صنایع دستی روح زندگی مدرن است

به گزارش ایرنا صنایع دستی هر کشور تنها مبادله کالای نیست بلکه شامل خصوصیات فرهنگی و ویژگی های قومی و تمدنی، مبادله فرهنگی میان تمدن ها و راهی برای ورود به دنیای اقوام و ملت ها است.
صنایع دستی عمری به درازنای قدمت بشر داشته و از دوران سنگی تا دوران معاصر را در بر می گیرد. در ایران نیز در طول هزاران سال و در نقاط مختلف کشور از شوش تا تخت جمشید و از مازندران تا زاهدان شاهد تنوع صنایع دستی در بین اقوام مختلف ایران بوده ایم.

** صنایع دستی از راه های انتقال آموزه های هر ملت است
'شورای جهانی صنایع دستی' روز دهم ژوئن1964(20خرداد) به عنوان یک نهاد وابسته به یونسکو تاسیس شد و مهم ترین اهداف آن تشویق، کمک و راهنمایی صنعتگران دستی، همچنین بالا بردن سطح اطلاعات تخصصی و حرفه ای صنعتگران با توجه به زمینه های متفاوت فرهنگی کشورهای عضو، ایجاد همبستگی میان صنعتگران صنایع دستی سراسر جهان و حفظ و تقویت صنایع دستی و تجلی آن به صورت رکن عمده حیات فرهنگی ملت ها عنوان شد.
انتقال آموزه های هر ملت از طریق صنایع دستی یکی از بهترین و واقعی ترین انتقال خصوصیات فرهنگی و قومی در هر منطقه جغرافیایی است؛ امری که به اذعان فعالان این حوزه تاکنون به دلایل فرهنگی و حمایت نشدن دولتی نادیده انگاشته شده است.
مصطفی اسماعیلی دزفولی یکی از صنعتگران فعال در عرصه حصیربافی، گلیم بافی و ساخت آویز و کیف های سنتی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با انتقاد از حمایت نشدن صنعتگران از سوی دولت بیان کرد: وعده حمایت مسئولان همواره بی نتیجه می ماند و در واقع صنعتگران و میراث فرهنگی بدون ای که به هم توجهی داشته باشند، در حال انجام فعالیت های خود هستند.
وی ادامه داد: بیشترین انتظار از سازمان میراث فرهنگی این است که به صنعتگران در نمایشگاه های بین المللی برای گرفتن غرفه و نیز دکوراسیون آن کمک کند.
این صنعتگر خوزستانی افزود: هم اکنون 500 نفر شاغل در کارگاه صنایع دستی مشغول به فعالیت بوده و سالانه بیش از چهار میلیارد ریال ارزآوری برای کشور دارند که با حمایت بیشتر می توان این ارز آوری و کمک به ایجاد اشتغال و نیز اقتصاد داخلی را افزایش داد.
اسماعیلی دزفولی با انتقاد نسبت به نگرش کنونی به صنعتگران و صنایع دستی گفت: بیشتر جوانان اشتغال در این صنعت را مختص سن یا جنسیت یا تفکر خاصی می دانند در حالی که صنایع دستی هویت ما را تشکیل می دهد و مربوط به قشر خاصی نیست.
وی ادامه داد: باید نگرش موجود نسبت به صنایع دستی تغییر کند تا با فوت شدن صنعتگر این هنر از بین نرود.

** صنایع دستی راهی به سوی اشتغال پایدار است
از جمله دلایل اهمیت صنایع دستی، علاوه بر بحث فرهنگی آن، بحث اقتصادی و مساله اشتغال نیز هست. بیکاری اکنون یکی از چالش های جدی کشور و خوزستان است که با وجود تلاش ها و هزینه بسیار هنوز هم به عنوان یک مشکل بزرگ خودنمایی می کند. از این نظر، صنایع دستی می تواند با ظرفیت های ویژه خود نقش مهمی در کاهش معضل بیکاری داشته باشد.
