رشد میزان مرگ و میر ناشی از حوادث رانندگی طی سال‌های اخیر، نگرانی‌‌ها و تلاش‌های فراوانی را در راستای شناسایی و کنترل علل این موضوع از سوی مراجع مسئول برانگیخته است، در همین راستا مسائل کلی امنیت مسافرتی، استاندارد جادهها و ابعاد فنی خودرو به‌عنوان عوامل دخیل در حوادث رانندگی مورد توجه بسیاری از محافل و مراجع واقع شده است، لیکن در این میان به عامل انسانی توجه خاصی نشده، گرچه اعتقاد کلی بر این است که در حوادث رانندگی عوامل انسانی نقش اصلی را ایفا می‌کند.
به گزارش ایسنا، منطقه زنجان، صدمات ترافیک جاده‌ای در کشورهای در حال توسعه دارای اهمیت بیشتری است؛ چراکه 85 درصد مرگ‌های ناشی از این صدمات در جهان، مربوط به این کشورها است که در این میان، تراژدی حوادث ترافیکی جاده‌ای در ایران به مراتب وخیم‌تر از سایر مناطق دنیا است.
تلفات نیروی انسانی، بدترین پیامد هر تصادف محسوب شده و در درجه دوم، اهمیت صدمات اقتصادی حاصل از تلفات است. بر این اساس زیان‌های اقتصادی تصادفات رانندگی با توجه به قانون دیات به سهمی بیش از 3 درصد تولید ناخالص ملی در کشور ما منتهی می‌شود. با این اوصاف که تصادفات بیش از آنچه که پیش‌بینی می‌شود، زیان‌های اجتماعی و اقتصادی را به بار آورده است. متاسفانه آمار موجود در این زمینه بسیار بالا و نگران‌کننده است. طبق آمار، میزان تلفات رانندگی در ایران 25 برابر ژاپن و 2 برابر ترکیه است.
با توجه به آمار، نمی‌توان رخ دادن تصادف را تنها معلول یک عامل دانست؛ چرا که علت تصادف ترکیبی از عوامل متعدد است. آمارها نشان می‌دهد که بخش مهمی از تلفات رانندگی (65.5 درصد) مربوط به جاده‌های برون‌شهری است که از مهم‌ترین دلایل آن می‌توان به سرعت بالای خودروها، بعد مسافت، خستگی و خوابآلودگی رانندگان اشاره کرد.
در بروز تصادف، تنها خودرو یا عامل انسانی دخیل نیست
رئیس پلیس‌راه استان زنجان با اشاره به اینکه در بروز هرگونه حادثه رانندگی 23 ارگان دخیل هستند، می‌گوید: باید بپذیریم که در بروز تصادف فقط خودرو یا عامل انسانی دخیل نبوده و با بررسی موارد می‌توان عنوان کرد که تعداد زیادی از ارگان‌ها در مباحثی همچون آموزش، جاده و خودرو دخیل بوده و باید این نکته مورد توجه قرار گیرد.
سرهنگ عباس مظفری تصریح می‌کند: در 70 درصد تصادفاتی که در استان زنجان رخ می‌دهد عامل خوابآلودگی و خستگی راننده پررنگ بوده و این نکته باید با دقت مورد بررسی مسئولان امر قرار گیرد و باید کاری کرد که این‌گونه موارد به حداقل برسد.
وی در رابطه با حوادث رانندگی در هفته‌های گذشته که منجر به مرگ تعدادی از هم‌وطنان در استان‌ها شده است، اظهار می‌کند: باید بپذیریم که تعداد مرگ و میر ناشی از سوانح رانندگی در ایران بالا است و لاجرم برنامه‌ریزی دقیق‌تری در این موضوع باید صورت پذیرد.
مظفری، توسعه راه‌های جاده‌ای و افزایش کیفیت خودروهای تولید داخل را ضروری دانسته و می‌افزاید: در شرایطی که سطح جادهها در برخی مقاطع موج داشته و یا فضای مناسبی برای استراحت و پارک خودرو در حاشیه مسیرها وجود ندارد و یا کمتر وجود دارد، نمی‌توان انتظار داشت که راننده خسته به هشدارها در رابطه با استراحت در زمان خوابآلودگی توجه کند.
