در روزهایی که ماندن در خانه به عنوان امن‌ترین مکان جهت جلوگیری از ابتلا به کرونا و قطع زنجیره انتقال این بیماری توصیه می شود، دانش آموزان نیز با تبعیت از این اصول برای حفظ سلامت خود به شرکت در کلاس های مجازی و آموزش از راه دور فراخوانده می شوند که این روش در وضعیت حاکم اگرچه مزایای بسیاری از جمله عقب نماندن از ادامه تحصیل را به دنبال دارد اما با توجه به برخوردار نبودن شماری از دانش آموزان از امکانات لازم می تواند بخشی از آنان را از این کلاس ها و آموزش ها محروم کند که شاید امکان جبران آن در آینده نیز فراهم نشود.
بر این اساس و از همان آغاز بروز بیماری کرونا در کشورمان متولیان و دست اندرکاران آموزش و پرورش نیز دست به کار شدند تا از طریق ایجاد سامانه های آموزشی و اجرای طرح مدرسه مجازی و آموزش الکترونیکی دانش‌آموزان امر تعلیم و تربیت تداوم یابد.
این در حالی است که آموزش آنلاین، آفلاین، محتوای الکترونیکی، مدرسه مجازی، کلاس اینترنتی، فضای دیجیتالی، آموزش تحت وب و آموزش تلویزیونی در فضای مجازی یک بحث رایج و داغ و دغدغه ای قابل قبول برای همه تبدیل شده و خانواده ها تلاش دارند تا از این فرصت با تامین تجهیزات مورد نیاز برای ارتقای سطح تحصیلی دانش آموز خود به نحو احسن استفاده کنند.
طبق آمارها حدود ۲۰۰ هزار دانش‌آموز زنجانی در ۲ هزار و ۵۵۰ مدرسه دولتی و غیردولتی با ۹ هزار و ۱۸۴ کلاس درس کوچک یا بزرگ درس می خواندند، اما پس از همه‌گیری بیماری کووید ۱۹ مسؤولان آموزش و پرورش استان آموزش تلویزیونی و در فضای مجازی را جایگزین این کلاس های درس کردند.
این درحالی است که بسیاری بر این باورند که با توجه به گسترش روز افزون اینترنت و نیاز جامعه، دانش آموزان نیز می توانند با استفاده از این فضا در جهت ارتقای سطح تحصیلی خود تحت نظارت خانواده ها تلاش کنند تا یادگیری متوقف نشده و از شرایط کرونایی حاکم آسیب جدی نبینند.
وزیر آموزش و پرورش نیز چندی پیش دراین خصوص گفت: دنیا بر جایگزینی آموزش‌های بر بستر اینترنت از طریق آموزش‌های مجازی به جای آموزش‌های حضوری تاکید کرده همچنین این اراده آموزش و پرورش برای استفاده از آموزش‌های مجازی، فرصت طلایی برای ارایه خدمات مبتنی بر فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات در کشور به وجود می‌آورد چراکه جمعیت بزرگ مخاطبان آموزش و پرورش منسجم و منظم است و دارای شبکه گسترده‌ای در سطح کشور است.
وی اضافه کرده بود در شرایط عادی آموزش‌های بر بستر اینترنت مکمل آموزش و پرورش با حضور معلم است اما اکنون فرصتی به وجود آمده است که اینترنت منحصرا جایگزین آموزش می‌شود لذا از ظرفیت و اعتبار اجتماعی آموش و پرورش، مجموعه آی تی کشور می‌تواند بهره بگیرد و این فضای مناسبی را برای توسعه آی تی در کشور ایجاد می‌کند.
زهرا ۱۱ سال سن دارد و دانش آموز کلاس چهارم است به همراه خواهرش که کلاس اولی است این روزها مشغول فراگیری دروس خود علاوه بر شبکه آموزش از طریق شبکه های مختلف مجازی که مدرسه برای آنها تدارک دیده، است اما معضل اقتصادی موجب شده این دانش آموز آنگونه که باید و شاید نتوانند آموزش های ارائه شده در این فضا را به طور مستمر دنبال کنند.
