کنونی به این درجه از آگاهی دست نیافته اند که در راستای خواست نظام مردسالار نباید حرکت کرد.
به نظر می رسد با آموزش، افزایش آگاهی و کار رسانه ای باید زنان را به یادگیری مهارت های زندگی و اتکا به توانایی ها به جای اهمیت بیش از حد به ظاهرشان تشویق کرد.
از آن جایی که حلقه مفقوده مصرف لوازم آرایشی در کشور، فرهنگ آن است بنابراین فرهنگ سازی به منظور افزایش آگاهی و ارتقای فرهنگ صحیح آرایش کردن در زمان و مکان مناسب برای دختران و زنان کشور ضروری است.
در کنار اشاعه فرهنگ استفاده درست از لوازم آرایشی، اطلاع رسانی از مضرات کاربرد بیش از حد آن امری اجتناب ناپذیر است.
متولیان حوزه فرهنگی و اجتماعی کشور نیز باید نسبت به رفتارها، نحوه برخورد و اقدامات در استفاده بیش از حد لوازم آرایشی بین دختران و زنان بازبینی داشته باشند.

** آرایش دغدغه زنان جامعه نشود
بانوی سمنانی، آراستگی را برای زنان امری طبیعی و لازم برشمرد و گفت: در دین اسلام به رعایت بهداشت و دارابودن آراستگی بارها اشاره شده است.
الهه دانشجو افزود: آرایش ملایم بسته به مکان و زمان، امری بدیعی برای زنان در جامعه است.
وی تصریح کرد: آرایش کردن به خودی خود برای زیبا شدن زنان مساله ای است که همواره وجود داشته چرا که همه انسان ها از گذشته تا امروز، به دنبال زیبا شدن و جلوه گری بودند.
دانشجو بیان کرد: زمانی که خود را جلوی آینه آراسته و با آرایش مشاهده می کنم، احساس خوشایندی به من دست می دهد، به گونه ای احساس تایید شدن و رضایتمندی در درونم به وجود می آید.
این بانوی سمنانی تاکید کرد: آرایش کردن را دوست دارم، اما افراط و فراگیری این قضیه را در بین زنان و به خصوص دختران مناسب نمی دانم چرا که آرایش غلیظ در فرهنگ و هویت غنی ایرانی مذموم است.
دانشجو با تاکید بر این که آرایش کردن زنان نباید برای آن ها تبدیل به دغدغه شود، ابراز داشت: زنان و دختران ایرانی بدون آرایش نیز باید راحت و بی دغدغه در انظار و جامعه حضور داشته باشند.

** آرایش در بین کودکان آسیب است
بانوی دیگری گفت: براساس عرف، افراط در آرایش کردن مورد پسند نیست.
عاطفه عمویی افزود: همواره حد و مرزی برای مسایل در جامعه وجود داشته که این امر در مورد آرایش کردن نیز صدق می کند و استفاده بیش از حد از لوازم آرایشی پدیده منفی محسوب می شود.
وی بیان کرد: مصرف لوازم آرایشی در جامعه و مراجعه به آرایشگاه های زنانه و به تبع آن افزایش این اماکن در کشور در حد متعارف نیست.
عمویی ادامه داد: الان شرایط به گونه ای شده که زنان و دختران برای کوچکترین مراسمی به آرایشگاه ها رفته و آرایش غلیظ می کنند.
این بانوی افزود: حتی دختر بچه ها در جشن های تولد و یا عروسی با آرایش ظاهر می شوند و این امر در جامعه به عنوان یک مساله عادی در حال نهادینه شدن و آسیب جدی به جامعه است.
عمویی یادآور شد: به نظر من آرایش کردن برای از بین بردن نشانه های پیری است، بنابراین برای خانم های مسن مناسب بوده و لزومی به آرایش در بانوان و دختران جوان نیست.

** خواسته های جامعه موثر بر ظاهر افراد
استاد دانشگاه در رشته جامعه شناسی گفت: فرآیند بدن مندی در دنیای مدرن مبحث مهمی است و انسان ها را از قرون وسطی تا جهان مدرنیته، درگیر این مساله بودند.
داروین صبوری افزود: بدن در گذشته، پلی به سمت گناه و یا امانتی الهی محسوب می شد که انسان ها هیچ گونه حقی در تصرف آن نداشته اند.
وی تصریح کرد: در جهان مدرن مسایلی نظیر علوم پزشکی و بهداشت به کمک انسان ها برای تغییر بدن آمد و آن را از مفهوم انتزاعی به انضمامی رساند، مفهوم انضمامی بدن به عبارتی در شکل گیری و اثرپذیری از خواست های جامعه است.

