مدیردفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت گفت: سرطان بعد از بیماری‌های قلبی- عروقی به عنوان مهم‌ترین عامل مرگ و میر در کشورهای دنیا و از جمله کشور ما مطرح است و طی دهه‌های آینده اولین عامل مرگ و میر بویژه در کشورهای در حال توسعه خواهد بود.
به گزارش جی پلاس، دکتر زهرا عبداللهی با بیان این مطلب گفت: ۳۰ تا ۴۰ درصد سرطان‌ها با حفظ وزن مطلوب، تغذیه صحیح و بهبود شیوه زندگی قابل پیشگیری است. عوامل تغذیه‌ای که احتمال بروز سرطان را افزایش می‌دهند، عبارتند از مصرف نامطلوب و زیاد چربی‌ها، نمک، قند و شکر، طبخ نامناسب غذا و استنشاق مکرر بخار روغن سوخته.
وی بیان داشت: مصرف زیاد انواع چربی‌ها، روغن‌ها و مواد غذایی چرب و سرخ شده، شانس ابتلا به سرطان‌ها بویژه سرطان پروستات، سرطان کولون، سرطان ریه و سرطان پستان را افزایش می‌هد. اسیدهای چرب ترانس و اشباع (در کیک‌ها، کلوچه‌ها، کراکرها، غذاهای حیوانی، مارگارین، روغن سرخ کرده، چیپس و ...) خطرناک‌ترین چربی‌ها هستند. بنابراین توصیه می‌شود بیشترین چربی مصرفی روزانه از منابع چند غیر اشباعی و تک غیر اشباعی از جمله روغن‌های گیاهی مایع، روغن زیتون، مغزها و ماهی باشد.
عبداللهی بیان داشت: مصرف غذاهای شور و پرنمک و نمک سود شده احتمال بروز سرطان معده را افزایش می‌دهد. حداکثر میزان مجاز مصرف نمک در روز حدود پنج گرم در افراد زیر ۵۰ سال و کمتر از ۳ گرم در افراد بالای ۵۰ سال، کودکان، مبتلایان به فشارخون بالا و بیماری‌های قلبی - عروقی است که شامل نمک موجود در مواد غذایی بطور طبیعی، نمک اضافه شده به غذا و نمک موجود در محصولات صنعتی است.
وی در خصوص روش نامناسب تهیه و طبخ مواد غذایی گفت: بعضی از روش‌های نادرست طبخ مواد غذایی مانند سوختن گوشت در اثر کباب کردن موجب تولید ترکیبات سرطان‌زا می‌شود. به علاوه فرآوری گوشت‌ها در مواردی مانند انواع گوشت‌های دودی شده، نمک سود شده و یا اضافه کردن مواد شیمیایی و نگهدارنده‌های غیرمجاز و استفاده زیاد از آنها در صنایع غذایی مثلا در انواع سوسیس، کالباس، هات داگ، خطر سرطان‌زایی دارد.
وی افزود: قرار گرفتن مکرر در معرض بخار روغن‌های مورد استفاده برای سرخ کردن سریع غذا (بدون استفاده از دستگاه تهویه و دودکش برای دفع بخارات حاصل از روغن) از علل زمینه‌ساز سرطان ریه معرفی شده است.
عبداللهی افزود: مصرف زیاد قند، شانس ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. در حقیقت مقادیر زیاد قند و شکر، سمومی را در بدن تولید می‌کنند که باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان می‌شود. مصرف محصولات غذایی دارای قند افزوده مانند چای و قهوه که همراه با قند و شکر مصرف می‌شوند یا نوشابه‌های گازدار، آب میوه‌های صنعتی و سایر نوشیدنی‌هایی که مقدار زیادی شکر دارند، خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را افزایش می‌دهند.
مدیردفتر بهبود تغذیه جامعه، عوامل تغذیه‌ای که سبب پیشگیری از سرطان می‌شوند را آنتی اکسیدان‌ها، میوه و سبزی، فیبرهای غذایی، اسید فولیک، ویتامین دی و کلسیم نام برد و گفت: آنتی اکسیدان‌ها گروهی از ترکیبات در مواد غذایی هستند که می‌توانند رادیکال‌های آزاد (عوامل ایجادکننده سرطان) را در بدن از بین ببرند و یا مانع از شکل‌گیری آنها شوند. مهم‌ترین آنتی‌اکسیدان‌های بدن ویتامین‌های C ، E، کاروتنوئیدها و سلنیوم هستند.
