به گزارش ایرنا، یکی از شغل های رایج در میان ساکنان حاشیه کویر در مناطق جنوبی شهرستان شاهرود شترپروری است. پرورش شتر به صورت سنتی بیشتر برای تولید گوشت انجام می شود اما چند سالی است تولید شیر و محصولات لبنی از این حیوان به صورت جدی در کشور دنبال می شود.
بر اساس آمار سازمان خوار و بار و کشاورزی ملل متحد، در سال 2015 بیش از 27 میلیون نفر شتر در دنیا شمارش شده است. کشورهای سومالی، کنیا، عربستان و سودان به ترتیب بیشترین میزان شتر را پرورش می دهند. اما قاره آفریقا به تنهایی پرورش دهنده 85 درصد شترهای جهان است.
فائو همچنین میزان تولید گوشت شتر را 703 هزار تن در سال و میزان تولید شیر آن را 2.6 میلیون تن اعلام کرده است.
آمارهای وزارت جهاد کشاورزی نیز نشان می دهد بیش از 170 هزار نفر شتر در ایران پرورش داده می شود و در این میان استان سیستان و بلوچستان دارای بیشترین تعداد شتر بوده و پس از آن خراسان جنوبی، یزد و هرمزگان در رتبه های بعد قرار می گیرند.
با وجود اینکه خشکسالی های گذشته حدود 10 درصد از جمعیت شتر کشور را کاهش داده اما با این حال، سالانه حدود پنج هزار تن گوشت و 18 هزار تن شیر شتر در کشور تولید می شود.
بنابر پژوهشی آماری، تولید شیر در ایران از 2 هزار و 300 هزار تن در سال 53 با متوسط نرخ رشد سالانه 3.34 به هشت هزار و 268 هزار تن در سال 92 افزایش یافته و مقایسه این رقم با میزان تولید شیر شتر نشان دهنده سهم اندک آن به نسبت محصولات لبنی دیگر دام ها در کشور است.
در استان سمنان هم سالانه یک هزار و 500 تن گوشت و 500 تن شیر شتر تولید می شود که با توجه به اینکه بیش از نیمی از جمعیت این دام سنگین در شاهرود پرورش داده می شود، بخش زیادی از تولید استان را نیز به خود اختصاص داده است. با این وجود تاکنون برنامه ریزی خاصی برای استفاده از این ظرفیت ویژه و بالابردن ارزش افزوده محصول تولید شده وجود نداشته است.
*** شیرشتر، محصولی ارگانیک با خواص باورنکردنی
چربی اشباع شده در شیر شتر حدود نیمی از چربی موجود در شیر گاو بوده و به دلیل داشتن لاکتوز کمتر، هضم آسان تری داشته و برای افرادی که دارای مشکلات گوارشی هستند مفیدتر است.
از سوی دیگر تغذیه شتر از گیاهان صحرایی سبب شده تا شیر آن علاوه بر ارگانیک بودن، غنی از مواد معدنی مانند آهن، روی، پتاسیم و مس و همچنین پروتئین و انواع ویتامین ها باشد. گفتنی است میزان ویتامین ث موجود در شیر شتر سه برابر گاو است.
دارا بودن خاصیت آنتی بیوتیکی و آنتی ویروسی و همچنین مبارزه با بیماری هایی چون دیابت، آلزایمر، هپاتیت، ایدز، سل و سرطان از دیگر ویژگی های این محصول لبنی است. به گفته کارشناسان این ماده مقوی ضد التهاب بوده، به کاهش آلرژی کمک کرده و با اختلال های خودایمنی نیز مبارزه می کند.
بررسی ها نشان می دهد شتر می تواند در شرایط بیابانی روزانه 2 تا 6 کیلوگرم شیر تولید کند و این میزان برای شترهای پرورش یافته بین 12 تا 20 است.