او در این ارتباط گفت: تعدادی از دوستانم از طریق تلفن همراه هوشمند پدر و یا مادر خود به مطالب آموزشی ارسالی معلمان خود در فضای مجازی دسترسی داشته باشند اما به دلیل اینکه گوشی مورد استفاده پدرم، مدلی با کیفیت پایین است این امر استفاده از برخی درس‌های مجازی را مشکل کرده است.
شیدا یکی از والدین دانش آموزان زنجانی نیز در این ارتباط ادامه داد: با توجه به بیماری کرونا و خانه نشین شدن دانش آموزان، انواع شبکه های مجازی برای تداوم تعلیم و تربیت آنان راه اندازی شده است اما این مساله خود چالش هایی را به دنبال دارد.
به گفته این شهروند زنجانی، هر چند در ساعات مشخص و از طریق فضای مجازی امکان اتصال ارتباط بین معلم و دیگر دانش آموزان فراهم می شود و مطالب و یا حتی امتحان از آنان گرفته می شود، اما دانش آموزان چندان آن را جدی تلقی نمی کنند و بیشتر این والدین هستند که کمک حال فرزندان خود بوده و در امر تعلیم و تربیت نقش آفرینی می کنند.
وی اظهار داشت: شبکه های آموزش و چهارم صدا و سیما نیز در ساعات مشخص دروس را ارائه می کند، اما همین موضوع نیز مشکل آفرین است، چرا که مطالب ارائه شده با نیازهای آموزشی فرزندم همخوانی ندارد و بطوری که مطالب را جلوتر در مدرسه یاد گرفته اند و اکنون همپوشانی حاصل شده است.
او خاطرنشان کرد: دخترم دانش آموز مقطع پنجم است و در این روزهای کرونایی به جای فراگیری آموزش های شبکه های آموزش ترجیح می دهد در فضای مجازی با معلم خود ارتباط برقرار کند و مطالب جدیدی یاد بگیرد و خود این مساله به نوعی استفاده طولانی مدت از گوشی همراه در غیر ساعات لازم و به عادت تبدیل شده است.
لیلا دیگر شهروند زنجانی که دانش آموز پیش دبستانی دارد گفت: خانه نشینی دانش آموزان و الزام آور شدن استفاده از فضای مجازی برای تداوم تعلیم و تربیت به نوعی با معضلاتی از قبیل قطعی اینترنت و صرف هزینه های بیشتر برای شارژ اینترنت همرا شده است.
وی اضافه کرد: ارتباط فضای مجازی موجب شده والدین بیش از گذشته درگیری داشته باشد و بیشرین وقت خود را با دانش آموز خود برای یاد گیری بهتر صرف کند که این موضوع خسته کننده است.
در این میان یک فرهنگی با سابقه زنجانی نیز که در رشته ر وانشناسی و در مقطع متوسطه به آموزش گروههای هدف خود در فضای مجازی مشغول است، در این ارتباط ادامه داد: نبود زیرساخت های مناسب اینترنتی موجب شده هنگام برقرای ارتباط آنلاین با دانش آموزان عده ای حاضر و برخی دیگر به دلیل عدم برقراری ارتباط از فراگیری لازم جا بمانند.
مینا رحیمی افزود: برخی دانش آموزان به دلیل مشکلات اقتصادی و نبود گوشی هوشمند امکان برقراری ارتباط آنلاین در فضای مجازی را ندارند و همین مساله مشکلاتی را برای تدریس کلی ایجاد می کند.
وی اظهار داشت: به جرات می توان گفت ۳۵ درصد دانش آموزانم در ساعات مختلف آموزشی در فضای مجازی حضور ندارند و این موضوع به دلایل یاد شده و حتی هزینه های پرداخت اینترنت باز می گردد که همین مساله متاسفانه درگیری هایی را نیز در بین خانواده ها به وجود آورده است.
