مجموعه‌ای را در نظر بگیرید که اجزای آن پراکنده و بی هیچ نظم و انسجامی در یک فضای مشخص قرار گرفته‌اند. آیا گمان می‌رود که این مجموعه بتواند به‌صورت یک سیستم سالم، از عهده وظیفه‌ای که بر دوش دارد، به‌درستی برآید یا حتی بتواند شکل صحیح یک سیستم را به‌خود بگیرد؟
اگر جامعه را همان مجموعه در نظر بگیریم، بی‌تردید اولین عنصری که به انسجام آن کمک می‌کند، خانواده است. خانواده است که در قالب نهادی کوچک، بزرگ‌ترین نقش را در شکل‌گیری جوامع ایفا می‌کند. مهم‌تر از همه اینکه بسترهای دینی، اقتصادی و ... یک جامعه در خانواده فراهم می‌شود و فرهنگ در دامن این نهاد کوچک اجتماعی جوانه می‌زند.
با توجه به اهمیت نهاد خانواده در جوامع مختلف، روز 15 مه برابر با 25 اردیبهشت به‌عنوان روز جهانی خانواده نامگذاری شده است.
شاید بتوان با کمی اغماض مدعی شد که در همه کشورها با فرهنگ‌های مختلف و اعتقادات دینی گوناگون، خانواده رکن اصلی جامعه به‌شمار می‌رود و رشد و بالندگی از مسیر آن به شریان‌های جامعه راه می‌یابد. از این‌رو برخی از نهادهای بین‌المللی مانند صندوق جمعیت ملل متحد و صندوق بین‌المللی کودکان (یونیسف) به‌طور مستقیم به مقوله خانواده پرداخته‌اند.
خانواده و امنیت روانی
امنیت روانی و عاطفی در زندگی فردی و اجتماعی یک انسان، حکم غذای سالم برای جسم او را دارد. امن‌ترین محیط برای رشد عاطفی انسان و برآوردن نیازهای اساسی او خانواده است. از همین‌رو افرادی که از خانواده سالم بی‌بهره هستند، سایه سنگین خلاء عاطفی را بر همه شئونات زندگی خود حس می‌کنند و تحت‌تأثیر ناخودآگاه آن قرار دارند.
خانواده؛ مأمن فرزندان
تولید نسل و تربیت فرزند از جمله کارکردهای اساسی یک خانواده است؛ چراکه عناصر شکل‌دهنده اجتماع انسانی در این بستر شکل می‌گیرد و می‌تواند جامعه‌ای را به سعادت یا شقاوت رهنمون سازد. اولین تجربه زیستی انسان در دامن خانواده شکل می‌گیرد و در ادامه، محیط‌هایی مانند مدرسه بر شکل‌گیری باورها و تقویت توانمندی‌های او مؤثر واقع می‌شود؛ اما نباید از نظر دور داشت که تأثیرگذاری محیط‌های ثانوی مانند مدرسه نیز برآیندی از خروجی خانواده‌هاست.
از این‌رو ارکان یک خانواده یعنی زن و مردی که آن‌را بنیان نهاده‌اند، باید با کسب توانمندی‌های لازم، اقدام به فرزندآوری کنند و نسبت به آن‌ها احساس مسئولیت قوی داشته باشند. نحوه توجه به این نکته و میزان موفقیت خانواده‌ها درخصوص آن، در محیط‌های کوچکی مانند کلاس درس کاملاً مشهود است و هر کودک و نوجوان با تمام پیچیدگی‌های روحی و شخصیتی خود، آینه‌ای تمام‌نما از خانواده و والدین خود است. به اذعان کارشناسان تربیتی، کودکانی که در خانواده از امنیت روانی و عاطفی مطلوب برخوردارند، با همسالان خود ارتباط مسالمت‌آمیز و مطلوبی دارند و برعکس کودکانی که در کانون خانواده خود شاهد تنش و کش‌مکش هستند و از نظر عاطفی و امنیت روانی بهره پایینی دارند، در محیط‌های غیر از خانواده نیز ناخودآگاه دچار مشکلات اخلاقی و ارتباطی با دیگران می‌شوند.
چالش‌های خانواده امروز
با توجه به اهمیت نهاد خانواده، پرداختن به عواملی که این عنصر اساسی جامعه را دچار تنش می‌کند و برای آن چالش‌هایی را فراهم می‌آورد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. البته یکی از اهداف نامگذاری روز جهانی خانواده، پرداختن به همین موضوع است.
