حرفه بهورزی از مصادیق ایثار و از خودگذشتگی است، انسان‌های فداکاری که در روستاها و مناطق محروم کنار مردم هستند تا سلامت آنان با مخاطره مواجه نشود و در واقع این گروه از افراد به عنوان سربازان بی‌نام و نشان عرصه سلامت شناخته می‌شوند، افرادی که با علاقه و عشق، در دورترین و محروم‌ترین نقاط کشور به روستانشینان خدمات بهداشتی و درمانی ارائه می دهند.
بهورز، ارایه دهنده خدمات مراقبتی اولیه بهداشتی، درمانی در محیط روستاها است که در خانه بهداشت فعالیتی مستمر دارد و حوزه فعالیت وی فقط در خانه بهداشت تعریف نشده بلکه " ده گردشی" برای سرکشی و اطمینان از سلامت روستاییان و رفتن به روستاهای اقماری از حوزه‌های فعالیت این پیام‌آور سلامت است.
ارائه خدمات سلامت به زنان باردار، کودکان، نوجوانان، جوانان، سالمندان و میانسالان روستا، خدمات بهداشت محیط و حرفه ای و کنترل بیماری ها اعم از واگیر و غیرواگیر از جمله وظایف یک بهورز بشمار می رود.
این گروه از حافظان سلامت در روزهایی کرونایی همگام با سایر گروه های مختلف پزشکی کشور علاوه بر وظایف محوله در خدمت رسانی مشارکت فعالانه ای دارند و با همکاری روستاییان تلاش می کنند با آموزش های مستمر و آگاه بخشی به گروهای هدف سهم بسزایی در کنترل بیماری کرونا داشته باشند.
معصومه سعادتی یکی از بهورزان ساعی و سختکوش زنجانی است، به گفته خودش در ۱۷ سال فعالیت کاری با عشق و علاقه فراوان به خدمات رسانی گروههای هدف مشغول بوده، او می گوید: از سال ۸۲ فعالیت کاری خود را به صورت رسمی در روستای اسفناج واقع در ۳۰ کیلومتری زنجان به تبریز آغاز کردم و در واقع ۳۰ سال خدمت خود را باید در این منطقه سپری کنم.
او اظهار می کند: بهورز مسؤولیت های مختلف و متعددی از جمله مراقبت از مادر باردار و کنترل بیماریهای واگیر و غیرواگیر را بر عهده دارد و از همه مهمتر بهورزان به دلیل ارتباطات نزدیک با اهالی روستا بیشتر در جریان مسائل و مشکلات آنان قرار می‌گیرند و در حد توان به راهنمایی هایی لازم مبادرت می کنند.
این بهورز زنجانی ادامه می دهد: بهورزان زحمتکش در محروم‌ترین مناطق کشور در حال خدمات رسانی به مراجعه کنندگان و بیماران هستتد هر چند جایگاه آنان در جامعه ناشناخته مانده، به طوری که حتی برخی دستگاه های متولی با واژه بهورز بیگانه و ناآشنا هستند.
او از فعالیت های بی وقفه خدمت رسانی در روزهای کرونایی خود و همکارانش می گوید که با آغاز شیوع این بیماری، فعالیت های بهورزان نیز به مرتب افزایش یافته چرا که علاوه بر پیگیری کارهای محوله قبلی، آموزش و اگاه سازی در خصوص بیماری کرونا به روستاییان بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته و از همه مهم تر غربالگری گروههای هدف با جدیت پیگیری در دستور قرار دارد.
این بهورز زنجانی اضافه می کند: در غربالگری در صورت موارد مشکوک و حتی افراد مشکل دار وضعیت آنان بطور مستمر مورد پایش قرار می گیرد.
او می گوید: با همکاری گروههای جهادی، پایگاه بسیج خواهران و با همکاری خیرین در محل خانه بهداشت ماسک و دستکش مورد نیاز تولید شده و حتی با جذب کمک های مالی خیرین یک دستگاه تب سنج برای خانه بهداشت روستای اسفناج خریداری شد که تمامی افراد از این طریق پایش می شوند.
خانم سعادتی ادامه می دهد: مشارکت اهالی این روستا در مقابله با این بیماری بسیار خوب است و در واقع می توان گفت همکاری بسیار خوبی در اجرای برنامه های مختلف مربوط به بیماری کرونا از قبیل غربالگری سلامت دارند به و توصیه ها و نکات ارائه شده به خوبی عمل کرده اند.
این بهورز خاطر نشان می کند: به طور مستمر رفت و آمدهای روستاییان بررسی می شود و همچنان با ارائه آموزش های لازم پیشگیرانه تلاش میکنیم ابتلا افراد به بیماری را کاهش دهیم و در زمان حاضر نیز با اجرای مرحله دوم غر بالگری این مهم به حداقل خواهد رسید.
او به این نکته هم اشاره می کند که بهورزان با وجود مسائل و مشکلات فراوان خالصانه در راه ارتقای فعالیت های مختلف بهداشتی گام بر می دارند که این مهم نیز در ایام سخت کرونایی بیشتر نمود دارد.
