زنان حدود نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند که نه‌تنها مسئول سلامت خود هستند، بلکه مسئولیت سلامت فرزندان و خانواده را نیز برعهده دارند. به این ترتیب وضعیت سلامت زنان تأثیر بسزایی بر سلامت خانواده و جامعه پیرامون آن‌ها دارد و چنانچه این موضوع نادیده گرفته شود، یک جامعه نیز دچار آسیب خواهد شد.
براساس اعلام واحد سلامت خانواده مرکز بهداشت شهرستان زنجان، امروزه سرطان سینه یکی‌از عوامل نگران‌کننده در سلامتی زنان است. در اکثر کشورهای دنیا سرطان سینه شایع‌ترین نوع سرطان در زنان است و عامل اصلی مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در زنان به‌شمار می‌رود. در ایران نیز این بیماری در صدر سرطان‌های خانم‌ها قرار داشته و بروز آن در حال افزایش است. از آنجایی که مرگ یک زن در اثر این بیماری عواقب بسیاری برای خانواده و جامعه دارد؛ لازم است که در آموزش خودمراقبتی به افراد در برنامه‌های پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان‌ها، دو اصل مهم را بیاموزیم؛
اول راه‌های پیشگیری از این نوع سرطان و دوم شناختن علائم هشداردهنده.
راه‌های پیشگیری از سرطان
به‌طور کلی باید به افراد آموزش داده شود که سرطان برخلاف تصور عام، یک بیماری قابل پیشگیری است. به‌طوری که بیش‌از 40 درصد سرطان‌ها قابل پیشگیری‌اند.
برای پیشگیری از سرطان سینه باید بدانیم که علل ایجادکننده و عوامل خطرساز این نوع سرطان و راه‌های پیشگیری از آن کدامند؟ همچنین چه عواملی اثر محافظتی در برابر این سرطان دارند؟
عوامل خطرساز:
عوامل خطرساز شامل، عوامل خطرساز غیرقابل اصلاح و عوامل خطرساز قابل اصلاح هستند.
عوامل خطرساز غیرقابل اصلاح شامل سن بالا، سابقه خانوادگی و جهش‌های ژنی، رسیدن به بلوغ در سن کمتر از 11 سال، یائسگی بالای 54 سال، زمینه نژادی و قومی، وضعیت اقتصادی اجتماعی و...
عوامل خطرساز قابل اصلاح نیز شامل مواردی از قبیل شاخص توده بدنی بالای 30، مصرف سیگار و الکل، سن بالا در زمان تولد اولین فرزند، مواجهه با برخی اشعه‌ها، مصرف قرص‌های ضدبارداری خوراکی، هورمون درمانی جایگزین (HRT) و همین‌طور مصرف بالای چربی‌های اشباع‌شده.
توصیه‌های خودمراقبتی
بر مبنای عوامل خطری که در بالا گفته شد، مهم‌ترین توصیه‌های خودمراقبتی برای پیشگیری از سرطان این است که وزن متعادلی داشته باشید. از مصرف غذاهای پرچرب و سرخ‌کرده، نمک‌زده و آماده حاوی مواد نگهدارنده، ترشی و کنسروها پرهیز کنید یا مصرف آن‌ها را کاهش دهید. میوه، سبزیجات، غلات و گوشت ماهی را بیشتر مصرف کنید؛ چراکه می‌توانند با افزایش سطح آنتی‌اکسیدان‌ها سبب کاهش بروز سرطان شوند - حداقل 30 دقیقه در روز فعالیت ورزشی داشته باشید - از مصرف الکل و سیگار پرهیز کنید - درصورت داشتن فرزند شیرخوار، شیردهی را مورد توجه قرار دهید - با خانه یا مرکز بهداشتی درباره خطرات و مزایای مصرف قرص‌های ضدبارداری خوراکی مشورت کنید و همچنین با خانه یا مرکز بهداشتی درباره خطرات و مزایای حاصل از مصرف هورمون‌های جایگزین یائسگی مشورت کنید.
علائم هشداردهنده
وجود توده در سینه یا در زیر بغل، مشاهده تغییرات ظاهری، مشاهده تغییرات پوستی شامل پوست پرتقالی، قرمزی پوست، زخم، پوسته‌پوسته‌شدن و اگزمای پوست، فرورفتگی یا خراشیدگی و انواع ترشح از مهم‌ترین علائم هشداردهنده محسوب می‌شوند. توجه داشته باشید که بهترین راه کاهش خطر این نوع از سرطان ضمن رعایت شیوه زندگی سالم، انجام مراقبت‌های معمول نظیر معاینات دوره‌ای و انجام ماموگرافی درصورت نیاز به‌ویژه در افراد پرخطر است. ضمن اینکه با شناخت علائم هشداردهنده و مراجعه به‌موقع می‌توان ضایعات پیش‌سرطانی را پیش‌از تبدیل‌شدن به سرطان، زودتر تشخیص داد.
بر این مبنا زنان باید به مشارکت در برنامه‌های غربالگری و تشخیص زودهنگام ترغیب شوند و به شبکه بهداشتی مراجعه کنند. همچنین لازم است که نحوه انجام خودآزمایی (BSE) را فراگیرند. همچنین اگر سابقه خانوادگی قوی از این نوع سرطان وجود دارد، درباره گزینه‌های غربالگری خاص، انجام تست‌های ژنتیک یا درمان پیشگیرانه با پزشک متخصص مشاوره شود.
در خاتمه توصیه می‌شود که علائم سرطان را بشناسید و اگر توده‌ای مشکوک یا تغییرات پوستی را در خود دیدید به مرکز بهداشتی درمانی مراجعه کرده و خودآزمایی را به‌طور منظم انجام دهید.
