بیش از یک سال از طرح «لایحه حمایت از محیط بانان» در مجلس شورای اسلامی می گذرد، این لایحه اما همچنان در پیچ و خم کمیسیون ها مانده است. لایحه ای که به باور برخی کارشناسان، حلال همه مشکلات محیط بان ها نیست، اما در شرایط فعلی شاید، تنها روزنه امید «حافظان زمین» است.
روز ولادت امام رضا (ع) ضامن آهو، (سوم مرداد امسال) روز ملی محیط بان نامگذاری شده است.
هم اکنون یک میلیون هکتار از مساحت خوزستان به عنوان مناطق چهارگانه (مناطق حفاظت شده، پناهگاه های حیات وحش، پارک های ملی و آثار طبیعی ملی) تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان است. کمبود محیط بان برای نگهداری از این عرصه ها و مشکلات آنها در حفاظت چندین سال است که طرح می شود، اما این چالش ها هنوز به قوت خود باقیست. به مناسبت روز محیط بان با مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت وگو کرده ایم.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان در همین رابطه با اشاره به اینکه «لایحه حمایت از محیط بانان» هنوز در صحن علنی مجلس طرح نشده، خواستار تسریع در تصویب این لایحه در مجلس شورای اسلامی شد.
احمدرضا لاهیجان زاده گفت: تدوین این لایحه در دولت بیش از دو سال طول کشید و اکنون نیز زمان زیادی را برای بررسی در مجلس و طرح و تصویب در کمیسیون ها طی کرده، این در حالیست که محیط بان ها با مشکلات بسیاری ناشی از خلاءهای قانونی دست و پنجه نرم می کنند.
وی اضافه کرد: پیش بینی های قانونی لازم برای نیروهای نظامی و انتظامی و نیروهایی با وظایف مشابه، انجام شده و این افراد بابت پیامدهای قضایی و اجتماعی شغلی و صدمات ناشی از آن نگرانی ندارند، در حالی که این مسائل هنوز برای محیط بان ها که وظیفه کاملا مشابهی با این نیروها دارند ، حل نشده و لایحه حفاظت از محیط بانان که قرار بود بخشی از این مشکلات قانونی را حل کند نیز هنوز قانونی نشده است.
لاهیجان زاده با اشاره به سابقه بیش از 50 ساله یگان حفاظت محیط زیست گفت: در این مدت هیچ گونه قوانین حمایت کننده برای محیط بان ها تدوین یا تصویب نشده است.
وی ادامه داد: 120 نفر از محیط بانان کشور در درگیری مستقیم و یا تعقیب و گریز متخلفان به شهادت رسیده اند و بیش از 300 نفر نیز مصدوم و مجروح شده اند، با این حال و با وجودی که همه این محیط بان ها در حین ماموریت و حمایت از انفال و با گلوله متخلفان به شهادت رسیده اند، در سال های گذشته هیچکدام از آنها به عنوان شهید و یا جانباز به رسمیت شناخته نمی شدند و از مزایای این عناوین استفاده نکرده اند، البته این مساله به تازگی حل شده است.
لاهیجان زاده با انتقاد از روند رسیدگی به پرونده های محیط بان ها، تصریح کرد: موضوع دیگری که گریبان محیط بان ها را گرفته این است که در جریان درگیری، در صورت آسیب رسیدن به متخلفان، دادگاه ها رای به پرداخت دیه می دهند و این محیط بان است که باید هزینه دیه را متحمل شود زیرا پرداخت دیه در قانون بودجه کشور و بودجه سازمان محیط زیست پیش بینی و تعریف نشده است.
وی افزود: از سوی دیگر محیط بان ها در صورت آسیب دیدگی در ماموریت ها ناچار به پرداخت هزینه های درمان خود نیز هستند زیرا از بیمه های تکمیلی بهره مند نیستند.
به گفته وی، محیط بان ها به دلیل مشکلات معیشتی و درآمد کم، توان پرداخت سهم بیمه تکمیلی را ندارند و ادارات محیط زیست نیز بودجه ای برای بیمه کردن محیط بان ها ندارند، این مساله باعث می شود که محیط بان ها از بیمه تکمیلی محروم باشند و در زمان مصدومیت با مشکلات عدیده مواجه شوند.
