انواع عفونت در کودکان و راه های مقابله با آن را بشناسید

 جی پلاس؛ گاهی هم با عدم رسیدگی به‌موقع بیماری ممکن است، عوارضی را حتی در بزرگسالی کودک داشته باشد و حتی منجر به از دست دادن اندام‌های مهمی مثل کلیه و دیالیزی شدن کودکان هم شود یا اختلال‌هایی در عملکرد اندام‌های داخلی بدن به همراه داشته باشد. برای فرار از این بیماری‌ها باید از علائم بیماری و اینکه از کجا سر درمی‌آورند و کی خطرناک می‌شوند، آگاهی داشته باشید، برای همین سراغ دکتر علی ناصح، متخصص کودکان و فوق‌تخصص نوزادان، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی رفتیم تا از نشانه‌ها و راه‌های درمانی عفونت‌های شایع در کودکان بیشتر برای‌مان بگوید.

کی عفونت ادراری سراغش می‌آید؟ یکی از شایع ترین عفونت‌ها، عفونت‌هایی است که می‌تواند شیرخواران، نوزادان و کودکان را درگیر کند. فقط در دوران نوزادی و ۲۸روز اول است که پسران بیشتر از دختران درگیر این عفونت می‌شوند و در کل این عفونت در دختران شایع‌تر است. دختران به‌علت ساختار تناسلی‌شان، باید بیشتر نکات بهداشتی را رعایت کنند. این عفونت در سه ماه بسیار خطرناک است و اگر کودک در این دوران عفونت ادراری گرفت، حتما باید در بیمارستان بستری شود و از داروی تزریقی استفاده کند. نکته مهم این است که اگر یکی از کودکان در خانه عفونت ادرای گرفت، حتما بقیه کودکان‌تان را هم به آزمایشگاه ببرید و از سلامت‌شان مطمئن شوید.

از کجا بدانیم عفونت ادراری گرفته است؟ عفونت ادراری در دوران نوزادی خود را به‌صورت بی‌حالی، شیر نخوردن، بی‌تابی و بی‌قراری و عدم وزن‌گیری یا زردی و استفراغ مکرر نشان می‌دهد. تشخیص آن با زبان باز کردن کودک کمی ساده‌تر می‌شود و کودک از سوزش و ناراحتی ادراری و سنگینی زیر شکم و درد پهلوها شکایت می‌کند. تشخیص قطعی عفونت ادراری با انجام آزمایش ادرار است؛ در صورتی که امکان گرفتن آزمایش، خصوصا برای نوزادان وجود نداشته باشد، پزشک با نمونه‌برداری با سند، نظر قطعی را می‌دهد. نمونه‌برداری با کیسه یا لیوان به هیچ‌عنوان برای کودکان توصیه نمی‌شود و انجام آزمایش با این ابزار نامعتبر نمی‌تواند پاسخ قابل اطمینانی را به ما بدهد.

کلیه‌ها را ازکار می‌اندازد؟ اگر عفونت ساده ادراری به‌موقع درمان نشود، ممکن است منجر به ازبین رفتن کلیه‌ها و نارسایی آنها شود و در‌نهایت ممکن است کار به دیالیز و مشکلات بعد از آن بکشد. عفونت‌های کلیوی، حتما تب و لرز را همراه دارد، گاهی عفونت مثانه با عفونت ادراری اشتباه گرفته می‌شود که این عفونت تب ندارد.

چه کنیم تا عفونت ادراری نگیرد؟ لباس زیر کودک‌ را مدام عوض کرده و از لباس زیر نخی استفاده کنید. هنگام شست‌وشو دست را از ناحیه مقعد به سمت جلو نیاورید، با این کار میکروب‌ها وارد ناحیه تناسلی می‌شوند. به کودکان آموزش دهید دستشویی‌شان را نگه ندارند. در نوزادان و شیرخواران، ممکن است سیستم ادرار به خودی خود عفونت نداشته باشد و عفونت در خون آلوده به تمامی قسمت‌های بدن، خصوصا کلیه‌ها وارد شده و آنها را دچار مشکل کرده باشد. بهتر است قبل از یک سالگی آزمایش‌های پایه‌ای خون و ادرار را انجام دهید تا از سلامت او آگاه شوید.