مردم براساس یک نیاز طبیعی ازدواج می‌کنند و تشکیل خانواده می‌دهند، اما خانواده‌ای که شکل می‌گیرد، به‌شدت از ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی متأثر است. مسئله‌ای که امروزه اغلب جوامع از جمله جامعه ایرانی با آن دست به گریبان شده، بحث طلاق است که رشد روزافزون آن زنگ خطر را به‌صدا درآورده؛ چنان که گویی آمار طلاق می‌رود تا رقیبی سرسخت برای آمار - نفس به شماره افتاده - ازدواج شود. البته ناگفته نماند که آمار موجود صرفاً نشان‌دهنده طلاق‌های رسمی است؛ به همین دلیل برای بررسی واقع‌بینانه شرایط، باید طلاق‌های عاطفی را هم که ریشه خانواده را می‌خشکاند در نظر گرفت.
خانواده امروز تحت‌تأثیر عواملی که بر آن سایه انداخته است، در بسیاری از موارد حتی ابراز محبت به یکدیگر دچار خلاء شده و فاصله‌های روزافزون در میان اعضای آن، جا خوش می‌کند.
جامعه ایرانی در شرایط فعلی خود با چالش‌های زیادی درخصوص نهاد خانواده روبه‌روست. از مسائل اقتصادی گرفته تا تأثیرات تکنولوژی روز که در نهایت منجر به تغییر در سبک زندگی مردم می‌شود. تغییراتی که پیامدهای چندان خوشایندی در حوزه خانواده به‌دنبال نداشته است؛ شرایطی که استحکام خانواده‌های به‌ویژه جوان را هدف گرفته و از طرفی دیگر با ایجاد تغییر در سبک زندگی، مانع از تشکیل خانواده‌های جدید در جامعه می‌شود و دختران و پسران زندگی مجردی را بر تأهل و تشکیل خانواده ترجیح می‌دهند. در این خصوص شبستان، طی ارائه گزارش آماری به‌نقل از سازمان ثبت احوال کشور، نصف‌شدن تعداد ازدواج‌ها در کشور از سال 1390 تا 1396 را خبری کرده است. این در حالیست که رسانه‌ها با استناد به آمارهای منتشرشده، سال 96 را رکورددار طلاق در ایران معرفی می‌کنند که در سالجاری هم روند افزایشی خود را طی می‌کند.
آمارهای ارائه‌شده از ازدواج و طلاق تکان‌دهنده است و این نکته را یادرآوری می‌کند که در شرایط فعلی، حراست از کیان خانواده و تقویت این نهاد حیاتی جامعه، تکلیفی همگانی از شهروندان عادی گرفته تا مسئولان تصمیم‌گیرنده است. بیایید خانواده را دریابیم!
7312/6085
انتهای پیام اگر جامعه را همان مجموعه در نظر بگیریم، بی‌تردید اولین عنصری که به انسجام آن کمک می‌کند، خانواده است. خانواده است که در قالب نهادی کوچک، بزرگ‌ترین نقش را در شکل‌گیری جوامع ایفا می‌کند. مهم‌تر از همه اینکه بسترهای دینی، اقتصادی و ... یک جامعه در خانواده فراهم می‌شود و فرهنگ در دامن این نهاد کوچک اجتماعی جوانه می‌زند.
با توجه به اهمیت نهاد خانواده در جوامع مختلف، روز 15 مه برابر با 25 اردیبهشت به‌عنوان روز جهانی خانواده نامگذاری شده است.
شاید بتوان با کمی اغماض مدعی شد که در همه کشورها با فرهنگ‌های مختلف و اعتقادات دینی گوناگون، خانواده رکن اصلی جامعه به‌شمار می‌رود و رشد و بالندگی از مسیر آن به شریان‌های جامعه راه می‌یابد. از این‌رو برخی از نهادهای بین‌المللی مانند صندوق جمعیت ملل متحد و صندوق بین‌المللی کودکان (یونیسف) به‌طور مستقیم به مقوله خانواده پرداخته‌اند.
خانواده و امنیت روانی
امنیت روانی و عاطفی در زندگی فردی و اجتماعی یک انسان، حکم غذای سالم برای جسم او را دارد. امن‌ترین محیط برای رشد عاطفی انسان و برآوردن نیازهای اساسی او خانواده است. از همین‌رو افرادی که از خانواده سالم بی‌بهره هستند، سایه سنگین خلاء عاطفی را بر همه شئونات زندگی خود حس می‌کنند و تحت‌تأثیر ناخودآگاه آن قرار دارند.
