پایین بودن پلاکت خون یا بیماری ترومبوسیتوپنی با علائمی مانند کبودی های پوستی یا خونریزی تشخیص داده می شود و یکی از عوارض جانبی سرطان می باشد.
جی پلاس؛ افراد مبتلا به سرطان ، در خون خود به طور غیر معمولی با کمبود پلاکت روبرو هستند که به این وضعیت، ترومبوسیتوپنی گفته می شود . پلاکت ها در مغز استخوان ساخته می شوند . مغز استخوان یک بافت نرم و اسفنجی است که درون استخوان های بزرگ قرار دارد.
نمناک نوشت؛ پلاکت ها همچنین ترومبوسیت نیز نامیده می شوند و از طریق انعقاد خون از خونریزی جلوگیری می کنند و رگ های آسیب دیده خونی را ترمیم خواهند کرد . این بخش از سلامت توضیحات کاملی در مورد پلاکت خون پایین یا ترومبوسیتوپنی در اختیار شما قرار خواهد داد.
علل پلاکت خون پایین یا ترومبوسیتوپنی
پلاکت خون پایین یا ترومبوسیتوپنی در صورت وجود شرایط زیر رخ می دهد :
بدن به اندازه کافی پلاکت تولید نکند.
بدن پلاکت ها را از دست بدهد.
بدن پلاکت ها را تخریب کند.
این بیماری جزء عوارض جانبی سرطان مخصوصا بعد از شیمی درمانی است.
علائم و نشانه های ترومبوسیتیپونی
مدیریت علائم در این بیماری ، بخش مهمی از مراقبت های درمانی و سرطان را شامل می شود.
در این شرایط حتما باید علائم را با پزشک خود در میان بگذارید که شامل موارد زیر می باشد :
کبودی غیر منتظره
لکه های بنفش یا قرمز زیر پوست یا همان خون مردگی
خونریزی از لثه یا بینی
پریودهای سنگین و شدید خانم ها نسبت به همیشه
حرکات خونی یا سیاه روده
استفراغ خونی
سردرد شدید
سرگیجه
درد عضلانی و مفصل ها
افزایش ضعف بدن
بسیار سخت است که خونریزی بینی یا جراحت را در این افراد بند آورد.
کبودی پوست
بررسی کامل تر دلایل رایج ترومبوسیتوپنی
شیمی درمانی :
بعضی از انواع شیمی درمانی به مغز استخوان آسیب وارد می کنند و باعث کاهش تولید پلاکت ها می شوند اما این وضعیت معمولا موقتی است . بسیار نادر است که شیمی درمانی آسیب دائمی به مغز استخوان و پلاکت ها وارد کند.
حمله پادتن ها به پلاکت ها :
بدن انسان پروتئین های مشخصی را به نام پادتن یا آنتی بادی تولید می کند و پادتن ها موادی را تخریب می کنند که برای بدن خطرناک می باشند ، مثل باکتری ها و ویروس ها اما گاهی اوقات پادتن های موجود در بدن انسان اشتباها به تخریب پلاکت های سالم می پردازند.
رادیوتراپی :
این درمان معمولا به تنهایی باعث ایجاد ترومبوسیتوپنی نخواهد شد اما می تواند در موارد زیر منجر به این مشکل شود :
میزان وسیع رادیوتراپی در لگن.
رادیوتراپی همزمان با دوره ریکاوری شیمی درمانی.
انواع خاصی از سرطان ها :
سلول های سرطانی مثل سرطان خون نیز می توانند عاملی برای آسیب به مغز استخوان باشند.
سایر علت های ترومبوپلاستی که مربوط به مشکلات مغز استخوان است نیز شامل موارد زیر است :
کم خونی
کمبود ویتامین ب 12
کمبود فولات
کمبود آهن
عفونت هاییی مثل آبله مرغان یا ایدز
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
مصرف الکل
سرطان خون
سرطان خون
تخریب پلاکت
پلاکت ها تا ده روز در بدن سالم زنده می مانند . کمبود پلاکت ها گاهی اوقات در نتیجه تخریب آن ها قبل از این بازه زمانی است که معمولا به دلیل عوارض جانبی داروها رخ می دهد و شامل علائم زیر است :
بزرگ شدن طحال
بارداری
اختلال سیستم ایمنی
عفونت باکتریایی خون
علت های نادر ترومبوسیتوپنی
پخش شدن سرطان به استخوان ها :
سرطان پروستات یا سینه ای که به استخوان پخش شود، می تواند عاملی برای این مشکل باشد . زمانی که سرطان در استخوان وجود داشته باشد ، بافت استخوان در شرایط سخت تری پلاکت تولید می کند.
سرطان طحال :
پلاکت های اضافی در طحال ذخیره می شوند و ممکن است که سرطان طحال باعث بزرگ شدن آن شود و پلاکت های زیادی را به داخل خود به دام بیاندازد.
تشخیص ترومبوسیتوپنی
از این افراد آزمایش خون گرفته می شود . در این تست اقدام به شمارش پلاکت ها می کنند و تعداد پلاکت ها در یک نمونه خون شمرده می شود.
افرادی که به انواع خاصی از سرطان مبتلا هستند ، بیش از بقیه مشکوک می باشند و در نتیجه پزشک از آن ها آزمایش می گیرد.
درمان پلاکت خون پایین یا ترومبوسیتوپنی
درمان برای افرادی که شیمی درمانی انجام داده اند :
افرادی که با شمارش متوجه افت پلاکت هستند، احتمالا بعد از شیمی درمانی در معرض خطر بیشتری می باشند و به هیمن دلیل باید بین دوره های درمانی خود فاصله بیشتری داشته باشند و همچنین برای بعضی از افراد نیز داروی اوپرلوکین یا نیومگا تجویز می شود که به جلوگیری از ترومبوسیتوپنی کمک خواهد کرد.