خستگی و خوابآلودگی، عامل مهم تصادفات جاده‌ای
مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان زنجان نیز در این رابطه می‌گوید: خستگی و خوابآلودگی عامل مهم تصادفات جاده‌ای به‌شمار می‌رود که در این عرصه وجود مجتمع‌های خدماتی ـ رفاهی بین‌راهی می‌تواند نقش مهمی در کاهش تصادفات داشته باشد.
عبدالحسین علی‌اکبری یادآور می‌شود: طبق بررسی‌های انجام گرفته بر روی آمار تصادفات، بیش از نیمی از تلفات جاده‌ای، ناشی از واژگونی و تصادف به دلیل خوابآلودگی رانندگان بوده است.
وی می‌افزاید: متاسفانه در این تصادفات، راننده از استراحت کافی برخوردار نبوده و در نهایت منجر به تصادف شده است.
این مسئول ادامه می‌دهد: مجتمع‌های خدماتی ـ رفاهی و نیر پارک‌ها، مجموعه‌هایی هستند که به منظور تمرکز خدمات مورد نیاز رانندگان وسایل نقلیه و سرنشینان آن‌ها در طول جاده‌های ارتباطی کشور احداث شده‌اند و دارای امکانات و خدمات بهداشتی، درمانی، رستوران، نمازخانه، جایگاه عرضه سوخت، پارکینگ و سایر خدمات رفاهی هستند.
کمی استراحت، ساعت‌ها رانندگی
مجتمع‌های خدماتی ـ رفاهی جاده‌ای باید متناسب با نیاز و رعایت اصل رفاه مسافران احداث شود. این مجتمع‌های خدماتی ـ رفاهی بین‌راهی می‌تواند در فراهم کردن آسایش و رفاه بیشتر رانندگان و مسافران از طریق ارائه خدمات متمرکز و مناسب، دسترسی سریع رانندگان و مسافران به خدمات مورد نیاز، کاهش میزان تصادفات جاده‌ای و افزایش ضریب ایمنی جادهها، نقش بسیار موثری داشته باشد.
باید اذعان کرد مجتمع‌های بین‌راهی، یکی از عوامل اصلی در کاهش سوانح جاده‌ای است؛ چراکه یکی از مهم‌ترین عوامل بروز سوانح جاده‌ای، خستگی و خوابآلودگی رانندگان گزارش شده است. وجود مجتمع‌های خدماتی بین‌راهی، این فرصت را برای رانندگان فراهم می‌کند تا در این محل‌ها توقف کرده و با برطرف کردن خستگی، ادامه مسیر دهند. طبق بررسی‌های انجام گرفته بر روی آمار تصادفات، بیش از نیمی از تلفات جاده‌ای ناشی از واژگونی و تصادف ناشی از خوابآلودگی رانندگان بوده است.
رئیس پلیس‌راه استان زنجان با تاکید بر توسعه مجتمع‌های بین‌راهی و افزایش نورپردازی جادهها، اظهار می‌کند: حتی توقف 5 دقیقه‌ای باعث کاهش خستگی راننده شده و قطعا مانع خوابآلودگی و بروز حادثه تلخ می‌شود و مسئولان باید به این نکته توجه داشته باشند که نور کافی و استراحت مناسب، آمار تصادفات را به شدت کاهش می‌دهد.
مظفری ادامه می‌دهد: یکی از تاکیدات ما، توجه به این دو موضوع است و انتظار داریم نورپردازی جادهها و احداث پارکینگ‌های مناسب در راس امور قرار گیرد.
مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان زنجان نیز در پاسخ به این خواسته پلیس‌راه به خبرنگار ایسنا، می‌گوید: در رابطه با توسعه مجتمع‌های بین‌راهی اقدامات خوبی در استان صورت گرفته است؛ البته مجتمع‌های خدماتی - رفاهی جاده‌ای باید متناسب با نیاز و رعایت اصل رفاه مسافران احداث شود. در خصوص روشنایی جادهها نیز برای افزایش روشنایی اتوبان زنجان به قزوین که یکی از محورهای پرتردد در استان است، طبق برنامه‌ریزی‌های به‌عمل آمده 30 کیلومتر روشنایی نصب خواهد شد و قطعا این اقدام باعث افزایش امنیت مسیر خواهد شد. البته برای سایر جادهها نیز این کار باید انجام شود ولی به علت محدودیت منابع فعلا برنامه‌ای برای این کار نداریم. البته در آزادراه زنجان به تبریز نیز به‌صورت مقطعی روشنایی وجود دارد ولی وسعت آن باید افزایش یابد.
