چهارم فوریه هرسال روزی است که به نام سرطان نام‌گذاری شده و در تمام دنیا گرامی داشته می‌شود.
به گزارش جی پلاس، سرطان، نامی است که به مجموعه بیماری‌هایی اطلاق می‌شود که از تکثیر مهار نشده سلول‌ها پدید می‌آیند. سلول‌های سرطانی از ساز و کارهای عادی تقسیم و رشد سلول‌ها جدا می‌افتند و هنوز دلیل دقیق این پدیده مشخص نشده است. در ایران میزان ابتلای مردان به سرطان از زنان بیشتر است و آن‌طور که آمارهای وزارت بهداشت می‌گوید، این آمار در مردان ۱۳۴ نفر به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت و در زنان ۱۲۸ ابتلا به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است. افزایش آمار ابتلا به سرطان در کشور ما مطابق کشورهای دیگر و کمتر از متوسط جهانی است، اما در عین حال پیش‌بینی می‌شود این روند ادامه پیدا کند و شاید این فاصله با کشورهای دیگر کمتر شود.
ابتلا به سرطان از ۱۰ میلیون مورد جدید در سال ۲۰۰۶ به ۱۴میلیون در سال ۲۰۱۲ رسید و پیش‌بینی می‌شود که این رقم در سال ۲۰۳۰ به ۲۵ میلیون مورد برسد. در سال ۲۰۰۶ حدود ۶میلیون مرگ به دلیل ابتلا به سرطان گزارش شده است، در حالی که این آمار در سال ۲۰۱۲ به ۸ میلیون نفر رسیده و پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۳۰، این میزان به ۱۳میلیون نفر برسد. در ایران بدون احتساب سرطان‌های پوست، سالانه ۹۲هزار مورد جدید ابتلا به سرطان اتفاق می‌افتد که اگر موارد ابتلا به سرطان‌های پوست را نیز به این آمار بیفزاییم، میزان ابتلا به بیش از صدهزار مورد افزایش می‌یابد. سرطان‌های پستان، معده، روده بزرگ و مثانه، بدون در نظر گرفتن جنسیت مبتلایان، شایع‌ترین سرطان‌های کشور هستند. شایع‌ترین سرطان‌ها در مردان به ترتیب سرطان معده، پروستات، مثانه و روده بزرگ و در زنان سرطان‌های پستان، روده بزرگ، معده و لوسمی است. آنچه از نظر گذشت، اظهارات سخنگوی وزارت بهداشت در رابطه با سرطان بود که چند روز قبل، در نشست خبری کنگره بین‌المللی پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان عنوان شده است. ایرج حریرچی درباره میزان ابتلای مردان و زنان به سرطان‌های مختلف نیز گفت: این آمار در مردان ۱۳۴ نفر به ازای هر ۱۰۰هزار نفر جمعیت و در زنان ۱۲۸ ابتلا به ازای هر ۱۰۰هزار نفر اعلام شده است. او همچنین متوسط بروز موارد جدید ابتلا به سرطان در دنیا را برای مردان ۲۰۵ و برای زنان ۱۶۵ مورد در هر صدهزار نفر عنوان و خاطرنشان کرد: با این روند پیش‌بینی می‌شود که در سال ۲۰۳۰ تعداد موارد جدید ابتلا به سرطان به ۱۵۵ ابتلا در هر ۱۰۰ هزار نفر برسد.
