باور غلط در مورد خطرناک بودن جوشاندن مجدد آب

جی پلاس، ادعاهای زیادی وجود دارد که دوباره جوشاندن آب خطرناک بوده و می‌تواند در بلندمدت اثرات بدی بر سلامتی بگذارد. تحقیقات علمی مانند خیلی از باورهای اشتباه دیگر، با استناد به شواهد این ادعا را به راحتی رد کرده است. پس نگران نباشید؛ دوباره جوشاندن آب خطری ندارد. در این مطلب بیشتر به جزئیات این باور اشتباه می‌پردازیم تا ببینیم ریشه‌ در کجا دارد و چرا نادرست است.

تبیان نوشت؛ زیر کتری را روشن می‌کنید و منتظرید تا آب به جوش بیاید و چای دم کنید؛ اما ناگهان یادتان می‌آید این آب تازه نیست و صبح یک بار جوشیده است. این هم یادتان می‌آید که دوستتان گفته بود یا جایی در اینترنت خوانده‌اید دوباره جوشاندن آب برای سلامتی خطرناک است. اما ما آب را فقط برای چای و قهوه درست کردن نمی‌جوشانیم، بلکه می‌خواهیم باکتری‌های مضر آب نیز نابود شوند. حالا آیا دوباره جوشاندن آب خطرناک است؟

جوشاندن آب، میکروب‌ها و دیگر آلودگی‌های آن را از بین می‌برد و آن را برای آشامیدن سالم‌تر می‌کند و هرچند سموم مضری مانند فلوراید ممکن است همچنان در آب باقی بمانند، اما میزان آن‌ها قابل توجه نیست و می‌توانید بدون نگرانی آن را بنوشید

املاح موجود در منابع آب

همه‌ی آب‌ها مثل هم نیستند. آب دارای ترکیبات معدنی گوناگونی است و می‌تواند بسته به منبعی که از آن آمده و نوع تصفیه‌ای که شده مزه‌های مختلفی داشته باشد. در کشور ما نوشیدن آب لوله‌کشی مشکلی ندارد؛ اما املاح آن باقیست.

گرم کردن آب و رساندن آن به نقطه‌ی جوش، میکروب‌های موجود را از بین می‌برد، اما چیزی که بیشتر افراد را نگران می‌کند، املاحی است که با دوباره جوشاندن آب باقی می‌ماند.

سه ماده معدنی قابل توجه در آب، آرسنیک و فلوراید و نیترات هستند. این املاح مضر و حتی در مقادیر زیاد کُشنده‌اند.

دانشمندان می‌گویند آرسنیک می‌تواند مرگ‌آور باشد و نیترات و فلوراید نیز در بلندمدت موجب بیماری‌هایی مانند سرطان می‌شوند؛ اما این املاح فقط در مقادیر خیلی زیاد خطرناک‌اند. واقعیت این است که آب لوله‌کشی که مصرف می‌کنید دارای مقدار بسیار اندکی از این املاح است، یعنی در حدی که هیچ ضرری ندارند و حتی می‌توان آن را نادیده گرفت.

پس اگر این املاح خطرناک نیستند، چرا این باور به وجود آمده که دو بار جوشاندن آب خطرناک است؟ جواب این سوال در خود ِ فرایند جوشیدن وجود دارد.

تبخیر و تغلیظ

وقتی آب را می‌جوشانیم، خود آب شروع به تبخیر شدن می‌کند (همان بخاری که از کتری بیرون می‌زند). املاح آب باقی می‌مانند اما در حجم کوچک‌تری از مایع نسبت به مقدار آبی که از اول بوده، غلظت پیدا می‌کنند.

بحث‌هایی که وجود دارد این است که آیا جوشاندن آب، غلظت املاح آن را افزایش می‌دهد یا خیر. البته دو بار جوشاندن آب، غلظت املاح آن را بالا می‌برد اما این واقعیت هم وجود دارد که سطح این غلظت همچنان بسیار کم و قابل چشم‌پوشی است و فرقی هم نمی‌کند چند بار آب را بجوشانید.

