به گزارش ایرنا، آئین های نوروزی نمادی از هویت و فرهنگ ملی ایرانیان است که در سال های نه چندان دور با شور و هیجان خاصی برگزار می شد و هم اکنون بخش نا چیزی از ان باقیمانده است.
یک پژوهشگر، محقق و مدرس تئاتر در این ارتباط به خبرنگار ایرنا گفت: بیشتر وصف های بهاری و نوروری به نوعی مراجعه به خلقت و آفرینش اولیه دلالت دارد.
حسین عباسی نیا افزود: یکی از آئین هایی زیبایی ایام خمسه و ایام نوروز جنگ سیاهی و سفیدی است که در زنجان و بیشتر شهرهای آذربایجان تا سال های نه چندان دور اجرا می شد و بر این اساس گروهی که بیشتر آن را چوپانان تشکیل می دادند در یک مکان خاص تجمع کرده و آوازخوانان بطرف میدان شهر یا روستا به راه می افتادند.
این پژوهشگر و محقق اظهار کرد: آنها یک جام آئینه، یک کاسه آب ، چند شاخه گل، چند برگ میوه و یک شیطانک سفید که با انواع زینتی ها زینت داده شده بود با خود حمل می کردند.
وی خاطرنشان کرد: آئین هایی در شهرهای زنجان، آذربایجان و حتی مطالب نقل قول نشده ای نیز بخش های از فارس، اصفهان، پزد و کرمان نیز وجود دارد، مبنی بر اینکه در ایام خمسه به اصطلاح گروهی جمع می شدند و در وصف بهار آوازخوانی می کردند به طرف میدانی که برای این کار تعبیه شده بود، رهسپار می شدند.
عباسی نیا افزود: این افراد به محض رسیدن به میدان همه وسایل را روی سکوئی که در میدان بود، گذاشته و مترسک را در گوشه دیگری که یک مترسک سیاه بود،جای میداند و مترسک سیاه رابرداشته و به پایین سکو پرتاپ می کردند سپس نفرات با ریتم خاصی دور سکو چاله ای کنده و بعد به طرف مترسک سیاه رفته و آن را در چاله می انداختند.
وی اظهار کرد: سپس خاک برروی آن می ریختند بدین ترتییب سیاهی را چال کرده و سپیدی را جایگزین آن می کردند و دوباره آوازخوانان و پایکوبان میدان را ترک می کردند.
این پژوهشگر، محقق و مدرس تئاتر تاکید کرد: بر این اساس این نوع مراسم ها بیشتر به عنوان یک تفریح و سرگرمی کودکانه تلقی می گردد تا مراسمی با پیشینه ای ارزشمند و فرهنگی که برخی آئین ها نیز مثل چهارشنبه سوری ،مراسم شب عید و سفره هفت سین در حالی در بین مردم مرسوم است،اما به هیچ وجه علت چرائی این مراسم برای آنها روشن نیست.
عباسی نیا گفت: یکی از مرسوم ترین خوردنی های شب عید آجبل هفت مغز می باشد که از گذشته های دور حرف اول را در سفره های عیدی داشته و اقوام با خوردن آنها را واجب می دانستند و معتقد بودند که مصرف آنها بینش اهالی را افزایش داده و سال نو را با بیداری آغاز می کنند..
وی افزود: این هفت مغز شامل کشمش، توت، گردو،فندق، پسته ، بادام و انجیر بود که پس از سال های متمادی تغییر شکل داده و به آجیل تبدیل شده است.
مراسم شب عید زنجان
این پژوهشگر، محقق و مدرس تئاتر ادامه داد: در استان زنجان نیز آئین های مختلفی در شب عید و تحویل سال نو برگزار می شد که یکی از موارد به مراسم شب عید اختصاص دارد.
عباسی نیا گفت: مراسم شب عید نیز در شهر زنجان بسیار باشکوه برگزار می شد، اما متاسفانه اکنون بسیاری از آئین های مربوط به این شب منسوخ شده و تنها پهن کردن هفت سین باقیمانده است.
وی اظهار کرد: در گذشته شب عید با بر افروختن آتش در بالای بام ها ، رقص و پایکوبی در کنار آتش آغاز می شد، که نشان و نمادی از پیروزی اهورا بر اهریمن و و تجدید خاطره ازلی آفرینش بوده و بعد از اینکه از روی آتش می پریدند، و پاکی و زلالیت از آتش می گرفتند ،بر سفره ای نشسته و از این سفره که سفره شب عید بود، تبرک می گرفتند.
این پژوهشگر، محقق و مدرس تئاتر خاطرنشان کرد: این سفره با کاسه ای آب و یک جلد کلام الله و یک آئینه و ظرفی مخصوص از میوه انار و میوه هفت مغز تزئیین شده بود و اقوام با خوردن این میوه هفت مغز ار سفره برکت می گرفتند.