سونامی سرطان در ایران نداریم
چندی است که اخباری مبنی بر افزایش شدید و بدون کنترل سرطان در رسانه‌ها منعکس می‌شود. این امر واکنش‌های زیادی به دنبال داشته و اکثر کارشناسان آن را تکذیب کرده‌اند؛ بلندپایه‌ترین آنها که متولی امر بهداشت و درمان کشور نیز هست، در این زمینه گفت: چیزی به اسم سونامی سرطان در کشور نداریم، اما به آمارهای منتشره در مورد این بیماری هم نمی‌توان اعتماد کرد، چراکه سیستم ثبت مبتلایان به سرطان در کشور سنتی است و برخی مبتلایان به سرطان که بیماری آنها هنوز تشخیص داده نشده به آمار بیماران سرطانی اضافه نشده‌اند. حسن قاضی‌زاده‌هاشمی، وزیر بهداشت عنوان کرد: دولت اقدامات خوبی برای حمایت از این بیماران انجام داده است، اما باید اقدامات گسترده‌تری را برای حمایت از بیماران صعب‌العلاج انجام دهیم. معاون پژوهشی مرکز تحقیقات سرطان ایران نیز در این باره گفت: با وجود گزارش‌هایی درباره سیر صعودی ابتلا به سرطان در کشور، این موضوع به معنی افزایش لجام گسیخته یا به عبارتی سونامی سرطان در ایران نیست. کاظم زنده دل خاطرنشان کرد: سرطان در کشورمان در سال‌های آینده افزایش می‌یابد، طوری‌که در ۲۰ سال آینده ابتلا به این بیماری در کشور احتمالا دو برابر خواهد شد، در عین حال احتمال افزایش دو برابری سرطان مشروط به آن است که عوامل خطر مانند مصرف سیگار، قلیان، افزایش وزن، کم تحرکی، مصرف الکل و تغذیه ناسالم همچون مصرف بالای نمک، غذاهای آماده و مصرف ناچیز سبزی و میوه ثابت بماند و اگر مردم بیشتر در معرض این عوامل خطر باشند، به‌طور حتم ابتلا به بیماری افزایش بیشتری خواهد یافت. همچنین یک فوق تخصص خون و سرطان بالغان اظهار کرد: آمار ابتلا به سرطان در ایران نسبت به میانگین جهانی کمتر است. ابوالقاسم ا... یاری با انتقاد از برخی رسانه‌ها، افزود: اصطلاح سونامی سرطان نادرست است؛ با توجه به اینکه سرطان بیماری سنین سالمندی است و در حال حاضر جمعیت سالمند ایران نسبت به گذشته افزایش یافته، همچنین به دلیل اینکه تشخیص سرطان با امکانات نوین تسهیل شده، این اصطلاح مطرح شده است؛ این درحالی است که در گذشته بیمار فوت می‌کرد و علت بیماری تشخیص داده نمی‌شد.
افزایش ۵۰درصدی سرطان در کشورهای توسعه نیافته
نتایج وسیع‌ترین و جدیدترین مطالعه درباره ۳۲ نوع سرطان در ۱۹۵ کشور جهان نشان می‌دهد تعداد موارد مرگ ناشی از سرطان در ایران از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۵ تقریبا دو برابر شده، اما براساس مستندات موجود هنوز سونامی سرطان در ایران اتفاق نیفتاده است. براساس نتایج این مطالعه که ۸ پژوهشگر ایرانی از دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران، ایران، البرز، قم، و بقیه‌ا... در کار آن شرکت داشته‌اند، سرطان پس از بیماری‌های قلبی عروقی مهم‌ترین عامل مرگ‌ومیر در جهان است. با این حال، احتمال ابتلا به سرطان و مرگ ناشی از آن تا حدود زیادی به مکان زندگی افراد بستگی دارد. این مطالعه حاکی ازافزایش چشمگیر تعداد موارد بروز سرطان از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۵ است که اکثر آنها در کشورهای توسعه نیافته رخ داده است، طوری‌که در این کشورها، موارد جدید سرطان ۵۰درصد افزایش پیدا کرده است. پژوهشگران در این مطالعه، کشورها را بر اساس مقیاس اجتماعی و دموگرافیک جوامع تقسیم‌بندی کرده‌اند. این مقیاس ترکیبی از تحصیلات، درآمد و باروری در دوره زمانی ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۵ است و نتایج نشان می‌دهد تعداد موارد جدید سرطان در گروه کشورهای دارای بهترین مقیاس اجتماعی و دموگرافیک - از جمله ایالات متحده و ژاپن - به میزان ۳۶درصد افزایش پیدا کرده است.
