با سهل‌انگاری و رعایت نکردن قانون از سوی عابران پیاده نیز این حوادث به آسیب‌دیدگی‌های شدید می‌انجامد.
نگاه جامعه‌شناسی
یک جامعه‌شناس معتقد است آنگونه که باید و شاید بر فرهنگسازی استفاده از کلاه ایمنی تمرکز نشده است و می‌گوید: پلیس راهنمایی و رانندگی نیز بر این موضوع صحه می‌گذارد.
«مهدی قدیمی» می‌افزاید: برای نهادینه شدن موتورسواری مناسب در شهر و استفاده از کلاه ایمنی بسیاری از دستگاه‌ها باید وارد عمل شوند تا همانگونه که امروز بیشتر رانندگان کمربند ایمنی می‌بندند این موضوع به یک روند همیشگی و عادی تبدیل شود.
این جامعه شناس در مورد فرهنگ موتورسواری در ایران می‌گوید: می‌توان موتورسواران را به 2 گروه تقسیم کرد و عده‌ای جوان هستند که برای کسب هیجان به سراغ موتور سواری می‌روند و عموما متعلق به قشر متوسط جامعه هستند و معمولا از کلاه ایمنی استفاده می‌کنند. اما بیشتر کسانی که از موتور سیکلت استفاده می‌کنند از اقشار ضعیف جامعه هستند؛ افرادی که قدرت خرید اتومبیل را ندارند و به سراغ موتور می‌روند. بیشتر این افراد نه تنها جزو اقشار کم درآمد هستند، بلکه به لحاظ فرهنگی، تحصیلات و آگاهی در سطح پایینی قرار دارند.
وی ادامه می‌دهد: از این‌رو تا زمانی که نتوانیم وسایل حمل و نقل عمومی را گسترش دهیم با معضل موتور سیلکت سواران متخلف درگیر خواهیم بود. این افراد نیازمند فرهنگسازی طولانی مدت و غنی‌تر هستند. حتما فرهنگسازی در دراز‌مدت برای این عده از موتورسواران نتیجه بخش خواهد بود.
پیشگیری، بهتر از درمان
قدیمی ادامه می‌دهد: ارگان‌هایی مانند علوم پزشکی نیز می‌توانند برای کاهش هزینه‌های درمان در زمینه پیشگیری وارد شوند و با فرهنگسازی و تولیدات مناسب افراد را آگاه کنند و آنها را از صدمات و اتفاقات ناگوار دور سازند. این جامعه شناس با اشاره به روستاییانی که موتور وسیله حمل و نقل آنها شده و همین طور مردم حاشیه نشین شهر، اظهار می‌کند: در واقع باید به این نکته اشاره کرد که وسایل ارتباط جمعی ما در راستای فرهنگسازی چندان اقدام منسجمی انجام نداده است، چرا که برای فرهنگسازی باید هزینه کرد. یعنی تولید انیمیشن، فیلم یا آموزش‌های عملی شهری باید از سوی سازمانی هدایت شود.
مشکلات کلاه ایمنی
قدیمی فعالیت رسانه‌ها از جمله تلویزیون را در کاهش تخلفات موتورسواری موثر می‌داند و می‌افزاید: بستن کمربند در اتومبیل راحت است، اما استفاده از کلاه ایمنی به خصوص در فصل گرم سال برای راکبان موتور دشوار است. به همین دلیل آنها ترجیح می‌دهند بدون کلاه ایمنی و با پذیرش خطرهایش جا به جا شوند. از طرفی هم در بیشتر موارد فقط خود موتورسوار از کلاه ایمنی استفاده می‌کند و سرنشین دیگر کلاه ندارد.
فرهنگسازی در خانواده
رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی استان فرهنگ هر فرد را در رانندگی او آشکار می‌داند و می‌گوید: همه ارگان‌ها اعم از رسانه و پلیس باید در آگاهی بخشی به مردم فعالیت گسترده داشته باشند و خود مردم نیز باید به حفظ سلامتی و رعایت نکات ایمنی در موتورسواری و استفاده از وسایل نقلیه حساسیت کافی داشته باشند، اما مهم این است که فرهنگسازی از کانون خانواده شروع شود. بیشتر موتور سواران خاطی در سطح شهر حتی سن لازم برای رانندگی را هم ندارند و نه تنها کلاه ایمنی بر سر نمی‌گذارند، بلکه پلاک وسیله نقلیه خود را می‌پوشانند که در صورت تخلف امکان برخود پلیس با آنها وجود نداشته باشد.