این مقام مسئول تاکید کرد: مشکلاتی همچون افزایش حقوق، پوشش بیمارستانی و حمایت قانونی در لایحه حمایت از محیط بان ها پیش بینی شده اما به دلیل تاخیر در تصویب آن محیط بان ها از این مزایا بی نصیب هستند.
*جانبازان محیط زیست
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان همچنین ویژگی های تنوع اقلیمی خوزستان را یادآور شد و گفت: به جرات می توان گفت خوزستان تنها استانی در کشور است که انواع اکوسیستم ها را در خود جای داده است، این استان با پوشش جنگلی وسیع، رتبه سوم جنگل های زاگرس را دارد.
وی افزود: جلگه و دشت خوزستان با پنج رودخانه بزرگ به طول 2 هزار و 500 کیلومتر، اکوسیستم خاص خود را بوجود آورده، دریاچه های سدها صدها کیلومترمربع وسعت دارد و در مسیر رودخانه ها نیز بیشه زارهای بزرگ همچون دز و کرخه و جنگل های حدفاصل شوشتر و گتوند وجود دارد.
لاهیجان زاده اضافه کرد: در پایاب رودخانه ها، تالاب های بزرگ و با اهمیتی همچون شادگان با وسعت 530 هزار هکتار و هورالعظیم با 127 هزار هکتار هستند.
وی با اشاره به اینکه مصب رودخانه ها با دریا زیستگاه و محل زادآوری انواع پرندگان و آبزیان است ادامه داد: حاشیه و ساحل خلیج فارس به 230 کیلومتر است که با احتساب خوریات به بیش از 700 کیلومتر می رسد.
این مقام مسئول اظهار داشت: این تنوع بالا، حفاظت از اکوسیستم را بسیار دشوار کرده و علاوه بر اینکه نیروهای زیادی را درگیر کرده، میزان مصدومیت و آسیب را در بین محیط بان ها افزایش می دهد.
وی بیان کرد: پارسال یکی از محیط بان های امیدیه با اسلحه کلاشنیکوف یک متخلف به شدت مجروح شد و تا مرز شهادت رفت؛ چند ماه پیش سه محیط بان دیگر در گشت رودخانه دز (میانرود) با گلوله صیادان غیرمجاز زخمی شدند، در سال های قبل نیز یک مامور در اهواز (زرگان) با گلوله های ساچمه ای به شدت مصدوم شد و دیگری در آبادان (تالاب شادگان) هدف تیر شکارچی غیرمجاز قرار گرفت.
لاهیجان زاده گفت: اینها فقط کسانی بودند که در تیراندازی ها مصدوم شده اند و موارد دیگری نیز وجود دارد همچون حادثه تعقیب شکارچی غیرمجاز در منطقه حفاظت شده دیمه رامهرمز که منجر به مصدومیت متخلف از ناحیه پا شد و محیط بان مجبور شد هزینه 12 میلیون تومانی درمان را شخصا بپردازد و در صورت قطعی شدن رای دادگاه ناچار خواهد بود حدود 50 میلیون تومان دیه شخص متخلف را نیز متحمل شود، این در حالیست که اسناد تخلف وی محرز بوده است، محیط بان دیگری نیز داریم که حدود 10 سال است در یک عملیات تعقیب و گریز شکارچیان غیرمجاز قطع نخاع شده اما به عنوان جانباز شناخته نشده است.
*کمبود 110 محیط بان
لاهیجان زاده همچنین با بیان اینکه خوزستان کمبود بیش از 110 محیط بان دارد، گفت: بر اساس چارت سازمانی فعالیت 245 محیط بان در استان تعریف شده است اما اکنون حدود 90 محیط بان رسمی و 40 محیط بان قراردادی داریم.
وی تصریح کرد: از 703 ردیف پستی در اداره کل محیط زیست خوزستان، 460 ردیف آن خالی است، در حالی که استان خوزستان با بحران های متعدد زیست محیطی اعم از ریزگرد، شکستگی خطوط لوله نفت، آتش سوزی جنگل، سیلاب و انواع آلودگی ها روبه روست و به همین دلیل باید فراتر از شرایط عادی نیرو و تجهیزات داشته باشد.