این فرهنگی ادامه داد: هر چند پیش از این فضای مجازی برای استفاده و تبادل مطالب آموزشی بین معلم و دانش آموزان مورد استفاده قرار می گرفت اما اکنون بنا بر ضرورت این مهم گسترده تر و این فضا از تسهیل کننده آموزش ها فراتر رفته و به تنها راه ارایه آموزش ها تبدیل شده است.
به گفته رحیمی ارسال فایل های آموزشی این امکان را فراهم می کند تا دانش آموزان با مرور مطالب یاد شده فراگیری بیشتری داشته باشد و در واقع دسترسی بهتری امکان پذیر شود و این از جمله مزیت های آموزش در فضای مجازی است.
وی اظهار داشت: کلاس های حضوری امکان رقابتی شدن دانش آموزان را فراهم می کرد اما در فضای مجازی چنین چیزی نمود ندارد و از طرفی به این مهم باید توجه داشت که خانواده های چند دانش آموزی با وجود یک گوشی هوشمند و مدل پایین امکان برقراری ارتباط با معلمان را ندارند و این چه بسا اختلافاتی را نیز بین اعضای خانواده ایجاد می کند.
این فرهنگی معتقد است کلاس های آموزشی شبکه های آموزش سیما جذابیت های آنچنانی را برای دانش آموزان ندارند و به راحتی با مخاطب ارتباط برقرار نمی کنند، بنا براین ترجیح می دهند در فضای مجازی در ساعات مستمری مشغول باشند که این مساله نیز مشکلاتی از قبیل خستگی چشم و دیگر موارد را به دنبال دارد.
یک فرهنگی دیگر نیز در این ارتباط گفت: قطع و وصل شدن ارتباط آنلاین با برخی دانش آموزان امکان دسترسی به مطالب را با مشکل مواجه می کند و این در حالی است که برخی از دانش آموزان عنوان می کنند دانلود فایل های ارسالی نیازمند بسته های اینترنتی بیشتر و افزایش هزینه ها شده است.
آموزش مجازی به روستاها نیز گسترش یافته است
معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش استان زنجان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در این خصوص گفت: از اولین روزهای شیوع بیماری کرونا و تعطیلات اضطراری با تشکیل کمیته آموزش های مکمل و مجازی با محوریت گروههای آموزشی استان و مناطق آموزشی نسبت به نیازسنجی برای تولید محتواهای آموزشی و دروس لازم اقدام و اولویت های لازم تعیین شد.
داود بهرامی افزود: در این راستا استودیو و اتاق ضبط تولید محتواهای آموزشی در محل اداره کل تجهیز شد و نزدیک به ۳۰۰ عنوان محتوای تدرس از دروس متوسطه نظری فنی و کار ودانش و دوره اول تهیه و در پورتال اداره کل بارگذاری شد.
این مسؤول ادامه داد: علاوه بر آن نزدیک به ۲۵۰ عنوان محتوای دیداری و شنیداری با موضوعات آموزش محتوای درسی، مشاوره تحصیلی، تحلیل محتوای کتب درسی، تربیت بدنی به طور روزانه از طریق کانال های رسمی و پورتال های استان و مناطق در دسترس دانش آموزان، اولیا و ذینفعان حوزه تعلیم و تربیت قرار می گیرد.
به گفته وی، برگزاری آزمون های آنلاین با محوریت پژوهش‌سراها و مدارس در سطح مناطق آموزشی برای سنجش و ارزشیابی مطالب و محتواهای آموزشی ارایه شده از دیگر اقدامات استان در زمینه ارایه خدمات آموزشی از راه دور بوده است.
