اغلب زائرانی که به کشورهای با اقلیم خشک و بیابانی همچون عربستان و عراق و سوریه سفر کرده‌اند در معرض ریزگردها بوده و تقریبا با این پدیده آشنایی دارند.
ذرات درشت گرد و غبار حداکثر می‌توانند به داخل بینی، دهان و حلق راه پیدا کنند، اما ذرات ریز می‌توانند به اعماق بیشتر و نواحی حساس مجرای تنفسی و ریه نفوذ کنند.
ذرات موجود در پدیده گرد و غبار اغلب از نوع درشت و غیرقابل تنفس هستند و سلامت را به طور جدی تهدید نمی‌کنند، اما می‌توانند در افرادی که سابقه بیماری‌های تنفسی مانند آسم و آمفیزم دارند، مشکلاتی ایجاد کنند.
از نشانه‌های واضح مواجهه با گرد و غبار، تحریک چشم‌ها و راه‌های هوایی فوقانی است. از آثار سریع و کوتاه‌مدت ریزگردها، اختلال در ضربان قلب و حملات قلبی و تنفسی در افراد مستعد و از آثار درازمدت آن، ورود ذرات چند میکرونی گرد و غبار به دستگاه تنفسی و خون و ایجاد رسوب و التهاب است که سبب بروز تنگی و تصلب عروق می‌شود.
چه باید کرد؟
تا حد امکان در روزهای آلوده به سفرهای غیرضروری نروید و از منزل خارج نشوید و درها و پنجره‌ها را ببندید.
در فضاهای آلوده به مدت کوتاه‌تری تردد کنید و نفس عمیق نکشید و ورزش و نرمش و پیاده‌روی نکنید. فعالیت بدنی باعث افزایش ضربان قلب و فعالیت دستگاه تنفسی و در نتیجه افزایش ورود هوای آلوده به ریه‌ها می‌شود.
به طور مداوم مجرای بینی را به کمک سرم شست‌وشو بشویید.
در صورت خروج از منزل از ماسک‌های استاندارد و مخصوص گرد و غبار استفاده کنید. این ماسک‌ها انواع مختلفی دارند و باید از داروخانه و مراکز مجاز تهیه شوند.
ماسک‌های معمولی و دستمال کاغذی چون منافذ باز و بزرگی دارند، آلاینده‌ها را از خود عبور می‌دهند و قادر به جلوگیری از ورود ریزگردها به مجرای تنفسی نیستند و بدتر این که فرد با این تصور که این پوشش‌ها جلوی ورود ریزگردها را می‌گیرند، نفس‌های عمیق‌تری می‌کشند.
ماسک‌های معمولی برای جلوگیری از ورود گرد و غبار هنگام گردگیری خانه مناسب است.
ماسک باید به طور کامل، جلوی دهان و بینی را بپوشاند و هر دو ساعت عوض شود، زیرا در صورت عدم تعویض خود منبع آلودگی می‌شود.
ماسک‌های مخصوص گرد و غبار، اغلب جلوی ورود آلاینده‌های گازی هوا مانند منواکسیدکربن را نمی‌گیرند.
چون استفاده از ماسک باعث گرم‌شدن سیستم تنفسی و ناراحتی فرد در تنفس مطلوب می‌شود، استفاده از آن برای اغلب بیماران آسمی و تنفسی و بیماران قلبی سخت است. پس این بیماران بهتر است تا زمان رفع کامل آلودگی از خانه یا از محیط‌های با تهویه مطبوع خارج نشوند.
مصرف میوه‌های رنگی و شیر و سایر لبنیات را در اولویت مصرف قرار دهید.
هنگام رانندگی در گرد و غبار پنجره‌ها را ببندید و تهویه مطبوع خودرو را روشن کنید و در حالتی قرار دهید که هوای بیرون وارد نشود.
دریچه‌های کولر، یکی از راه‌های ورود ریزگردها به خانه است. پس دریچه‌ها را ببندید و روی آنها یک کاغذ یا مقوا بچسبانید تا مانع ورود گرد و خاک به خانه شود.