مشارکت فعالانه جوانان روستایی در مقابله کرونا
محمد شاه‌وردی بهورز روستای بزین خدابنده نیز به مدت ۱۳ سال است که در ارائه خدمات بهینه و مطلوب به گروههای هدف تلاش مضاعفی دارد، او می گوید: علاوه برحیطه کاری ام، در این روستا به مدت ۲ روز در هفته به عنوان کارشناس سلامت روان مرکز جامع شهری زرین رود هم فعالیت می کنم.
او ادامه می دهد: با شیوع بیماری کرونا در کشور و به دنبال آن در استان از طریق مرکز بهداشت استان آموزش حساس سازی جامعه هدف در دستور کار قرار گرفت و این کار مهم به دلیل انتشار سریع بیماری به صورت غیر مستقیم و از طریق ایجاد کانال ها در فضای مجازی پیگیری شد.
این بهورز خدابنده ای می افزاید: بازدید ها و آموزش های بهداشتی جهت پیشگیری از شیوع بیماری کرونا در سطح مغازه ها و نانوایی و حتی گروههای در معرض خطر به ویژه سالمندان انجام شد و حتی از طریق بلندگوی مساجد نیز نکات و موارد بهداشتی به روستاییان اعلام می شود.
او اضافه می کند: مشارکت جوانان روستایی در مقابله با بیماری کرونا به ویژه در امر ضد عفونی معابر بسیار چشمگیر بود که در این ارتباط شوراهای محلی روستا و دهیاران نیز در پیشبرد اقدامات مشارکت فعالانه ای دارند.
وی اظهار می کند: در روستای بزین به دلیل ورود مسافرانی از استان قم بیش از دیگر روستاهای منطقه نظارت های بهداشتی اعمال شد تا در صورت بروز موارد مشکوک اقدامات لازم با جدیت مورد پیگیری قرار گیرد.
شاه‌وردی می افزاید: علاوه بر غربالگری روستاییان در صورت موارد مشکوک اعلام شده خود اظهاری سامانه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اقدامات با سرعت بیشتری انجام می شود، تا مشکلاتی کمتری وجود داشته باشد.
وی خاطر نشان می کند: همکاری و مشارکت فعالانه ساکنان روستای بزین و از طرفی ارتقای شاخص بهداشت محیط موجب شد که این روستا در ارتباط با بیماری کرونا وضعیت حادی نداشته باشد.
بهورزان در ایام کرونایی نقش آفرین بودند
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان زنجان می گوید: بهورزان مجموعه ای قوی و خودکفا هستند و کارهای خود را با اعتماد به نفس بسیار بالا انجام می دهند که این موجب افتخار است.
دکتر محمد رضا صائینی ادامه می دهد: بهورزان علاوه بر اینکه در کسب تحصیلات عالیه پیشرو هستند، معتمد مردم و در جاهای مختلف محل مراجعه برای مردم هستند و به دلیل محوریت و تاثیری که این گروه بر مردم دارند باید از ظرفیت اجتماعی آنان در حوزه سلامت به خوبی استفاده شود و جامعه هم به این مهم نیاز دارد.
این مسؤول با اشاره به فعالیت بهورزان در ایام کرونایی اظهار می کند: یکی از موارد بسیار مهم در بحث مدیریت بیماری ها، قطع زنجیره آن است که موفقیت در این حیطه به طور قطع منوط به شناسایی افرادی است که در خانواده ها دچار علائم یا مشکوک به این بیماری هستند که انجام این کار به تحقق برنامه ها کمک می کند.
وی می افزاید: یکی از اقدامات مهم و اساسی در این خصوص از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش و پزشکی، خود اظهاری شهروندان است تا از توان مردمی برای شناسایی بیماری کرونا استفاده شود که این موضوع مهم به جدیت در استان مورد پیگیری قرار گرفته است.
صائینی ادامه می دهد: برای تحقق برنامه های ترسیم شده دربحث خود اظهاری از تمامی ظرفیت های موجود استفاده شده به طوری که هم اکنون حدود ۹۹ درصد مردم استان زنجان دارای پرونده الکترونیک سلامت هستند.
وی می گوید: با اجرای برنامه خود اظهاری، ابتدا در مناطق روستایی و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر افراد پر خطر با ریسک بالا توسط بهورزان و مراقبان سلامت یک بیمار یابی فعال انجام گرفت.
صائینی با بیان اینکه اطلاع رسانی گسترده ای از سوی رسانه های جمعی و هماهنگی های بین بخشی در راستای تشویق مردم به خود اظهاری انجام شد، اظهار می کند: بالای ۹۹درصد جمعیت استان تحت پوشش اینترنت است وهمین مساله موجب شده تا بهورزان و دیگر گروههای بهداشتی و درمانی از هر منطقه ای در استان به سامانه سیب در بستر اینترنت وارد شوند.