واکنش متخلفان
سرهنگ «رمضان آفریدون» با بیان این‌که موتور سواران در صورت برخورد پلیس با آنها واکنشی چون متواری شدن و مقاومت در برابر جریمه دارند، می‌افزاید: این دسته از افراد با ورود به پیاده‌روها و ایجاد صدا و حرکات نامناسب همشهریان را آزار می‌دهند. همه این موارد یک طرف، همسو نبودن مردم از سوی دیگر جای تامل دارد.
برای مثال زمانی که پلیس مشغول اعمال قانون است، برخی به طرفداری از موتور سوار خاطی می‌گویند: سرکار او را رها کنید و این بار از او نادیده بگیرید یا عده‌ای توجیه نامناسب دارند و می‌گویند: چون وضعیت اقتصادی مطلوبی نداریم نه تنها از موتور استفاده می‌کنیم، بلکه 4 نفر را با آن حمل و نقل می‌کنیم.
وی ادامه می‌دهد: پلیس طرح‌های زیادی را اجرا می‌کند، اما شاید طرح‌های ساماندهی چندان تاثیر گذار نباشد. چرا که عده‌ای هنگام اعمال قانون متواری می‌شوند. حتی برخی با اطلاع از این‌که پلیس در چه محدوده‌هایی مستقر است از آن منطقه عبور نمی‌کنند. پس تنها پلیس نمی‌تواند مقابل خطراتی که یک موتور سوار ایجاد می‌کند بایستد، بلکه خانواده، خود شخص و سایر ارگان‌ها نیز باید وحدت داشته باشند تا اوضاع فعلی ساماندهی شود.
چالش‌ها
رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی استان با اشاره به یکی از چالش‌های پلیس در متوقف کردن وسایل نقلیه بیان می‌کند: زمانی که پلیس برای اعمال قانون در پی متوقف کردن وسیله نقلیه به خصوص موتور سیکلت است به دلیل توجه نکردن راکب و همچنین سرعت بالا اتفاقات ناگواری رخ می‌دهد. از این رو معمولا تعقیب و گریز به هیچ عنوان صورت نمی‌گیرد تا حوادث ناگواری بعدی پیش نیایند. به نظر می‌رسد باید قوانین سختی برای خاطیان در نظر گرفته شود و توجه مردم و رسانه‌ها نیز بیشتر جلب شود تا روزی که همه پلیس خود باشند.
وی می‌افزاید: طبق قانون اگر پلیس دستور توقیف وسیله در حرکت را صادر کرد راننده باید در اولین فرصت بایستد و از علت پیگیری پلیس آگاه شود، اما در صورت تمرد موتورسوار فضای شهر اجازه تعقیب و گریز را نمی‌دهد. با این حال روزانه تعدادی موتور‌سیلکت متخلف از طرق مختلف متوقف می‌شوند و عمده این خاطیان با ثبت پلاک یا ثبت تصویر به وسیله دوربین‌ها اعمال قانون می‌شوند.
جریمه‌ها
60 هزار تومان جریمه نداشتن کلاه ایمنی برای موتورسواران یکی از جریمه‌های پلیس است که چندان تاثیری بر رعایت نکات ایمنی توسط راکبان نداشته است. رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی استان می‌گوید: اگر موتور سوار وسیله خود را متوقف کرد موتورسیکلت وی به مدت یک هفته در پارکینگ پلیس توقیف میشود و در صورت حرکت و بی‌توجهی به پلیس جریمه 40 هزارتومانی دیگر علاوه بر 60 هزار تومان نیز برای توجه نکردن به پلیس در نظر گرفته میشود. همچنین کسانی که گواهینامه نداشته باشند، به مراجع قضایی معرفی می‌شوند.
سرهنگ «رمضان آفریدون» اظهار می‌کند: به نظر من اعمال قانون به تنهایی نمی‌تواند این وضعیت را سامان دهد، چراکه فقط یک راهکار و یک ابزار است. مردم باید بدانندکه پلیس به هیچ عنوان علاقه‌ای به جریمه کردن ندارد اما برای جلوگیری از حوادث و سوانح مجبور میشود به عنوان یک ابراز به اعمال قانون متوسل شود.
طبق گفته این مسئول 40 درصد از موتورسواران استان گواهینامه، دارند و 50 درصد از موتورسواران شهر و قدری کمتر از این درصد در راه‌های برون شهری از کلاه ایمنی برای رفت و آمد بهره می‌برند. اما رعایت قوانین از سوی شهروندان نیز جای خود را دارد. به عبارتی در برخی از حوادث اگر شهروندان قوانین را در عبور و مرور رعایت کنند حافظ جان خود هستند ؛موضوعی که توجه مردم را بیش از پیش می‌طلبد.
46
