از تعدادی گره و پرز و با وسایل بسیار معمولی نقش‌های زیبا و بی‌بدیلی در فرش دستباف رقم می‌خورد که شناسنامه دوم مردم ایران و پرچم معنوی کشور است. هر رج از تار و پود به‌صورت زیر و رو تشکیل می‌شود، سپس هر رج روی هرکدام از تار و پودها گره زده می‌شود و با دفه روی آن کوبیده می‌شود تا این گره محکم شود و نهایتاً نقش و هنری زیبا آفریده شود. فرش دستباف بیانگر تمدن، هنر و تلاش دلسوزانه بافندگان عرصه این «هنر ـ صنعت» ملی کشور است. بافندگان فرش دستباف با بندبند جسم و جانشان در ماه‌های متمادی به بافت فرش اقدام می‌کنند؛ چراکه تولید فرش دستباف مانند تولید صنعتی نیست که مواد اولیه به خط تولید داده و در انتها محصول از آن دریافت شود، بلکه از نوع تولیدی است که با ایثار جان، دست، چشم، ذهن و همه اعضای بدن به‌ثمر می‌نشیند.
فرش ایرانی
طرح‌ها و نقوش فرش ایرانی برگرفته از دلنوشته‌ها و افکار و احساسی است که طراحان فرش آن‌را خلق کرده‌اند. قالی ایرانی از دیرباز معروف و مورد استفاده بوده، درباره سند آن نیز، «گزنفون» تاریخ‌نگاریونانی در کتاب سیرت کوروش، در بین سال‌های 430 تا 345 پیش‌از میلادمی‌نویسد: «ایرانیان برای اینکه بسترشان نرم باشد قالیچه زیر بستر خود می‌گسترند». سالنامه چینی سوئی‌سو در دوره ساسانی از فرش پشمی ایران به‌عنوان کالای وارداتی به چین نام می‌برد. فرش معروف بهارستان در کاخ تیسفون نیز به‌خاطر شکوهش بازتاب گسترده‌ای در ادبیات اسلامی داشته است. می‌توان گفت هم‌اکنون 40 درصد صادرات قالی ایرانی از طریق استان آذربایجان شرقی صورت می‌گیرد. در هنر قالی‌بافی ایرانی به مثابه یک هنر، آنچه از نظرها دور ماند ارتباط خالق آن با جهان پیرامونی است که تجلی آن‌را به بی‌واسطه‌ترین و مستقیم‌ترین وجه در آثار مشاهده می‌کنیم. قالی‌باف ایرانی که از باورهای مذهبی اسطوره‌ای خود در هیچ زمانی سترون نشده تفاوت عمده‌اش با هنرمند غربی در رابطه متافیزیکی با زمین است. قالی‌باف شرقی و به‌خصوص تیره آریاییانیعنی بافنده و طراح ایرانی زمین را گسترده معاد و معاش دانسته است. شاید از همین نظر است که در قالی شرقی هر نقش به عنصری نشانه‌گون از جهان بالایی تبدیل می‌شود. شاید به‌همین دلیل است که اندازه نقش‌هایی که او می‌زند به بزرگی نقش‌هایی که خداوندگارش می‌زند است، بنابراین گستره و پهنای قالی و آوردگاهی می‌شود تا به مدد قوه خلاقه پیرامون خود را محاکات کند و تلفیق ذوق و مشاهده را بر آن‌جایی بپاشاند که پس برخاک قدم بگذارد. ممنوعیت نه‌چندان مستند به مدرک معتبر نقش حیوان با صورت انسان زدن و بدون آنکه خود بخواهد عرصه‌ای را بر هنرمند قالی‌باف باز می‌کند که او را در گسترده اشکال تجریدی قائم به فیگور جلو می‌برد.