*** شترپروری در طرود نیازمند توجه است
روستای طرود در 120 کیلومتری جنوب شاهرود و در مسیر دسترسی این شهرستان به استان های یزد و اصفهان قرار گرفته است. شغل مردم این روستا شترداری، نخل داری و قالی بافی است.
با وجود اینکه حیات مردمان خطه کویر با مقاومت عجین است اما در طول سال های گذشته، اهالی طرود زورشان به غول خشکسالی نرسیده و بسیاری از آنان در پی یافتن شغلی به شاهرود کوچ کرده و اغلب در حاشیه شهر ساکن شدند.
در حالی که اگر تنها برای یکی از ظرفیت های این منطقه برنامه ریزی درستی انجام شده بود، نه فقط اقتصاد این دهستان بلکه اقتصاد شهرستان و استان را متحول می کرد.
تجربه شترپروری و فرآوری محصولات لبنی آن توسط کشور امارات متحده عربی، نشان داده که به جای برداشت ذخایر تمام شدنی انرژی، می توان طلای سفید بیابان را به جای طلای سیاه صادر کرد.
راه اندازی ایستگاه پرورش شتر شمال شرق در دهه هفتاد در روستای طرود را می توان گامی مثبت و رو به جلو برای پرداختن به این ظرفیت پنهان برشمرد. ایستگاهی که به همت وزرات جهاد کشاورزی برای انجام کارهای پژوهشی ایجاد شده و تاکنون به نتایج خوبی نیز دست یافته است.
معاون فنی این ایستگاه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا، با بیان اینکه در دنیا کارهای تحقیقاتی و اصلاح نژادی بر روی شتر به اندازه دام های دیگر انجام نشده، افزود: ایستگاه شمال شرق که استان های این منطقه را پوشش می دهد تنها مرکز فعال کشور است که برای تولید لوک های برتر کار پژوهشی انجام می دهد.
لوک به معنای شتر نراست و به شتر ماده اروانه گفته می شود. شتر نابالغ را نیز حاشی می نامند.
علی آقابابایی با بیان اینکه با وجود محدودیت منابع مالی، آزمایش های خوبی در این مرکز انجام شده و به نتیجه رسیده است، تأکید کرد: اگر در سایه حمایت دولت، سرمایه گذارانی برای تولید و فرآوری شیر شتر در طرود اعلام آمادگی کنند، می توان بسیاری از مشکلات شترداران و مردم منطقه را برطرف کرد.
وی ادامه داد: طولانی بودن دوره زایمان های شتر سبب می شود تا پرورش آن برای تولید گوشت به صرفه نباشد اما برعکس تولید شیر بخصوص برای مصارف دارویی بسیار مورد استقبال مردم قرار می گیرد.
آقابابایی اصلاح ن‍ژاد و تهیه بانک ژن را یکی از اهداف ایستگاه پرورش شمال شرق دانست و گفت: شترهای نر از اکوتیپ های مختلف کشور در این مرکز جمع آوری شده و تلقیح مصنوعی نیز برای نخستین بار در دنیا در این مرکز انجام شده است.
وی با بیان اینکه با انجام دورگ گیری وزن شترهای گوشتی تا حدود 30 درصد افزایش یافته و مورد استقبال شترداران قرار گرفت، افزود: انجام کارهای ترویجی و آموزش به شترداران برای دوشیدن شیر شتر هم باعث شد تا مردم علاوه بر تولید گوشت به اهمیت تولید شیر نیز پی ببرند.
معاون فنی ایستگاه پرورش شتر شمال شرق یادآور شد: به شرکت تعاونی شترداران طرود پیشنهاد شد با تأسیس مجتمعی برای شیردوشی و حمل آن به شهرستان های شمالی و یا اصفهان برای فرآوری محصول اقدام کنند. گرچه می توان کارخانه ای را هم به این منظور در شاهرود و یا طرود ساخته و راه اندازی کرد.