منابع محلی آبی که مصرف می‌کنید آنقدر املاح ندارند که دوباره جوشاندن آب آن را خطرناک کند. املاح مضری مانند آرسنیک حتی در آبی که مصرف می‌کنید وجود ندارند.

هر چند دلیل علمی پشت این باور از نظر تکنیکی منطقی به نظر می‌رسد اما این تئوری چنین مسئله‌ای را در نظر نگرفته که منابع آب به طور منظم از جهت آلودگی‌ها آزمایش می‌شوند و برای آشامیدن باید مورد تائید قرار بگیرند. هیچ ماده شیمیایی مضری در آب لوله کشی وجود ندارد و املاحی که در این آب موجودند به میزانی نیستند که ضرری به شما برسانند مگر اینکه یک فاجعه طبیعی و غیرمنتظره رخ دهد.

همه‌ی آب‌ها تا حدودی آلودگی دارند ( به همین دلیل طعم آب در مناطق مختلف یکسان نیست). اگر نگران کیفیت آب منطقه‌ی خودتان هستید، می‌توانید از آب معدنی (آب بطری) یا آب تصفیه شده استفاده کنید که البته این آب‌ها هم خالص نیستند!

آیا مزه‌ی آبی که دو بار جوشیده فرق می‌کند؟

خیالتان را راحت کردیم که دوباره جوشاندن آب ضرری به سلامتی‌تان نمی‌رساند و در کوتاه‌مدت یا بلندمدت خطری متوجه شما نیست. اما در مورد مزه و طعم آن چطور؟ آیا جوشاندن آب اثری بر مزه‌ی آن می‌گذارد؟ پاسخ به این سوال، فردی و متفاوت است، زیرا تا حدود زیادی بستگی به نوع آبی که مصرف می‌کنید و ذائقه‌ی شما دارد.

اگر مزه‌ی آب جوشیده متفاوت باشد، اندک است و علم به ما می‌گوید برای این تفاوت دلیلی ساده وجود دارد: جوشاندن آب، ساختار فیزیکی آب را تغییر می‌دهد. گفتیم که جوشاندن آب، برخی از آلودگی‌های آن را از بین می‌برد و ضمنا غلظت املاح آن را اندکی افزایش می‌دهد و همین تغییرات می‌تواند به خودی خود مزه‌ی آب را عوض کند.

مسئله‌ی مهم‌تر اینکه فرایند جوشیدن، مولکول‌های اکسیژن آب را از آن می‌گیرد و همین کاهش اکسیژن در آب جوشیده می‌تواند بیشتر از هر عامل دیگری بر طعم آب اثر بگذارد که البته ممکن است متوجه آن نشوید!

بیشتر از یک بار جوشاندن آب، اکسیژن بیشتری از آن می‌گیرد و مزه‌اش را بیشتر تغییر می‌دهد و این فقط زمانی است که جوشاندن مجدد آب فورا بعد از جوشیدن اول اتفاق بیفتد. زیرا اگر بین دو جوشیدن وقفه بیفتد، آب فرصت دارد تا دوباره از هوا اکسیژن بگیرد.

آیا آبی که دوبار جوشیده بر طعم چای و قهوه اثر می‌گذارد؟

خیر، آبی که دو بار یا بیشتر جوشیده است اثری روی طعم چای و قهوه‌تان ندارد.

در پایان

پس نتیجه گرفتیم که می‌توانید آب را بیشتر از یک بار بجوشانید، خصوصا اگر در مورد کیفیت آب منطقه‌تان تردید دارید می‌توانید آب را دوباره بجوشانید. جوشاندن آب، میکروب‌ها و دیگر آلودگی‌های آن را از بین می‌برد و آن را برای آشامیدن سالم‌تر می‌کند و هرچند سموم مضری مانند فلوراید ممکن است همچنان در آب باقی بمانند، اما میزان آن‌ها قابل توجه نیست و می‌توانید بدون نگرانی آن را بنوشید.

این باور اشتباه که نباید آب را دوباره بجوشانید از نظر علمی رد شده، اما اگر با وجود همه‌ی این‌ها نسبت به بی‌ضرر بودن آبی که بیشتر از یک بار جوشیده شک دارید می‌توانید هر بار آب کتری را عوض کنید.