جاده‌هایی با پیام حادثه
راه، انسان، وسیله نقلیه و محیط نقش به‌سزایی در بروز تصادفات دارد. بدون شک، راه و وضعیت هندسی و فنی آن به عنوان یکی از ارکان ترافیک، نقش مهمی در وقوع تصادفات ایفا می‌کند. اصلاح یا حذف نقاط تصادف‌خیز تاثیر به‌سزایی در ارتقای ایمنی و کاهش حوادث ترافیکی و کاهش خسارات و ضایعات دارد. به نظر می‌رسد توجه به اصول طراحی مناسب در شکل هندسی جاده، باعث کاهش چشم‌گیر تصادفات در این اماکن شود.
در حال حاضر در جاده‌های استان زنجان 47 نقطه حادثه‌خیز شناسایی شده است که نیاز به برطرف کردن معایب این نقاط بیش از گذشته به نظر می‌رسد؛ چراکه حجم تردد در جادهها نسبت به گذشته افزایش چشم‌گیری داشته است. همچنین طراحی مناسب جاده، نقش موثری در کاهش تاثیر عوامل محیطی چون شرایط جوی، ساعات وقوع تصادفات و حتی نوع وسیله نقلیه در رخداد تصادفات خواهند داشت.
البته باید برای رفع نقاط حادثه‌خیز برخی محورها فکر اساسی شود؛ چراکه برخی نقاط جاده‌ای به دلیل غیراستاندارد بودن، سال‌ها است که جان مسافران را به خطر انداخته‌اند. در سال‌جاری 16 میلیارد تومان اعتبار برای آسفالت جاده‌های استان در نظر گرفته شده است تا برخی نقاط که باعث افزایش تصادفات می‌شود رفع نقص شود.
هر چند امسال 50 کیلومتر راه جدید نیز به راه‌های استان افزوده می‌شود تا بخشی از حجم ترافیک جاده‌ای کاسته شود. سه طرح بزرگ دو بانده کردن محور زنجان تاکستان، زنجان به بیجار و سلطانیه به همدان نیز در راستای کاهش فشار بر جادهها و تقلیل حوادث رانندگی است که کارهای عمرانی این سه طرح در دست اجرا است.
توجه به آموزش رانندگان علی‌الخصوص گروه سنی 21 تا 40 سال، کمک شایانی در به حداقل رساندن نقش عوامل انسانی در بروز تصادفات و صیانت از نیروی کار خواهد داشت. استانداردسازی خودروها، برطرف شدن مشکلات نقاط حادثه‌خیز جادهها، ایمن‌سازی راه‌ها و آموزش فرهنگ صحیح رانندگی، از جمله عواملی است که می‌تواند بروز تصادفات جاده‌ای در کشور را به‌ویژه در ایام پرسفر نظیر تعطیلات نوروز کاهش دهد. رانندگی صحیح تابعی است از همه مسائلی که راننده در زندگی با آن‌ها سر و کار دارد. بر این اساس می‌توان گفت رانندگی بخشی از برآیند فرهنگ عمومی جامعه است.
سخن آخر اینکه به رغم همه تلاش‌های خوبی که در ارتباط با کاهش تصادفات و تلفات حوادث رانندگی در سال‌های اخیر اتفاق افتاده، باز هم هر روز شاهد بروز حوادث ناگواری هستیم. حوادثی که بار روانی آن بسیار بیشتر از بار اقتصادی آن بوده و باعث شده است خانواده مسافران تا زمان رسیدن به مقصد، گوش به زنگ خطر باشند که این نکته جای تامل بیشتر از سوی مسئولان دارد؛ چراکه عمده جابه‌جایی‌ها در کشور و به تبع آن در زنجان از طریق خودروها و جادهها صورت می‌گیرد.
مریم نوری ـ خبرنگار ایسنا (منطقه زنجان)
انتهای پیام
