درحالیکه استفاده از تکنولوژی و ابزارهای نوین، زمینه را برای ارتباط گیری با دانش‌آموزان از راه دور و انتقال محتواهای آموزشی تولیدی، فراهم کرده است، اما در این میان شماری از دانش‌آموزان در روستاهای مناطق محروم از این بستر نیز محروم مانده‌اند که این وضعیت به یقین عقب ماندگی آنها را مضاعف خواهد کرد، در چنین شرایطی هستند معلمانی که ازخودگذشتگی را معنایی دیگر بخشیدند تا همچنان روشنی بخش راه آیندگان باشند.
کلاسهای درس دانش‌آموزان روستایی رنگ دیگری به خود گرفته است
تخته سیاه، نیمکت، همکلاسی و معلم که با لبخند وارد کلاس می‌شد، همه خاطره‌هایی روشن از روزهای درس و کتاب و مدرسه است که یادآوری آن لبخند بر لبان کسانی می نشاند که روزگای دانش آموز بودند اما یادآوری این روزها برای دانش آموزانی که از سه ماه گذشته بنا به شرایط تحمیلی مجبور به ترک مدارس شده اند، جز حسرت و دریغ و آرزوی بازگشتی دوباره به آن فضا در پی ندارد.
این روزها که به خاطر وضعیت کرونایی همه‌چیز تغییر کرده، معلمان نیز برای حفظ سلامتی دانش‌آموزان خود کلاس درس را در فضای مجازی برگزار می‌کنند و هر روز دانش‌آموزان و معلمان برای برگزاری کلاسهای درس پای کامپیوتر رفته و یا گوشی تلفن همراه به دست می‌شوند.
اما در این بحبوحه، کلاسهای درس برای دانش‌آموزان روستایی رنگ دیگری دارد، دانش‌آموزانی که باکمترین امکانات موجود می‌کوشند به همراه معلمان خود مطالب گوناگون درسی را به نحو احسن فرا گیرند، اما ضعف ساختارها و دسترسی نداشتن به اینترنت، برخورداری برابر از این فرصت آموزشی را از آنان گرفته است و این معلمان خستگی ناپذیر عرصه تعلیم وتربیت هستند که عاشقانه پای به میدان گذاشته به یاری آنان شتافته‌اند.
احساس خوبی ندارد، نگران دانش‌آموزان روستای محل تدریس خود است، تعطیلات مداوم مدارس آرامش را از او سلب کرده، خوب می‌داند پخش برنامه‌های درسی مدارس از شبکه‌های مختلف صدا و سیما کسری ساعات آموزشی گروه‌های هدف تحت تعلیم را جبران نمی‌کند.
شغلش را دوست دارد، عاشقانه پای در این راه گذاشته است، با خود می‌اندیشید که نمی‌تواند نسبت به دانش‌آموزان روستایی خود بی‌تفاوت باشد، چرا که بچه‌ها دسترسی به اینترنت ندارند و برای درس و مشق آنان باید فکری کند تا در شرایط کرونایی از تعلیم و تربیت عقب نمانند.
اسکندر عابدینی، آموزگار دبستان رسالت آباد پَری شهرستان ماهنشان استان زنجان از جمله معلمان سخت کوش است که در ایام کرونایی وقتی می‌بیند که دانش‌آموزانش از امکانات لازم برای برقراری ارتباط آنلاین و آموزش در فضای مجازی محروم هستند، با حضور در منازل و یا فضای آزاد با رعایت پروتکلهای بهداشتی به امر تدریس آنها پرداخته است.
این معلم تلاشگر که ۲۹ سال فعالیت را در کارنامه کاری خود ثبت کرده است، در ارتباط با نحوه فعالیت خود در شرایط سخت کرونایی گفت: بومی منطقه هستم و طی مدت خدمت تلاش کردم که از هیچ خدمتی برای دانش آموزان این منطقه دریغ نکنم و با جان و دل تدریس کرده ام.
وی اضافه کرد: با توجه به شناختی که از اهالی روستای این منطقه دارم، خانواده ها بنیه مالی ضعیفی دارند و از طرفی امکان تهیه گوشی تلفن همراه هوشمند برای همه دانش آموزان این روستا و دیگر روستاهای اطراف وجود ندارد که همین مساله در ایام کرونایی نمود بیشتری داشت و مشکلاتی را ایجاد کرد.