صادرات فرش
صادرات فرش دستبافت حدوداً از سال 1352 نوسانات زیادی داشته است. با وجود اینکه جایگاه خود را در سطح بین‌المللی به‌عنوان رتبه بزرگ‌ترین صادرکننده فرش دستباف حفظ کرده است، اما جایگاه صادرات فرش دستباف در مقایسه با سایر اقلام صادراتی در حال کاهش است. «هنر- صنعت» فرش دستباف به‌عنوان یک فعالیت مکمل مشاغل کشاورزی و روستایی بوده، اما با توجه به تعداد قابل توجه شاغلان و سهم ناچیز ارزش افزوده فرش در اقتصاد ملی، دارای شرایط مناسبی نیست. فرش دستباف تنها با بخش محدودی بیشترین ارتباط را دارد که بخش‌های موردنظر عبارتند از سایر نباتات صنعتی، برق و خدمات مربوطه، انواع نخ و پارچه، مواد شیمیایی اساسی، مواد پلاستیکی و کائوچو چوبی، انواع رنگ و جلادهنده، الیاف مصنوعی و ... برای تحریک بخش فرش دستباف به‌منظور افزایش تولید و ایفای نقش فعال‌تر در اقتصاد ایران باید نخست با تحریک عنصر تقاضای نهایی به‌ویژه صادرات و سیاست‌های طرف بازار، می‌توان به افزایش تولید فرش دستباف کمک کرد. سپس پیوندهای بین بخشی فرش دستباف با سایر بخش‌ها را تقویت کرد که البته پنج بخش کلیدی گفته‌شده، در اولویت قرار دارند. فرش بخشی از اقتصاد مقاومتی و بهترین مصداق برای تحقق سیاست‌های این راهبرد اساسی است. فرش با کمترین هزینه، بیشترین اشتغال و منفعت را نصیب کشور می‌کند و قابل سرمایه‌گذاری و توجه بیشتر است. رقبای بسیاری در جهان وجود دارند که فرش ایرانی را کپی می‌کنند؛ قانونی برای حمایت از نقوش و نقشه‌های فرش ایرانی وجود ندارد. بنابراین نیاز است تا تولیدکنندگان فرش ماشینی داخلی و خارجی را از سوءاستفاده از نقشه‌های فرش دستباف محروم کرد؛ رایزن‌های اقتصادی باید تدابیر لازم را برای حذردادن تولیدکنندگان فرش ماشینی از کپی نقشه‌های ایران اتخاذ کنند. طبق نظر کارشناسان یکی‌از تدابیر لازم درخصوص فرش ایران، حذف تحریم‌های داخلی است. افراد دلسوز و عاشق فرش در میان تجار فرش وجود دارند که اگر اجازه داده شود خودشان می‌توانند بازار فرش ایران را احیاء کنند. نباید با تولید انبوه فرش و تلنبارکردن آن در انبارها ناچار شویم به‌دنبال مشتری رفته و در نتیجه قیمت فرش را کاهش دهیم تا مشتری به‌دست آید. لازم است بر کیفیت به‌جای کمّیت در تولید فرش تمرکز کنیم.
* مردم نو، معصومه عباسی، 1397،8،30.
3088/6085
انتهای پیام فرش ایرانی
طرح‌ها و نقوش فرش ایرانی برگرفته از دلنوشته‌ها و افکار و احساسی است که طراحان فرش آن‌را خلق کرده‌اند. قالی ایرانی از دیرباز معروف و مورد استفاده بوده، درباره سند آن نیز، «گزنفون» تاریخ‌نگاریونانی در کتاب سیرت کوروش، در بین سال‌های 430 تا 345 پیش‌از میلادمی‌نویسد: «ایرانیان برای اینکه بسترشان نرم باشد قالیچه زیر بستر خود می‌گسترند». سالنامه چینی سوئی‌سو در دوره ساسانی از فرش پشمی ایران به‌عنوان کالای وارداتی به چین نام می‌برد. فرش معروف بهارستان در کاخ تیسفون نیز به‌خاطر شکوهش بازتاب گسترده‌ای در ادبیات اسلامی داشته است. می‌توان گفت هم‌اکنون 40 درصد صادرات قالی ایرانی از طریق استان آذربایجان شرقی صورت می‌گیرد. در هنر قالی‌بافی ایرانی به مثابه یک هنر، آنچه از نظرها دور ماند ارتباط خالق آن با جهان پیرامونی است که تجلی آن‌را به بی‌واسطه‌ترین و مستقیم‌ترین وجه در آثار مشاهده می‌کنیم. قالی‌باف ایرانی که از باورهای مذهبی اسطوره‌ای خود در هیچ زمانی سترون نشده تفاوت عمده‌اش با هنرمند غربی در رابطه متافیزیکی با زمین است. قالی‌باف شرقی و به‌خصوص تیره آریاییانیعنی بافنده و طراح ایرانی زمین را گسترده معاد و معاش دانسته است. شاید از همین نظر است که در قالی شرقی هر نقش به عنصری نشانه‌گون از جهان بالایی تبدیل می‌شود. شاید به‌همین دلیل است که اندازه نقش‌هایی که او می‌زند به بزرگی نقش‌هایی که خداوندگارش می‌زند است، بنابراین گستره و پهنای قالی و آوردگاهی می‌شود تا به مدد قوه خلاقه پیرامون خود را محاکات کند و تلفیق ذوق و مشاهده را بر آن‌جایی بپاشاند که پس برخاک قدم بگذارد. ممنوعیت نه‌چندان مستند به مدرک معتبر نقش حیوان با صورت انسان زدن و بدون آنکه خود بخواهد عرصه‌ای را بر هنرمند قالی‌باف باز می‌کند که او را در گسترده اشکال تجریدی قائم به فیگور جلو می‌برد.