لاهیجان زاده افزود: بر اساس استاندارد، هر محیطبان باید یک تا سه هزار هکتار عرصه را پوشش دهد، که بر اساس وسعت یک میلیون هکتاری عرصه های تالابی و حفاظت شده استان، در حال حاضر هر محیط بان حدود هشت هزار هکتار را پوشش می دهد.
وی اظهار کرد: با وجود کمبود شدید نیرو، محیط بان ها در بسیاری از مناطق که تحت پوشش محیط زیست نیستند همچون جنگل ها، سواحل مجبور به حفاظت و گشت زنی می شوند به طور مثال در مناطقی مانند ماهشهر، رامشیر و هندیجان و جزایر خلیج فارس، محیط بان ها در فصل شکار غیرمجاز پرندگان (کوخه گذاری) مجبور به گشت زنی و مراقبت هستند.
لاهیجان زاده در ادامه با اشاره به مشکلات معیشتی محیط بان ها گفت: اگر چه در دو سه سال گذشته مبالغی به حقوق محیط بان ها اضافه شده اما این میزان هنوز هم تناسبی با سختی کار آنها ندارد، زیرا محیط بان ها روزهای متوالی را در محیط طبیعی (جنگل، بیابان و...) و در شرایط گرمای بالای 50 درجه و سرما و خطراتی چون مارگزیدگی و عقرب گزیدگی سپری می کنند.
وی افزود: شیفت های کاری محیط بان ها بسیار طولانی است و عملا بار زندگی بر روی دوش همسران آنهاست اما هیچ امکاناتی برای جبران عدم حضور آنها در خانواده وجود ندارد.
لاهیجان زاده به کمبود تجهیزات محیط بانی نیز اشاره کرد و اظهار داشت: اگر ماموران، تجهیزات مدرن همچون دوربین های دید در شب و یا پهپاد در اختیار داشتند، بخش زیادی از کنترل و دیده بانی مناطق حفاظت شده صعب العبور قابل انجام بود.
به گفته وی، اکنون 80 نفر از محیط بانان خوزستانی جلیقه ضد گلوله دارند، اما باید همه آنها مجهز شوند.
*نگهبانان انفال
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان، محیط بان ها را حافظان انفال عنوان کرد و گفت: عرصه های طبیعی همانند کوه ها و جنگل ها جزو انفال هستند که مالک شخصی ندارد و مالک آنها دولت است، از نظر شرعی نیز انفال تحت اختیار پیامبر (ص) و ائمه اطهار هستند، بنابراین می توان گفت که نیروهای محیط زیست و منابع طبیعی حفاظت از انفال را بر عهده دارند.
وی وسعت عرصه های طبیعی و انفال را حدود 85 درصد مساحت کشور دانست و تاکید کرد: انفال و عرصه های طبیعی در واقع ثروت های ملی هر کشور به شمار می آیند، که قابل قیمت گذاری و ارزشگذاری نیستند.
لاهیجان زاده افزود: از این عرصه های طبیعی و ثروت ملی، 16 میلیون هکتار از بخش های باارزش تر، تحت عنوان مناطق چهارگانه تحت حفاظت سازمان محیط زیست قرار دارند، این در حالیست که برای انجام این وظیفه ابزار و امکانات لازم به این سازمان داده نشده است و هم اکنون ماموران محیط زیست تنها با عشق و صداقت و از جان گذشتگی خود توانسته اند بخشی از این خلاءها را جبران و از عرصه ها نگهبانی کنند، اگر چه این تلاش ها کافی نبوده و عرصه های طبیعی در دهه های گذشته آسیب های جبران ناپذیری متحمل شده اند.
وی تاکید کرد: از قانون گذار انتظار داریم حداقل های الزامات نگهبانی از این عرصه ها که در قانون پیش بینی شده است، یعنی تکمیل پست های بلاتصدی و چارت سازمانی را در این زمینه اجرا کند.
لاهیجان زاده افزود: هر چه برای حفاظت و بهره برداری از این ثروت ملی لازم است تامین شود تا این سرمایه برای نسل های آینده باقی بماند زیرا خسارتی که نابودی این منابع عظیم به مملکت وارد می کند هزاران برابر بودجه حفاظت و نگهداری آن است و در بسیاری مواقع جبران ناپذیر است.