صنایع دستی از جمله حوزه هایی است که می توان با حداقل هزینه و آموزش کوتاه مدت بیشترین کارایی را در آن داشت و به اشتغالی پایدار رسید. همچنین صادرات محصولات این صنعت یکی از راه های بهبود وضعیت اقتصادی و ایجاد اشتغال است که از طریق آن، هویت و اعماق باورهای خود را به جهانیان معرفی می کنیم.

** بازاریابی مهم ترین بخش حفظ آثار فرهنگی است
صنایع دستی، به ویژه برای آنان که تنها راه درآمدشان است، بدون بازیابی و فروش محصول راه انقراض و فراموش شدن را طی می کند از این رو بازاریابی به عنوان مهم ترین بخش صادرات یا فروش صنایع دستی بسیار اهمیت دارد ولی باید توجه داشت که روند بازاریابی در این رشته برخلاف دیگر بازارها، زمان بر و طولانی است زیرا باید اثر تبلیغ موجب ترویج و شناسایی محصول و در نهایت رغبت خریداران شود.
مهم ترین راه تبلیغات البته، ارتباط جهانی و معرفی صنایع دستی است و به گفته صنعتگران فعال در این عرصه، بدون ارتباط جهانی، امکان فروش این محصولات کاهش می یابد.
هم اکنون صنایع دستی در خوزستان به دلایل مختلف از جمله حمایت نشدن از صنعتگر، ورود صنعت ماشینی، نبود تبلیغات مناسب و شناسایی نشدن آنها به جامعه و تصور معمولی جامعه از این صنعت، روندی نزولی را طی کرده اند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا درخصوص
حمایت از صنعتگران خوزستان بیان کرد:تلاش شده با ارایه تسهیلات برای تولید انبوه صنایع دستی و نیز شناساندن محصولات صنعتگران به بازارهای داخلی و خارجی از آنان حمایت شود.
علیرضا ایردی در زمینه مشکلات این حوزه گفت: برندسازی برای محصولات صنایع دستی مساله مهمی است که باید در آن رشد کنیم.
وی گفت:پیشینه صنایع دستی ایران در دنیا بی نظیر بوده و این کشور یکی از پایلوت های اصلی صنایع دستی در دنیا بوده و خوزستان نیز به عنوان مهد تمدن و فرهنگ ایران زمین جایگاه ارزنده‌ای در صنایع دستی دارد.
وی ادامه داد: شهرهای مختلف خوزستان شاخص ثبت شدن به عنوان شهرهایی جهانی در زمینه صنایع دستی خود را دارا هستند به عنوان مثال، دزفول شهر کپو، شوش شهر سفال،شوشتر شهر احرامی و نساجی سنتی، و آبادان، خرمشهر و دشت آزادگان شهرهای حصیر بافی و رفیع شهر بوریا هستند و در شهرهای دیگر خوزستان نیز قابلیت هایی از این دست دیده می شود.
ایزدی همچنین درخصوص راه های افزایش صادرات محصولات صنایع دستی خوزستان یادآور شد: اگر بتوانیم فضای عرضه و تقاضا را به دست بگیریم و برنامه خوبی در این زمینه داشته، و در حوزه تجاری ‌سازی گام های موثری برداریم، می توان افزایش صادرات و کاهش واردات را رقم زنیم.
وی ادامه داد: باید بتوانیم سلایق جامعه هدف را شناخته و در نظر بگیریم تا در زمینه معرفی، بسته بندی و برندسازی موفق باشیم.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان با بیان اینکه تجاری سازی نقش موثری در صادرات صنایع دستی دارد، افزود: کشورهایی مثل چین، هند، ویتنام در تجاری سازی صنایع دستی خود موفق بودند،دارای پکیج های صنایع دستی قوی هستند، و برای سلایق جامعه هدف برنامه ریزی کردند.
