یک متخصص نفرولوژی گفت: سنگ کلیه چهارمین علت نارسایی و بیماری‌های کلیه است. برای داشتن کلیه‌های سالم، آب فراوان بنوشید، مصرف نمک و انواع چای را کاهش دهید، ورزش کنید و سبک زندگی سالم را در پیش بگیرید.
جی پلاس، دکتر مانا محمدی درباره سنگ کلیه گفت: شایعترین سنگ‌های کلیه، سنگ‌های کلسیمی هستند که به دو نوع سنگ‌های کلسیمی اُگزالاتی و فسفاتی تقسیم می‌شوند. از انواع دیگر سنگ‌های کلیه اسید اوریکی، سیستینی و استروایتی هستند. بیشترین گرفتاری مبتلایان مربوط به نوع کلسیم اُگزالاتی و سنگ‌های میکس است. سنگ‌های میکس سنگ‌های اسید اوریکی هستند و سنگ‌های کلسیمی روی آن سوار می‌شوند.
ایسنا نوشت؛ وی درپاسخ به اینکه چه کسانی مستعد سنگ کلیه هستند افزود: همه افراد دچار سنگ کلیه نمی‌شوند؛ بعضی از خانواده‌ها که شیوع سنگ کلیه در آنها به خاطر مسائل ژنتیکی اتفاق می‌افتد، امکان ابتلای سایر افراد خانواده به سنگ کلیه بیشتر است. خداوند بدن ما را طوری آفریده که یکسری فاکتورهای حفاظتی دارد، برای سنگ کلیه در ادرار پروتئین‌های مهارکننده وجود دارد که از تجمع مواد تشکیل دهنده سنگ، مثل کلسیم در کلیه جلوگیری می‌کند، این پروتئین‌ها در بدن بعضی از افراد به صورت ژنتیکی وجود ندارد و مستعد تشکیل سنگ هستند.
دکتر محمدی با بیان اینکه سبک زندگی ناسالم و مواد غذایی فرآوری شده شیوع سنگ‌های میکس را افزایش داده یادآورشد: تشکیل یکسری ازسنگ‌ها به روش زندگی و تحولات فرهنگ تغذیه‌ای برمی‌گردد. امروزه استفاده از غذاهایی که اُگزالات بیشتری دارند مثل فست فودها، سوسیس، کالباس و کنسروها در برنامه غذایی افزایش یافته و چون حاوی مواد افزودنی و نگهدارنده هستند، اُگزالات بالایی هم دارند.
وی درباره مصرف چای گفت: در کشور ما مصرف انواع چای بالاست، چای، قهوه، شکلات و نسکافه اگزالات بالایی دارند و مصرف زیاد آن باعث سنگ کلیه می‌شود. از طرف دیگر یکسری بیماری‌ها مانند پرکاری تیروئید و دیابت افراد را مستعد سنگ کلیه می‌کند. از این رو این افراد باید سالی یکبار آزمایش ادرار بدهند، چون مستعد سنگ‌های اسید اوریکی هستند. ما نفرولوژیست‌ها یک اصطلاح داریم با این مفهوم که اول سنگش می‌آید بعد قندش. یعنی ممکن است فرد برای سنگ کلیه مراجعه کند، اما پس از آزمایش تازه متوجه می‌شود دیابت هم دارد.
این نفرولوژیست ادامه داد: ممکن است طبق تعریف دیابت، قند خون بیمار بالای ۱۲۶ نباشد، اما قطعاً اگر سابقه دیابت خانوادگی داشته باشد، فرد مستعد سنگ است. تاکید می‌کنم برخلاف تصور عامه از لحاظ پزشکی قند لب مرزی همان عوارض و خطرات دیابت را خواهد داشت و باید جدی گرفته شود. اکثر کسانی که در مرحله پیش دیابت هستند وقتی متوجه می‌شوند، ابتلا به دیابت را انکار کرده و می گویند قند عصبی دارند، در حالی که در علم پزشکی چیزی به عنوان قند عصبی نداریم. لذا در مرحله اول باید افراد قبول کنند که دیابت دارند. متاسفانه هنوز ما از مقوله پذیرش بیماری در کشور بسیار عقب مانده ایم و این مسئله باعث پیشرفت بیماری هاست.
وی افزود: افرادی که برای اولین بار دچار سنگ می‌شوند نیازی به بررسی متابولیک ندارند، اما چنانچه سنگ برای بار دوم تکرار شود بررسی متابولیک ضروری است. وقتی فرد فهمید که سنگ ساز است، چنانچه نمونه سنگ را در اختیار دارد، باید سنگ را آنالیز کرد و بر مبنای آن دارو و رژیم غذایی تجویز می‌شود. یکسری از داروهای گیاهی هستند که مجوز وزارت بهداشت را دارند که باعث افزایش حجم ادرار شده و هم سنگ‌ها را راحت تر دفع وهم از تشکیل سنگ جلوگیری می‌کنند. با وجود این داروها، درباره داروهایی که در عطاری‌ها فروخته می‌شود و بیماران از ما برای استفاده از آن سؤال می‌کنند، ما نه تائید نه اظهاری نظری می‌کنیم. چون از محتوای داروهای عطاری مطلع نیستیم.
