خطرات زیست‌محیطی بیخ گوش استان

به دلیل استقبال بسیار زیاد مردم برای استفاده از این ظروف و افزایش صنایع مربوط به تولید ظروف یک‌بارمصرف، حجم زباله‌های انباشته‌شده در محیط زیست بسیار زیاد شده است. این زباله‌ها قادرند صدها سال در محیط طبیعی باقی بمانند. بر اساس گفته‌های کارشناسان محیط زیست، 250 تا 500 سال طول می‌کشد تا پلاستیک‌ها تجزیه شوند و گاهی دیده شده که پلاستیک‌ها در اعماق دریا هم یافت شده‌اند. در واقع پلاستیک‌ها طوری در طبیعت رها شده‌اند که همه جا دیده می‌شوند. بر اساس گزارش آژانس حفاظت محیط‌زیست آمریکا، این کشور تنها در مدت یک سال تقریبا ۳۲ میلیون تن ضایعات پلاستیکی تولید کرده که فقط حدود ۹ درصد این مواد به چرخه بازیافت بازگشته است. این به آن معناست که عمده ضایعات پلاستیکی در محیط‌زیست رها می‌شوند. وضعیت سایر کشورها نیز در این زمینه چندان بهتر نیست. بر اساس مطالعات صورت‌گرفته، حدود 4درصد از تولید نفت در جهان صرف تولید مواد پلاستیکی می‌شود که رقم قابل توجهی است. در واقع تولید پلاستیک در جهان مستلزم مصرف 60 تا 100میلیون بشکه نفت در هر سال است.

مصرف ادامه‌دار پلاستیک
مصرف ظروف پلاستیک و یک‌بارمصرف در جامعه آن‌قدر بالاست که مردم به استفاده از آنها عادت کرده‌اند. گویی کیسه‌های نایلونی و پلاستیک‌ها جزو جدانشدنی زندگی ما شده‌اند.
در حال حاضر تعداد کارخانه‌های تولید پلاستیک و ظروف یک‌بارمصرف کم نیست. استقبال مردم برای استفاده از چنین ظروفی موجب شده که این دست از کارخانه‌ها همچنان به فعالیت ادامه دهند و زنجان نیز از این قاعده مستثنی نیست. اقدامات فرهنگی زیادی توسط شبکه‌های اجتماعی و ان‌جی‌اوها برای ترغیب شهروندان به استفاده نکردن از پلاستیک انجام شده است، اما روزی نیست که از کیسه‌های نایلونی استفاده نکنیم. مدیرکل حـفاظت محیط زیست استان در گفت وگو با همشهری در این خصوص اظهار می‌کند: برای اینکه مردم را به استفاده نکردن از ظروف یک‌بارمصرف و کیسه‌های نایلونی ترغیب کنیم، اقدامات فرهنگی زیادی انجام داده‌ایم. مثلا در ایام عزاداری با کمک شبکه‌های اجتماعی سعی کرده‌ایم به این هدف خود برسیم. «سید رضا موسوی» با اعلام این که برای کم‌ کردن مصرف ظروف یک‌بارمصرف نیاز به همت ملی است، می‌گوید: شهروندان باید به این موضوع توجه کنند که می‌توانند به جای کیسه نایلونی از کیسه‌های پارچه‌ای استفاده کنند و به این ترتیب میزان مصرف آن را کاهش دهند. مدیر کل حـفاظت محیط زیست استان سپس به مکانیزم‌های ترکیبی در این مورد اشاره می‌کند و می‌افزاید: در این روش می‌توان قیمت پلاستیک و ظروف یک‌بارمصرف را بالا برد تا به راحتی در دسترس افراد قرار نگیرد. وی ادامه می‌دهد: هدف از اجرای این روش کاهش مصرف پلاستیک و مصرف آن صرفا در مواقع ضروری است.
موسوی در ادامه با اشاره به این که برای فرهنگسازی در خصوص کاهش مصرف پلاستیک و ظروف یک‌بارمصرف نیاز به گذشت زمان داریم، ادامه می‌دهد: این کار نیاز به همگرایی ملی دارد و همه مسئولیت‌ها در این خصوص بر عهده محیط زیست نیست. وی همچنین تاکید می‌کند که آمار شفافی در خصوص میزان مصرف پلاستیک در استان وجود ندارد.
موسوی در پاسخ به این سوال که آیا محیط‌زیست در زمینه ارائه مجوز به شرکت‌های تولیدکننده پلاستیک سخت‌گیری قانونی دارد یا نه، می‌گوید: چنین شرکت‌هایی در زمینه تولید مشکل زیست‌محیطی ندارند. مشکل از جایی شروع می‌شود که این ماده تولیدی به دست مصرف‌کننده می‌رسد و همین مسئله با سلامت عمومی مردم سروکار پیدا می‌کند.