** نقش رسانه ها در جلوه گری
این استاد دانشگاه جامعه شناسی اظهارداشت: اکنون، بدن بیلبوردی از خود انسان ها شده است و انسان ها با توجه به خواسته ها جسم را زیباتر می کند.
وی به نقش رسانه ها در گسترش این مقوله اشاره و خاطرنشان کرد: بخش اعظمی از چگونگی و نوع زیبایی ها در دست انسان نیست و رسانه ها افراد را به شیوه های مختلف زیبا شدن و جلوه گری سوق می دهند.
صبوری افزود: رسانه به عنوان مهم ترین ابزار ارائه دهنده سرمشق های زیبایی به جامعه با وجود الگوها، مدل ها و ایده آل ها در این زمینه به قشر مخاطب تاثیرگذار است.
به گفته وی، الگوها و مدل های زیبایی به طور دائم در حال تغییر بوده و زنان سعی براین دارند که خود را با آن وفق دهند.

** آرایش امری به هنجار و طبیعی است
این جامعه شناس گفت: معتقدم زنان حق دارند اقداماتی حتی تحت تاثیر هر مساله ای برای زیباتر شدن انجام دهند و این امر عادی و هنجاری طبیعی است.
وی ابراز داشت: یکی از مشکلاتی که در جامعه وجود دارد این است که حق انسان ها به علت های گوناگون نادیده گرفته و همواره برعلیه نمادهای مدرنیته شورش و برچسب به اشخاص زده می شود.
صبوری با اشاره به پوشش خاص زنان ایرانی، تاکید کرد: حجابی که به زنان ایرانی عارض شده تنها یک دایره به شعاع صورت را برای جلوه گری این قشر باقی گذاشته است.

** مصرف بالای لوازم آرایشی آسیب ساختاری کشور است
این پژوهشگر ادامه داد: آسیب زمانی به وقوع می پیوندد که از یک مساله بیش از اندازه استفاده شود.
صبوری، به آمار بالای استفاده از لوازم آرایشی در بین زنان و دختران ایرانی اشاره و اضافه کرد: این مساله بیش از این که آسیبی فردی باشد، آسیب ساختاری در کشور است.
به گفته وی، ساختارهای کشور به گونه ای زنان و دختران را مجبور به یکسری رفتارها از جمله کاربرد بالای لوازم آرایشی می کند.

** ضرورت توجه به حضور اجتماعی بانوان
پژوهشگر جامعه شناسی افزود: نگاه و رویکرد اجتماع نسبت به بانوان به طور کامل سنتی و ناتوان از فهم جهان مدرن و زیست زن ایرانی است.
صبوری یادآور شد: ساختارهای اجتماعی در ایران به شدت نسبت به بدن مندی زن حساس است و از هرگونه رفتاری در راستای این مقوله هراس دارد و آن را پلی به سمت گناه برمی شمارد.
وی با بیان این که تمایل به زیبایی و نمایش چهره ای مطلوب در جامعه در تمام انسان ها به ویژه زنان وجود دارد، گفت: زنان ایرانی می خواهند مورد تایید، موثر بر دیدگاه جامعه و بهره مند از امتیازات اجتماعی باشند.
وی به مصرف آرایش کمتر در جوامع اروپایی اشاره و تصریح کرد: واقعیت این است در کشورهای اروپایی برابری جنسیتی بیشتر محقق شده است، زنان در آن جا در مناصب اجتماعی حضور فعالانه تری داشته و دیگر نیازی به آرایش به منظور جلب توجه جامعه ندارد.
این پژوهشگر جامعه شناسی به ضرورت حضور زنان در عرصه های اجتماعی تاکید کرد و گفت: زنان که نیمی از جامعه ایرانی را تشکیل می دهند، آن طور که باید مورد توجه نیستند.

