در حال تحصیل در مقطع سوم متوسطه بود که در تظاهرات علیه رژیم شاهنشاهی در 5 شهریور 1357 در اثر اصابت گلگوله به سر مجروح و برای درمان به تهران اعزام شد. سه روز بعد خبر شهادت احمد رسید و در مراسمی با شکوه به خاک سپرده شد. از احمد مرتضایی به عنوان اولین شهید انقلاب اسلامی در زنجان یاد می شود. شهادتی که جرقه ای شد برای اتفاقی که زنان زنجانی رقم زدند.
زنان زنجانی روز پنج شنبه 9 شهریورماه 57 در یک اقدام منحصربه فرد در کشور به صورت مستقل دست به راهپیمایی زدند. روزنامه کیهان گزارش این راهپیمایی را چنین درج کرد: 'دختران چادری زنجان در حالی که عکس های احمد را در دست داشتند به
تظاهرات آرام پرداختند و به طرفداری از آیت الله العظمی خمینی و به مخالفت با دولت شعار دادند...آنان در بیشتر خیابان های شهر به پیاده روی پرداختند و بدون این که با دخالت مأموران روبه رو شوند به خانه های خود بازگشتند.'
کیهان در همین شماره عکسی از این راهپیمایی به چاپ رساند که در آن گروهی از زنان در حالی که تقریبا همگی چادرهای مشکی به سر دارند دیده می شوند. آنان در چند ردیف پشت سر هم صفی نسبتا طولانی تشکیل داده و قسمت اعظم خیابان را اشغال کرده اند.
زیر نویس عکس مذکور چنین است:
تظاهرات آرام زنان در زنجان-عصر روز پنج شنبه گذشته گروهی از زنان زنجان در یک تظاهرات آرام و وسیع شرکت کردند. پیشاپیش آنان عکسی حرکت داده می شد که مربوط به یکی از کشته شدگان حوادث اخیر بود. زن ها پلاکاردهایی در دست داشتند که روی آنها خواسته هایشان نوشته شده بود. اما تضاهرات اعتراضی زنان زنجانی به همین جا ختم نشد و روز بعد هم ادامه داشت.
حجه السلام والمسلمین سید حسین مرتضوی یکی از شاهدان عینی و پایه گذاران این اتفاق در گفتگو با مردم نو وقوع این رویداد را اینگونه نقل می کند:« این تظاهرات با حضور 40 الی 50 تن از زنان زنجانی از مسجد ولیعصر (عج) آغاز شد.»
البته او آغاز جرقه حرکت های انقلابی در زنجان را از مراسم خاک سپاری همسر مرحوم حاج تقی شریعتی می داند . « وقتی برای ملاقات پسرش در زندان رفته بود در اثر برخورد نیروهای شاهنشاهی به شهادت رسید.»
مرتضوی می گوید تظاهرات بعد از ظهر نهم شهریور اتفاق افتاد و زنان زنجانی با تظاهراتی آرام در پیاده رو های شهر برای اولین بار به خیابان آمدند تا از اعتقادات و اعتراضات خود دفاع کنند. « به کمک عده ای خانم ها جلسات سخنرانی در مسجد احمدیه برگزاری می شد، که حاصل آن تظاهرات زنان زنجانی بود.»
«نام این شهر زنجان است و من از شما می خواهم نام شهرتان رازنده نگه دارید . زنجان مرد و زن ندارد و همه می توانند اعتراضات خود برا بیان کنند.» این آخرین جمله آخرین سخنرانی مرتضوی برای زنان زنجانی بود و فردای همین روز اتفاقی تاریخ
ساز رقم خورد.
روز اول تکیه حجه الاسلام محل قرار می شود و زنان انقلابی زنجانی برای آغاز تظاهرات به ولیعصر رفتند. تظاهراتی آرام در پیاده روهای شهر شکل میگیرد بعد از مدتی زنان دیگری در بین راه ملحق می شوند. بنا بر اسناد موجود و روایت حاضران در این اتفاق زنان تصویر شهید احمد مرتضایی را در دست داشتند و با تظاهراتی آرام نسبت به شهادت احمد ابراز اعتراض کردند.
«روز بعد اما تظاهرات شکل و شمایل دیگری به خود میگیرد. تعداد بیشتری از زنان به همراه مردان زنجانی این بار در خیابان تجمع می کنند و به سمت آرامستان پایین تظاهرات خود را ادامه می دهند. البته در این تظاهرات زنان پیش تر از مردان راهپیمایی می کرند چرا که این تظاهرات مختص زنان زنجانی بود.» این روایت سید حسین مرتضوی از دهم شهریور 1357 است.