یکی از شترداران اهل روستای طرود هم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، با بیان اینکه مدتی است با آموزش های انجام شده شترداری در منطقه از حالت سنتی خود خارج شده، افزود: کارشناسان ایستگاه به ما روش های جدید شیردوشی را آموزش دادند و متوجه شدیم می توان به دلیل خشکسالی خوراک شتر را عوض کرده و آن را به جای صحرا در بهاربند و محیط بسته نگهداری کنیم.
رضا ربیعی ادامه داد: خشکسالی ها و محدود شدن استفاده از مراتع سبب شده دیگر شترداری به روش کنونی مقرون به صرفه نباشد و نیازمند حمایت دولت هستیم.
وی با بیان اینکه 80 درصد مردم طرود از شترداری کسب درآمد می کنند، افزود: یکی دو سالی است که شیر شتر را هم می فروشیم اما به صورت خرده فروشی و جایی نیست که همه شیر را یک جا از ما خریداری کند.
ربیعی گفت: حدود سه چهار سالی هم هست که شرکت تعاونی تأسیس شده و عضو شدیم اما تاکنون کاری انجام نداده است.
به گفته شترداران شیر و دوغ شتر به نسبت شیر گاو ماندگاری بیشتری داشته و هرکیلوگرم آن بین 6 تا 10 هزار تومان به فروش می رسد.
لازم به یادآوری است شترپروری علاوه بر دهستان طرود، در دهستان خارتوران در بخش بیارجمند شاهرود نیز رایج است که آموزش به شترداران ان منطقه نیز توسط کارشناسان ایستگاه پرورش شتر شمال شرق انجام می شود.
ایستگاه پرورش شتر شمال شرق کشور در زمینی به مساحت 10 هکتار و با ساختمان ها و تأسیساتی با زیربنای سه هزار و 200 متر مربع در روستای طرود شاهرود قرار گرفته است. این ایستگاه حدود 80 نفر شتر و 10 هزار هکتار مرتع در اطراف این روستا در اختیار دارد.
حدود سه هزار نفر از هشت هزار نفر شتر پرورشی در شهرستان شاهرود متعلق به روستای طرود است.
7359/6167
انتهای پیام بر اساس آمار سازمان خوار و بار و کشاورزی ملل متحد، در سال 2015 بیش از 27 میلیون نفر شتر در دنیا شمارش شده است. کشورهای سومالی، کنیا، عربستان و سودان به ترتیب بیشترین میزان شتر را پرورش می دهند. اما قاره آفریقا به تنهایی پرورش دهنده 85 درصد شترهای جهان است.
فائو همچنین میزان تولید گوشت شتر را 703 هزار تن در سال و میزان تولید شیر آن را 2.6 میلیون تن اعلام کرده است.
آمارهای وزارت جهاد کشاورزی نیز نشان می دهد بیش از 170 هزار نفر شتر در ایران پرورش داده می شود و در این میان استان سیستان و بلوچستان دارای بیشترین تعداد شتر بوده و پس از آن خراسان جنوبی، یزد و هرمزگان در رتبه های بعد قرار می گیرند.
با وجود اینکه خشکسالی های گذشته حدود 10 درصد از جمعیت شتر کشور را کاهش داده اما با این حال، سالانه حدود پنج هزار تن گوشت و 18 هزار تن شیر شتر در کشور تولید می شود.
بنابر پژوهشی آماری، تولید شیر در ایران از 2 هزار و 300 هزار تن در سال 53 با متوسط نرخ رشد سالانه 3.34 به هشت هزار و 268 هزار تن در سال 92 افزایش یافته و مقایسه این رقم با میزان تولید شیر شتر نشان دهنده سهم اندک آن به نسبت محصولات لبنی دیگر دام ها در کشور است.