دکتر محمدی درباره نوشیدن آب در بیماران سنگ کلیه اظهار کرد: این افراد باید آب زیادی مصرف کنند، خوردن چای، آب هندوانه، الکل و آبجو اصلاً توصیه نمی‌شود و تائید شده نیست. نوشیدن آب هم باید به مقداری باشد که فرد در روز سه لیتر و یا هر دو ساعت یکبار ادرار دفع کند.
این پزشک با تاکید بر اینکه پیشگیری بهتر از درمان است: سنگ‌های کوچک حتی ۲تا ۳ میلیمتر هم نیاز به درمان دارند، چون مواد دیگر می‌تواند به آن اضافه شده و سنگ بزرگتری را تشکیل دهد .سنگ‌ها علاوه بر درد بسیار زیاد باعث بسته شدن مجرای ادرار و حتی آسیب به بافت کلیه می‌شود که در این شرایط پزشک برای درمان مجبور به استفاده از سنگ شکن و یا عمل جراحی می‌شود.
فوق تخصص بیماری‌های کلیه بزرگسالان درباره مصرف کلسیم در بیماران سنگ کلیه خاطر نشان کرد: مصرف بی رویه مکمل‌های دارویی حاوی کلسیم و ویتامین دی بدون آزمایش و تجویز پزشک مطلقاً اشتباه است و حداقل کسانی که سنگ ساز هستند، نباید از این داروها استفاده کنند. مصرف بی رویه ویتامین دی و قرص‌های کلسیم خود از عوامل مؤثر در تشکیل سنگ کلیه است، بیماران سنگ سازی که نیاز به مکمل‌های دارویی دارند باید دارویی استفاده کنند که این دو ویتامین را نداشته باشد.
وی درباره رژیم غذایی حاوی کلسیم و ویتامین دی در بیماران سنگ ساز افزود: در این بیماران مصرف کلسیم اضافه ممنوع است. مصرف لبنیات کم چرب نباید قطع شود، در صورت نیاز موادغذایی جایگزین وجود دارد که می توان از آنها استفاده کرد. مصرف نمک در این بیماران باید محدود شود. چون نمک باعث می‌شود، میزان کلسیم در ادرار کمتر شود.
این پزشک در پاسخ به اینکه مصرف پروتئین‌های گیاهی در بیماران سنگ ساز چقدر مجاز است، گفت: در حالت نرمال ما باید به ازاء هر کیلوگرم وزن بدن ۸ دهم گرم گوشت قرمز مصرف کنیم، لذا ما به آنها محدودیت مصرف گوشت نمی دهیم. مگر اینکه مصرف گوشتشان خیلی بالا باشد، بنابراین از پروتئین‌های جایگزین مثل مصرف روزانه یک عدد سفیده تخم مرغ به جای مصرف گوشت قرمز استفاده می‌کنیم.
وی با تاکید بر تغییر سبک زندگی گفت: نوشیدن آب زیاد، مصرف نمک کم، ورزش و سبک زندگی سالم در داشتن کلیه‌های سالم تأثیرگذار است. افرادی که چاق هستند باید وزنشان را پایین بیاورند. مصرف زیاد انواع چای و نوشیدنی‌های کافئین دار، نوشابه‌ها، فست فودها و آجیل ممنوع است. اگر رژیم غذایی سالم داشته باشیم حتی اگر جزو خانواده‌های سنگ ساز باشیم، می‌توانیم از آن پیشگیری کنیم.
این نفرولوژیست درباره علائم سنگ کلیه یادآور شد: خیلی ازسنگ‌ها به صورت تصادفی و بدون علائم در سونوگرافی تشخیصی بیماری‌های دیگر دیده می‌شود و شخص تا قبل از این به سنگ مطلع نبوده است. اما علائم کلی سنگ کلیه، دردهای رئال کولیکی هستند که از ناحیه پهلو آغاز و انتشار می‌یابند. دردها مقطعی و ادامه دار هستند و فرد به دفعات زیادی نیاز به تخلیه ادرار دارد. ممکن است خون در ادرار ببیند و به واسطه درد شدید، تهوع داشته و نتواند غذا بخورد. در موارد حاد سنگ کلیه با تب همراه خواهد بود که نیازمند بستری در بیمارستان است.
