تعریق زیاد علاوه بر بوی نامطبوع و الزامی‌که نسبت به تعویض مکرر لباس‌ها در شخص ایجاد می‌کند بر کیفیت معاشرت و روابط اجتماعی‌اش نیز تاثیر می‌گذارد. علائم تعریق زیاد می‌تواند در هر زمان و در هر سنی دیده شود اما معمولا در دوران نوجوانی ظاهر می‌شود و در بعضی موارد تا آخر عمر ادامه می‌یابد.
جی پلاس، کسانی که این مشکل را تجربه کرده باشند می‌توانند درک کنند تا چه اندازه این عارضه می‌تواند عذاب‌آور باشد. با وجود این تعریق زیاد عارضه‌ای است که گاهی علتش قابل ریشه‌یابی بوده و گاهی غیرقابل تشخیص است اما راه‌های درمانی نسبتا مؤثری برایش وجود دارد. در این باره با دکتر زهرا عروجی، مسؤول کلینیک پوست مرکز سلول درمانی رویان و نایب‌رئیس انجمن ققنوس (انجمن خیریه حمایت از بیماران سوخته) گفت‌وگو کرده‌ایم.
علت عرق کردن کف دست چیست؟
روزنامه جام جم نوشت؛ در همه قسمت‌های پوست بدن ما، غدد و مجاری عرق وجود دارد که به سلامت ما، دفع سموم و کنترل گرمای داخلی کمک می‌کند (یعنی تنظیم دمای بدن). این غدد عرق در بعضی مناطق مانند زیر بغل و کف دست به‌تعداد بیشتری هستند. تعریق بیش از معمول یا آزاردهنده با نام هیپرهیدروز شناخته می‌شود.
آیا تعریق زیاد به‌دلیل جهش ژنتیکی اتفاق می‌افتد و جنبه ارثی دارد یا به سبک زندگی و نوع تغذیه مربوط است؟
میزان تعریق ما معمولا به عوامل مختلف زیر بستگی دارد:
ارث یا ژنتیک: ممکن است در افراد خانواده، مقدار عرق مثلا کف دست و پا زیاد باشد.
سن: معمولا در نوجوان‌ها و در حوالی سن بلوغ میزان تعریق بیشتر است و در تعدادی از نوجوان‌ها هم، عرق بوی نامطبوعی دارد.
یائسگی: خانم‌ها بعد از یائسگی دچار حالت گُرگرفتگی، احساس گرمای داخلی و تعریق می‌شوند که برایشان ناخوشایند است.
سبک زندگی و نوع تغذیه: مثلا استفاده از غذاهای پرکالری، چرب یا تند، میزان تعریق را افزایش می‌دهد. همچنین مواد محرک مثل کافئین، سیگار و الکل و شیرینی‌ها، تحرک زیاد مثل ورزش حرفه‌ای نیز همین‌طور (با دویدن در آب‌وهوای گرم مطمئنا بیشتر عرق می‌کنیم).
مسائل هورمونی: بعضی بیماری‌های مرتبط با غدد، مثل پرکاری تیروئید و دیابت موجب افزایش عرق می‌شود. بعضی داروها نیز مثل داروهای ضدافسردگی تعریق را زیاد می‌کند.
علت تعریق زیاد کف دست و پا چیست؟
ابتدا پزشکان به عوامل یاد شده در بالا توجه می‌کنند. گاهی آزمایش خون (برای بررسی احتمال ابتلا به بعضی بیماری‌های داخلی) درخواست می‌کنند. اما آزمایش خاصی که بتوان با کمک آن یک علت یا عامل خاص را تشخیص داد وجود ندارد. البته گاهی تعریق زیاد به دلایل موقتی اتفاق می‌افتد و بعد از مدتی بهتر می‌شود.
درمان‌های موثر برای تعریق زیاد چه هستند؟
برای بهترشدن این مشکل، توجه به راه‌های ساده هم مهم است. مثل استفاده از پوشش مناسب (مانند لباس‌های نخی و راحت)، رعایت بهداشت فردی (استحمام منظم، استفاده از محصولات بهداشتی خوشبوکننده و...)، کاهش مصرف غذاهای چرب و شیرین و ترک مصرف سیگار و الکل.
چه مداخلات پزشکی برای رفع مشکل تعریق زیاد توصیه می‌شود؟
یکی از ساده‌ترین و در دسترس‌ترین روش‌های کنترل تعریق زیاد، استفاده از محصولات جاذب عرق است که در داروخانه‌ها وجود دارد (به‌نام کلراید آلومینیوم). معمولا این محصولات را در محل‌هایی مثل زیر بغل، کشاله ران یا کف پا می‌گذارند تا عرق را جذب کند. گاهی پزشکان داروی آنتی کولیزژنیک را برای بعضی افراد تجویز می‌کنند. اما به‌دلیل عوارض جانبی آن (مثل خشکی دهان) به‌صورت محدود پیشنهاد می‌شود.
آیا استرس در تشدید این عارضه نقش دارد؟
استرس باعث افزایش تعریق می‌شود و از طرف دیگر عرق زیاد، استرس را زیاد می‌کند.
تزریق بوتاکس یا یون‌تراپی در چه مواردی و به کدام دسته از مبتلایان توصیه می‌شود؟
تزریق بوتاکس در زیر بغل مورد تایید علمی است و با مسدودکردن عصب غدد تعریق باعث کاهش تعریق می‌شود. از این روش برای کنترل عرق زیاد کف دست‌ها هم استفاده می‌شود. معمولا بعد از دو سه نوبت تزریق بوتاکس (با فاصله چند ماه) اثر آن بهتر می‌شود و فرد، تعریق کمتری را نسبت به قبل خواهد داشت. در یون‌درمانی هم کف دست‌ها داخل ظرفی که آب یونیزه دارد قرار داده می‌شود. یون منفی آب، اختلاف پتانسیل غدد عرق رامعکوس می‌کند و به این صورت موجب کاهش ترشح عرق می‌شود.
آیا درمان تعریق زاید با جراحی ممکن است؟
در موارد نادری، جراحی اعصاب سمپاتیک که تحریک‌کننده تعریق هستند پیشنهاد می‌شود. البته تعریق زیاد گاهی باعث مشکلات قارچی پوست می‌شود که نیاز به درمان پیدا می‌کند.
