«"فروش زمین با تغییر کاربری در موقعیت استثنایی" در فضای پاک زندگی کنیم تا با شادی به طول عمرمان بیافزاییم. ضلع غربیِ عباس‌آباد، شهرک تفریحی رفاهی جلیلی...»
به گزارش جی پلاس، این فقط یک تبلیغ برای زندگی بهتر و در مکانی عمومی به نام "عباس آباد" نیست! بلکه می‌توان این تبلیغ را به گونه‌ای دیگر تفسیر کرد؛ «فروش زمین‌های باغ جهانی عباس‌آباد در بهشهر مازندران با تغییر کاربری فضای سبز به مسکونی یا تجاری.» و البته برای معرفی بهتر این فروش، تبلیغات و بنرهای آن در سطح شهر پخش شده‌اند؛ مانند چاپ تبلیغ این فروش در روزنامه محلی به تاریخ شنبه چهارم شهریور.
اما به نظر می‌رسد در این میان یا نه تنها مالکِ زمین‌های قرار گرفته در ضلع غربی باغ جهانی عباس‌آباد اطلاعی از جهانی شدن این باغ ارزشمند ندارد، بلکه متولیانِ شهری که مجوزهای ساخت و تقسیم‌بندی زمین‌های باغ جهانی را صادر کرده‌اند نیز هیچ نمی‌دانند. از سوی دیگر شاید میراث فرهنگی نیز در این بی‌اطلاعی سهیم بوده، به واسطه‌ی ندانستن تغییر کاربری و فروش زمین‌هایی که عرصه‌ی باغ جهانی عباس‌آباد بهشهر را دربرگرفته‌اند.
تخلف‌هایی که باغ جهانی عباس‌اباد را به وضعیتِ امروز کشاند
پرویزسعادتی، مدیر پایگاه میراث جهانی باغ ایرانی در این زمینه توضیح می‌دهد: در اوایل انقلاب اسلامی، سازمان زندان‌ها در عرصه‌ی باغ عباس‌آباد بهشهر _ یکی از ۹ باغ زنجیره‌ای ایران که در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده _، زندانی احداث کرد و مورد بهره برداری قرار داد. پس از تملک برای این ملک از اداره ثبت سندی با کاربری اداری انتظامی گرفت، سپس بر اساس مصوبه‌ای در دولت نهم به قوه قضاییه اجازه داده شد برخی از املاک خود، ازجمله زندان عباس‌آباد را واگذار کند.
او با بیان این‌که سازمان زندان‌ها بدون توجه به کاربری ملک آن را به یک شخص حقیقی به مبلغ دو میلیارد تومان می‌فروشد و خریدار سندِ جدیدی بدون ذکر کاربری قبلی دریافت می‌کند، ادامه می‌دهد: این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که باغ تاریخی عباس آباد به ثبت جهانی رسیده است.
وی سپس فروختن ملک، بدون در نظر گرفتن کاربری اداری انتظامی به شخص حقیقی و در ادامه صادر کردن سند جدید بدون ذکر کاربری برای آن را دو تخلف نخست انجام شده برای عرصه‌ی باغ جهانی بهشهر می‌داند و می‌گوید: مالک جدید در این مرحله با ساخت یک سر در بزرگ در عرصه‌ی باغ جهانی عباس‌آباد، شروع می‌کند به قطعه‌بندی و فروش قطعات برای ساختن ویلا و در نقاط مختلف سطح شهر بهشهر با نصب بیلبورد و حتی در فضایی وسیع‌تر مانند شبکه‌های استانی مازندران و مطبوعات محلی، فروش زمین در عرصه باغ عباس‌آباد را تبلیغ می‌کند.
سعادتی سومین تخلف انجام شده در عرصه‌ی باغ جهانی عباس‌آباد را توسط کارشناس باغ عباس‌آباد می‌داند و می‌گوید: این کارشناس در زمان مشخص مسئولان میراث فرهنگی استانی و کشوری را از این اتفاق مطلع نمی‌کند.
