سالروز یک «اعدام» که تحت الشعاع یک «حمله» قرار گرفت

یک سال پیش در 13 دی ماه 1394 وزارت کشور عربستان اعلام کرد که 47 تن را  به اتهام ارتکاب "جرایم تروریستی" اعدام کرده است که "شیخ نمر باقر النمر" روحانی شیعه یکی از این اعدامی ها بود.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، شیخ نمر باقرالنمر در سال ۱۹۵۹ متولد شد. وی یک مجتهد شیعه و فعال حقوق بشر عربستانی بود که در پی اعتراضات شیعیان عربستان در سال ۲۰۱۲ بازداشت شد و در روز چهارشنبه ۱۵ اکتبر ۲۰۱۴ دادگاه جنایی عربستان سعودی به دلیل اقدام علیه امنیت ملی و محاربه، وی را به «اعدام با شمشیر و به صلیب کشیده شدن در انظار عمومی» محکوم کرد. این روحانی برجسته شیعه از منتقدان اصلی دولت سعودی بود که در 12 دی ماه 94 حکم اعدامش به اجرا درآمد.

این اقدام آل سعود واکنش‌های گسترده‌ای را در بین مسلمانان جهان از جمله ایرانیان به دنبال داشت و پیش از این نیز مقامات رسمی و علما و مراجع کشورمان در این زمینه هشدارهایی را به کشور عربستان داده‌ بودند. ساعتی بعد از این اتفاق  وزارت خارجه ایران  کاردار عربستان در تهران را به وزارت خارجه احضار کرد و سخن گوی وقت وزارت خارجه اقدام دولت عربستان سعودی را به شدت محکوم کرد.

در همین راستا رهبر معظم انقلاب، مراجع تقلید، حوزه های علمیه، مقامات عالی رتبه کشور، قوای سه گانه، شخصیت های سیاسی، علمای اهل سنت، ائمه جمعه، نیروهای مسلح، احزاب و تشکل های مختلف سیاسی و فرهنگی و... به این اقدام حکومت آل سعود واکنش نشان دادند و این اقدام را نشانه سقوط حکومت سعودی دانستند.

رهبر معظم انقلاب اسلامی  در فردای آن روز در جلسه درس خارج فقه، جنایت بزرگ عربستان سعودی در به شهادت رساندن عالم مؤمن و مظلوم، شیخ نمر باقر النمر را به شدت محکوم کردند و با ایشان با تأکید بر لزوم احساس مسئولیت دنیا در قبال این جنایت و جنایات مشابه سعودی در یمن و بحرین، خاطرنشان کردند: بدون تردید خون به ناحق ریخته این شهید مظلوم به سرعت اثر خواهد کرد و دست انتقام الهی گریبان سیاستمداران سعودی را خواهد گرفت.

هم‌چنین رییس‌جمهور در پیامی به مناسبت شهادت شیخ نمر باقر النمر، این اقدام غیر اسلامی و غیر انسانی دولت  عربستان را محکوم و  آن را در راستای سیاستهای فرقه گرایانه و دامن زدن به تروریسم و افراط دانست.

حمله به سفارت عربستان و برگشتن ورق

خبر اعدام شیخ نمر و واکنش ها به آن  به سرعت در صدر اخبار رسانه های جهان قرار گرفت و می رفت که آل سعود را با یک چالش جدی منطقه ای و جهانی روبرو سازد به طوری که در ساعات اولیه این اتفاق سازمان ملل متحد، رئیس جمهور آمریکا، سیاست خارجه اتحادیه اروپا به این اقدام واکنش نشان دادند و اعدام نمر را محکوم کردند.

 اما بعد از چند ساعت به یک باره با اتفاقی که در ایران رخ داد، خبرگزاری های معتبر دنیا، اعدام شیخ نمر را از اخبار اصلی خود پایین کشیده و آتش کشیدن ساختمان سفارت سعودی ها در تهران را تیتر یک کرده اند.