مشکلات زیست‌محیطی زنجان
از موسوی در خصوص مهم‌ترین مشکلات زیست‌محیطی در زنجان سوال می‌کنیم. پاسخ می‌شنویم که در حال حاضر خشکسالی یکی از مهم‌ترین مسائل زیست‌محیطی استان به شمار می‌رود. موسوی توضیح می‌دهد: با توجه به افت سفره‌های زیرزمینی شاهد خشکی مراتع و پوشش گیاهی و از بین رفتن زیستگاه‌ها در استان خواهیم بود.
مدیر کل حـفاظت محیط زیست استان در ادامه می‌گوید: معادن برای استان فرصت محسوب می‌شوند، اما اگر مدیریت صحیحی در این زمینه انجام نشود، شاهد خطرات زیست‌محیطی خواهیم بود. وی می‌افزاید: باید صاحبان این صنایع به تکنولوژی جدید در این خصوص مجهز شوند و خام‌فروشی در معادن رخت بربندد. در حال حاضر پسماندهای روی یکی از معضلاتی است که با آن دست به گریبانیم. موسوی اظهار می‌کند: استاندار طبق بازدیدی که از این مناطق کرده است، دستور راهکارهای اجرایی را برای مدیریت پسماندها داده‌اند که امیدواریم این مشکل به زودی رفع شود. بنابراعلام کارشناسان محیط زیستی هر خانواده ایرانی روزانه 3 کیسه پلاستیکی استفاده می کند که با احتساب داشتن حدود 20 میلیون خانوار در ایران، روزانه 60 میلیون، ماهانه یک میلیارد و 800 میلیون و سالانه بیش از 20 میلیارد کیسه پلاستیکی در کشور مصرف می شود.
تحقیقات کارشناسان نشان می دهد: با مصرف نکردن یک کیسه پلاستیکی درهفته هر خانواده ایرانی، می‌توان از مصرف حدود 816 میلیون کیسه پلاستیکی در سال جلوگیری کرد بنابراین رسیدن به این نکته نیاز به فرهنگ سازی دارد. استفاده از ظروف یکبار مصرف که بخش زیادی از زباله تولید شده در دنیا را به خود اختصاص می دهد، دستاورد زندگی شهرنشینی است که در سراسر دنیا سالانه شاهد افزایش مصرف آن هستیم. آمارها نشان می دهد روزانه3/5میلیون تن زباله در دنیا تولید می شود که سهم ایران در این میان 40 هزار تن در روز یعنی1/15صدم درصد زباله دنیا است.

راهکار چیست؟
مدیرکل حـفاظت محیط زیست استان در مورد مدیریت پسماندهای سرب و روی توضیح می‌دهد: در حال حاضر 5میلیون تن پسماند در شهرک صنعتی روی وجود دارد که برای مدیریت آنها 2روش وجود دارد. در روش اول انتقال آنها مطرح می‌شود و در روش دوم تثبیت آنها. «سید رضا موسوی» ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه انتقال این مقدار پسماند کاری سخت به نظر می‌رسد، کارشناسان تثبیت را پیشنهاد می‌دهند. وی می‌افزاید: وجود پسماندها و منتقل شدن ذرات معدنی به روان‌آب‌ها خطر زیست‌محیطی در پی دارد. همچنین گردوخاک در این منطقه موجب آلودگی می‌شود که پیشنهاد کارشناسان این است که با زیرسازی محوطه و تثبیت ارتفاع دپو بر این مشکل فائق آییم.