بهرامی افزود: در زمینه فعالیتهای فرهنگی نیز راه اندازی پویش هر خانه یک مدرسه در سطح استان به منظور تشویق اولیای دانش آموزان برای ترغیب فرزندان جهت همکاری و همراهی لازم در فعالیتهای تربیتی و آموزشی با معلمان و مدیران مدارس از دیگر اقدامات اداره کل آموزش و پرورش در سطح استان است.
وی اظهار داشت: معرفی سایت ها و سامانه های معتبر آموزشی، برگزاری آموزش های آنلاین از طریق برخی از مدارس، ایجاد کانال های آموزشی و ارایه آموزش های تعاملی دربرخی مدارس از کارها و اقدامات دیگر در این حوزه است.
وی یادآوری کرد: تهیه بانک سوالات امتحانی برای دانش‌آموزان متوسطه نظری جهت آشنایی دانش آموزان با سوالات و آزمون های استاندارد از دیگر طرحهای گروههای آموزشی استان بوده است.
معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش استان زنجان ادامه داد: تهیه بسته های آموزشی خوانداری و درسنامه آموزشی و سی دی های تدریس دروس دوره های تحصیلی برای مناطق و مدارس روستایی که فاقد پوشش اینترنتی و یا احیانا فاقد پوشش شبکه های تلویزیونی هستند از دیگر برنامه های این اداره کل است.
وی اضافه کرد: طبق برنامه ریزی ها از هفته جاری این کار با محوریت راهبران آموزشی و تربیتی، کارشناسان و معاونین آموزشی در سطح مناطق و نواحی استان و با راهبری اداره کل آموزش و پرورش استان در حال انجام است.
بهرامی افزود: علاوه بر آموزش های مجازی، از طریق شبکه های سراسری آموزش و چهار ۱۰۰ درصد تدریس دروس متوسطه نظری و دوره اول و ابتدایی و برخی از دروس شایستگی غیر فنی شاخه کاردانش و فنی حرفه ای به طور روزانه و با استفاده از همکاری معلمین زبده و باتجربه کشوری در حال ارایه هستند.
وی یادآوری کرد: در این ایام حساس که شاهد بروز و ظهور جلوه های زیبای ایثار معلمی در اقصی نقاط استان هستیم و با حداقل امکانات همکاران عزیز در حال نقش آفرینی در عرصه تعلیم و تربیت هستند که جای قدردانی دارد.
فیلم های آموزشی در اختیار دانش اموزان قرار گرفته است
رییس اداره فناوری اطلاعات و ارتباطات اداره کل آموزش و پرورش استان زنجان با اشاره به فعالیت های صورت گرفته توسط این اداره در خصوص آموزش مجازی دانش آموزان گفت: اگرچه شرایط خاص به وجود آمده در کشور ما موجب تعطیلی مدارس شد، اما آموزش تعطیل نشده و علاوه بر آموزش هایی که در شبکه های تلویزیونی ارائه می شود، آموزش های مکمل نیز با شیوه های مختلف با پیگیری مسئولین مرتبط از طریق مدیران و معلمان ادامه دارد.
صالح نجفی افزود : اداره فناوری اطلاعات و ارتباطات ضمن همکاری با معاونت های آموزش متوسطه و آموزش ابتدایی اداره کل با فراهم نمودن زیرساخت های سخت افزاری، نرم افزاری و ارتباطی لازم در راه اندازی استودیوی ضبط آموزش، فعالیت های خود را از زمان تعطیلی مدارس آغاز نموده که این فعالیتها همچنان ادامه دارد.
نجفی ضمن تاکید بر ضرورت فراهم سازی بسترهای لازم در جهت بارگذاری محتوای آموزشی ابراز داشت: جهت بارگذاری فیلم های آموزشی ضبط شده در این استودیو، فضای لازم بر روی امکانات سخت افزاری اداره کل تخصیص یافته و در حال حاضر نیز تمام فیلم های آموزشی برای استفاده دانش آموزان بر روی پورتال اداره کل استان قرار گرفته است.