اقدامات حقوقی در دستور کار است
او سپس با اشاره به اقدامات انجام شده پس از اطلاع از فروش زمین‌های عرصه باغ عباس‌آباد توسط مجموعه میراث فرهنگی را این‌طور توضیح می‌دهد: وقتی ما متوجه تخلفات صورت گرفته شدیم، ابتدا اقدامات حقوقی در دستور کار قرار گرفت و به موازات آن در تهران جلسه‌ای با حضور مدیر کل میراث استان مازندران در دفتر اداره امور پایگاه‌های جهانی تشکیل و بر اساس صورتجلسه تنظیم شده‌ی آن جلسه، قرار شد از ادامه تبلیغات و فروش عرصه ممانعت شود و همچنین برای خلع ید از مالک، اقداماتی از جمله واگذاری ملک معوض در دستور کار قرار گیرد.
وی ادامه می‌دهد: پس از مدتی اداره میراث فرهنگی استان مازندران اعلام کرد جانمایی زمینی در ابتدای جاده عباس‌آباد برای واگذاری به مالک انجام شده است، همچنین در شرایطی که احتمال واگذاری ملک در فرح‌آباد ساری به تقاضای مالک نیز در دستور کار قرار گرفت، ناگهان خبر رسید بار دیگر قطعه‌بندی و تبلیغات شهری و استانی از سوی مالک برای فروش عرصه‌ی باغ جهانی بهشهر عباس‌آباد آغاز شده است.
احتمال خروج از ثبتِ جهانی باغ عباس‌آباد
سعادتی می‌گوید: مشکل با بروزِ چند تخلف به شکل کلاف سر در گمی شده که اکنون ممکن است عباس آباد را در فهرست میراث در خطر یونسکو قرار دهد.
او سپس با اشاره به درخواست مدیرکل اداره امور پایگاه‌های جهانی مبنی بر فرستادن هیاتی از سازمان میراث‌فرهنگی به استان و موظف کردن مسئولانِ استان مازندران برای پیگیری جدیِ این موضوع ادامه می‌دهد: مالک برای واگذاری ملک تقاضای مبلغ گزافی را کرده است که پرداخت آن با توجه با اعتبارات تملک توسط سازمان میراث امکان پذیر نیست.
وی تاکید می‌کند: حل این مشکل به تنهایی از سوی سازمان میراث فرهنگی ممکن نیست، بلکه نهادهای ذی‌مدخل در استان مانند استاندار و دیگر ادارات مانند منابع طبیعی باید با عزم و اراده‌ای جدی به حل این مشکل بپردازند، تا زحمت‌هایی که برای ثبت این اثر تاریخی در فهرست آثار جهانی صورت گرفته به هدر نرود و به وجه بین‌المللی کشور نیز وارد خدشه‌ای نشود.
مدیر پایگاه میراث جهانی باغ ایرانی اظهار می‌کند: وقتی یک اثر به ثبت جهانی می‌رسد، یعنی آن اثر به همه‌ی بشریت تعلق دارد و یادگاری از نیاکان ماست که نباید با اینگونه آثار با سهل‌انگاری و ندانم کاری برخورد شود. باغ جهانی عباس‌آباد نیز از دخالت‌های متعددی از سوی مدعیان رنج میبرد که واگذاری عرصه باغ یک نمونه از این اقدامات است.
نامه‌نگاری‌های بی‌نتیجه برای باغ جهانی
به نظر می رسد نتیجه پیگیری‌های سازمان میراث فرهنگی درباره‌ی وضعیت عرصه‌ی ضلع غربی باغ عباس‌آباد به دست کم یک سال گذشته بر می‌گردد، همان‌طور که اسناد می‌گویند کاربری این بنا نیز در ابتدا با عنوان "اداری و انتظامی" ثبت شده است اما در اقدامات بعدی و ثبت اسناد دیگر این بخش از عرصه‌ی باغ عباس‌آباد عنوان کاربری حذف شده است.
مرداد ماه سال گذشته سید حسن میری، بازرس کل استان مازندران در نامه‌ای به بزرگ‌نیا مدیر کل میراث‌فرهنگی استان اعلام می‌کند؛ «با توجه به بررسی‌های به عمل آمده در خصوص اراضی احمد جلیلی _مالک زمین_ با کاربری اداری و انتظامی که ملی فرآیند قانونی (مصوبه هیات وزیران به شماره ...) صورت گرفته و محرز بودن مالکیت وی قطعی است نیاز به اعلام نظر منابع طبیعی نیست.