ایزدی، شرکت در نمایشگاه های داخلی و خارجی، ارایه وام متناسب با تعداد افراد مشغول به کار و نوع رشته و ارایه مشاوره ها کارشناسان اداره کل برای تولید و تنوع در کالا را از جمله امکانات و تسهیلاتی دانست که در اختیار هنرمندان قرار می گیرد؛ این در حالی است که هنرمندان حوزه صنایع دستی خوزستان این موارد را به عنوان نقاط ضعف موجود حوزه خود عنوان کرده اند.
افسانه صالح خواه مدیر اتحادیه صنایع دستی خوزستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: یکی از بزرگترین مشکلات صنعتگران فعال شهری این است که وام با بهره 16 تا 18 درصد به آنها پیبشنهاد می شود و وام کم بهره تنها به صنعتگران روستایی تعلق می گیرد.
افسانه صالح خواه افزود: بیش از 40 شرکت و سه هزار نیروی کار در سطح خوزستان فعال هستند که بدون حمایت سازمان میراث فرهنگی ممکن است در ادامه راه خود با مشکل روبه رو شوند.
فاطمه بروایه صنعتگر و عضو اتحادیه صنایع دستی خوزستان نیز بیان کرد: در روز جهانی صنایع دستی انتظار داشتیم نمایشگاهی در خور شان این صنعت و هنر برگزار شده و به هنرمندان این صنعت اهمیت داده شود ولی با یک نمایشگاه نمایشی و فرمایشی روبه رو هستیم.
وی ادامه داد: حضور بیش از 20 صنعتگر در فضای کوچک اداره میراث فرهنگی اهواز، بدون هیچ گونه تبلیغات به معنای فروش نرفتن، و حتی معرفی نشدن هنر این صنعتگران به مردم است و در نتیجه برخی صنعتگران از جمله من علاقه ای به حضور در این نمایشگاه ندارم.
عضو اتحادیه صنایع دستی خوزستان گفت: امیدوارم با حضور مدیرکل و معاون جدید صنایع دستی خوزستان شاهد تحول در این صنعت و حمایت بیشتر از صنعتگران باشیم.
وی با اشاره به ضرورت حمایت از صنعتگران افزود:هم اکنون بسیاری از محصولات صنعتگران به دلیل نبود فضایی برای عرضه، به فروش نمی رسند و تا زمانی که از فروش و اشتغالزایی حمایت نشود، نمی توان به تغییر در این حوزه امیدوار بود.
هم اکنون 2 هزار نفر در خوزستان در رشته های مختلف صنایع دستی شاغل هستند که بیشتر در رشته های کپو بافی، حصیر بافی، بوریا بافی، احرامی بافی، گلیم بافی، قالی بافی، پوشاک سنتی اقوام، مینای صبی، خراطی، محصولات چرمی دست دوز، مینای سفال، مینای فلز، زیور الات سنتی و سفالگری مشغول به فعالیت هستند.
گفتنی است در سال 96 حدود سه میلیون دلار صادرات صنایع دستی داشتیم و برنامه ریزی شده تا در یک دوره سه ساله به گردش مالی هفت میلیون دلار در صنایع دستی برسیم.
البته همچنان تلاش می شود تا با تمام موانع و مشکلات، صنایع دستی خوزستان بتواند روزهای بهتری را تجربه کند و از سوی دیگر نسل جدید به عنوان روح جامعه خود با آن ارتباط برقرار کرده و از آن حمایت کنند ولی همچنان با وضع مطلوب فاصله زیادی داریم.
به نظر می رسد تبلیغات نوین و روش های اجرایی جدید می توانند به نزدیکی نسل جدید و همچنین شناسایی جهانی این آثار کمک کند البته در کنار آن نیاز است تا دولت به عنوان یک موتور محرکه با کمک به این بخش، ضمن ایجاد اشتغال پایدار، در شناسایی فرهنگ قومیت ها به نقاط مختلف کشور و جهان در شناساندن فرهنگ واقعی ایران تلاش کند.
گزارش از : سپیده اسکندری
9770/ 6037