/6002/9754
انتهای پیام روز ولادت امام رضا (ع) ضامن آهو، (سوم مرداد امسال) روز ملی محیط بان نامگذاری شده است.
هم اکنون یک میلیون هکتار از مساحت خوزستان به عنوان مناطق چهارگانه (مناطق حفاظت شده، پناهگاه های حیات وحش، پارک های ملی و آثار طبیعی ملی) تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان است. کمبود محیط بان برای نگهداری از این عرصه ها و مشکلات آنها در حفاظت چندین سال است که طرح می شود، اما این چالش ها هنوز به قوت خود باقیست. به مناسبت روز محیط بان با مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت وگو کرده ایم.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان در همین رابطه با اشاره به اینکه «لایحه حمایت از محیط بانان» هنوز در صحن علنی مجلس طرح نشده، خواستار تسریع در تصویب این لایحه در مجلس شورای اسلامی شد.
احمدرضا لاهیجان زاده گفت: تدوین این لایحه در دولت بیش از دو سال طول کشید و اکنون نیز زمان زیادی را برای بررسی در مجلس و طرح و تصویب در کمیسیون ها طی کرده، این در حالیست که محیط بان ها با مشکلات بسیاری ناشی از خلاءهای قانونی دست و پنجه نرم می کنند.
وی اضافه کرد: پیش بینی های قانونی لازم برای نیروهای نظامی و انتظامی و نیروهایی با وظایف مشابه، انجام شده و این افراد بابت پیامدهای قضایی و اجتماعی شغلی و صدمات ناشی از آن نگرانی ندارند، در حالی که این مسائل هنوز برای محیط بان ها که وظیفه کاملا مشابهی با این نیروها دارند ، حل نشده و لایحه حفاظت از محیط بانان که قرار بود بخشی از این مشکلات قانونی را حل کند نیز هنوز قانونی نشده است.
لاهیجان زاده با اشاره به سابقه بیش از 50 ساله یگان حفاظت محیط زیست گفت: در این مدت هیچ گونه قوانین حمایت کننده برای محیط بان ها تدوین یا تصویب نشده است.
وی ادامه داد: 120 نفر از محیط بانان کشور در درگیری مستقیم و یا تعقیب و گریز متخلفان به شهادت رسیده اند و بیش از 300 نفر نیز مصدوم و مجروح شده اند، با این حال و با وجودی که همه این محیط بان ها در حین ماموریت و حمایت از انفال و با گلوله متخلفان به شهادت رسیده اند، در سال های گذشته هیچکدام از آنها به عنوان شهید و یا جانباز به رسمیت شناخته نمی شدند و از مزایای این عناوین استفاده نکرده اند، البته این مساله به تازگی حل شده است.
لاهیجان زاده با انتقاد از روند رسیدگی به پرونده های محیط بان ها، تصریح کرد: موضوع دیگری که گریبان محیط بان ها را گرفته این است که در جریان درگیری، در صورت آسیب رسیدن به متخلفان، دادگاه ها رای به پرداخت دیه می دهند و این محیط بان است که باید هزینه دیه را متحمل شود زیرا پرداخت دیه در قانون بودجه کشور و بودجه سازمان محیط زیست پیش بینی و تعریف نشده است.
وی افزود: از سوی دیگر محیط بان ها در صورت آسیب دیدگی در ماموریت ها ناچار به پرداخت هزینه های درمان خود نیز هستند زیرا از بیمه های تکمیلی بهره مند نیستند.
به گفته وی، محیط بان ها به دلیل مشکلات معیشتی و درآمد کم، توان پرداخت سهم بیمه تکمیلی را ندارند و ادارات محیط زیست نیز بودجه ای برای بیمه کردن محیط بان ها ندارند، این مساله باعث می شود که محیط بان ها از بیمه تکمیلی محروم باشند و در زمان مصدومیت با مشکلات عدیده مواجه شوند.