فعالیت ۶۷۹ بهورز در روستاها و مناطق مختلف استان زنجان
کارشناس مسئول آموزش بهورزی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی زنجان گفت: تامین و ارتقای سلامت فرد فرد جامعه هدفی است که از سال ها پیش از سوی مدیران ارشد نظام سلامت درجهت نیل به اهداف که همانا ارائه خدمات در دورترین نقاط کشور است، طراحی شده که این برنامه با بکارگیری افرادی به نام بهورز که منادیان بهتر زیستن در روستاها می باشند موجب افزایش امید به زندگی اقشار جامعه روستایی شده است.
کبری پیرمحمدلو افزود: درخشش چشمگیر موفقیت‌های نظام سلامت در عرصه بین المللی مرهون تلاش‌های خستگی ناپذیر انسان هایی است که عاشقانه و مخلصانه در ارائه خدمات پیشگیری از تهدیدات سلامتی برای یکایک آحاد جامعه روستایی در دورافتاده ترین مناطق جغرافیایی کشور تلاش می کنند.
پیرمحمدلو گفت: بهورزان برند سلامت ایران هستند که در سطح جهانی برای کشور دستاوردهای ارزنده ای داشته اند، بی شک کاهش مرگ و میر مادران و نوزادان، افزایش امید به زندگی، کنترل بیماریهای واگیر و غیرواگیر و غیره بخشی از دستاوردهای بهورزان در نظام سلامت است.
وی اظهار داشت: هم اکنون ۴۵۶ خانه بهداشت فعال در سطح استان وجود دارد که با ۶۷۹ بهورز (۴۵۵ بهورز زن و ۲۲۴ بهورز مرد) پوشش داده شده و خدمات ارائه می کنند که در زمان حاضر ۵۱ فراگیر بهورزی در سطح مراکز اموزشی بهورزی استان در حال گذراندان دوره آموزشی لازم هستند.
این کارشناس ادامه داد: بهورزان در حقیقت یکی از ارکان اصلی شبکه بهداشتی کشور و از موثرترین نیروها در ارتقای سلامت هستند که فعالیت های آنان در تامین، حفظ و ارتقای سلامت نقشی حیاتی دارد.
وی با اشاره به فعالیت های مجاهدانه بهورزان در ایام کرونایی گفت: در مرحله نخست این گروه، غربالگری جمعیت تحت پوشش را در ارتباط با بیماری کرونا آغاز کردند که این مهم با تماس تلفنی به همه خانوارهای روستایی هدف با کسب اطلاعات لازم انجام شد که درصورت بروز بیماری فرد مشکل دار به واحدهای خدمات مراجعه و مورد پیگیری واقع می شد.
پیر محمدلو افزود: با توجه به راه اندازی سایت سلامت از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مبنی بر خود اظهاری عموم به ویژه در روستاها بسیاری از روستاییان به دلیل مشکلاتی نمی توانستند اطلاعات مورد نیاز را تکمی کنند که این کار توسط بهورزان و با تماس تلفنی انجام می شد.
کارشناس مسئول آموزش بهورزی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی زنجان ادامه داد: در زمان حاضر با اجرای مرحله دوم غربالگری بیماری کرونا در بین جمعیت روستایی هدف این میزان به ۸۰ درصد رسیده که با هدف بررسی، پایش گروههای هدف و بررسی وضعیت بیماری در بین افراد انجام می گیرد.
وی اضافه کرد: بهورزان در ایام سخت کرونایی علاوه بر آموزش های مستتمر و شناسایی موارد مشکوک، ضد عفونی معابر، سالم سازی محیط را بر عهده دارند که البته بسیاری از این فعالیت ها با مشارکت و همراهی خود روستاییان ودهیاری ها انجام می گیرد.
انگ و برچسب زنی مشکل بیماران کرونایی
این کارشناس ادامه داد: بافت روستایی با مناطق شهری تفاوت هایی دارد و با توجه به همین مساله ترس ناشی از بیماری کرونا در بین روستاییان خدمات رسانی و انجام اقدامات درمانی لازم را با دشواری مواجه می کرد.
وی اظهار داشت: بر این مبنا فرد مثبت کرونایی در روستا به دلیل انگ و برچسب زنی این بیماری حاضر به همکاری با بهورزان نبودند و حتی اطرافیان نیز همراهی لازم را برای انجام تست های بیشتر نداشتند، این موضوع بیشتر در روستاهای کوچک نمود داشت که با مدیریت و راهکارهایی ارائه شده از سوی بهورزان تا حدودی برطرف شده است.
پیر محمدلو افزود: مهاجر پذیری روستاها نیز از جمله موارد مهم ایام کرونایی بود چرا که ورود مبتلایان مشکوک می توانست تعدادی بیشتری را گرفتار کند و بر این اساس اقدامات لازم بهداشتی از سوی بهورزان با دقت بیشتری اعمال می شود.
وی با بیان اینکه بهورزان خط اول مقابله با بیماری ها در روستاها محسوب می شوند و در ایام کرونایی به صورت ۲ شیفت فعالیت می کنند، ادامه داد: تا کنون ۱۲ بهورز این استان نیز در ایام کرونایی به این بیماری مبتلا شده اند که از این تعداد ۲ نفر بستری بوده و مابقی با انجام خدمات درمانی لازم بهبود یافته و در حال خدمت رسانی هستند.