خانواده؛ مأمن فرزندان
تولید نسل و تربیت فرزند از جمله کارکردهای اساسی یک خانواده است؛ چراکه عناصر شکل‌دهنده اجتماع انسانی در این بستر شکل می‌گیرد و می‌تواند جامعه‌ای را به سعادت یا شقاوت رهنمون سازد. اولین تجربه زیستی انسان در دامن خانواده شکل می‌گیرد و در ادامه، محیط‌هایی مانند مدرسه بر شکل‌گیری باورها و تقویت توانمندی‌های او مؤثر واقع می‌شود؛ اما نباید از نظر دور داشت که تأثیرگذاری محیط‌های ثانوی مانند مدرسه نیز برآیندی از خروجی خانواده‌هاست.
از این‌رو ارکان یک خانواده یعنی زن و مردی که آن‌را بنیان نهاده‌اند، باید با کسب توانمندی‌های لازم، اقدام به فرزندآوری کنند و نسبت به آن‌ها احساس مسئولیت قوی داشته باشند. نحوه توجه به این نکته و میزان موفقیت خانواده‌ها درخصوص آن، در محیط‌های کوچکی مانند کلاس درس کاملاً مشهود است و هر کودک و نوجوان با تمام پیچیدگی‌های روحی و شخصیتی خود، آینه‌ای تمام‌نما از خانواده و والدین خود است. به اذعان کارشناسان تربیتی، کودکانی که در خانواده از امنیت روانی و عاطفی مطلوب برخوردارند، با همسالان خود ارتباط مسالمت‌آمیز و مطلوبی دارند و برعکس کودکانی که در کانون خانواده خود شاهد تنش و کش‌مکش هستند و از نظر عاطفی و امنیت روانی بهره پایینی دارند، در محیط‌های غیر از خانواده نیز ناخودآگاه دچار مشکلات اخلاقی و ارتباطی با دیگران می‌شوند.
چالش‌های خانواده امروز
با توجه به اهمیت نهاد خانواده، پرداختن به عواملی که این عنصر اساسی جامعه را دچار تنش می‌کند و برای آن چالش‌هایی را فراهم می‌آورد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. البته یکی از اهداف نامگذاری روز جهانی خانواده، پرداختن به همین موضوع است.
مردم براساس یک نیاز طبیعی ازدواج می‌کنند و تشکیل خانواده می‌دهند، اما خانواده‌ای که شکل می‌گیرد، به‌شدت از ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی متأثر است. مسئله‌ای که امروزه اغلب جوامع از جمله جامعه ایرانی با آن دست به گریبان شده، بحث طلاق است که رشد روزافزون آن زنگ خطر را به‌صدا درآورده؛ چنان که گویی آمار طلاق می‌رود تا رقیبی سرسخت برای آمار - نفس به شماره افتاده - ازدواج شود. البته ناگفته نماند که آمار موجود صرفاً نشان‌دهنده طلاق‌های رسمی است؛ به همین دلیل برای بررسی واقع‌بینانه شرایط، باید طلاق‌های عاطفی را هم که ریشه خانواده را می‌خشکاند در نظر گرفت.
خانواده امروز تحت‌تأثیر عواملی که بر آن سایه انداخته است، در بسیاری از موارد حتی ابراز محبت به یکدیگر دچار خلاء شده و فاصله‌های روزافزون در میان اعضای آن، جا خوش می‌کند.
جامعه ایرانی در شرایط فعلی خود با چالش‌های زیادی درخصوص نهاد خانواده روبه‌روست. از مسائل اقتصادی گرفته تا تأثیرات تکنولوژی روز که در نهایت منجر به تغییر در سبک زندگی مردم می‌شود. تغییراتی که پیامدهای چندان خوشایندی در حوزه خانواده به‌دنبال نداشته است؛ شرایطی که استحکام خانواده‌های به‌ویژه جوان را هدف گرفته و از طرفی دیگر با ایجاد تغییر در سبک زندگی، مانع از تشکیل خانواده‌های جدید در جامعه می‌شود و دختران و پسران زندگی مجردی را بر تأهل و تشکیل خانواده ترجیح می‌دهند. در این خصوص شبستان، طی ارائه گزارش آماری به‌نقل از سازمان ثبت احوال کشور، نصف‌شدن تعداد ازدواج‌ها در کشور از سال 1390 تا 1396 را خبری کرده است. این در حالیست که رسانه‌ها با استناد به آمارهای منتشرشده، سال 96 را رکورددار طلاق در ایران معرفی می‌کنند که در سالجاری هم روند افزایشی خود را طی می‌کند.
آمارهای ارائه‌شده از ازدواج و طلاق تکان‌دهنده است و این نکته را یادرآوری می‌کند که در شرایط فعلی، حراست از کیان خانواده و تقویت این نهاد حیاتی جامعه، تکلیفی همگانی از شهروندان عادی گرفته تا مسئولان تصمیم‌گیرنده است. بیایید خانواده را دریابیم!
7312/6085
کپی شد