چرا از سرطان پیشگیری کنیم؟
آمارها نشان می‌دهد کشور ما در مورد سرطان وضعیت بهتری نسبت به سایر کشورها دارد، اما این موضوع، دلیلی بر بی‌توجهی ما نسبت به این بیماری نمی‌شود. ملک‌زاده، معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، با اشاره به ارتباط افزایش سن و بروز سرطان، گفت: نرخ بروز سرطان در ایران با بالا رفتن سن افزایش پیدا می‌کند. او افزود: بیشترین بروز سرطان در سال۱۹۹۰ در گروه سنی ۸۰ سال و بالاتر بوده و در سال ۲۰۱۵ بیشترین بروز سرطان در گروه سنی ۷۵ تا ۷۹ سال مشاهده شده است. بنابراین با توجه به اینکه کشور ما در سال‌های آینده با کهولت سن و افزایش افراد سالخورده مواجه می‌شود، بحث پیشگری از سرطان دارای اهمیت است. اما چگونه می‌توان از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد؟
۵ گام برای دوری از سرطان
تغییراتی کوچک در شیوه زندگی روزمره می‌تواند ابتلا به سرطان را کاهش دهد: گام اول این است که از مصرف دخانیات خودداری کنید؛ دخانیات شما را در مسیر ابتلا به سرطان قرار می‌دهد. ترک یا رد مصرف دخانیات، مهم‌ترین تصمیم بهداشتی است که امکانش برای شما وجود دارد. خودداری از مصرف دخانیات از خطر چندین نوع سرطان مثل ریه، مری، حنجره، دهان، مثانه، کلیه‌ها، لوزالمعده و سرطان خون می‌کاهد. گفتنی است در ایالات متحده سیگار مسئول حدود ۹۰ درصد تمام موارد سرطان ریه که یک علت عمده مرگ‌های ناشی از سرطان در مردان و زنان است، به‌شمار می‌رود. قدم دوم خوردن غذاهای سالم است؛ اگرچه انتخاب غذاهای سالم از مغازه سبزی فروشی یا سر سفره غذا تضمین کننده آن نیست که دچار سرطان نشوید ولی می‌تواند به کاستن از خطر ابتلا کمک کند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که حدود ۳۰ درصد سرطان‌ها به موضوع تغذیه، ازجمله چاقی مربوط می‌شود. در همین زمینه، انجمن سرطان آمریکا توصیه می‌کند: بیشتر از منابع گیاهی تغزیه کرده و مصرف چربی‌ها را محدود کنید. همچنین با قاطعیت گفته شده است، از مصرف الکل خودداری کنید. اما گام سوم چیست؟ فعالیت بدنی و استاندارد نگه داشتن وزن، قدم بعدی شماست. چاقی یک عامل خطر برای ابتلا به سرطان پروستات، روده بزرگ، راست روده، رحم، تخمدان‌ها و پستان‌ها به‌شمار می‌رود. فعالیت فیزیکی می‌تواند از چاق شدنتان جلوگیری کند، همچنین به خودی خود از خطر برخی سرطان‌ها ازجمله سرطان پستان و سرطان روده بزرگ می‌کاهد. گام چهارم: در برابر نور آفتاب از خود محافظت کنید. سرطان پوست یکی از شایع ترین و در عین حال قابل پیشگیری ترین سرطان‌هاست. گرچه قرارگیری مکرر در معرض اشعه ایکس یا تماس با برخی مواد شیمیایی می‌تواند در ایجاد سرطان پوست نقش داشته باشد، اما شایع‌ترین علت سرطان پوست قرارگیری در معرض نور خورشید است. در گام آخر، خود را معاینه کنید؛ به طور منظم خود را برای انواع شایع‌تر سرطان، معاینه و چکاپ کنید. به این ترتیب احتمال بیشتری وجود دارد که سرطان در مرحله ابتدایی‌تر کشف شود و در نتیجه امکان درمان موفقیت‌آمیز آن وجود دارد. این چکاپ باید شامل پوست، دهان، روده بزرگ و راست روده شود. اگر مرد هستید پروستات و بیضه‌ها نیز باید در این برنامه چکاپ قرار گیرد. اگر زن هستید سرطان رحم و پستان باید در فهرست بررسی قرار داشته باشد. به تغییرات بدنتان توجه کنید، به این ترتیب امکان تشخیص زودرس سرطان و موفقیت بیشتر درمان آن فراهم می‌شود.
منبع: آرمان