در استان سمنان هم سالانه یک هزار و 500 تن گوشت و 500 تن شیر شتر تولید می شود که با توجه به اینکه بیش از نیمی از جمعیت این دام سنگین در شاهرود پرورش داده می شود، بخش زیادی از تولید استان را نیز به خود اختصاص داده است. با این وجود تاکنون برنامه ریزی خاصی برای استفاده از این ظرفیت ویژه و بالابردن ارزش افزوده محصول تولید شده وجود نداشته است.
*** شیرشتر، محصولی ارگانیک با خواص باورنکردنی
چربی اشباع شده در شیر شتر حدود نیمی از چربی موجود در شیر گاو بوده و به دلیل داشتن لاکتوز کمتر، هضم آسان تری داشته و برای افرادی که دارای مشکلات گوارشی هستند مفیدتر است.
از سوی دیگر تغذیه شتر از گیاهان صحرایی سبب شده تا شیر آن علاوه بر ارگانیک بودن، غنی از مواد معدنی مانند آهن، روی، پتاسیم و مس و همچنین پروتئین و انواع ویتامین ها باشد. گفتنی است میزان ویتامین ث موجود در شیر شتر سه برابر گاو است.
دارا بودن خاصیت آنتی بیوتیکی و آنتی ویروسی و همچنین مبارزه با بیماری هایی چون دیابت، آلزایمر، هپاتیت، ایدز، سل و سرطان از دیگر ویژگی های این محصول لبنی است. به گفته کارشناسان این ماده مقوی ضد التهاب بوده، به کاهش آلرژی کمک کرده و با اختلال های خودایمنی نیز مبارزه می کند.
بررسی ها نشان می دهد شتر می تواند در شرایط بیابانی روزانه 2 تا 6 کیلوگرم شیر تولید کند و این میزان برای شترهای پرورش یافته بین 12 تا 20 است.
*** شترپروری در طرود نیازمند توجه است
روستای طرود در 120 کیلومتری جنوب شاهرود و در مسیر دسترسی این شهرستان به استان های یزد و اصفهان قرار گرفته است. شغل مردم این روستا شترداری، نخل داری و قالی بافی است.
با وجود اینکه حیات مردمان خطه کویر با مقاومت عجین است اما در طول سال های گذشته، اهالی طرود زورشان به غول خشکسالی نرسیده و بسیاری از آنان در پی یافتن شغلی به شاهرود کوچ کرده و اغلب در حاشیه شهر ساکن شدند.
در حالی که اگر تنها برای یکی از ظرفیت های این منطقه برنامه ریزی درستی انجام شده بود، نه فقط اقتصاد این دهستان بلکه اقتصاد شهرستان و استان را متحول می کرد.
تجربه شترپروری و فرآوری محصولات لبنی آن توسط کشور امارات متحده عربی، نشان داده که به جای برداشت ذخایر تمام شدنی انرژی، می توان طلای سفید بیابان را به جای طلای سیاه صادر کرد.
راه اندازی ایستگاه پرورش شتر شمال شرق در دهه هفتاد در روستای طرود را می توان گامی مثبت و رو به جلو برای پرداختن به این ظرفیت پنهان برشمرد. ایستگاهی که به همت وزرات جهاد کشاورزی برای انجام کارهای پژوهشی ایجاد شده و تاکنون به نتایج خوبی نیز دست یافته است.
معاون فنی این ایستگاه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا، با بیان اینکه در دنیا کارهای تحقیقاتی و اصلاح نژادی بر روی شتر به اندازه دام های دیگر انجام نشده، افزود: ایستگاه شمال شرق که استان های این منطقه را پوشش می دهد تنها مرکز فعال کشور است که برای تولید لوک های برتر کار پژوهشی انجام می دهد.
لوک به معنای شتر نراست و به شتر ماده اروانه گفته می شود. شتر نابالغ را نیز حاشی می نامند.