این مقام مسئول تاکید کرد: مشکلاتی همچون افزایش حقوق، پوشش بیمارستانی و حمایت قانونی در لایحه حمایت از محیط بان ها پیش بینی شده اما به دلیل تاخیر در تصویب آن محیط بان ها از این مزایا بی نصیب هستند.
*جانبازان محیط زیست
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان همچنین ویژگی های تنوع اقلیمی خوزستان را یادآور شد و گفت: به جرات می توان گفت خوزستان تنها استانی در کشور است که انواع اکوسیستم ها را در خود جای داده است، این استان با پوشش جنگلی وسیع، رتبه سوم جنگل های زاگرس را دارد.
وی افزود: جلگه و دشت خوزستان با پنج رودخانه بزرگ به طول 2 هزار و 500 کیلومتر، اکوسیستم خاص خود را بوجود آورده، دریاچه های سدها صدها کیلومترمربع وسعت دارد و در مسیر رودخانه ها نیز بیشه زارهای بزرگ همچون دز و کرخه و جنگل های حدفاصل شوشتر و گتوند وجود دارد.
لاهیجان زاده اضافه کرد: در پایاب رودخانه ها، تالاب های بزرگ و با اهمیتی همچون شادگان با وسعت 530 هزار هکتار و هورالعظیم با 127 هزار هکتار هستند.
وی با اشاره به اینکه مصب رودخانه ها با دریا زیستگاه و محل زادآوری انواع پرندگان و آبزیان است ادامه داد: حاشیه و ساحل خلیج فارس به 230 کیلومتر است که با احتساب خوریات به بیش از 700 کیلومتر می رسد.
این مقام مسئول اظهار داشت: این تنوع بالا، حفاظت از اکوسیستم را بسیار دشوار کرده و علاوه بر اینکه نیروهای زیادی را درگیر کرده، میزان مصدومیت و آسیب را در بین محیط بان ها افزایش می دهد.
وی بیان کرد: پارسال یکی از محیط بان های امیدیه با اسلحه کلاشنیکوف یک متخلف به شدت مجروح شد و تا مرز شهادت رفت؛ چند ماه پیش سه محیط بان دیگر در گشت رودخانه دز (میانرود) با گلوله صیادان غیرمجاز زخمی شدند، در سال های قبل نیز یک مامور در اهواز (زرگان) با گلوله های ساچمه ای به شدت مصدوم شد و دیگری در آبادان (تالاب شادگان) هدف تیر شکارچی غیرمجاز قرار گرفت.
لاهیجان زاده گفت: اینها فقط کسانی بودند که در تیراندازی ها مصدوم شده اند و موارد دیگری نیز وجود دارد همچون حادثه تعقیب شکارچی غیرمجاز در منطقه حفاظت شده دیمه رامهرمز که منجر به مصدومیت متخلف از ناحیه پا شد و محیط بان مجبور شد هزینه 12 میلیون تومانی درمان را شخصا بپردازد و در صورت قطعی شدن رای دادگاه ناچار خواهد بود حدود 50 میلیون تومان دیه شخص متخلف را نیز متحمل شود، این در حالیست که اسناد تخلف وی محرز بوده است، محیط بان دیگری نیز داریم که حدود 10 سال است در یک عملیات تعقیب و گریز شکارچیان غیرمجاز قطع نخاع شده اما به عنوان جانباز شناخته نشده است.
*کمبود 110 محیط بان
لاهیجان زاده همچنین با بیان اینکه خوزستان کمبود بیش از 110 محیط بان دارد، گفت: بر اساس چارت سازمانی فعالیت 245 محیط بان در استان تعریف شده است اما اکنون حدود 90 محیط بان رسمی و 40 محیط بان قراردادی داریم.
وی تصریح کرد: از 703 ردیف پستی در اداره کل محیط زیست خوزستان، 460 ردیف آن خالی است، در حالی که استان خوزستان با بحران های متعدد زیست محیطی اعم از ریزگرد، شکستگی خطوط لوله نفت، آتش سوزی جنگل، سیلاب و انواع آلودگی ها روبه روست و به همین دلیل باید فراتر از شرایط عادی نیرو و تجهیزات داشته باشد.
