چرا باید کمتر از ظروف آلومینیومی استفاده کنیم؟

جی پلاس، بعضی شواهد حاکی از آن است که آلومینیوم در درازمدت باعث بیماری الزایمر می شود که البته این رابطه هنوز کاملا به اثبات نرسیده است. 

سایت بهداشت محیط نوشت؛ بعضی نظریه ها نیز مطرح است که جوش آوردن آب در کتری های آلومینیومی می تواند باعث بروز بیماری هایی همچون زخم معده , کولیت، خشکی دهان و یبوست و تغییر رنگ زبان شود. 

افرادی که هرروز از ظروف آلومینیومی پوشش داده نشده برای پخت و پز و نگهداری مواد غذایی استفاده می کنند، تقریبا 3/5 میلی گرم آلومینیوم در روز وارد بدن خود می کنند. هر چه غذا بیشتر در این ظروف پخته یا نگهداری شود، مقدار آلومینیوم وارد شده به آن بیشترمی شود. البته سازمان بهداشت جهانی تخمین زده است که بزرگسالان می توانند بیشتر از 50 میلی گرم آلومینیوم را در روز بدون هیچ ضرری دریافت کنند. زیرا بسیاری از داروهای معمول حاوی آلومینیوم هستند، مثلا یک عدد قرص آنتی اسید حاوی 50 میلی گرم و یک قرص آسپیرین حاوی 20-10 میلی گرم آلومینیوم است. 

سبزیجات برگی شکل و غذاهای اسیدی یا نمکی همچون گوجه فرنگی، مرکبات و ریواس اگر در ظروف آلومینیومی قرار داده شوند، بیشترین آلومینیوم را به خود جذب می کنند و باعث می شوند آلومینیوم به مقدار زیاد وارد غذا شود. همچنین باعث می شوند روی این ظروف حالت سوراخ سوراخ بگیرد. بنابراین پختن این مواد در ظروف آلومینیومی توصیه نمی شود. 

برای جلوگیری از وارد شدن آلومینیوم به غذا، از نگهداری مواد غذایی در ظروف آلومینیومی پوشش داده نشده باید اجتناب کرد. در بعضی مناطق، آب حاوی مواد معدنی و قلیا بوده که ممکن است روی سطح ظروف آلومینیومی رسوب کند. پختن غذاهای اسیدی، نمکی یا قلیایی در ظروف آلومینیومی می تواند باعث سیاه شدن این ظروف شود، البته تغییر رنگ و لکه دار شدن این ظروف روی کیفیت پخت غذا تاثیری ندارد. برای برطرف کردن رنگ یا لکه، غوطه ور کردن ظرف در محلول آب و آب لیمو یا سرکه مفید است. 

ظروف آلومینیوم

استفاده طولانی مدت از ظروف آلومینیومی ‌برای پخت غذا مناسب نیست، چرا که این ظروف با آزاد کردن آلومینیوم در غذا، سبب انتقال این یون‌ها به بدن می‌شوند و در درازمدت می‌تواند مشکلاتی برای بدن از جمله مشکل کم خونی، ایجاد کند. بهتر است از ظروف آلومینیومی ‌برای پخت غذاهایی استفاده شود که نیاز به مدت زمان پخت کمتری دارد. از سوی دیگر سبزیجات برگی و غذاهای اسیدی یا نمکی اگر در ظرف آلومینیوم پخت شوند میزان زیادی آلومینیوم را به خود جذب می‌کنند در نتیجه آلومینیوم بیشتری وارد بدن می‌شود که مضر است.

ظروف آلومینیومی‌: این ظروف در عین سبک بودن، به خوبی گرما را انتقال می‌دهند. امروزه بازار ظروف از آلومینیوم و بویژه آلومینیوم فشرده اشباع شده بطوری که بیش از نیمی از ظروف پخت و پز امروزی آلومینیومی هستند. بعضی مقالات علمی اعلام می کنند که ورود مقدار زیادی از آلومینیوم به بدن احتمالا باعث ظهور بیماری آلزایمر می‌شود؛ ولی برای اثبات قطعی این مطلب هنوز مطالعات ادامه دارد. با استفاده روزانه از ظروف آلومینیومی پوشش داده نشده برای پخت و پز و نگه‌داری مواد غذایی، هر روز تقریبا 5/3 میلی‌گرم آلومینیوم وارد بدن فرد می شود. مسلما هرچه مدت نگهداری و پخت غذا در این ظروف بیشتر باشد، مقدار آلومینیوم وارد شده به غذا بیش‌تر خواهد بود. لازم به یادآوری است که تنها راه ورود آلومینیوم به بدن، از طریق غذا و آب نبوده بلکه مصرف برخی داروها نیز مقادیری از این فلز را به بدن وارد می سازند؛ به عنوان مثال یک قرص آنتی اسید حاوی50 میلی‌گرم و یک قرص آسپیرین حاوی 20-10 میلی‌گرم  آلومینیوم می باشند. این موضوع بقدری مورد توجه قرار گرفته که حتی برخی معتقدند کسانی که دارای سابقه فامیلی آلزایمر هستند، بهتر است از خمیر دندان‌ها وداروهای حاوی آلومینیوم نیز استفاده نکنند.  