درمان برای افرادی که جراحی سرطان انجام داده اند :
پزشک ممکن است در این شرایط درمان را تا زمانی که پلاکت ها به حد طبیعی برسند، به تاخیر بیاندازد که این اقدام خطر ابتلا به خونریزی شدید را کاهش می دهد.
افرادی که پلاکت بسیار کمی دارند ، به تزریق پلاکت نیاز پیدا می کنند :
تزریق پلاکت از خونریزی شدید در آن ها جلوگیری می کند . اگرچه که پلاکت های تزریقی فقط سه روز دوام دارند و بعضی از افراد به تزریق های چند باره نیاز پیدا می کنند . معمولا این پلاکت ها با تزریق های چندگانه نیز ماندگار نخواهند بود.
مراقبت از خود در بیماران مبتلا به ترومبوسیتوپنی
راهکارهای زیر می تواند از خونریزی در این افراد پیشگیری کند :
قبل از مصرف داروهای خاص با پزشک خود مشورت کنید زیرا این داروها مشکلات خونریزی را بدتر می کنند.
از مسواک نرم استفاده کنید و نخ دندان نکشید تا احتمال خونریزی لثه کاهش پیدا کند.
بینی خود را چرب کنید تا نرم شود و از خشکی خونریزی نکند.
هنگام استفاده از قیچی ، چاقو ، سوزن و دیگر لوازم تیز مراقب باشید.
مراقب سوختگی هنگام آشپزی باشید.
با تیغ الکتریکی شیو کنید.
از انجام ورزش هایی که احتمال آسیب دیدگی دارند ، خودداری کنید.
از تیز کردن ناخن ها خودداری کنید.
سختی های مربوط به کمبود پلاکت درمان نشده
1. بند نیامدن خونریزی زخم های بدن
پلاکت ها مسئول انعقاد خون هستند . زمانی که دست یا هرجای دیگر از بدن بریده می شود ، پلاکت ها با سخت کوشی از خونریزی شدید جلوگیری می کنند اما زمانی که فرد به ترومبوسیتوپنی مبتلا باشد، توانایی به کار گرفتن پلاکت ها را ندارد و در نتیجه خونریزی او به سختی و با مصرف دارو بند می آید.
2. کم خونی
خونریزی شدید خطر ابتلا به کم خونی را افزایش می دهد . کم خونی شدید می تواند به بافت عمیق تر پوست برود و پورپورا را ایجاد کند که کبودی عمیق بدن می باشد . کمبود خون همچنین می تواند به دلیل خونریزی داخلی و یا بیرونی باشد که در خانم ها به دلیل قاعدگی بیشتر اتفاق می افتد.
3. کبودی هایی که فرد را از انجام فعالیت های روزانه باز می دارد.
این کبودی ها به دلیل خونریزی غیر قابل کنترل می باشد . این کبودی ها لزوما به دلیل آسیب دیدگی اتفاق نمی افتند اما می توانند عامل تشدید کننده ای برای آن باشند و در نتیجه باید مراقب فعالیت های روزانه باشید تا دچار آسیب دیدگی نشوید.
4. خستگی به دلیل انجام فعالیت های روزانه
زمانی که تعداد سلول های خونی کم می شود ، ممکن است که باعث افزایش خستگی شود . کم خونی اغلب باعث خستگی و کج خلقی می شود. ابتلا به بیماری های مزمنی مثل ترومبوسیتوپنی می تواند عاملی برای تشدید خستگی باشد و خطر آسیب دیدگی را افزایش دهد.
5. خونریزی داخلی
خونریزی غیر قابل کنترل بر اثر کمبود پلاکت گاهی اوقات روی مغز نیز تاثیر می گذارد و زمانی اتفاق می افتد که تعداد پلاکت ها به زیر 20000 تا در هر میلی لیتر از خون برسند.
زمانی که پلاکت ها در هر میلی لیتر از خون 5000 تا یا کمتر باشند ، وضعیت اورژانسی محسوب می شود و باید سریعا فرد را تحت درمان قرار دهند . این نوع آسیب مغزی در این شرایط نادر است اما می تواند باعث خونریزی ریه، قلب و دیگر قسمت های حیاتی شود.
6. عفونت جدی
کمبود پلاکت خطر ابتلا به عفونت های جدی را افزایش می دهد ، مخصوصا اگر طحال فرد را خارج کرده باشند .
علائم این نوع عفونت ها شامل موارد زیر می باشد :
تب و لرز شدید
خستگی ناگهانی
علائمی شبیه به آنفولانزا
سردرد
بدن درد
سفتی گردن
تنگی نفس
این وضعیت ها و علائم باید هرچه سریع تر تحت درمان قرار بگیرند.
7. کاهش امید به زندگی
هیچ درمانی برای بیماری کمبود پلاکت یا ترومبوسیتوپنی وجود ندارد . اگرچه منظور ما هرگز این نیست که این بیماری کشنده است . مرگ و میر مستقیم بر اثر ترومبوسیتوپنی نادر است اما به دلیل سختی های به وجود آمده مثل خونریزی مغزی یا برنامه های درمانی دشوار ، امید به زندگی در فرد مبتلا به این بیماری کاهش پیدا می کند.
سن شما ، سابقه خانوادگی در ابتلا به این نوع بیماری و یا خونریزی های داخلی و سلامت کلی جسمتان همگی از عوامل تعیین کننده خطرات این بیماری می باشند.