وی اظهار کرد: عدد هفت نمادی تمثیلی از روح انسان بود که از نردبام هفت گانه بالا می رود و خوردن همین میوه هفت مغز نیز نوعی حرکت، رشد و تعالی ار تداعی می کرد.
عباسی نیا گفت: شام شب عید در زنجان نیز سبزی پلو با ماهی بوده و اغلب خانواده ها در منزل بزرگ خانواده جمع می شدند و به اتفاق و وحدت رویه سال جدید را آغاز می کردند.
وی یادآوری کرد: همراه با سبزی پلو با ماهی به تعداد نفرات نیز تخم مرغ آب پز پخته می شد و تخم مرغ ها را با پوست پیاز می پوشاندند و با بخار برنج ان را می پختند و به هر فرد یک تخم مرغ می رسید و هر کدام نیز از افراد نیز تخم مرغ خود را باز می کرد و اشکال بجای مانده از پوست پیاز در روی تخم مرغ وضعیت آنها را در سال جدید اعلام می کرد.
این پژوهشگر، محقق و مدرس تئاتر ادامه داد: گاه نیز تخم مرغ ها را یکی از افراد خانواده که تجربه و مهارتی در این کار داشت تعبیر و تفسیر می کرد و در برخی از منازل نیز تخم مرغ را با پوست گردو یا پوست انار و یا روناس رنگ می کردند.
وی اظهار کرد: از مهمترین مراسم شب عید فرستادن هدیه (پای) از طرف بزرگ خانواده به خواهران و دخترانی که به تازگی به منزل بخت رفته بودند، انجام می گرفت و بر این اساس داخل سینی بزرگ که با کاسه ای آب و یک عدد آئینه و یک جلد کلام الله تزئین شده بود و انواع میوه و خوردنی عید با چند تخته پارچه را می گذاشتند و توسط یکی از اعضای خانواده که معمولا در سنین نوجوانی بود، به در خانه مورد نظر می فرستاندند.
وی افزود: نوجوان نیز با سلام و صلوات هدیه را به صاحبش می رساند و پس از دریافت صله ای مراجعت می کرد ، این مراسم که هم اکنون به طور کامل منسوخ شده از مراسم های بسیار زیبا و باشکوهی بود که چهره شهر را دگرگون می کرد و غروب آخرین روز اسفند کوچه و خیابان ها مملو از طبق کشانی بود که هدیه به منازل دختران تازه ازدواج کرده می بردند و دیدن این منظره بسیار زیبا و هیجان خاصی را ایجاد می کرد.
7320/8068
انتهای پیام یک پژوهشگر، محقق و مدرس تئاتر در این ارتباط به خبرنگار ایرنا گفت: بیشتر وصف های بهاری و نوروری به نوعی مراجعه به خلقت و آفرینش اولیه دلالت دارد.
حسین عباسی نیا افزود: یکی از آئین هایی زیبایی ایام خمسه و ایام نوروز جنگ سیاهی و سفیدی است که در زنجان و بیشتر شهرهای آذربایجان تا سال های نه چندان دور اجرا می شد و بر این اساس گروهی که بیشتر آن را چوپانان تشکیل می دادند در یک مکان خاص تجمع کرده و آوازخوانان بطرف میدان شهر یا روستا به راه می افتادند.
این پژوهشگر و محقق اظهار کرد: آنها یک جام آئینه، یک کاسه آب ، چند شاخه گل، چند برگ میوه و یک شیطانک سفید که با انواع زینتی ها زینت داده شده بود با خود حمل می کردند.
وی خاطرنشان کرد: آئین هایی در شهرهای زنجان، آذربایجان و حتی مطالب نقل قول نشده ای نیز بخش های از فارس، اصفهان، پزد و کرمان نیز وجود دارد، مبنی بر اینکه در ایام خمسه به اصطلاح گروهی جمع می شدند و در وصف بهار آوازخوانی می کردند به طرف میدانی که برای این کار تعبیه شده بود، رهسپار می شدند.
عباسی نیا افزود: این افراد به محض رسیدن به میدان همه وسایل را روی سکوئی که در میدان بود، گذاشته و مترسک را در گوشه دیگری که یک مترسک سیاه بود،جای میداند و مترسک سیاه رابرداشته و به پایین سکو پرتاپ می کردند سپس نفرات با ریتم خاصی دور سکو چاله ای کنده و بعد به طرف مترسک سیاه رفته و آن را در چاله می انداختند.
وی اظهار کرد: سپس خاک برروی آن می ریختند بدین ترتییب سیاهی را چال کرده و سپیدی را جایگزین آن می کردند و دوباره آوازخوانان و پایکوبان میدان را ترک می کردند.