رییس اداره فناوری اطلاعات و ارتباطات اداره کل همچنین از راه اندازی شبکه اجتماعی دانش آموزان توسط وزارت آموزش و پرورش خبر داد و گفت: از دیگر اقدامات مهم در این راستا فرآیند آموزش مجازی دانش آموزان از طریق این شبکه اجتماعی مجازی است.
وی اضافه کرد: در این شبکه تعاملی سعی شده است شرایط تشکیل کلاس واقعی شبیه سازی گردد و معلمان بتوانند ضمن آموزش دروس، سوال و آزمون طراحی نمایند.
نجفی به برخی از مشکلات پیش آمده در فرآیند انجام این کار اشاره کرد و گفت:پیگیر رفع مشکلات پیش آمده از سوی وزارت متبوع هستیم و امیدواریم در کوتاهترین زمان ممکن، این سامانه آموزش مجازی جهت بهره برداری در اختیار مخاطبین آن یعنی معلمان و دانش آموزان قرار گیرد.
آموزش تعطیل نیست
رییس اداره تکنولوژی و گروههای آموزشی ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش استان زنجان نیز ادامه دادد: به همت مدیران، معلمان، راهبران آموزشی، تربیتی و سرگروه های آموزشی، آموزش مجازی و تولید محتوای مکمل آموزشی دروس ابتدایی در استان همچنان ادامه دارد و آموزش تعطیل نیست.
عدالت عجملو افزود: باتلاش صادقانه و شبانه روزی، مدیران، معلمان و اعضای گروه های آموزش ابتدایی تاکنون بیش از ۲۰ شماره محتوای مکمل آموزشی در پنج ماده درسی در ۶ پایه تحصیلی مقطع ابتدایی همگام با تدریس شبکه آموزش سیما با شعار «هر خانه یک مدرسه» و «آموزش تعطیل نیست» تولید و در سایت و شبکه های ارتباطی اداره کل آموزش و پرورش استان زنجان بارگذاری شده است.
وی اضافه کرد: این اقدام از اوایل اسفند ماه سال ۹۸ با همکاری هفتاد نفر از نیروهای منتخب آموزشی آغاز شده و در جریان بوده و تا تثبیت شرایط بهداشتی جامعه و بازگشایی مجدد مدارس همچنان ادامه خواهد داشت.
عجملو تاکید کرد: به رغم تعطیلی فیزیکی مدارس و نبود معلمان و دانش آموزان در کلاس های درس، آموزش هرگز تعطیل نبوده و این کار به شیوه ای متاثر از موقعیت ناگزیر فعلی در حال انجام است.
وی اظهار داشت: جامعه ی علمی معلمان استان به ویژه اعضای گرو ههای آموزشی مشغول در گروه تولید محتوا و آموزش مجازی هستند و در این میان تک تک اعضای خانواده بزرگ فرهنگیان، به ویژه مقطع ابتدایی با هر پست و سمتی چه در صف و چه در ستاد، از اولین روزهای تعطیلی اجباری آموزشگاه ها، در این برنامه حاضر بوده و تعهد و عشق به کودکان این سرزمین را در کنار عمل به وظایف سازمانی به رخ کشیده اند.
رییس اداره تکنولوژی و گروه های آموزشی ابتدایی خاطرنشان کرد: اکثریت قریب به اتفاق معلمان شهری استان از طریق کانال های ارتباطی در دسترس و نرم افزارهای پیام رسان داخلی با دانش آموزان در ارتباط بوده و دانش آموزان روستایی نیز به واسطه راهبران آموزشی و تربیتی در معرض آموزش های غیر حضوری قرار گرفته اند،
وی خاطرنشان کرد: کلاس های از راه دور مجازی روزانه با خلاقیت معلمان زحمتکش روستایی در ساعات مشخص برگزار و تکالیف تمرینی و تثبیتی لازم به همراه آزمون های مستمر دایر است.