این معلم باسابقه ماهنشانی گفت: از طرفی زیرساختهای اینترنتی در این شهرستان به ویژه در روستاها بسیار ضعیف است و همین مساله امکان برخورداری دانش آموزان روستایی را از آموزش های مجازی کمرنگ‌تر کرده است.
عابدینی افزود: بر این اساس برای اینکه دانش‌آموزان روستای پَری از تحصیل باز نمانند به اداره آموزش و پرورش این شهرستان اعلام کردم که حاضر به تدریس حضوری در فضای باز هستم و این در حالی است که به دلیل کم بودن تعداد دانش آموزان حدود ۹۰ درصد مدارس شهرستان به صورت چند پایه ای برگزار می شود.
این معلم ماهنشانی ادامه داد: قبل از انجام تدریس به صورت حضوری و پس از تعطیلی مدارس و استمرار این روند تا ۱۳ فروردین اقدامات به صورت تلفنی انجام می گرفت و به نوبه خود مشکلاتی داشت چون برخی خانواده های روستایی گوشی هوشمند نداشتند و حتی فاقد تلفن ثابت نیز هستند.
وی اظهار داشت: هر چند بخشنامه و یا دستورالعمل هایی مبنی بر تدریس حضوری وجود نداشت، با خود فکر کردم و تصمیم گرفتم که این کار را به صورت حضوری انجام دهم و از ۱۶ فردروین امسال به صورت تک پایه ای و با رعایت پروتکلهای بهداشتی تدریس را ادامه دادم که خوشبختانه هم اکنون آموزشهای سال تحصیلی ۹۹ - ۹۸ به پایان رسیده است.
این معلم ماهنشانی ادامه داد: طبق برنامه ریزی هایی که انجام دادم، بخاطر وظیفه انسانی و اینکه دانش آموزان روستا از درس عقب نمانند، تدریس را به صورت کلاسهای تک پایه در نوبت صبح و بعدازظهر انجام دادم.
عابدینی افزود: کار تدریس حضوری دانش آموزان را با توجه به شرایط کرونایی با مسوؤلیت شخصی انجام دادم که خود جسارت و شجاعت زیادی می خواهد و تا کنون موردی از ابتلای دانش آموزان روستا به این بیماری گزارش نشده است.
وی در ارتباط با فعالیت دانش آموزان روستایی در شبکه شاد نیز گفت: به دلیل نبود اینترنت قوی و گوشی های همراه امکان استفاده از چنین سامانه ای برای دانش آموزان این روستا فراهم نیست و خود معضلاتی به دنبال دارد.
این معلم ماهنشانی ادامه داد: کرونا به اولیای دانش آموزان یادآوری کرد که معلمان سخت کوش ایران زمین در شرایط سخت به ویژه در مناطق روستایی با تمامی وجود و عشق فراوان، برای داشتن کشوری آباد، مشعل تعلیم و تربیت را روشن نگاه می دارند.
در شرایط سخت هم می‌شود کاری کرد
ابراهیم شاه کرمی، فوق لیسانس ادبیات و مدیر مدرسه روستای کلوچ شهرستان طارم با ۱۸ سال سابقه کاری، با اشاره به اینکه آموزش در شرایط مختلف هیچگاه تعطیل بردار نیست، ادامه داد: با توجه به شیوع بیماری کرونا شیوه تدریس برای دانش‌آموزان تغییر یافت و در این میان دانش آموزان روستاهای مناطق دور افتاده برای دسترسی به خدمات آموزش با مشکلاتی مواجه شدند.
وی اضافه کرد: از طرفی تعدادی از روستاهای این شهرستان فاقد اینترنت هستند و به همین دلیل برای رفع مشکل آموزشی دانش آموزان تدریس را در فضای باز و با رعایت فاصله گذاری مناسب آغاز کردم.
این معلم طارمی ادامه داد: هر چند قبل از انجام این کار، بسته های آموزشی در بین دانش آموزان توزیع شد، اما تدریس به صورت حضوری تکمیل کننده بوده و به امر فراگیری دانش آموزان کمک زیادی می کند.