 برخی مقالات مدعی هستند که در اثر پخت غذا در ظروف آلومینیومی بطور هر روزه و به مدت طولانی، یون‌هایی آزاد و به غذا اضافه می‌شوند که علاوه بر بالا بردن احتمال آلزایمر، ضمنا باعث بروز بیماری‌هایی مانند راشیتیسم و عوارضی همچون غش، کم خونی مفرط، کما و اختلال در هنگام راه رفتن نیز می‌شوند. نتایج بررسی عناصر سنگین و سمی ناشی از فلزات مورد استفاده در ساخت ظروف آشپزخانه نشان داده که هر چه مدت زمان پخت بیشتر شود، میزان یون‌های آزاد شده نیز افزایش می‌یابد؛ همچنین استفاده از اسیدهای خوراکی در غذا مثل سرکه، آبلیمو، آب‌غوره در غذا موجب افزایش آزادشدن یون‌ها می‌شود. نگهداری و پخت سبزی‌جات برگی و غذاهای اسیدی یا نمکی همچون گوجه فرنگی، مرکبات و ریواس در ظروف آلومینیومی، موجب جذب بیشتر آلومینیوم در این غذاها شده و ممکن است باعث ‌شوند این ظروف حتی متخلخل (یا فرورفتگی یا سوراخ هایی در سطح ظرف) شوند. بنابراین پخت غذا و بویژه این گونه مواد در ظروف آلومینیومی توصیه نمی‌شود. بهتر است از ظروف آلومینیومی برای سرخ کردن غذا و نگه‌داری روغن استفاده نشود؛ زیرا نمک به کار رفته در غذا باعث تخریب ظروف آلومینیومی شده و سبب نفوذ آلومینیوم به درون روغن می‌شود که مسمومیت زاست. البته برای سرخ کردن بهتر است از ظروف آهنی و مسی نیز استفاده نشود؛ زیرا که روند تخریب روغن را تسریع می‌کنند. استفاده از ظروف حاوی پوشش تفلون برای سرخ کردن مناسب تر خواهد بود. در صورت استفاده از ظروف آلومینیومی، بهتر است از این ظروف برای پخت غذاهایی که زمان پخت کمتری نیاز دارند استفاده شود.   

افرادی که از این ظروف استفاده می‌کنند پس از مدتی که ممکن است بر اساس نوع به‌کارگیری از چند هفته تا چند ماه به طول بینجامد، با تغییر رنگ و تیرگی درون این ظروف مواجه ‌شوند. دلیل عمده‌ این حالت، جوشاندن آب درون این ظروف است که به طور معمول با ورود فلز آلومینیوم به داخل ماده غذایی و آب همراه است. از آنجا که هنوز دلیل و مستندات علمی مبنی بر نیاز بدن انسان به آلومینیوم گزارش نشده است، دریافت زیاده از حد آن با اختلالاتی همراه است.  

 در هنگام مسمومیت با آلومینیوم عملکرد سلول‌هایی به نام استئوبلاست (سلول‌هایی که در بازسازی و تشکیل توده استخوانی نقش دارند) دچار اختلال شده و موجب کاهش در فرآیند بازسازی و ترمیم استخوان می‌گردد که این امر ممکن است به پیدایش استئومالاسی منجر شود. البته تاکنون گزارشی از بروز علایم مسمومیت آلومینیومی در اثر مصرف مواد غذایی ارائه نشده است و این مسمومیت تنها در بیمارانی که دچار نارسایی مزمن کلیه بوده و دیالیز می‌شوند (به دلیل وسایل آلومینیومی‌که در فرآیند دیالیز به کار می‌رود) گزارش شده است.

به هرحال، برای مقدار دریافتی آلومینیوم به بدن نیز استاندارهایی وجود دارد. سازمان بهداشت جهانی برآورد کرده که بزرگ‌سالان احتمالا می‌توانند بیش‌تر از 50 میلی‌گرم را در روز بدون هیچ گونه عوارض ظاهری به بدن خود وارد کنند.  

 توصیه‌هایی برای به‌کارگیری بهتر ظروف آلومینیومی:

1) تا حد امکان از ظروف آلومینیومی بدون پوشش برای پخت و یا نگهداری مواد غذایی استفاده نشود. این پوشش‌ها (و از جمله پوشش تفلونی) از تماس سطح فلزی ظرف با ماده غذایی و در نتیجه ورود آلومینیوم به داخل ماده غذایی جلوگیری می‌کنند.

2) پختن غذاهای اسیدی و یا قلیایی در این ظروف موجب تغییر رنگ و سیاه شدن این ظروف می‌شود. همچنین نگهداری آب و محلول‌های دارای املاح زیاد نیز این امر را موجب می‌شوند. این لایه تیره‌رنگ اگرچه بر کیفیت ماده غذایی تاثیری ندارد ولی ممکن است ورود فلز آلومینیوم را به مواد غذایی تسریع و تسهیل کند. امروزه اغلب افرادی که از این ظروف استفاده می‌کنند، لایه تیره مورد نظر در این ظروف را با ساییدن از بین می‌برند. برای برطرف کردن این لایه، غوطه‌ور کردن ظرف در محلول آب لیمو و یا سرکه مفید خواهد بود.