* روزنامه مردم نو، 1397،7،26.
3088/6085
انتهای پیام براساس اعلام واحد سلامت خانواده مرکز بهداشت شهرستان زنجان، امروزه سرطان سینه یکی‌از عوامل نگران‌کننده در سلامتی زنان است. در اکثر کشورهای دنیا سرطان سینه شایع‌ترین نوع سرطان در زنان است و عامل اصلی مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در زنان به‌شمار می‌رود. در ایران نیز این بیماری در صدر سرطان‌های خانم‌ها قرار داشته و بروز آن در حال افزایش است. از آنجایی که مرگ یک زن در اثر این بیماری عواقب بسیاری برای خانواده و جامعه دارد؛ لازم است که در آموزش خودمراقبتی به افراد در برنامه‌های پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان‌ها، دو اصل مهم را بیاموزیم؛
اول راه‌های پیشگیری از این نوع سرطان و دوم شناختن علائم هشداردهنده.
راه‌های پیشگیری از سرطان
به‌طور کلی باید به افراد آموزش داده شود که سرطان برخلاف تصور عام، یک بیماری قابل پیشگیری است. به‌طوری که بیش‌از 40 درصد سرطان‌ها قابل پیشگیری‌اند.
برای پیشگیری از سرطان سینه باید بدانیم که علل ایجادکننده و عوامل خطرساز این نوع سرطان و راه‌های پیشگیری از آن کدامند؟ همچنین چه عواملی اثر محافظتی در برابر این سرطان دارند؟
عوامل خطرساز:
عوامل خطرساز شامل، عوامل خطرساز غیرقابل اصلاح و عوامل خطرساز قابل اصلاح هستند.
عوامل خطرساز غیرقابل اصلاح شامل سن بالا، سابقه خانوادگی و جهش‌های ژنی، رسیدن به بلوغ در سن کمتر از 11 سال، یائسگی بالای 54 سال، زمینه نژادی و قومی، وضعیت اقتصادی اجتماعی و...
عوامل خطرساز قابل اصلاح نیز شامل مواردی از قبیل شاخص توده بدنی بالای 30، مصرف سیگار و الکل، سن بالا در زمان تولد اولین فرزند، مواجهه با برخی اشعه‌ها، مصرف قرص‌های ضدبارداری خوراکی، هورمون درمانی جایگزین (HRT) و همین‌طور مصرف بالای چربی‌های اشباع‌شده.
توصیه‌های خودمراقبتی
بر مبنای عوامل خطری که در بالا گفته شد، مهم‌ترین توصیه‌های خودمراقبتی برای پیشگیری از سرطان این است که وزن متعادلی داشته باشید. از مصرف غذاهای پرچرب و سرخ‌کرده، نمک‌زده و آماده حاوی مواد نگهدارنده، ترشی و کنسروها پرهیز کنید یا مصرف آن‌ها را کاهش دهید. میوه، سبزیجات، غلات و گوشت ماهی را بیشتر مصرف کنید؛ چراکه می‌توانند با افزایش سطح آنتی‌اکسیدان‌ها سبب کاهش بروز سرطان شوند - حداقل 30 دقیقه در روز فعالیت ورزشی داشته باشید - از مصرف الکل و سیگار پرهیز کنید - درصورت داشتن فرزند شیرخوار، شیردهی را مورد توجه قرار دهید - با خانه یا مرکز بهداشتی درباره خطرات و مزایای مصرف قرص‌های ضدبارداری خوراکی مشورت کنید و همچنین با خانه یا مرکز بهداشتی درباره خطرات و مزایای حاصل از مصرف هورمون‌های جایگزین یائسگی مشورت کنید.
علائم هشداردهنده
وجود توده در سینه یا در زیر بغل، مشاهده تغییرات ظاهری، مشاهده تغییرات پوستی شامل پوست پرتقالی، قرمزی پوست، زخم، پوسته‌پوسته‌شدن و اگزمای پوست، فرورفتگی یا خراشیدگی و انواع ترشح از مهم‌ترین علائم هشداردهنده محسوب می‌شوند. توجه داشته باشید که بهترین راه کاهش خطر این نوع از سرطان ضمن رعایت شیوه زندگی سالم، انجام مراقبت‌های معمول نظیر معاینات دوره‌ای و انجام ماموگرافی درصورت نیاز به‌ویژه در افراد پرخطر است. ضمن اینکه با شناخت علائم هشداردهنده و مراجعه به‌موقع می‌توان ضایعات پیش‌سرطانی را پیش‌از تبدیل‌شدن به سرطان، زودتر تشخیص داد.
بر این مبنا زنان باید به مشارکت در برنامه‌های غربالگری و تشخیص زودهنگام ترغیب شوند و به شبکه بهداشتی مراجعه کنند. همچنین لازم است که نحوه انجام خودآزمایی (BSE) را فراگیرند. همچنین اگر سابقه خانوادگی قوی از این نوع سرطان وجود دارد، درباره گزینه‌های غربالگری خاص، انجام تست‌های ژنتیک یا درمان پیشگیرانه با پزشک متخصص مشاوره شود.
در خاتمه توصیه می‌شود که علائم سرطان را بشناسید و اگر توده‌ای مشکوک یا تغییرات پوستی را در خود دیدید به مرکز بهداشتی درمانی مراجعه کرده و خودآزمایی را به‌طور منظم انجام دهید.
* روزنامه مردم نو، 1397،7،26.
3088/6085
کپی شد
