دلایل بی‌اشتهایی و چگونگی برخورد با آن

جی پلاس، دلایل زیر می‌توانند باعث شوند هیچ‌وقت احساس گرسنگی نکنید یا به‌ندرت گرسنه‌تان شود:

عوارض روحی و روانی

سلامت نیوز نوشت؛ بیماری‌های روحی و روانی سرکوب‌کننده‌ی اشتها هستند، تا جایی که حتی ممکن است فرد دچار سوءتغذیه شود. مثلا افسردگی می‌تواند علاقه‌‌ی شما را به هر آنچه قبلا دوست داشتید و لذت می‌بردید از بین ببرد که شامل غذاهای مورد علاقه‌تان هم می‌شود. وقتی افسرده‌اید احساس می‌کنید دوست ندارید چیزی بخورید زیرا مغزتان دچار کمبود هورمون‌هایی است که برانگیزاننده‌ی تمایل به خوردن هستند، خصوصا غذاهایی که عاشقشان بودید.

اضطراب و استرس زیاد می‌تواند تغییراتی در اشتهایتان ایجاد کند. زیرا طی عوارض روحی و روانی، مغز هورمون‌های استرس تولید می‌کند که نه تنها سرکوب‌کننده‌ی اشتها هستند، بلکه گوارش را نیز کُند کرده و تخلیه‌ی معده را نیز به تاخیر می‌اندازند؛ درنتیجه مدت طولانی‌تری احساس سیری می‌کنید، حتی اگر کم غذا خورده باشید. استرس می‌تواند گوارشتان را کُند کرده و حالت تهوع ایجاد کرده و غذا را برایتان بدمزه کند. اگر دچار افسردگی و اضطراب هستید و نمی‌توانید غذا بخورید حتما به پزشک مراجعه کنید، پیش از اینکه مشکلتان تشدید شود.

اختلالات غدد اندوکرین (درون‌ریز)

اختلالات مرتبط با غدد اندوکرین می‌توانند تاثیر زیادی بر الگوهای خورد و خوراکتان بگذارند. این هورمون‌ها مسئول گرسنه کردن شما و تنظیم گوارشتان هستند تا احساس گرسنگی برای وعده‌ی بعدی‌ غذایی‌تان ایجاد شود.

وقتی میزان این هورمون‌ها به هم می‌ریزد، شما دچار انواع علائم می‌شوید که بی‌اشتهایی یکی از آن‌هاست. مثلا معروف است که کم‌کاری تیروئید باعث کم‌اشتهایی می‌شود.

کم‌کاری تیروئید عارضه‌ای است که طی آن غده‌ی تیروئید نمی‌تواند به اندازه کافی هورمون‌های لازم را تولید کند. این هورمون‌ها مسئول تبدیل غذا به انرژی هستند.

بیماری آدیسون نیز می‌تواند کم‌اشتهایی ایجاد کند که حاصل کمبود هورمون‌های آدرنال (فوق کلیوی) است.

بیماری‌های کبدی و کلیوی

بیماری‌های کبدی و کلیوی نیز می‌توانند نقش بزرگی در سرکوب اشتها داشته باشند و باعث شوند تمایلی به خوردن غذاهایی که دوست داشتید هم نداشته باشید.

وقتی بیماری کلیوی دارید، مواد شیمیایی خاصی در خونتان ترشح می‌شود که شما را کم‌اشتها کرده و ضمنا مزه‌ی فلزمانندی به دهانتان می‌دهد که غذا را هم بدمزه خواهد کرد. بیماری‌های کبدی نیز

می‌توانند با کُند کردن گوارش و ایجاد معده درد، اشتها را کم کنند. کبد نقش مهمی در گوارش و امولسیون چربی‌ها دارد.

اگر کبد درست کار نکند، شما نمی‌توانید چربی‌ها را خوب گوارش کرده و درنتیجه در معده‌تان احساس سنگینی می‌کنید و طبیعی است در چنین شرایطی اشتهایی برای خوردن نداشته باشید و خیلی طول بکشد تا گرسنه شوید.

بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)

بیماری مزمن انسدادی ریه می‌تواند منجر به از دست دادن اشتها و کاهش وزن ناخواسته شود؛ اما علائم زیاد دیگری نیز می‌توانند وجود داشته باشند، از جمله تنگی نفس. بیماری مزمن انسدادی ریه عارضه‌ای است که بر ریه‌‌ها و توانایی تنفس اثر می‌گذارد.

خستگی، ضعف عضلانی و ضربان قلب نامنظم از عوارض بیماری مزمن انسدادی ریه است. بیمار نه تنها اشتهای خود را از دست می‌دهد، بلکه داروهایی که برای این بیماری تجویز می‌شود نیز کم‌اشتهایی ایجاد می‌کنند.

مطالعات نشان داده‌اند کسانی که بیماری مزمن انسدادی ریه دارند کم‌کم دچار حالتی می‌شوند که غذا خوردن را کار سخت و بزرگی می‌بینند و طی غذا خوردن خسته و ناتوان می‌شوند. حتی جویدن غذا برای این بیماران دشوار می‌شود زیرا مقدار اکسیژنی که باید به عضلات برسد کاهش یافته و عضلات از جمله عضلات فک ضعیف می‌شوند.

عادت‌های ناسالم مانند سیگار کشیدن

عادت‌های ناسالم هم می‌توانند اشتها را مختل کنند. معروف است که سیگارکشیدن باعث کم‌اشتهایی می‌شود. محققان دریافته‌اند افرادی که سیگار می‌کشند در مقایسه با افراد غیرسیگاری لاغرترند و سیگارکشیدن با لاغری‌شان ارتباط دارد.

دانشمندان متوجه شدند نیکوتین که یک ماده شیمیایی اعتیادآور در سیگار است می‌تواند برای مغز، نقش سرکوب‌گر اشتها را داشته باشد. همچنین محققان می‌گویند نیکوتن می‌تواند برخی از سلول‌های عصبی در هیپوتالاموس مغز را فعال کند. هیپوتالاموس غده‌ای در مغز ما و مسئول تنظیم اشتهاست.

فعال شدن این سلول‌های عصبی باعث سرکوب اشتها می‌شود. نیکوتین می‌تواند با اثری که بر سیستم عصبی سمپاتیک می‌گذارد، واکنش جنگ یا گریز در مغز ایجاد کرده و سبب بی‌اشتهایی شود.

بارداری

بارداری نیز با سرکوب اشتها مرتبط است. بله، مطمئنا خانم‌های بارداری را دیده‌اید که گاهی با اشتهایی وصف‌ناپذیر غذا می‌خورند اما بعضی از خانم‌ها در بارداری اشتهای خود را از دست داده و سیستم بویایی و چشایی‌شان تغییر می‌کند. در نتیجه غذا خوردن برایشان نامطبوع می‌شود. حالت تهوع و استفراغ، از دیگر علت‌های شایع بی‌اشتهایی در خانم‌های باردار می‌باشد. حالت تهوع و استفراغ، اشتهای خانم باردار را از بین برده و او ترجیح می‌دهد معده‌اش خالی باشد تا اینکه مدام احساس تهوع کند.

مصرف دارو

داروهای بخصوصی هستند که کم‌اشتهایی از عوارض جانبی آن‌هاست. در یک بررسی معلوم شد مصرف دارو یکی از شایع‌ترین علت‌های کم‌اشتهایی است، خصوصا در افرادی که دچار بیماری مزمنی هستند که لازم است تحت درمان طولانی‌مدت قرار بگیرند. برخی از داروهایی که کم‌اشتهایی ایجاد می‌کنند:

. داروهای ضدافسردگی شامل مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سرتونین (SSRIs) مانند اس‌سیتالوپرام، سیتالوپرام، سرترالین، فلوکستین و پاروکستین.

. داروهایی که برای کنترل بیماری مزمن انسدادی ریه و آسم به کار می‌روند.