مرتضوی معتقد است زنان به عنوان تشکیل دهنده نیمی از جامعه حق اظها نظر و اعتراض داشته و دارند و این اعتراض به عنوان بیانیه زنانی بود که در جریان و مسیر انقلاب و تحولات اجتماعی و سیاسی قرار گرفته بودند.
وی این حرکت زنان زنجانی را عاملی محرک و تعیین کننده برای سرنوشت انقلاب اسلامی درکشور می داند، چرا که پس از آن تظاهرات زنان در سراسر کشور آغاز شد و کمتر از 6 ماه بعد یعنی در 22 بهمن 57 انقلاب اسلامی ایران به پیروزی رسید.
معصومه اشتری یکی از محققین و مطلعین از این اتفاق هم نظری مشابه دارد . اشتری هم از تاثیر گذاری این اتفاق در روند انقلاب اسلامی می گوید . وی در گفتگو با مردم نو بابیان اینکه زنان حاضر در این تظاهرات که اکثرا از خانواده ای اصیل زنجان بوده اند می گوید:« مادران ، خواهران و همسران شهدای انقلاب و جنگ تحمیلی در این تظاهرات حضور داشتند که چند تن از آنها خواهران شهید احمد مرتضایی بودند ، اما در حال حاضر تمایلی به ذکر نام و یا حتی مصاحبه ندارند .»
اشتری باور دارد که این رویداد خبر از آگاهی زنان زنجانی و به صورت عام زنان کشور از تحولات اجتماعی و سیاسی جامعه می دهد .
وی به ساخت مستندی با حمایت حوزه هنری انقلاب اسلامی استان زنجان به نام «برای احمد» از اولین تظاهرات زنان زنجان علیه رژیم پهلوی اشاره می کند و می گوید :« تظاهرات زنان زنجان نقطه عطفی برای به وقوع پیوستن انقلاب بود. »
نشست هم اندیشی با محوریت گرامیداشت اولین تظاهرات بانوان زنجانی علیه رژیم پهلوی طاغوت، عصر امروز شنبه دهم شهریورماه 97 در حوزه هنری زنجان برگزار خواهد شد.
* روزنامه مردم نو، فرنار محرر، 1397،6،10.
3088/8068
انتهای پیام زنان زنجانی روز پنج شنبه 9 شهریورماه 57 در یک اقدام منحصربه فرد در کشور به صورت مستقل دست به راهپیمایی زدند. روزنامه کیهان گزارش این راهپیمایی را چنین درج کرد: 'دختران چادری زنجان در حالی که عکس های احمد را در دست داشتند به
تظاهرات آرام پرداختند و به طرفداری از آیت الله العظمی خمینی و به مخالفت با دولت شعار دادند...آنان در بیشتر خیابان های شهر به پیاده روی پرداختند و بدون این که با دخالت مأموران روبه رو شوند به خانه های خود بازگشتند.'
کیهان در همین شماره عکسی از این راهپیمایی به چاپ رساند که در آن گروهی از زنان در حالی که تقریبا همگی چادرهای مشکی به سر دارند دیده می شوند. آنان در چند ردیف پشت سر هم صفی نسبتا طولانی تشکیل داده و قسمت اعظم خیابان را اشغال کرده اند.
زیر نویس عکس مذکور چنین است:
تظاهرات آرام زنان در زنجان-عصر روز پنج شنبه گذشته گروهی از زنان زنجان در یک تظاهرات آرام و وسیع شرکت کردند. پیشاپیش آنان عکسی حرکت داده می شد که مربوط به یکی از کشته شدگان حوادث اخیر بود. زن ها پلاکاردهایی در دست داشتند که روی آنها خواسته هایشان نوشته شده بود. اما تضاهرات اعتراضی زنان زنجانی به همین جا ختم نشد و روز بعد هم ادامه داشت.
حجه السلام والمسلمین سید حسین مرتضوی یکی از شاهدان عینی و پایه گذاران این اتفاق در گفتگو با مردم نو وقوع این رویداد را اینگونه نقل می کند:« این تظاهرات با حضور 40 الی 50 تن از زنان زنجانی از مسجد ولیعصر (عج) آغاز شد.»