عفونت سینوس‌ها را دست کم نگیرید عفونت سینوس‌ها به آن شیوه که در بزرگسالان دیده می‌شود در کودکان، شیرخواران و نوزادان وجود ندارد. چند نوع سینوس در بدن داریم که هرکدام از آنها باید از لحاظ ساختاری و آناتومیک پر از هوا باشند. در بزرگسالان عموما سینوس فرونتال یا پیشانی، باعث سردردهای‌شان است اما در کودکان معمولا سینوس‌های اتوئید، اسفنوئیدو ماگزیلای، عامل سینوزیت هستند و سینوس‌های فرونتال هنوز در کودکان شکل اصلی خود را به‌دست نیاورده است؛ این سینوس‌ها از ۸یا ۹سالگی شروع به کامل شدن می‌کنند و قبل از آن هنوز رشد نکرده‌اند. سینوزیت یک التهاب است که ترشحات طبیعی داخل بدن ، به درستی تخلیه نمی‌شود و به مرور به‌صورت ناحیه متمرکزی از عفونت در می‌آید و گندآبی را در بدن درست می‌کند. محل تخلیه و انتقال ترشحات داخل بینی است. اگر به‌علت گرفتگی بینی ترشحات خالی نشوند، ترشحات باقی می‌مانند و ملتهب و عفونی می‌شوند و سینوزیت ایجاد می‌شود. گاهی این التهاب ماندگار می‌شود که با یک سرماخوردگی کوچک، کودک دچار ناراحتی و عفونت زیادی‌می‌شود.

سرش سنگین شده است؟ اگر کودک ترشح پشت حلق، سرفه‌های مزمن و گلو درد دارد، مشکوک به عفونت سینوس است. کودکان بزرگ‌تر با شروع عفونت سینوس از سردرد و احساس سنگینی سر شکایت می‌کنند و گاهی نیز بر اثر این عفونت کودکان تب می‌کنند. این التهاب می‌تواند دهان کودک‌تان را حسابی بدبو کند.

نکند آلرژی دارد؟ یکی از شایع‌ترین علائم سینوزیت، سینوزیتی است که به‌نام سینوزیت آلرژیک شناخته می‌شود و به‌علت شباهت آن به سینوزیت معمولا پزشکان به اشتباه آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنند. بیمار به‌علت آلرژی همان علائم سرفه، خس‌خس سینه و التهاب برونش و مجاری تنفسی دارد. بینی‌اش می‌گیرد و بسته شدن و نازک شدن سوراخ‌های تخلیه بینی باعث تجمع ترشحات در داخل سینوس می‌شوند، درنتیجه سینوس ملتهب می‌شود اما در بسیاری از موارد علت آن عفونت نیست و نیاز به آنتی‌بیوتیک ندارد و تنها با باز شدن مجاری مشکل حل می‌شود. اگر پای آلرژی وسط باشد فقط کافی است از اسپری بینی استفاده کنید و بینی را با سرم فیزیولوژیک شست‌وشو دهید. از راه بینی تنفس کرده و درمان‌های خوراکی ضد‌حساسیت، داروهای آنتی هیستامین و... را انجام دهید تا کار به استفاده از آنتی بیوتیک‌ها نرسد. اما اگر دیر به داد کودک برسید و علائم شدت گرفته باشد، باید با نظر پزشک شروع به استفاده از آنتی‌بیوتیک کرد.

جراحی نیاز دارد؟ برخی پزشکان گوش و حلق و بینی مخاط بینی را که دچار التهاب مزمن شده را با انجام عمل جراحی می‌تراشند که جراحی نیز، راهکاری قطعی نیست و البته در مواردی که علت سینوزیت، آلرژی زمینه‌ای نباشد مشکل عفونت همچنان به قوت خود برجا خواهد ماند.

راه فرار هم دارد؟ برای پیشگیری راه تنفسی و هوایی کودک را باز نگه دارید و به او آموزش دهید تا همیشه از راه بینی تنفس کند. زمانی که با بینی تنفس می‌کند، بینی هوا را تا حدودی تصفیه، گرم و مرطوب کرده و بعد به مجاری پایین‌تر تنفسی می‌فرستد، درحالی که هنگامی که کودک از راه دهان تنفس می‌کند، هیچ‌یک از این فیلترها وجود ندارد و هوای سرد تصفیه نشده به ریه‌ها و برونش‌ها می‌رود که امکان بیمار شدن کودک بیشتر است. برای تنفس از راه بینی، حواس‌تان به باز بودن راه تنفسی کودک‌تان باشد؛ از بخور و شست‌وشوی بینی استفاده کرده و داروهای خوراکی ضد‌حساسیت و اسپری‌ها برای باز نگه داشتن راه بینی استفاده کنید. در فصول سرد، کلاه گرم که پیشانی و گونه‌ها را می‌پوشاند برای کودک‌تان بخرید و به هر ترفندی شده او را مجاب کنید تا همیشه هنگام بیرون رفتن از خانه، از کلاه استفاده کند. کلاه‌گذاشتن مانع ورود هوای سرد به دهان و پوست صورت آسیب‌‌پذیر کودک می‌شود.

