آزمایش ایدز شخصی است

به گزارش جی پلاس، برآورد‌ها نشان می‌دهد چه در ایران و چه در کشور‌های دیگر بسیاری از مبتلایان به این بیماری به دلیل برخی انگ‌های فرهنگی تمایلی به علنی کردن بیماری خود ندارند. این مساله می‌تواند بر شیوع این بیماری خطرناک تاثیر بگذارد. بر این اساس برخی از غربالگری ایدز حرف می‌زنند، حال آنکه این کار هم مخالفانی دارد.

آزمایش عدم اعتیاد از زوج‌ها، بررسی بیماری سیفلیس برای آقایان، بررسی زوج‌ها از نظر تالاسمی، تزریق واکسن کزاز برای خانم‌ها؛ این موارد آزمایش‌های ضروری قبل از ازدواج است که آزمایش ایدز در آن گنجانده نشده، چرا که به گفته صاحبنظران بیماری ایدز یک مساله کاملا شخصی است و الزام‌آور کردن انجام آزمایش آن پیش از ازدواج توسط قانونگذار کار غیراخلاقی به حساب می‌‌آید. از سوی دیگر، آن‌چنان طی سال‌های اخیر هشدار پیرامون این بیماری در بوق و کرنا شده که تقریبا اکثریت قریب به اتفاق مردم نسبت به راه‌های انتقال این بیماری مطلع هستند و شش دانگ حواس خود را جمع می‌کنند که به آن مبتلا نشوند. با وجود این، گاهی این بحث به میان می‌آید که چرا غربالگری آزمایش ایدز وجود ندارد و زوج‌ها در صورت تمایل متحمل هزینه مازاد می‌شوند. این در حالی است که هنوز برای بسیاری از مردم نیز بیماری ایدز بار معنایی منفی دارد و در صورت الزام آور کردن آزمایش آن قبل از ازدواج ممکن است که فرد داوطلب ازدواج با مثبت بودن جواب آزمایش ایدز دچار تبعات روانی و اجتماعی شود. از این رو گفته می‌شود که بر اساس اخلاقیات و قوانین حقوق بشر باید کاملا این مساله شخصی باشد. از سوی دیگر، برخی زوج‌ها که یکی از آنها مبتلا به ایدز است ممکن است در این مورد به توافق رسیده باشند و دیگر نباید آزمایش ایدز برای ازدواج آنها منع قانونی به وجود آورد، چرا که طرفین با آگاهی تمام این مساله را برای خود حل کرده‌اند. با وجود این، شاید عده‌ای از افراد که انجام غربالگری ایدز را ضروری می‌دانند بر این باور باشند که شاید یکی از زوج‌ها بیماری ایدزش را پنهان کرده و بدون الزام آور بودن آزمایش ایدز، زوج دیگر قربانی می‌شود. در نگاه اول وجود این نگرانی کاملا طبیعی است، اما همواره متولیان امر هشدار به مراقبت داده و از سوی دیگر، از زوج‌ها خواسته اند که در صورت مشکوک بودن به شخص مقابل خواستار انجام آزمایش توسط او شوند. بنابراین بر همین اساس نمی‌توان با احتمال وجود بیماری ایدز در زوج‌ها مغایر با قوانین حقوق بشر عمل کرد و قانون غربالگری ایدز را به میان آورد، چون مداخله در این امر اصلا جایز نیست و نباید به زندگی شخصی افراد ورود پیدا کرد. بنابراین تنها راه کنترل ایدز خودمراقبتی است که موضوع ازدواج را عاری از دغدغه می‌کند.

ضرورت انجام آزمایش ایدز

با اینکه زوج‌ها می‌توانند طرف مقابل خود را ملزم به انجام آزمایش ایدز کنند، اما ممکن است برخی از آنها در این زمینه بی اطلاع بوده یا حتی به ذهنشان هم خطور نکند که مبتلا به ایدز باشند. از این رو قربانیان ایدز خواهان قانونی کردن آزمایش ایدز پیش از ازدواج هستند. مریم شش سال است که مبتلا به ایدز است. او قربانی همسر خود شده و در مورد آزمایش ایدز پیش از ازدواج در گفت‌و‌گو با «آرمان» می‌گوید: باید آزمایش ایدز پیش از ازدواج الزامی شود، چون همسر من قبل از ازدواج اعتیاد داشت، اما در زمان ازدواج ترک کرده بود. او در مورد تقاضای زوج‌ها در مورد آزمایش ایدز اظهار می‌کند: برخی زوج‌ها اطلاعات چندانی ندارند و در این بین ممکن است به علت ناآگاهی گرفتار این بیماری شوند. من اصلا انجام آزمایش ایدز به فکرم نرسید. مریم بیان می‌کند: می‌توان انجام این آزمایش را قبل از ازدواج قانونی کرد، به گونه‌ای که جواب بین زوج‌ها محرمانه باقی بماند. با این اقدام از تبعات ناگوار بعدی جلوگیری به عمل می‌آید.