وی افزود: این ویتامین‌ها عمدتا در موادی نظیر مرکبات، فلفل سبز، توت فرنگی، گوجه فرنگی، بروکلی و سیب زمینی شیرین، ذرت، مغزها، زیتون، سبزی‌های برگ‌دار و سبز، روغن‌های گیاهی و سبوس گندم، هویج، میوه‌های نارنجی رنگ، کدو حلوایی، طالبی، سبزی‌های سبز تیره، کلم پیچ، اسفناج، ذرت، تخم مرغ، گریپ فروت صورتی و هندوانه، گردو، بادام، فندق، پسته، ماهی و سایر غذاهای دریایی، قلوه، جگر و مخمرها یافت می‌شود.
عبداللهی اظهار داشت: احتمال بروز برخی از سرطان‌ها در افرادی که روزانه حداقل پنج واحد (حدود ۴۰۰ گرم) میوه و سبزی مصرف می‌کنند، کمتر است. برای پیشگیری از سرطان و سایر بیماری‌های مزمن مصرف روزانه حداقل پنج واحد از میوه‌ها و سبزی‌های متنوع مصرف کنید. یک واحد میوه معادل یک عدد میوه متوسط یا یک لیوان میوه حبه‌ای یا یک چهارم از طالبی و معادل آن خربزه یا هندوانه و یک واحد سبزی معادل یک لیوان سبزی برگی خام یا نصف لیوان سبزی پخته است.
وی ادامه داد: میوه‌ها و سبزی‌ها و حبوبات و غلات سبوس‌دار حاوی فیبر هستند و افزایش مصرف فیبر با کاهش بروز سرطان بویژه سرطان‌های دستگاه گوارش ارتباط دارد. ارتباط بین مصرف منابع غذایی غنی از فولات مانند حبوبات، سبزیجات برگی مانند اسفناج و مرکبات با کاهش انواعی از سرطان ثابت شده است. افزایش مصرف ویتامین D و کلسیم با کاهش احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ و سینه ارتباط دارد.
عبداللهی در توضیح چند توصیه ساده و کلی برای پیشگیری از سرطان گفت: غذاهای کم چرب، کم شیرین و کم نمک مصرف کنید، از انواع لبنیات کم چرب (کمتر از ۵/۱ % چربی) و کم نمک استفاده نمایید (شیر، ماست و پنیر کم چرب و کم نمک و دوغ کم نمک)، مصرف غذاهای چرب بویژه با منشاء حیوانی را محدود کنید.
وی ادامه داد: از روغن‌های گیاهی در حد محدود و کنترل شده استفاده کنید، مصرف غذاهای پر نمک و نمک سفره را محدود کنید و مقدار نمک را در تهیه غذا کاهش دهید و بجای آن از انواع ادویه‌ها و چاشنی‌های گیاهی برای طعم‌دار کردن غذاها استفاده کنید. مصرف قند و شکر را کاهش دهید و بجای شکر سفید از شکر قهوه‌ای استفاده کنید، صرف غذاهای آماده و کنسرو شده را کاهش دهید، نمکدان را از سفره حذف کنید، غذاهای نمک سود و دودی مصرف نکنید، غذاها را به شکل سالم تهیه، نگهداری و مصرف کنید.
بنابر اعلام وبدا، وی ادامه داد: غذاهای فاسد شدنی را در یخچال نگهداری کنید، غذای نیم سوخته و سوخته را مصرف نکنید (کباب سوخته، جوجه کباب سوخته، نان سوخته، ته دیگ سوخته، پیازداغ سوخته، سیب زمینی سرخ کرده سوخته)، از مصرف غذای طبخ شده‌ای که به مدت زیاد مانده باشد، خودداری کنید و حداقل پنج واحد در روز سبزی و میوه مصرف کنید.
عبداللهی خاطرنشان کرد: از قرار دادن بطری‌های آب پلاستیکی (یک بار مصرف) در فریزر یا جایخی یخچال و استفاده از آب یخ زده در آنها خودداری کنید، از مصرف آب بطری‌هایی که مدت طولانی در مجاورت نور آفتاب و حرارت قرار گرفته‌اند خودداری کنید، از پر کردن مکرر بطری‌های پلاستیکی یک بار مصرف با آب و نوشیدن آن خودداری کنید، در صورت تهیه غذا از خارج از منزل و غذاهای نذری، دقت کنید که بسته بندی‌های سالم و غیر پلاستیکی داشته باشد.
گفتنی است اول الی هفتم بهمن ماه پویش ملی مبارزه با سرطان در سراسر کشور برگزار می‌شود.
