وقتی پزشک می‌گوید بیماری شما عصبی است منظورش چیست؟

جی پلاس؛ شخصیت افراد به‌ویژه کودکان مبتلا به آسم بسیار متنوع است. ویژگی‌هایی مانند وابستگی و نفی پرخاشگری اغلب در این افراد ظاهر می‌شود. محیط خانوادگی و نگرش‌های رفتاری مختلف بیمار مبتلا به آسم نیز در بهبود روند بیماری آن‌ها موثر است. برای چگونگی اثرگذاری ذهن و روان بر بیماری‌هایی مانند آسم با دکتر وحید مهری، روان درمانگر گفت‌وگو کرده‌ایم.

ایسنا نوشت؛ دکتر وحید مهری، روان‌درمانگر در مورد بیماری‌های روان‌تنی می‌گوید: «بسیاری از ما بارها و بارها با دردهایی مواجه شده‌ایم که علت فیزیولوژی و پزشکی خاصی بر آنها تشخیص داده نشده؛ بنابراین می‌توانند به گونه‌ای در زمره بیماری‌های روان‌تنی قرار بگیرند. بیماری‌های روان تنی یک وضعیت روانشناختی است که در آن، استرس‌های روانی بر عملکرد فیزیولوژیکی تا اندازه زیادی تأثیر می‌گذارد. 

این روان‌درمانگر در ادامه بیان می‌کند: اختلالات روان تنی معمولا بدون هیچ توضیح یا تشخیص پزشکی دیگری منجر به علائم فیزیکی و دردهایی در افراد می‌شوند که نمی‌توان ازلحاظ مشکلات پزشکی، دلیل خاصی برای آنها مشخص کرد. هنگام مراجعه به پزشک و در آزمایشات و تصویربرداری‌های مختلف نیز معمولا دلایل پزشکی برای آنها وجود ندارد و اغلب از طرف پزشک این عبارت شنیده می‌شود که مشکل بیمار بر اثر استرس و اضطراب است.

بی‌تأثیر بودن دارو بر بیماری‌های عصبی

به گفته این روان‌درمانگر، دارو بر بیماری‌های روان‌تنی (که پزشک هم تشخیص داده منشأ بروز آنها، اعصاب و روان یا معمولاً استرس و اضطراب ناشی از مشکلات ما هستند) تاثیری ندارد. این افراد حتی با مصرف دارو همچنان دچار مشکلات و دردهای بدنی مختلف هستند و پزشکان نیز نمی‌توانند به بهبود آنها کمک زیادی کنند.

ارتباط آسم با روان و ذهن

تقریبا همه ما، این نوع علائم روان‌تنی را تجربه کرده‌ایم که اغلب در واکنش به استرس یا اضطراب است. به گفته دکتر مهری، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های روان‌تنی آسم است. بیماری آسم بیماری واکنشی مجرای تنفسی است؛ نشانه‌های آن حمله شدید تنفسی، تنگی نفس، خس‌خس کردن و گرفتگی ماهیچه‌های قفسه سینه است. بازدم این بیماران به علت تنگی مجراهای تنفسی مسدود شده و نوعی خفگی را احساس می‌کنند.  

این روان‌درمانگر می‌گوید آسم، بیشتر در زمره بیماری‌های کودکان طبقه‌بندی می‌شود؛ هرچند در بزرگسالی هم افراد بسیاری از این بیماری رنج می‌برند. حدود ۱۴ درصد از کودکان در آمریکا آسم دارند. البته نزدیک به ۸۰ تا ۹۰ درصد از حملات آسم زودگذر بوده و خود به خود از بین می‌روند.

اضطراب جدایی؛ عامل بروز آسم در کودکان

دکتر مهری با بیان اینکه مطالعه علمی روی آسم از ۱۹۳۰ شروع شد،‌ می‌گوید: فرضیه روانکاوی درباره آسم، علت این بیماری را جدایی کودک از مادر یا مراقبان اصلی می‌داند که باعث ایجاد اضطراب و نگرانی در کودک می‌شود. شاید بتوان گفت این مهم‌ترین عامل در به وجود آمدن آسم در کودکان شناخته شده بود. بنابراین چنین فرضیه‌ای باعث شد بعضی والدین آن را آسموژن یعنی مولد آسم بنامند.

آسم برونشیتی

به گفته دکتر مهری، وقتی نوزاد به صورت ناهشیار و در زمان اضطراب و ناامنی، نفس خود را نگه می‌دارد، ممکن است در آینده، آسم برونشیتی بگیرد و در نتیجه به جای حرف زدن درباره اضطراب از پاسخ بدنی مستقیم که همان آسم است در موقعیت‌هایی که دچار اضطراب می‌شود استفاده کند.

ویژگی‌های شخصیتی کودکان مبتلا به آسم

این روان‌درمانگر با بیان اینکه رابطه افراد دچار آسم با والدین خود ویژگی‌هایی دارد که می‌تواند دلایل اضطراب و استرس آنها را توضیح دهد، می‌گوید: یعنی کودکان مبتلا به آسم کاملا وابسته به والدینشان هستند و اگر والدین بنا به هر دلیلی نباشند، دقیقاً همان نوع رابطه وابسته‌گونه را فوراً با شخص دیگری برقرار می‌کنند، بنابراین از تنش و تعارض با نزدیکان و دیگران اجتناب می‌کنند.

وی ادامه می‌دهد: رابطه این کودکان با دیگران به گونه‌ای است که انگار با آنها از قبل آشنایی دارند، میل به اجتناب از تعارض و جدایی در ارتباط با والدین و دیگران در آنها، بیشتر از دیگران مشاهده می‌شود، در واقع آنها مشکل نه گفتن و مخالفت دارند و از ناراحت شدن دیگران دچار احساس گناه زیادی می‌شوند.

تاثیر سه برابری بروز آسم در کودکان نگران و مضطرب

دکتر مزراک David Mrazek در مرکز پزشکی کودکان در شهر واشنگتن در مطالعه روی ۱۵۰ کودک به این نتیجه رسید که در بروز آسم به ترتیب، مرگ والدین، طلاق و بیکار شدن پدر، مهاجرت به شهر دیگر در رأس عوامل ایجاد کننده آسم است، و اشخاص در این خانواده‌ها، سه برابر بیشتر از دیگر دچار آسم می‌شوند. به این ترتیب می‌توان گفت روان‌درمانی و تقویت مهارت نه گفتن همچنین تقویت جرات‌مندی، کم‌شدن وابستگی به دیگران، و بالا رفتن استقلال فرد و خودمختاری به درمان آسم کمک خواهد کرد.