پس از پخش خبر اعدام شیخ نمر در کشورهای عربستان، بحرین و ایران چندین تظاهرات علیه دولت عربستان انجام شد. در ایران عده ای افراد خودسردر واکنشی شتاب زده و احساسی  در مشهد، پرچم عربستان را از ساختمان کنسولگری این کشور پایین کشیده و برخی از آن ها موادی آتش‌زا به ساختمان کنسولگری عربستان پرتاب کردند. در تهران نیز از ساعت ۲۲ شب تجمع دربرابر سفارت انجام شد که تعدادی از تجمع کنندگان وارد ساختمان سفارت شده، پرچم عربستان را به زیر کشیده و برخی نیز قسمتی از بنای داخلی سفارت را به آتش کشیدند. این گونه بود که در ظرف چند ساعت انگشت اتهامات از روی جنایت عربستان برداشته شد و همه کشورهایی که خود را برای محکوم کردن عربستان آماده می کردند، در نهایت حمله به سفارت و کنسولگری عربستان در ایران را محکوم کردند.

اگر چه بعد از این ماجرا تمامی مقامات ایران از مقامات کشوری، لشکری و قضایی به‌شدت حادثه حمله به سفارت عربستان را محکوم کردند اما در حوزه بین الملل به یک باره ورق برگشت و عربستان سعودی با انتشار بیانیه‌ای قطع روابط دیپلماتیک خود با ایران را اعلام کرد و از دیپلمات‌های ایران در عربستان خواست ظرف ۴۸ ساعت خاک این کشور را ترک کنند.  «عادل الجبیر» وزیر خارجه عربستان مدعی شد که نیروهای ایرانی هیچ تلاشی برای جلوگیری از تجاوز به ساختمان سفارت و کنسولگری انجام ندادند. این کشور همچنین برخی از کشورهای تحت نفوذ خود را مجبور به قطع ارتباط با ایران کرد.

بحرین و سودان، سومالی، جیبوتی،جزایر کومور از کشورهایی بودند که به دنبال پیروی از سیاست‌های عربستان سعودی، قطع روابط دیپلماتیک با ایران را اعلام کردند.

بدون تردید این اتفاق تبعات سنگینی را برای امنیت و منافع ملی  ایران به همراه آورد و فرصت به دست آمده برای دستگاه دیبلماسی کشور را تبدیل به تهدید کرد. به طوری که این اتفاق علی رغم خسارات اقتصادی و سیاسی فراوانی که به کشور تحمیل کرد، در بخش ورزشی و  فرهنگی نیز بر روابط دو کشور تاثیر گذاشت و باعث شد مقامات مسئول حج ایران و عربستان در خصوص اعزام زائران ایرانی به عربستان به توافق نرسند و مناسک حج امسال در ایران برگزار نشود.

وضعیت پرونده حمله کنندگان به سفارت

 فردای روز حمله به سفارت عربستان عباس جعفری‌دولت آبادی دادستان تهران  با اشاره به حوادث شب گذشته در مقابل سفارت سعودی و تعرض عده‌ای به ساختمان این سفارت گفت: تا این لحظه ۴۰ نفر از کسانی که در ورود به ساختمان سفارت مذکور نقش داشتند شناسایی و دستگیر شده‌اند. همچنین تحقیقات برای شناسایی دیگر افراد موثر در این حادثه ادامه دارد.

وی تاکید کرد: دستور قضایی برای شناسایی و دستگیری سایر افراد در این زمینه صادر شده است. پرونده مذکور نیز در دادسرای شهید مقدس تهران تحت رسیدگی است.

در جریان تکمیل این پرونده 8 نفر دیگر بازداشت و در مجموع 48 نفر در رابطه با این پرونده دستگیر شدند.

در همین راستا حسن روحانی چند روز بعد از این حادثه طی نامه ای به رئیس قوه قضائیه خواستار رسیدگی فوری و خارج از نوبت به پرونده حمله به سفارت و کنسولگری عربستان سعودی در تهران و مشهد شد. وی تأکید کرد که باید با مجازات عاملان و آمران این جرم آشکار، برای همیشه جلوی اینگونه تعرضات به امنیت کشور و توهین به اقتدار و جایگاه نظام گرفته شود.

