نتایج تحقیقات در چین و دانمارک نشان میدهد، انواع موسیقی خاص در فرهنگهای مختلف بر انتخاب غذاهای سالم تاثیر دارد و از این طریق میتوان به اصلاح رژیم غذایی پرداخت.
جی پلاس، تحقیق جدید، اولین تحقیقی است که چگونگی تاثیر موسیقی بر تغییر انتخاب غذا در فرهنگها غربی و شرقی را بررسی کرده است.
شرکتکنندگان شامل ۲۱۵ فرد از چین و دانمارک بودند. بهطورکلی، اولویتهای غذایی پایدار در هر دو گروه شرکتکننده بر اساس موسیقی ارزیابی شد. موسیقی سالم و ناسالم بر اساس نتایج پیش مطالعهای ایجاد شد که از شرکتکنندگان هر دو کشور خواسته شده بود ارتباط بین غذاهای مختلف و کیفیتهای موسیقی را شناسایی کنند. با وجود تفاوتها در ارتباط بین ژانرهای موسیقی و سلامتی، موارد سازگار نیز در هر دو فرهنگ مشاهده شد؛ شرکتکنندگان چینی تمایل داشتند موسیقی راک و کلاسیک را با غذای ناسالم مرتبط کنند، در حالی که شرکتکنندگان دانمارکی بیان کردند، موسیقی هیپ هاپ انتخاب غذای ناسالم را القاء میکند.
افرادی که در معرض موسیقی سالم قرار گرفته بودند زمان بیشتری را برای تثبیت تصاویر غذاهای سالمتر مانند سبزیها، سالاد ماهی تن و آناناس صرف کردند در مقابل انتخاب مواد غذایی افراد در معرض موسیقی ناسالم به مینی دوناتها، پیتزا و چیپس سیبزمینی محدود شد.
دانی پنگ لی، دانشجوی دکترای گروه علوم غذایی دانشگاه آرهوس دانمارک و محقق اصلی این تحقیق اظهار کرد: معمولا زمانی که به غذا فکر میکنیم، به طعم، بو و شکل آن نیز توجه داریم اما در بسیاری از مواقع نقش صدا نادیده گرفته شده است.
وی ادامه داد: شناسایی اولویتهای غذایی افراد به دلیل اینکه همیشه تصمیمگیری منطقی در آن وجود ندارد و اغلب تحت تاثیر امیال احساسی است یا ناخودآگاه توسط نیازهای جسمی و گرسنگی کنترل میشود، دشوار است. بهعلاوه تعریف غذای سالم نیز تاحدودی فردی و تحت تاثیر فرهنگ و سنتهای غذایی است.
نتایج تحقیقات گذشته این گروه نشان میدهد، انسان به طور ضمنی و صریح برخی از صداها را با طعمهایی مانند تلخی و شیرینی مرتبط میکند. اما نتایج تحقیق جدید ثابت کرد که این تاثیرات با مفاهیم انتزاعیتر مانند سلامتی که در فرهنگها مختلف متفاوت هستند نیز ارتباط دارد.
محققان با استفاده از نتایج پیش تحقیق، نسخه ناسالم و سالم غذایی را بر اساس موسیقی شناسایی کردند. هر دو نمونه دارای ملودی یکسان اما از نظر تنظیم آهنگ و سرعت متفاوت بودند. موسیقی ناسالم راک محور، موسیقی خشن، با صدای گیتار، گامهای سریع، طبلها با صدای سنگین و نوتهای کوتاه بود و موسیقی سالم صدای جاز همراه با پیانو و سرعت کم داشت.
دانشمندان صدای موسیقی پس زمینه را نیز افزایش دادند تا اولویت شرکتکنندگان برای گزینههای غذایی سالم یا ناسالم را بیشتر تحت تاثیر قرار دهند. موسیقی ناسالم با صدای یک منظره شلوغ شهری، بوق خودروها و ترافیک همراه شد. محققان این فرضیه را مطرح کردند که این صداهای دلخراش و استرسزا عملکردهای مغزی داوطلبان را تحت تاثیر قرار میدهند و به آنان فرصت کمتری برای تفکر در مورد گزینههای انتخابی میدهند. در همین حال، موسیقی پس زمینه سالم شامل موسیقی آرام متشکل از امواج اقیانوس و مرغهای دریایی بود که در تحقیقات قبلی مشخص شده بود با سلامتی همراه است.
بهطورکلی، هر دو گروه شرکتکنندگان دانمارکی و چینی هنگام پخش موسیقی با پس زمینه سالم غذاهای سالم را انتخاب کردند، این امر براساس میزان انتخاب هر یک از شرکتکنندگان نسبت به غذای سالم و همچنین تعداد دفعاتی که مجددا به آن انتخاب خاص پرداختند، مشخص شد. این موارد با نظارت بر حرکات چشم شرکتکنندگان پیگیری شد. محققان این نظریه را مطرح کردند که ممکن است گوش دادن به موسیقی سالم آسانتر باشد، یا حداقل حواسپرتی کمتری ایجاد کند و این مورد به شرکتکنندگان فرصت میدهد تا درباره تصمیمات خود فکر کنند.
نتایج این تحقیق در دنیای واقعی کاربردی است؛ فروشگاهها، دولتها و سرآشپزها میتوانند موسیقی انتخاب کنند که دارای ویژگیهای سالم برای تشویق تغذیه سالم باشد، در حالی که از لحن خشن و سرعت بالا جلوگیری شود تا افراد تحت تاثیر آن غذای سالم را انتخاب کنند.
پنگ لی گفت: «لازم نیست که شما ماههای زیادی را صرف انجام یک مطالعه و یافتن پارامترهای دقیق موسیقی کنید که با چیز خاصی مرتبط هستند. این نتایج فقط پیشنهادی برای افرادی است که میخواهند این کار را انجام دهند تا در انتخاب صدا و موسیقی بازتاب بیشتری داشته باشند و در موسسات غذایی یا تنظیمات خردهفروشی خود استفاده کنند.»
زیربنای تحقیق جدید نتایج قابل توجه تحقیقات پیشین بود که چگونگی تاثیر موسیقی بر مصرف را بررسی کرده بودند. در کارهای پیشگامانه از اواخر دهه ۱۹۹۰، محققان دریافتند که موسیقی بر انتخاب مواد غذایی تاثیر دارد اما در اکثریت قریب به اتفاق موارد، خریداران گفتند که موسیقی نقشی در تصمیمگیری آنان نداشته است و این مورد بیان میکند ما از تاثیر صدا بر انتخاب خود آگاه نیستیم و این تاثیر تا حدودی ناخودآگاه است.
امروزه بسیاری از شرکتهای غذایی و رستورانها از موسیقی به عنوان ابزاری برای تغییر انتخاب افراد استفاده میکنند. نتایج مطالعات نشان دادند که موسیقی با صدای بلند که موجب حواسپرتی میشود، توانایی ما را در تشخیص برخی از طعمها مانند ترش و شیرین مختل یا تقویت میکند.
پنگ لی گفت: «برخی از رستورانها از این ایدهها استفاده میکنند و ممکن است پیشرفت بیشتری در این زمینه داشته باشند اما من فکر میکنم میتوان از این نتایج نه تنها در حوزه غذا و خردهفروشی، بلکه در بسیاری از موارد استفاده کرد.»
نتایج این تحقیق در نشریه Appetite منتشرشده است.