لاهیجان زاده افزود: بر اساس استاندارد، هر محیطبان باید یک تا سه هزار هکتار عرصه را پوشش دهد، که بر اساس وسعت یک میلیون هکتاری عرصه های تالابی و حفاظت شده استان، در حال حاضر هر محیط بان حدود هشت هزار هکتار را پوشش می دهد.
وی اظهار کرد: با وجود کمبود شدید نیرو، محیط بان ها در بسیاری از مناطق که تحت پوشش محیط زیست نیستند همچون جنگل ها، سواحل مجبور به حفاظت و گشت زنی می شوند به طور مثال در مناطقی مانند ماهشهر، رامشیر و هندیجان و جزایر خلیج فارس، محیط بان ها در فصل شکار غیرمجاز پرندگان (کوخه گذاری) مجبور به گشت زنی و مراقبت هستند.
لاهیجان زاده در ادامه با اشاره به مشکلات معیشتی محیط بان ها گفت: اگر چه در دو سه سال گذشته مبالغی به حقوق محیط بان ها اضافه شده اما این میزان هنوز هم تناسبی با سختی کار آنها ندارد، زیرا محیط بان ها روزهای متوالی را در محیط طبیعی (جنگل، بیابان و...) و در شرایط گرمای بالای 50 درجه و سرما و خطراتی چون مارگزیدگی و عقرب گزیدگی سپری می کنند.
وی افزود: شیفت های کاری محیط بان ها بسیار طولانی است و عملا بار زندگی بر روی دوش همسران آنهاست اما هیچ امکاناتی برای جبران عدم حضور آنها در خانواده وجود ندارد.
لاهیجان زاده به کمبود تجهیزات محیط بانی نیز اشاره کرد و اظهار داشت: اگر ماموران، تجهیزات مدرن همچون دوربین های دید در شب و یا پهپاد در اختیار داشتند، بخش زیادی از کنترل و دیده بانی مناطق حفاظت شده صعب العبور قابل انجام بود.
به گفته وی، اکنون 80 نفر از محیط بانان خوزستانی جلیقه ضد گلوله دارند، اما باید همه آنها مجهز شوند.
*نگهبانان انفال
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان، محیط بان ها را حافظان انفال عنوان کرد و گفت: عرصه های طبیعی همانند کوه ها و جنگل ها جزو انفال هستند که مالک شخصی ندارد و مالک آنها دولت است، از نظر شرعی نیز انفال تحت اختیار پیامبر (ص) و ائمه اطهار هستند، بنابراین می توان گفت که نیروهای محیط زیست و منابع طبیعی حفاظت از انفال را بر عهده دارند.
وی وسعت عرصه های طبیعی و انفال را حدود 85 درصد مساحت کشور دانست و تاکید کرد: انفال و عرصه های طبیعی در واقع ثروت های ملی هر کشور به شمار می آیند، که قابل قیمت گذاری و ارزشگذاری نیستند.
لاهیجان زاده افزود: از این عرصه های طبیعی و ثروت ملی، 16 میلیون هکتار از بخش های باارزش تر، تحت عنوان مناطق چهارگانه تحت حفاظت سازمان محیط زیست قرار دارند، این در حالیست که برای انجام این وظیفه ابزار و امکانات لازم به این سازمان داده نشده است و هم اکنون ماموران محیط زیست تنها با عشق و صداقت و از جان گذشتگی خود توانسته اند بخشی از این خلاءها را جبران و از عرصه ها نگهبانی کنند، اگر چه این تلاش ها کافی نبوده و عرصه های طبیعی در دهه های گذشته آسیب های جبران ناپذیری متحمل شده اند.
وی تاکید کرد: از قانون گذار انتظار داریم حداقل های الزامات نگهبانی از این عرصه ها که در قانون پیش بینی شده است، یعنی تکمیل پست های بلاتصدی و چارت سازمانی را در این زمینه اجرا کند.
لاهیجان زاده افزود: هر چه برای حفاظت و بهره برداری از این ثروت ملی لازم است تامین شود تا این سرمایه برای نسل های آینده باقی بماند زیرا خسارتی که نابودی این منابع عظیم به مملکت وارد می کند هزاران برابر بودجه حفاظت و نگهداری آن است و در بسیاری مواقع جبران ناپذیر است.
/6002/9754
کپی شد