ششم شهریور ماه، "صاحب دهشت" - مدیر پایگاه جهانی عباس‌آباد بهشهر - در نامه‌ای به بابایی، مدیر منابع طبیعی و آبخیزداری استان به درج آگهی فروش اراضی زندان سابق عباس‌آباد بهشهر در هفته‌نامه محلی در چهارم شهریور و نصب بنرهای متعدد مبنی بر فروش در سطح شهرستان بهشهر اشاره و اعلام کرده است: «ضوابط حفاظتی مصوب ملی و جهانی مجموعه عباس‌آباد به عنوان تنها اثر میراث جهانی در استان شامل ممنوعیت هرگونه دخل و تصرف در عرصه و ممنوعیت هرگونه مداخله‌ای که منجر به از بین رفتن یکپارچگی و منظر است، بنابراین اقدام فوق تخلف محرز محسوب شده و بی توجهی به ضوابط عرصه مجموعه میراث جهانی باغ تاریخی عباس آباد است.» او حتی خواست تا صحت صدور مجوز تغییر کاربری و پیگیری موضوع صادر شود.
برای فروش زمین‌های باغ جهانی
از سوی دیگر در ۲۸ شهریور امسال، مدیر پایگاه جهانی عباس‌آباد بهشهر در نامه‌ای به مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران – ساری بر ثبت جهانی بودن این محوطه تاکید کرد؛ او نوشت: «پایگاه میراث جهانی باغ عباس‌آباد بهشهر براساس ماموریت محوله، متولی حفاظت از عرصه و حریم این اثر ثبت شده درفهرست میراث جهانی نزد یونسکو است، لذا با توجه به این‌که آن سازمان نیز به لحاط ذاتی از این قاعده مستثنی نیست.»
او در نامه‌ی خود حتی ضوابط عرضه و ضوابط حریم این باغ جهانی را اعلام کرد: «در ضوابط عرصه (محدوده مرکزی)؛ «هرگونه مالکیت و مداخله در عرصه اکیدا ممنوع است.»، «هرگونه عملیات مربوط به ترمیم، نگهداری و حفاظت توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تائید شد.»، «کاربرد هرگونه وسایل آلاینده محیطی و ارتعاشات سنگین نظیر آلاینده‌های صوتی و غیره اکیدا ممنوع است.»، «هرگونه تغییر و مداخله اقتصادی در اعتبار سندیت و تمامیت بنا به شدن ممنوع است.»
براساس ضوابط اعلام شده حریم (محدوده پیرامونی) نیز باید «همه برنامه‌ها و طرح‌ها قبل از هر گونه اقدامی باید مجوز رسمی از سازمان میراث فرهنگی داشته باشد.»،«برای ساخت بناهای داخل حریم باغ تنها زامانی مجوز صادر می‌شود که محدودیت و ضوابط ساخت و ساز رعایت شود. (حداکثر ۵/۵ متر ارتفاع تا سطح یک طبقه)»، «بنا باید به طریقی ساخته شود که منظر باغ عباس‌آباد از بین نرود.»، «طراحی نما باید طبق الگوهای سنتی – میراثی و مواد طبیعی وبومی با سازگاری محیط طبیعی اطراف باشد.»، «جهت هرگونه طرح توسعه، تغییر با سطح سنجی برای پروژه‌های ساختمانی با جهت تسهیلات زیر ساختی مانند برق، منبع، سیستم فاضلاب و غیره، باید قبل از هرگونه اقدام مجوز رسمی از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اخذ شود.»
او در نامه‌نگاری‌هایش حتی به سراغ مالک این املاک هم رفت و در نامه‌ای به او در ۲۳ مهر به او تاکید کرد تا ضوابط و ملاحظات قانونی این مجموعه جهانی را رعایت کند.
او چند روز بعد یعنی در ۲۹ مهر در نامه‌ای به مدیر کل میراث فرهنگی استان اعلام کرد که «براساس جلسه شورای راهبردی پایگاه میراث جهانی باغ عباس آباد بهشهر مبنی بر اهمیت آزادسازی املاک آقای جلیلی در محدوده عرصه باغ جهانی از طریق اعطای زمین معوض در مکان مناسب در محدوده حریم یا خارج از حریم به مالک مذکور، قطعه‌ای از اراضی در حریم اثر فوق‌الذکر به مساحت تقریبی ۱۰ هکتار از سوی او پیشنهاد شد؛ تا برای پیگیری‌های بعدی از طریق مراجع ذی‌صلاح اقدام قانونی لازم انجام شود.»