علی آقابابایی با بیان اینکه با وجود محدودیت منابع مالی، آزمایش های خوبی در این مرکز انجام شده و به نتیجه رسیده است، تأکید کرد: اگر در سایه حمایت دولت، سرمایه گذارانی برای تولید و فرآوری شیر شتر در طرود اعلام آمادگی کنند، می توان بسیاری از مشکلات شترداران و مردم منطقه را برطرف کرد.
وی ادامه داد: طولانی بودن دوره زایمان های شتر سبب می شود تا پرورش آن برای تولید گوشت به صرفه نباشد اما برعکس تولید شیر بخصوص برای مصارف دارویی بسیار مورد استقبال مردم قرار می گیرد.
آقابابایی اصلاح ن‍ژاد و تهیه بانک ژن را یکی از اهداف ایستگاه پرورش شمال شرق دانست و گفت: شترهای نر از اکوتیپ های مختلف کشور در این مرکز جمع آوری شده و تلقیح مصنوعی نیز برای نخستین بار در دنیا در این مرکز انجام شده است.
وی با بیان اینکه با انجام دورگ گیری وزن شترهای گوشتی تا حدود 30 درصد افزایش یافته و مورد استقبال شترداران قرار گرفت، افزود: انجام کارهای ترویجی و آموزش به شترداران برای دوشیدن شیر شتر هم باعث شد تا مردم علاوه بر تولید گوشت به اهمیت تولید شیر نیز پی ببرند.
معاون فنی ایستگاه پرورش شتر شمال شرق یادآور شد: به شرکت تعاونی شترداران طرود پیشنهاد شد با تأسیس مجتمعی برای شیردوشی و حمل آن به شهرستان های شمالی و یا اصفهان برای فرآوری محصول اقدام کنند. گرچه می توان کارخانه ای را هم به این منظور در شاهرود و یا طرود ساخته و راه اندازی کرد.
یکی از شترداران اهل روستای طرود هم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، با بیان اینکه مدتی است با آموزش های انجام شده شترداری در منطقه از حالت سنتی خود خارج شده، افزود: کارشناسان ایستگاه به ما روش های جدید شیردوشی را آموزش دادند و متوجه شدیم می توان به دلیل خشکسالی خوراک شتر را عوض کرده و آن را به جای صحرا در بهاربند و محیط بسته نگهداری کنیم.
رضا ربیعی ادامه داد: خشکسالی ها و محدود شدن استفاده از مراتع سبب شده دیگر شترداری به روش کنونی مقرون به صرفه نباشد و نیازمند حمایت دولت هستیم.
وی با بیان اینکه 80 درصد مردم طرود از شترداری کسب درآمد می کنند، افزود: یکی دو سالی است که شیر شتر را هم می فروشیم اما به صورت خرده فروشی و جایی نیست که همه شیر را یک جا از ما خریداری کند.
ربیعی گفت: حدود سه چهار سالی هم هست که شرکت تعاونی تأسیس شده و عضو شدیم اما تاکنون کاری انجام نداده است.
به گفته شترداران شیر و دوغ شتر به نسبت شیر گاو ماندگاری بیشتری داشته و هرکیلوگرم آن بین 6 تا 10 هزار تومان به فروش می رسد.
لازم به یادآوری است شترپروری علاوه بر دهستان طرود، در دهستان خارتوران در بخش بیارجمند شاهرود نیز رایج است که آموزش به شترداران ان منطقه نیز توسط کارشناسان ایستگاه پرورش شتر شمال شرق انجام می شود.
ایستگاه پرورش شتر شمال شرق کشور در زمینی به مساحت 10 هکتار و با ساختمان ها و تأسیساتی با زیربنای سه هزار و 200 متر مربع در روستای طرود شاهرود قرار گرفته است. این ایستگاه حدود 80 نفر شتر و 10 هزار هکتار مرتع در اطراف این روستا در اختیار دارد.
حدود سه هزار نفر از هشت هزار نفر شتر پرورشی در شهرستان شاهرود متعلق به روستای طرود است.
7359/6167
کپی شد