صادرات فرش
صادرات فرش دستبافت حدوداً از سال 1352 نوسانات زیادی داشته است. با وجود اینکه جایگاه خود را در سطح بین‌المللی به‌عنوان رتبه بزرگ‌ترین صادرکننده فرش دستباف حفظ کرده است، اما جایگاه صادرات فرش دستباف در مقایسه با سایر اقلام صادراتی در حال کاهش است. «هنر- صنعت» فرش دستباف به‌عنوان یک فعالیت مکمل مشاغل کشاورزی و روستایی بوده، اما با توجه به تعداد قابل توجه شاغلان و سهم ناچیز ارزش افزوده فرش در اقتصاد ملی، دارای شرایط مناسبی نیست. فرش دستباف تنها با بخش محدودی بیشترین ارتباط را دارد که بخش‌های موردنظر عبارتند از سایر نباتات صنعتی، برق و خدمات مربوطه، انواع نخ و پارچه، مواد شیمیایی اساسی، مواد پلاستیکی و کائوچو چوبی، انواع رنگ و جلادهنده، الیاف مصنوعی و ... برای تحریک بخش فرش دستباف به‌منظور افزایش تولید و ایفای نقش فعال‌تر در اقتصاد ایران باید نخست با تحریک عنصر تقاضای نهایی به‌ویژه صادرات و سیاست‌های طرف بازار، می‌توان به افزایش تولید فرش دستباف کمک کرد. سپس پیوندهای بین بخشی فرش دستباف با سایر بخش‌ها را تقویت کرد که البته پنج بخش کلیدی گفته‌شده، در اولویت قرار دارند. فرش بخشی از اقتصاد مقاومتی و بهترین مصداق برای تحقق سیاست‌های این راهبرد اساسی است. فرش با کمترین هزینه، بیشترین اشتغال و منفعت را نصیب کشور می‌کند و قابل سرمایه‌گذاری و توجه بیشتر است. رقبای بسیاری در جهان وجود دارند که فرش ایرانی را کپی می‌کنند؛ قانونی برای حمایت از نقوش و نقشه‌های فرش ایرانی وجود ندارد. بنابراین نیاز است تا تولیدکنندگان فرش ماشینی داخلی و خارجی را از سوءاستفاده از نقشه‌های فرش دستباف محروم کرد؛ رایزن‌های اقتصادی باید تدابیر لازم را برای حذردادن تولیدکنندگان فرش ماشینی از کپی نقشه‌های ایران اتخاذ کنند. طبق نظر کارشناسان یکی‌از تدابیر لازم درخصوص فرش ایران، حذف تحریم‌های داخلی است. افراد دلسوز و عاشق فرش در میان تجار فرش وجود دارند که اگر اجازه داده شود خودشان می‌توانند بازار فرش ایران را احیاء کنند. نباید با تولید انبوه فرش و تلنبارکردن آن در انبارها ناچار شویم به‌دنبال مشتری رفته و در نتیجه قیمت فرش را کاهش دهیم تا مشتری به‌دست آید. لازم است بر کیفیت به‌جای کمّیت در تولید فرش تمرکز کنیم.
* مردم نو، معصومه عباسی، 1397،8،30.
3088/6085
کپی شد