این پژوهشگر، محقق و مدرس تئاتر تاکید کرد: بر این اساس این نوع مراسم ها بیشتر به عنوان یک تفریح و سرگرمی کودکانه تلقی می گردد تا مراسمی با پیشینه ای ارزشمند و فرهنگی که برخی آئین ها نیز مثل چهارشنبه سوری ،مراسم شب عید و سفره هفت سین در حالی در بین مردم مرسوم است،اما به هیچ وجه علت چرائی این مراسم برای آنها روشن نیست.
عباسی نیا گفت: یکی از مرسوم ترین خوردنی های شب عید آجبل هفت مغز می باشد که از گذشته های دور حرف اول را در سفره های عیدی داشته و اقوام با خوردن آنها را واجب می دانستند و معتقد بودند که مصرف آنها بینش اهالی را افزایش داده و سال نو را با بیداری آغاز می کنند..
وی افزود: این هفت مغز شامل کشمش، توت، گردو،فندق، پسته ، بادام و انجیر بود که پس از سال های متمادی تغییر شکل داده و به آجیل تبدیل شده است.
مراسم شب عید زنجان
این پژوهشگر، محقق و مدرس تئاتر ادامه داد: در استان زنجان نیز آئین های مختلفی در شب عید و تحویل سال نو برگزار می شد که یکی از موارد به مراسم شب عید اختصاص دارد.
عباسی نیا گفت: مراسم شب عید نیز در شهر زنجان بسیار باشکوه برگزار می شد، اما متاسفانه اکنون بسیاری از آئین های مربوط به این شب منسوخ شده و تنها پهن کردن هفت سین باقیمانده است.
وی اظهار کرد: در گذشته شب عید با بر افروختن آتش در بالای بام ها ، رقص و پایکوبی در کنار آتش آغاز می شد، که نشان و نمادی از پیروزی اهورا بر اهریمن و و تجدید خاطره ازلی آفرینش بوده و بعد از اینکه از روی آتش می پریدند، و پاکی و زلالیت از آتش می گرفتند ،بر سفره ای نشسته و از این سفره که سفره شب عید بود، تبرک می گرفتند.
این پژوهشگر، محقق و مدرس تئاتر خاطرنشان کرد: این سفره با کاسه ای آب و یک جلد کلام الله و یک آئینه و ظرفی مخصوص از میوه انار و میوه هفت مغز تزئیین شده بود و اقوام با خوردن این میوه هفت مغز ار سفره برکت می گرفتند.
وی اظهار کرد: عدد هفت نمادی تمثیلی از روح انسان بود که از نردبام هفت گانه بالا می رود و خوردن همین میوه هفت مغز نیز نوعی حرکت، رشد و تعالی ار تداعی می کرد.
عباسی نیا گفت: شام شب عید در زنجان نیز سبزی پلو با ماهی بوده و اغلب خانواده ها در منزل بزرگ خانواده جمع می شدند و به اتفاق و وحدت رویه سال جدید را آغاز می کردند.
وی یادآوری کرد: همراه با سبزی پلو با ماهی به تعداد نفرات نیز تخم مرغ آب پز پخته می شد و تخم مرغ ها را با پوست پیاز می پوشاندند و با بخار برنج ان را می پختند و به هر فرد یک تخم مرغ می رسید و هر کدام نیز از افراد نیز تخم مرغ خود را باز می کرد و اشکال بجای مانده از پوست پیاز در روی تخم مرغ وضعیت آنها را در سال جدید اعلام می کرد.
این پژوهشگر، محقق و مدرس تئاتر ادامه داد: گاه نیز تخم مرغ ها را یکی از افراد خانواده که تجربه و مهارتی در این کار داشت تعبیر و تفسیر می کرد و در برخی از منازل نیز تخم مرغ را با پوست گردو یا پوست انار و یا روناس رنگ می کردند.
وی اظهار کرد: از مهمترین مراسم شب عید فرستادن هدیه (پای) از طرف بزرگ خانواده به خواهران و دخترانی که به تازگی به منزل بخت رفته بودند، انجام می گرفت و بر این اساس داخل سینی بزرگ که با کاسه ای آب و یک عدد آئینه و یک جلد کلام الله تزئین شده بود و انواع میوه و خوردنی عید با چند تخته پارچه را می گذاشتند و توسط یکی از اعضای خانواده که معمولا در سنین نوجوانی بود، به در خانه مورد نظر می فرستاندند.
وی افزود: نوجوان نیز با سلام و صلوات هدیه را به صاحبش می رساند و پس از دریافت صله ای مراجعت می کرد ، این مراسم که هم اکنون به طور کامل منسوخ شده از مراسم های بسیار زیبا و باشکوهی بود که چهره شهر را دگرگون می کرد و غروب آخرین روز اسفند کوچه و خیابان ها مملو از طبق کشانی بود که هدیه به منازل دختران تازه ازدواج کرده می بردند و دیدن این منظره بسیار زیبا و هیجان خاصی را ایجاد می کرد.
7320/8068
کپی شد