سرانجام بعد از نزدیک به یک سال از بررسی پرونده متهمان حمله به سفارت عربستان در 12 آبان 95 قاضی حسینی، سرپرست مجتمع قضائی کارکنان دولت، در گفت‌وگو با «میزان» از صدور حکم برای ٢٠ متهم پرونده تعرض به سفارت عربستان خبر داد و گفت: «حکم صادره به‌زودی ابلاغ می‌شود». او درباره جزئیات حکم صادره چیزی نگفت. ٢٢ فروردین سال جاری سخنگوی قوه قضائیه از صدور کیفرخواست برای ٤٨ نفر از متهمان پرونده تعرض به سفارت عربستان خبر و گفته بود: «در این پرونده ١٢١ نفر جلب شدند که برای آنها قرار وثیقه یا بازداشت موقت یا قرار تأمین دیگری صادر شد و ٢٦ نفر دیگر در این رابطه احضار شدند که برای برخی از آنها قرار وثیقه صادر شد و  برخی دیگر نیز آزاد شدند». پس از آن در تاریخ ٢٨ و ٢٩ تیر سال جاری، محاکمه متهمان پرونده تعرض به سفارت عربستان در دو جلسه در شعبه ١٠٦٠ مجتمع قضائی کارکنان دولت برگزار شد. گفتنی است بخشی از این پرونده در دادگاه ویژه روحانیت در حال رسیدگی است. پیش از این و در تاریخ ٢٨ تیر، قاضی حسینی، سرپرست مجتمع قضائی کارکنان دولت به «میزان» گفته بود: «اتهاماتی که نسبت به این افراد در کیفرخواست بیان شده است عبارت است از اخلال در نظم عمومی از طریق جنجال و تجمع غیرقانونی و مشارکت در تخریب عمدی اموال سفارت عربستان که البته بعضی یک اتهام و بعضی هر دو اتهام را داشته‌اند». در آن دو جلسه از دادگاه که در مجمتع قضائی کارکنان دولت به اتهامات ١٩ نفر از ٢١ متهم رسیدگی شد. یک متهم غایب بود و پرونده یک نفر دیگر به علت طلبه‌بودن به دادگاه ویژه روحانیت ارسال شد و در مجموع پرونده حدود ٢٤ نفر دیگر از متهمان در دادگاه ویژه روحانیت رسیدگی می‌شود.

در انتظار حکم

سرانجام  اعلام شد حکم ٢٠ نفر از متهمان حمله به سفارت صادر شده که به‌زودی ابلاغ می‌شود. ١٠ شهریور ١٣٩٥ شعبانی، وکیل‌مدافع یکی از متهمان تعرض به سفارت عربستان، گفته بود: «قاضی دادگاه برای تکمیل پرونده به مشورت با رئیس قوه قضائیه و دادستان کل کشور نیاز دارد». اکنون باید منتظر ماند تا جزئیات حکم منتشر شود؛ همچنین پرونده متهمان روحانی این پرونده در دادگاه ویژه روحانیت در دست بررسی است.

به گفته مصطفی شعبانی وکیل مدافع چند نفر از این متهمان صدور احکام ۲۰ متهم مربوط به دادگاه ویژه کارکنان دولت صادر شد. در اتهام‌های متهمان، تخریب عمدی سفارت عربستان و ایجاد حریق و همچنین اخلال در نظم عمومی مطرح شده بود.

تبرئه متهمان حمله به سفارت عربستان از اتهام تخریب

وکیل چند نفر از متهمان پرونده تعرض به سفارت عربستان افزود: در جلسه دادگاه ما مطرح کردیم که موضوع تخریب سفارت عربستان نیاز به شاکی خصوصی دارد و در این زمینه هم دولت عربستان شکایتی نکرده است. خوشبختانه دادگاه این استدلال ما را پذیرفت و همه متهمان را از اتهام تخریب سفارت عربستان تبرئه کرد و این اتهام را منتفی دانست.

شرح احکام صادره در اتهام اخلال در نظم عمومی

شعبانی خاطرنشان کرد: در مورد اتهام اخلال در نظم عمومی هم دادگاه آرای مختلفی را صادر کرده است. چند نفر از متهمان به ۶ ماه حبس برخی به ۹۱ روز زندان محکوم شده‌اند و عده‌ای از این ۲۰ نفر هم تبرئه شده‌اند.

گفتنی است از پرونده دیگر متهمانی که پرونده آن ها به دادگاه ویژه روحانیت ارجاع داده شده بود تا کنون خبری منتشر نشده است.