. داروهای شیمی‌درمانی

. داروهای ضدمالاریا

. بعضی از داروهای کاهش فشارخون

. داروهایی که برای بیماری پارکینسون به کار می‌روند

. آنتی‌بیوتیک‌ها

. ضدقارچ‌ها

ادویه‌ها و گیاهانی وجود دارند که معروف است طعم‌های بسیار خوشایندی به غذاها می‌دهند. سعی کنید از این گیاهان در غذاهای خود استفاده کنید. اگر با غذای تند مشکلی ندارید می‌توانید غذای خود را تند کنید، غذای تند اشتهاآور است

عوامل دیگر مانند سن و ژنتیک

چند فاکتور دیگر نیز در سرکوب اشتها نقش دارند. افزایش سن یکی از شایع‌ترین عواملی است که تغییراتی در سیستم اشتها ایجاد می‌کند.

با افزایش سن، فرایندهای فیزیولوژیکی بدن کم‌کم کُند می‌شوند که گوارش یکی از آن‌هاست، مثلا ممکن است مدت طولانی‌تری احساس سیری کنید. سالخوردگی می‌تواند سطح هورمون‌ها و فرارسان‌های عصبی را در بدن تغییر داده و باعث تغییر حس بویایی و چشایی شود. درنتیجه تمایل کمتری به خوردن خواهید داشت و مثل سال‌های قبل احساس گرسنگی و هوس غذایی ندارید.

این یک پروسه‌ی طبیعی بوده و برای جلوگیری از آن کاری نمی‌توان کرد؛ اما مطالعات نشان داده‌اند در صورتی که فرد سالمند تا جایی که می‌تواند و راحت است فعالیت بدنی خود را حفظ نماید می‌تواند این اتفاق طبیعی را به تاخیر بیندازد.

ساختار ژنتیکی نیز نقش مهمی دارد زیرا برخی از افراد به اندازه‌ی سایرین احساس گرسنگی نمی‌کنند و تمایل چندانی به غذا خوردن ندارند. زیرا سلول‌های بدن آن‌ها جوری است که با مقدار کمتری

غذا به بقای خود ادامه می‌دهد و این افراد در واقع تحت شرایط کم‌غذایی هم می‌توانند دوام بیاورند.

آیا راهی طبیعی برای رفع کم‌اشتهایی وجود دارد؟

. غذاهایی را بخورید که دوست دارید. ما همیشه از خوردن غذاهای مورد علاقه‌مان بیشتر لذت می‌بریم، پس سعی کنید تا مدتی همین غذاها را بخورید.

. ادویه‌ها و گیاهانی وجود دارند که معروف است طعم‌های بسیار خوشایندی به غذاها می‌دهند. سعی کنید از این گیاهان در غذاهای خود استفاده کنید. اگر با غذای تند مشکلی ندارید می‌توانید غذای خود را تند کنید، غذای تند اشتهاآور است.

. ورزش کنید. وقتی ورزش می‌کنید کالری می‌سوزانید و هر چه بیشتر کالری بسوزانید، بدنتان بیشتر غذا می‌خواهد تا کالری‌های از دست رفته را جبران کند. در نتیجه اشتهایتان بیشتر می‌شود اما مدتی طول می‌کشد تا با ورزش، اشتهای خود را افزایش دهید.

. همراه غذا کمتر آب بنوشید. وقتی همراه غذا نوشیدنی می‌خورید، معده‌تان زودتر پُر می‌شود.

. می‌توانید به جای غذاهای جامد، انواع اسموتی‌ها، پروتئین شیک‌ها، میلک شیک‌ها را درست کنید و از این طریق کالری خوبی به بدن برسانید.

. از صبحانه صرف‌نظر نکنید؛ صبحانه مهم‌ترین وعده غذایی است و کمکتان می‌کند روزتان را با انرژی شروع کنید.

. وعده‌های غذایی کوچک‌تر اما مکرر بخورید.