عفونت گوش چیست؟ یکی از عفونت‌های شایع در کودکان، عفونت گوش است که به‌علت تهویه نامناسب هوا در ناحیه گوش میانی که نام علمی آن شیپور استایش است، اتفاق می‌افتد. با انسداد راه بینی و راه تنفسی، هوا به‌راحتی از مسیرش عبور نمی‌کند و گوش دچار التهاب می‌شود. عفونت گوش معمولا با تب همراه است و درد گوش باعث بی‌قراری کودک می‌شود. عفونت‌های دهان و دندان می‌تواند باعث عفونت گوش شود و عفونت‌های تنفسی عفونت گوش را ایجاد می‌کنند. انواع عفونت‌هایی که در نوزادی و کودکی هست، می‌تواند باعث عفونت‌های مختلف و خصوصا گوش شود.

خود به خود خوب می‌شود؟ عفونت گوش اگر به‌موقع درمان نشود، ممکن است به پاره شدن پرده گوش بینجامد. با پاره شدن پرده و احتمالا خروج ترشح از آن، درد گوش کودک به‌طور موقت تسکین پیدا می‌کند اما این پارگی ممکن است در شنوایی تاثیر بگذارد. درواقع ۳۰درصد شنوایی کودک از طریق پرده صماخ صورت می‌گیرد و پارگی می‌تواند ۳۰درصد کاهش شنوایی را برای کودک باقی بگذارد که تا بزرگسالی هم اثرش باقی بماند. اگر این پرده ترمیم نشده باشد، ممکن است در موقع شست‌وشو، آب از ناحیه سوراخ شده گوش وارد مجاری گوش میانی جمجمه و مغز شود و خطرات مننژیت را هم همراه داشته باشد که ممکن است آسیب‌های جبران‌ناپذیری را داشته باشد.

می‌تواند حمام برود؟ درصورتی که پرده گوش پاره شده بود تا ترمیم آن در موقع استحمام از ابرهای گوش استفاده کنید یا با پنبه که آغشته به وازلین است، گوش را چرب کنید تا آب به هیچ عنوان به گوش وارد نشود. اگر کودک‌تان علائم این عفونت را داشت، خیلی سریع به پزشک مراجعه کنید تا گرفتار مشکلات بدی نشوید. دارو را به مدت هفت تا ۱۰روز به‌طور منظم استفاده کنید.

عفونت قلب را از کار می‌اندازد؟ عفونت‌هایی وجود دارد که در بزرگسالی باعث روماتیسم قلبی می‌شوند. شاخص‌ترین آن تب روماتیسمی است که بیشتر در کودکان بین ۵ تا ۱۵سال اتفاق می‌افتد. این تب به‌دنبال گلو‌درد چرکی که به‌موقع با پنی‌سیلین درمان نشده باشد، ایجاد می‌شود و آزردگی و عفونت را در بافت قلبی به‌جا می‌گذارد. عفونت‌های ویروسی دیگر، مثل ویروس کوکساکی و آدنو ویروس که با عفونت گوش یا چشم همراه‌اند، گاه مانند یک سرماخورگی ساده بروز می‌کنند. اگر کودک شما نسبت به سرماخوردگی واکنش تندی نشان دهد، به‌طوری که ماهیچه قلب آن درگیر شده باشد باید نسبت به درمان آن وسواس به خرج دهید. گاه با ایجاد این ویروس‌ها که مانند یک سرماخوردگی ساده است و با خس‌خس سینه و آبریزش و سرفه همراه است، ماهیچه قلب بزرگ و گشاد می‌شوند و پمپاژ خون به درستی انجام نمی‌شود و حتی ممکن است به مرگ کودک هم منجر شود.

منبع: مجله سیب سبز