منع قانونی غربالگری ایدز

ماه گذشته رئیس اداره کنترل ایدز وزارت بهداشت علت قرار نگرفتن آزمایش ایدز در میان آزمایش‌های اجباری پیش از ازدواج را تشریح کرد و آن را مغایر با قوانین دانست. پروین افسرکازرونی درباره چرایی نادرست بودن غربالگری ایدز پیش از ازدواج گفت: آزمایش اچ آی وی هیچ‌وقت نمی‌تواند تحت عنوان غربالگری انجام شود، چرا که اجباری بون آن از نظر قوانین اجتماعی و حقوق بشر منع قانونی دارد، حتی کارفرمایان نیز نمی‌توانند فردی را که قرار است استخدام شود، از نظر ابتلا به این بیماری غربال کنند. غربالگری اچ آی وی (HIV) فقط در خون‌های اهدایی انجام می‌شود. او اضافه کرد: در مشاوره‌های پیش از ازدواج باید برای زوج‌ها در زمینه پیشگیری از اچ آی وی، اهمیت تشخیص زودهنگام، نقش مراقبت و درمان در کنترل آن اطلاع‌رسانی شود. در این صورت اگر افراد بخواهند داوطلبانه این آزمایش را انجام دهند، هیچ ‌منعی وجود ندارد. کازرونی یکی از دلایل نادرست بودن این غربالگری را وجود انگ اجتماعی نسبت به بیماران مبتلا به اچ آی وی دانست و افزود: این باور در جامعه وجود دارد که اچ آی وی، بیماری متفاوت از سایر بیماری‌هاست و در صورت ابتلا، ترس و نگرانی از برخورد نامناسب اطرافیان و نزدیکان وجود دارد. این در حالی است که اچ آی وی بیماری عفونی است که با درمان کنترل و منجر به قطع زنجیره انتقال عفونت به دیگران می‌شود. رئیس اداره کنترل ایدز و بیماری‌های آمیزشی وزارت بهداشت همچنین بیان کرد: تحقیقات بین‌المللی نشان داده اجباری کردن این آزمایش کمکی به پیشگیری نمی‌کند، چرا که فرد بعد از انجام آزمایش نیاز به مراقبت‌های تکمیلی، درمان و مصرف روزانه دارو دارد و اگر اجبار در این موضوع وجود داشته باشد، تنها ذهنیتی منفی و مقاومت برای پیگیری‌ها ایجاد می‌شود. او افزود: تجربه اتوبوس ایدز در تهران نشان داد که اگر افراد اطلاعات کافی در این زمینه دریافت کنند، به راحتی خودشان برای دریافت خدمات مشاوره و آزمایش مراجعه می‌کنند، اگر فرد اطلاعات کافی در این زمینه دریافت کند، متوجه می‌شود که آزمایش اولیه ممکن است منفی یا مثبت کاذب باشد. منفی کاذب به این معنا که ممکن است ویروس وارد بدن شده باشد، ولی برای تشکیل پادتن‌های ضد ویروس که آزمایش را مثبت کند، زمان بیشتری نیاز است و باید آزمایش تکرار شود یا اینکه به دلایل دیگر پاسخ مثبت کاذب شود. به همین علت انجام آزمایش اچ آی وی با آگاهی فرد و توضیحات لازم توسط مشاور مفید است. به گفته کازرونی، تشخیص وضعیت اچ آی وی برای خود شخص و سیستم سلامت در صورتی مفید است که فرد مبتلا، به مراکز مراقبت و درمان وصل شود و به موقع ارزیابی‌های لازم انجام و درمان آن شروع شود. همچنین باید به درمان پایبندی وجود داشته باشد. آموزش و اطلاع‌رسانی در سطح گسترده و ارائه اطلاعات صحیح باعث انگ‌زدایی می‌شود. به گزارش ایسنا، رئیس اداره کنترل ایدز و بیماری‌های آمیزشی وزارت بهداشت اظهار کرد: در مراکز مشاوره ایدز، آموزش و مشاوره رایگان در نهایت رازداری و رعایت محرمانگی انجام و در صورت ابتلای فرد، تمام خدمات مراقبت و درمان نیز رایگان ارائه می‌شود.

دخالت در مسائل شخصی ممنوع

یکی از اعضای کمیسیون بهداشت مجلس درباره غربالگری ایدز  می‌گوید: در دنیا انجام آزمایش ایدز به صورت غربالگری بدون رضایت کتبی فرد آزمایش‌دهنده امکانپذیر نیست، مگر اینکه قانونگذار احساس کند که برای حفظ بهداشت عمومی انجام این آزمایش لازم است. سیامک مره صدق می‌افزاید: از آنجا که ازدواج یک فرایند شخصی است و به‌طور کلی با جامعه ارتباطی ندارد، نمی‌توان زوج‌ها را به انجام این آزمایش مجبور کرد. او اظهار می‌کند: مگر اینکه یکی از زوج‌ها طرف مقابل خود را برای انجام این آزمایش الزام کند، اما چون قانونی کردن آزمایش ایدز مصداق دخالت دولت در حیطه مسائل شخصی افراد است، منع شده است. بر همین اساس در هیچ‌جای دنیا انجام این آزمایش برای ازدواج الزامی نیست، جز کره‌شمالی که برای ازدواج در حیطه خصوصی افراد دخالت می‌کند. مره صدق با بیان اینکه باید در حیطه شخصی از مداخلات قانونی در امان باشیم، اضافه می‌کند: این مساله کاملا شخصی و بر خلاف حقوق بشر است و کسی حق دخالت در این حیطه را ندارد. در واقع قانونگذار در مقامی نیست که در مسائل شخصی افراد مداخله کند. او توضیح می‌دهد: اکنون افراد جامعه نسبت به بیماری ایدز مطلع هستند و حتی در آموزش‌های قبل ازدواج نیز توضیحات لازم به زوج‌ها داده می‌شود. این عضو کمیسیون بهداشت در مجلس بیان می‌کند: از سوی دیگر، ممکن است یکی از زوج‌ها ایدز داشته و با فردی که قصد ازدواج با او را دارد، در این مساله به توافق رسیده باشد. به همین دلیل نمی‌توانیم مجوز صادر کنیم و مانع این ازدواج شویم. مره‌صدق تاکید می‌کند: توصیه من به جوانان در حال ازدواج این است که اگر کوچک‌ترین شکی به طرف مقابل خود دارند حتما انجام این آزمایش را الزام کنند، در حالی که قانون حق چنین کاری را ندارد.