چند درصد از ایرانی ها آرتروز دارند؟

وی از نتایج تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خصوص تاثیر تزریقات داخل مفصلی مختلف، در کنترل این بیماری خبر داد و گفت: حدود ۲۰ درصد جمعیت ایران مبتلا به آرتروز زانو هستند.

عضو هیات علمی بیمارستان شهید مدرس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: تزریقات داخل مفصلی زانو یکی از روش های رایج کنترل درد و بهبود عملکرد در مبتلایان به آرتروز به شمار می رود. این درمان ها معمولا به عنوان خط اول درمان محسوب نمی شوند اما در بیمارانی که علائم و شکایت شان با روش های فیزیکی، تمرین درمانی و داروهای ضد درد و التهاب خوراکی و موضعی بهبود نیافته، می تواند مفید و موثر باشد.

وی ادامه داد: از شایع ترین انواع تزریقات داخل مفصلی می توان به تزریق استروئید (کورتون)، پرولوتراپی با سرم های قندی (دکستروز)، پی آر پی ( پلاسمای غنی از پلاکت)، پلاسمای غنی از فاکتور رشد (PRGF) و هیالورونیک اسید (آمپول های ژله ای معروف به تاج خروس) و اوزون درمانی اشاره کرد.

رئیس السادات افزود: در موارد درد شدید یا التهاب حاد تزریق کورتون می تواند سبب بهبود چند هفته ای بیماران شود. با وجود اینکه ثابت نشده که تزریقات محدود داخل مفصل  کورتون  بتواند سبب پوکی استخوان شود، اما جهت جلوگیری از فرسایش و آسیب های مفصلی این تزریقات نباید در مدت زمانی زودتر از ۳ تا ۴ ماه مجددا تکرار شوند.

وی اظهارداشت: در آرتروز زانو ضمن کاهش فضای مفصل، حجم مایع داخل مفصلی، غلظت و کیفیت آن کاهش می یابد و سبب سفتی و درد مفصل میشود. برای کاهش این مشکلات ممکن است تزریق هیالورونیک اسید ۳ تا ۵ نوبت و به فواصل هفتگی مورد استفاده قرار گیرد. این تزریقات معمولا تا حدود چند ماه در بهبود علایم موثرهستند.

به گفته رئیس السادات، اوزون درمانی روش نسبتا جدیدتری است که اگرچه در کوتاه مدت می تواند سبب کاهش درد و التهاب مفاصل و بافت نرم شود، اما اثری بر سیر کلی آرتروز و علایم دراز مدت بیماری ندارد. 

این متخصص طب فیزیکی افزود: بر اساس پژوهشی که در مرکز توسعه پژوهش های بالینی بیمارستان شهید مدرس صورت گرفته است، اوزون درمانی و تزریق هیالورونیک اسید در مدت ۶ ماه بعد از درمان تفاوتی از نظر میزان سودمندی با یکدیگر نداشتند.

رئیس السادات گفت: پژوهش های متعدد دیگرما در مرکز تحقیقات طب فیزیکی و توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نشان داد تزریق پی  آر پی (پلاسمای غنی از پلاکت) و PRGF (پلاسمای غنی از فاکتور رشد)، با بهره گیری از اثرات عوامل موجود در پلاکت خون بیمار می تواند سبب کاهش خشکی مفصل، بهبود درد و افزایش کیفیت زندگی مبتلایان به آرتروز زانو شود که این اثرات معمولا تا بیش از یک سال ادامه دارد. 

وی افزود: بر اساس این مطالعات پیگیری ۸ ماهه بیماران با استفاده از ام آر آی ثابت کرد پی ار پی می تواند تا حدی از کاهش حجم غضروف مفصلی در مبتلایان به آرتروز زانو بکاهد. بیماران مبتلا به آرتروز شدید  زانو، بیماران با سن بیش از ۷۵ سال و افراد با چاقی شدید کاندید مناسبی جهت انجام تزریق پی آر پی نیستند.

دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران ادامه داد: جدیدترین پژوهش انجام شده بر روی تزریقات داخل مفصلی در بیمارستان های شهید مدرس و شهدای تجریش نشانگر اثرات امیدوار کننده توکسین بوتولینوم (بوتاکس) در بهبود علائم مبتلایان به آرتروز زانو است.

وی گفت: بوتاکس بیشتر جهت موارد زیبایی و کاهش چین و چروک پوست، کاهش تعریق و کم کردن اسپاستیسیته در برخی از بیماری های سیستم اعصاب به کار می رود. اخیرا استفاده از این سم درکاهش درد کمر، سردرد، میگرن و برخی از دردهای اسکلتی عضلانی از جمله آرنج تنیس بازان، التهاب پاشنه پا و شانه یخ زده و...  رو به افزایش گذاشته است.

رئیس السادات افزود: مکانیسم اثر بوتاکس در مبتلایان به آرتروز با نحوه اثر آن در موارد زیبایی و اثر بر پیوستگاه عصبی عضلانی متفاوت است و عملکرد آن بیشتر از طریق اثرات ضد دردی و ضد التهابی است. 

وی گفت: بر اساس تحقیق انجام شده در گروه طب فیزیکی و توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تزریق ۲۵۰ واحد از سم بوتولونیوم رقیق شده (ساخت شرکت مصون دارو) سبب کاهش درد و سفتی مفصلی و بهبود عملکرد بیماران مبتلای به آرتروز شده است. اثرات درمانی پس از یک هفته شروع و تا بیش از ۶ ماه ادامه داشت. این درمان هیچگونه ضعف عضلانی یا عارضه خاصی به دنبال نداشت. با این وجود، اظهار نظر در مورد اثر بخشی طولانی مدت و استفاده روتین بالینی از این روش نیازمند انجام مطالعات بزرگ تر و با کیفیت تر، تعیین دوزاژ موثر توکسین و مقایسه هزینه و اثر بخشی این روش با سایر روش ها است.

رئیس السادات با تاکید بر اینپکه تا کنون هیچ روش قطعی خوراکی یا تزریقی برای علاج آرتروز شناخته نشده است، افزود: تمامی تزریقات داخل مفصلی جهت اثر گذاری بیشتر باید به همراه آموزش بیماران، اصلاح الگوی زندگی از جمله کاهش وزن، ورزش درمانی و به کارگیری مناسب روشهای طب فیزیکی و توانبخشی باشند.

بیست و یکمین کنگره سالانه «طب فیزیکی، توانبخشی و الکترودیاگنوز ایران»، ۲۷ تا ۲۹ دی ماه ۹۶ به همت انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران و با همکاری گروه های آموزشی طب فیزیکی سراسر کشور و انجمن های مرتبط، در سالن همایش های رازی برگزار می‌شود.

این همایش دارای امتیاز بازآموزی برای پزشکان عمومی، متخصصان طب فیزیکی، طب ورزش، روماتولوژِی و ارتوپدی و همچنین گروه های علوم توانبخشی مانند فیزیوتراپی، کاردرمانی، ارتوپدی فنی و نیز کارشناسان پرستاری است.