چرا تغذیه سالم برای عملکرد مغز بسیار مهم است؟

جی پلاس، به نقل از سایت سلامت دانشگاه هاروارد، فکرش را بکنید مغز شما همیشه روشن است و از افکار و حرکات شما، تنفس و ضربان قلب و حواس شما مراقبت می‌کند  حتی در حالی که در خواب هستید، مغز ۲۴ ساعته به سختی کار می‌کند، این بدان معناست که مغز شما به سوخت مداوم نیاز دارد. این سوخت از غذا‌هایی که مصرف می‌کنید، ناشی می‌شود و آنچه در آن سوخت است همه تفاوت‌ها را ایجاد می‌کند. به بیان ساده آنچه می‌خورید به طور مستقیم بر ساختار و عملکرد مغز و در نهایت روحیه شما تاثیر می‌گذارد.

مانند یک ماشین گران قیمت، مغز شما وقتی بهترین سوخت را دریافت می‌کند، بهترین عملکرد را دارد. مصرف غذا‌های باکیفیت که حاوی مقدار زیادی ویتامین، مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌ها هستند، مغز را تغذیه کرده و از آن در برابر استرس اکسیداتیو محافظت می‌کند؛ «زباله» (رادیکال‌های آزاد) که در هنگام استفاده از اکسیژن توسط بدن ایجاد می‌شود، می‌تواند به سلول‌ها آسیب برساند.

به همین ترتیب مغز شما می‌تواند آسیب ببیند اگر چیزی غیر از سوخت درجه یک مصرف کنید. اگر موادی از سوخت «کم مصرف» (مانند آنچه از غذا‌های فرآوری شده یا تصفیه شده دریافت می‌کنید) به مغز برسد، توانایی کمی برای دفع آن‌ها دارد؛ به عنوان مثال رژیم‌های غذایی سرشار از قند‌های تصفیه شده برای مغز مضر هستند. علاوه بر بدتر شدن تنظیم انسولین توسط بدن، آن‌ها همچنین التهاب و استرس اکسیداتیو را افزایش می‌دهند. مطالعات متعدد ارتباط بین رژیم غذایی سرشار از قند‌های تصفیه شده و اختلال در عملکرد مغز  و حتی بدتر شدن علائم اختلالات خلقی، مانند افسردگی را نشان داده است.

منطقی است اگر مغز شما از تغذیه با کیفیت خوب محروم است، یا اگر رادیکال‌های آزاد یا سلول‌های التهابی آسیب رسان در فضای بسته مغز در حال گردش هستند و به آسیب بافت مغز کمک می‌کنند،اینها عواقب قابل انتظاری است. نکته جالب این است که سالهاست که حوزه پزشکی ارتباط بین خلق و خو و غذا را به طور کامل تصدیق نمی‌کند.

امروزه خوشبختانه زمینه رو به رشد روانپزشکی تغذیه در حال درک این نکته است که پیامد‌ها و ارتباطات زیادی نه تنها بین آنچه می‌خورید، چه احساسی دارید و چگونه رفتار می‌کنید، بلکه انواع باکتری‌هایی که در روده شما زندگی می‌کنند، وجود دارد.

غذا‌هایی که مصرف می‌کنید چگونه بر احساس شما تاثیر می‌گذارد؟

سروتونین یک انتقال دهنده عصبی است که به تنظیم خواب و اشتها، واسطه خلق و خو و مهار درد کمک می‌کند. از آنجا که حدود ۹۵ درصد سروتونین شما در دستگاه گوارش تولید می‌شود و دستگاه گوارش شما دارای صد میلیون سلول عصبی یا نورون است، منطقی است که عملکرد‌های داخلی دستگاه گوارش شما فقط به هضم غذا کمک نمی‌کند، بلکه احساسات شما را هدایت می‌کند. علاوه بر این، عملکرد این نورون‌ها و تولید انتقال دهنده‌های عصبی مانند سروتونین، به شدت تحت تاثیر میلیارد‌ها باکتری «خوب» است که میکروبیوم روده شما را تشکیل می‌دهند. این باکتری‌ها نقش اساسی در سلامتی شما ایفا می‌کنند. آن‌ها از پوشش روده شما محافظت کرده و اطمینان می‌دهند که سد محکمی در برابر سموم و باکتری‌های «بد» ایجاد می‌کنند. آن‌ها التهاب را کاهش داده و میزان جذب مواد مغذی را از غذای شما بهبود می‌بخشند؛ و  مسیر‌های عصبی را که مستقیما بین روده و مغز حرکت می‌کنند، فعال می‌کنند.

مطالعات رژیم‌های «سنتی»، مانند رژیم مدیترانه‌ای و رژیم سنتی ژاپنی را با رژیم معمولی «غربی» مقایسه کرده‌اند که نشان داده است که خطر افسردگی در افرادی که رژیم سنتی دارند ۲۵ تا ۳۵ درصد کمتر است، زیرا به گفته دانشمندان این رژیم‌های سنتی دارای سبزیجات، میوه‌ها، غلات فرآوری نشده و ماهی و غذا‌های دریایی هستند و فقط مقدار کمی گوشت بدون چربی و لبنیات دارند. آن‌ها همچنین فاقد غذا‌ها و قند‌های فرآوری شده و تصفیه شده هستند که جزء اصلی الگوی رژیم غذایی «غربی» هستند؛ علاوه بر این بسیاری از این غذا‌های فرآوری نشده تخمیر شده و به عنوان پروبیوتیک‌های طبیعی عمل می‌کنند.

این ممکن است برای شما غیرقابل قبول به نظر برسد، اما این تصور که باکتری‌های خوب نه تنها بر آنچه روده شما هضم و جذب می‌کند تاثیر می‌گذارد، بلکه بر میزان التهاب در سراسر بدن شما و همچنین بر روحیه و سطح انرژی شما نیز تاثیر می‌گذارد، این موضوع در بین محققان مورد توجه قرار گرفته است.

روانپزشکی تغذیه به چه معناست؟

توجه داشته باشید که مصرف غذا‌های مختلف نه فقط در لحظه بلکه روز بعد، چه احساسی در شما ایجاد می‌کند؛ سعی کنید از رژیم غذایی «پاک» به مدت دو تا سه هفته استفاده کنید، این بدان معناست که تمام غذا‌های فرآوری شده و شکر را حذف کنید، ببینید چه احساسی دارید، سپس غذا‌های خود را به آرامی به رژیم غذایی خود بازگردانده و احساس خود را ببینید.