** لزوم افزایش آگاهی به منظور تقویت خودباوری
کارشناسی حوزه روانشناسی نیز به ایرنا گفت: برای چرایی آرایش بی حد و اندازه در بین زنان و دختران ایرانی دلایل مختلفی را می توان برشمرد، تبلیغ افراطی برای کسب جایگاه اجتماعی را شاید مهمترین دلیل آن عنوان کرد.
نرگس محرابی ابراز داشت: ویژگی های فردی و خانوادگی، میزان تحصیلات، موقعیت ها و منصب های اجتماعی همگی تا حدودی می توانند بر مصرف لوازم آرایش و چگونگی مصرف آنها مؤثر باشند.
وی ادامه داد: تلاش برای دستیابی به موقعیت های مختلف از جمله ازدواج یا شغل می تواند از دیگر دلایل استفاده از مواد آرایشی باشد.
این روانشناس، تقویت خودباوری را مقدمه ای بر غلبه بر منفعل بودن برشمرد و تصریح کرد: آگاهی بخشی در تقویت خودباوری زنان برای آن که خود را موجودی منفعل ندانند، امری است که باید در جامعه به ویژه نظام آموزشی مورد توجه قرار گیرد.
وی بیان کرد: مشارکت و حضور زنان در منصب های اجتماعی و سیاسی منجر به ارتقای اعتماد به نفس آنان و در نتیجه کاهش مصرف لوازم آرایشی در بین این قشر می شود.
محرابی، افزایش سواد و شعور اجتماعی جامعه با نهادینه شدن فرهنگ مطالعه به منظور ارتقای آگاهی های افراد به ویژه زنان و دختران در زمینه های مختلف را در این مقوله مثمر ثمر برشمرد.
این روانشناس ادامه داد: متولیان حوزه فرهنگی و اجتماعی کشور نیز باید با بازبینی رفتارها، نحوه برخوردها و اقدامات در استفاده بیش از حد لوازم آرایشی بین دختران و زنان از گسترش این امر جلوگیری کنند.

** فهم اکثریت جامعه معیار تعیین حد و مرز آرایش است
فعال اجتماعی در سمنان نیز گفت: زیبایی مفهومی نسبی است نه مطلق و در جوامع بسته به فرهنگ آن حد و مرز استفاده از لوازم آرایشی مشخص می شود.
حسین زیاری ابراز داشت: آرایش کردن و میزان آن در طی زمان با توجه به عوامل عدیده از جمله تغییرات اجتماعی متغییر است.
به گفته وی، تغییرات اجتماعی می تواند نشات گرفته از رسانه ها یا شبکه های اجتماعی باشد.
وی با اشاره به اینکه آرایش متعارف و غیرمتعارف مساله ای نیست که بتوان آن را تعریف و یک خط کشی برای این مهم مشخص کرد، بیان کرد: معیار تعیین حد و مرز آرایش کردن، فهم مشترک اکثریت جامعه است.

** عوامل سوق دهنده زنان به آرایش
فعال اجتماعی در سمنان با اشاره به عوامل سوق دهنده زنان به آرایش، بیان کرد: حجاب و پوشش بانوان در جامعه ایرانی یکی از عوامل آرایش افراطی در کشور است چرا که زنان محدود به یک پوشش و چارچوب هستند.
وی اظهار داشت: محدودکردن پوشش تنوع در لباس پوشیدن را کم و محدود می کند، زن نمی تواند زیبایی اش را با انتخاب خود به دست آورد، بنابراین تنها راهی که برای زنان باقی می ماند پررنگ کردن و متمرکز شدن روی صورت با آرایش است.
زیاری به وقوع جنگ تحمیلی و سیاست های جمعیتی در آن دوران در ایران اشاره و تاکید کرد: وقوع جنگ منجر بر هم خوردن ترکیب جمعیتی در ایران شد و یکی از تبعات آن تلاش دختران با جلوه گری برای افزایش شانس ازدواج است.
وی به تغییر سبک زندگی و حضور بیشتر زنان در جامعه تاکید و خاطرنشان کرد: نیاز به استقلال مالی و اجتماعی در کنار برخی محدودیت های اجتماعی زنان ایرانی، باعث به وجود آمدن یک نوع اعتراض پنهان و زیرپوستی در جامعه به منظور شکستن چارچوب های اجتماعی است.
این فعال اجتماعی یادآور شد: آرایش اغراق آمیز نیز می تواند نوعی اعتراض مدنی به چارچوب ها و محدودیت های سیاسی و اجتماعی جامعه باشد.
گزارش از سارا خدادادی
9891/6103
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.