البته او آغاز جرقه حرکت های انقلابی در زنجان را از مراسم خاک سپاری همسر مرحوم حاج تقی شریعتی می داند . « وقتی برای ملاقات پسرش در زندان رفته بود در اثر برخورد نیروهای شاهنشاهی به شهادت رسید.»
مرتضوی می گوید تظاهرات بعد از ظهر نهم شهریور اتفاق افتاد و زنان زنجانی با تظاهراتی آرام در پیاده رو های شهر برای اولین بار به خیابان آمدند تا از اعتقادات و اعتراضات خود دفاع کنند. « به کمک عده ای خانم ها جلسات سخنرانی در مسجد احمدیه برگزاری می شد، که حاصل آن تظاهرات زنان زنجانی بود.»
«نام این شهر زنجان است و من از شما می خواهم نام شهرتان رازنده نگه دارید . زنجان مرد و زن ندارد و همه می توانند اعتراضات خود برا بیان کنند.» این آخرین جمله آخرین سخنرانی مرتضوی برای زنان زنجانی بود و فردای همین روز اتفاقی تاریخ
ساز رقم خورد.
روز اول تکیه حجه الاسلام محل قرار می شود و زنان انقلابی زنجانی برای آغاز تظاهرات به ولیعصر رفتند. تظاهراتی آرام در پیاده روهای شهر شکل میگیرد بعد از مدتی زنان دیگری در بین راه ملحق می شوند. بنا بر اسناد موجود و روایت حاضران در این اتفاق زنان تصویر شهید احمد مرتضایی را در دست داشتند و با تظاهراتی آرام نسبت به شهادت احمد ابراز اعتراض کردند.
«روز بعد اما تظاهرات شکل و شمایل دیگری به خود میگیرد. تعداد بیشتری از زنان به همراه مردان زنجانی این بار در خیابان تجمع می کنند و به سمت آرامستان پایین تظاهرات خود را ادامه می دهند. البته در این تظاهرات زنان پیش تر از مردان راهپیمایی می کرند چرا که این تظاهرات مختص زنان زنجانی بود.» این روایت سید حسین مرتضوی از دهم شهریور 1357 است.
مرتضوی معتقد است زنان به عنوان تشکیل دهنده نیمی از جامعه حق اظها نظر و اعتراض داشته و دارند و این اعتراض به عنوان بیانیه زنانی بود که در جریان و مسیر انقلاب و تحولات اجتماعی و سیاسی قرار گرفته بودند.
وی این حرکت زنان زنجانی را عاملی محرک و تعیین کننده برای سرنوشت انقلاب اسلامی درکشور می داند، چرا که پس از آن تظاهرات زنان در سراسر کشور آغاز شد و کمتر از 6 ماه بعد یعنی در 22 بهمن 57 انقلاب اسلامی ایران به پیروزی رسید.
معصومه اشتری یکی از محققین و مطلعین از این اتفاق هم نظری مشابه دارد . اشتری هم از تاثیر گذاری این اتفاق در روند انقلاب اسلامی می گوید . وی در گفتگو با مردم نو بابیان اینکه زنان حاضر در این تظاهرات که اکثرا از خانواده ای اصیل زنجان بوده اند می گوید:« مادران ، خواهران و همسران شهدای انقلاب و جنگ تحمیلی در این تظاهرات حضور داشتند که چند تن از آنها خواهران شهید احمد مرتضایی بودند ، اما در حال حاضر تمایلی به ذکر نام و یا حتی مصاحبه ندارند .»
اشتری باور دارد که این رویداد خبر از آگاهی زنان زنجانی و به صورت عام زنان کشور از تحولات اجتماعی و سیاسی جامعه می دهد .
وی به ساخت مستندی با حمایت حوزه هنری انقلاب اسلامی استان زنجان به نام «برای احمد» از اولین تظاهرات زنان زنجان علیه رژیم پهلوی اشاره می کند و می گوید :« تظاهرات زنان زنجان نقطه عطفی برای به وقوع پیوستن انقلاب بود. »
نشست هم اندیشی با محوریت گرامیداشت اولین تظاهرات بانوان زنجانی علیه رژیم پهلوی طاغوت، عصر امروز شنبه دهم شهریورماه 97 در حوزه هنری زنجان برگزار خواهد شد.
* روزنامه مردم نو، فرنار محرر، 1397،6،10.
3088/8068
کپی شد