شاه کرمی افزود: در زمان حاضر چند وقتی است که کار تدریس حضوری را برای دانش آموزان روستای کلوچ انجام می دهم و از طرفی نبود اینترنت و عدم دسترسی آنان به شبکه شاد را موجب شده است و در واقع نمی توانند همانند دانش آموزان شهری دروس خود را دنبال کنند.
وی اظهار داشت: کار تدریس دانش آموزان متناسب با نیاز آموزشی آنان و بطور میانگین سه روز در هفته است و برای اجتناب از تجمعات، آموزش به صورت تک پایه ای و با رعایت دستورالعملهای بهداشتی بیماری کرونا انجام می گیرد.
این مدیر مدرسه ادامه داد: دانش آموزان این روستا ۲۱ نفر و در پایه های اول، دوم و ششم مشغول به تحصیل هستند، هر چند پیش از این اقدامات، پیگیری مسائل آموزشی آنان به صورت تلفنی و حتی در کوچه پس کوچه های روستا انجام می گرفت، اما ناکافی بود و بر این اساس به صورت حضوری رصد شد.
وی خاطرنشان کرد: بیماری کرونا بار دیگر نشان داد که آموزش هرگز تعطیل بردار نیست و در همه حال معلمان کشور به ویژه در مناطق روستایی برای اعتلای دانش آموزان، در عرصه تعلیم و تربیت تلاش می کنند که این مساله در شرایط کرونایی نمود بیشتری داشته است.
روستای کلوچ از شهر آب بر طارم ۵۰ کیلومتر فاصله دارد.
مشکلات اینترنت روستاها در دست پیگیری است
مدیرکل آموزش و پرورش استان زنجان نیز با اشاره به اینکه برخی مناطق روستایی این استان به اینترنت کافی دسترسی ندارند، افزود: در این خصوص با تشکیل شورای آموزش و پرورش در دی ماه سال گذشته موضوع وضعیت اینترنت مدارس با حضور دستگاه متولی بررسی شد.
ابراهیم رفیعی افزود: هر چند با اقداماتی، مشکل اینترنت برخی نقاط روستایی استان رفع شد، اما دسترسی به فضای مجازی و اینترنت در تعدادی از روستاها همچنان بسیار ضعیف است که در این راستا کمیته ای باعنوان آموزشهای مکمل مدارس روستایی شکل گرفت که به صورت حضوری کارهای مربوطه انجام می گیرد.
این مسؤول ادامه داد: برای آموزش دانش آموزان روستایی اعتبارات ویژه ای در نظر گرفته شده و به عنوان مثال سی دی آموزشی توزیع می شود که چاره ای به جز آموزش های حضوری در مناطق یاد شده نیست.
وی اضافه کرد: معلمان استان حتی در سخت‌ترین شرایط برای استمرار آموزش و پرورش دانش آموزان، محصور در محدودیت ها و کمبودها نشده و با حضور در کلاسهای درس مناطق محروم با رعایت فاصله اجتماعی سبب تداوم آموزش ها در مناطقی که به ابزار و امکانات لازم برای استفاده از شبکه شاد دسترسی ندارند، شده اند.
رفیعی افزود: شعار آموزش و پرورش در این ایام " مدرسه تعطیل است اما آموزش و یادگیری تعطیل نیست" می باشد که برای این کار آموزش ها از طریق شبکه تلویزیونی ارائه می شود.
وی اظهار داشت: بطور ویژه در استان زنجان با ایجاد شورای نهضت آموزش، روزانه محتوای مکمل به صورت ویدئو، متن، پیام و فیلم های ورزشی تولید و به طور گسترده منتشر می شود که اولیا و دانش آموزان استان از این امر استقبال خوبی کرده اند و می توان ادعا داشت که در زمینه تولید محتوا و آموزش مجازی از استان های پیشرو هستیم.
رفیعی خاطرنشان کرد: معلمان استان زنجان همگام و هم دوش با حافظان سلامت با خدا عهد بسته اند آموزش با قدرت و صلابت استمرار یابد، از این رو تعدادی از این معلمان با حضور در مناطق محروم استان، با رعایت فاصله گذاری اجتماعی و نکات بهداشتی، دروس را برای دانش آموزان تدریس می‌کنند و هدف‌شان تحقق عدالت آموزشی است.
