تنگی نفس شهروندان خوزستانی همزمان با نخستین باران‌های پاییزی از سال ۱۳۹۲ آغاز شد و تا سال ۱۳۹۴ بیش از ۶۰ هزار نفر به دلیل مشکلات تنفسی به مراکز درمانی مراجعه‌کردند.
۱۸ گزینه به عنوان عامل این تنگی نفس در خوزستان بررسی شد و چهار احتمال "مشعل‌های چاه‌های نفت، سوزاندن مزارع نیشکر، سوزاندن زباله و گرده گیاهی" به عنوان عامل تنگی‌نفس معرفی‌شدند.
دانشگاه علوم پزشکی اهواز در آخرین اعلام نظر، گرده درخت کونوکارپوس را به عنوان عامل اصلی این نفس‌تنگی ها معرفی‌کرد.
گیاه «کونوکارپوس» که مساحت قابل توجهی از فضای سبز شهرهای خوزستان به ویژه اهواز را پوشانده، به عنوان عامل اصلی تنگی نفس اهوازی‌ها از سوی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز معرفی و توسط اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان نیز تایید شده است.
بر همین اساس شورای سلامت استان هرس گیاهان کونوکارپوس را به منظور جلوگیری از بروز مشکلات تنفسی مصوب کرده است..
ایدنی رئیس وقت دانشگاه علوم پزشکی اهواز در سال ۹۵ اعلام کرده بود که آمار مراجعه بیماران تنفسی به دنبال نخستین بارندگی‌های پائیزی، با هرس درختان ۷۰ تا ۸۰ درصد کاهش یافته است.
با گذشت ۶ سال از آغاز تنگی نفس شهروندان همزمان با نخستین باران های پائیزی، هنوز هم میان موافقان و مخالفان نظریه گرده افشانی گیاه کونوکارپوس به عنوان عامل تنگی نفس‌های پائیزی همزمان با نخستین باران‌ها اختلاف نظر وجود دارد..
رییس اندیشگاه سلامت استان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: تنگی نفس به دنبال بارندگی در سال ۹۲ در خوزستان اتفاق افتاد و تعداد زیادی راهی بیمارستان شدند که اتفاق امسال نیز تاییدی برهمین پدیده یعنی آسم پس از رعد وبرق و باران (Thunderstorm Asthma Attacks) است.
غلامرضا گودرزی افزود: علل مختلفی در سال های اخیر مورد بررسی قرار گرفت که تعدادی رد شد و برخی را نتوانستیم رد کنیم.
وی بیان کرد: دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اهواز با همراهی مراکز تحقیقات فناوری های زیست محیطی، مرکز تحقیقات آلودگی هوا و بیماری های تنفسی مطرح شدن فرضیه اسیدی بودن باران توسط سازمان محیط زیست را بررسی و اسیدی بودن باران رد شد و عوامل دیگری نیز مانند آلودگی های نفتی ، بیوآلرژن ها شامل گرده گیاهان-اسپور قارچ ها و مسائلی از این قبیل نیز مطرح شد.
گودرزی با اشاره به اینکه بررسی علائم بالینی مراجعه کنندگان روشن کننده علت است گفت: معمولا شخصی که با باران اسیدی مواجهه پیدا می کند سوزش پوست و آبریزش چشم دارد اما در مراجعه کنندگان تنفسی در خوزستان فرد احساس خفگی و در حالت شدیدتر با قطع تنفس روبرو می شود و نیاز به نبولایزر(وسیله ای برای رساندن دارو به قسمتهای مختلف دستگاه تنفس از طریق استنشاق است) تاییدی بر این علائم است.
رییس اندیشگاه سلامت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپوراهواز ادامه داد: بر اساس اجماع نظر در دنیا در زمینه آسم پاییزی بعد از بارندگی، ۲ عامل گرده های گیاهان و اسپورهای قارچی بیشتر نقش دارند و البته شرایط هواشناسی، و کیفیت هوای منطقه نیز دخیل است.
وی گفت: درخت کونوکارپوس از بعد آلرژی زایی گرده های گیاهی و کلادسپوریوم از نظر اسپور قارچ های آلرژی زا بیش از بقیه حائز اهمیت است و همانطور که اشاره شد در مناطق صنعتی آلاینده های خروجی از صنایع و حتی آتش سوزی مزارع و سوزاندن پسماند در تشدید پدیده آسم پس از باران (Thunderstorm Asthma Attacks) نقش دارند.
گودرزی اظهار داشت: نتایج مطالعه مراکز تحقیقات آلودگی هوا و بیماری های تنفس، مرکز تحقیقات و فناوری های زیست محیطی به همراه تعدادی از اعضای هیات علمی گروه ریه و گروه مهندسی بهداشت محیط نشان داد که درخت کونوکارپوس و سایر درختان و اسپور قارچ های کلادسپوریوم، آلترناریا، کوروولاریا، آسپرژیلوس و پنیسیلیوم می تواند در ایجاد حوادث تنفسی پاییزی نقش داشته باشد.
رییس اندیشگاه سلامت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپوراهواز بیان کرد: پوشش گیاهی در سطح شهر باید متنوع باشد و اگر تعداد زیاد یک گونه درخت بیش از حد متعارف باشد ممکن است به ۲ شکل آسیب زا باشد: اگر خطری از این گونه متوجه انسان باشد با توجه به غالب بودن آن، بعد آسیب ها بسیار بزرگ خواهد بود مانند آنچه که طی سال های ۱۳۹۲-۱۳۹۴ یا همین امسال شاهد آن بودیم واز سوی دیگر اگر یک نوع آفت گیاهی به این گونه حمله ور شود ممکن است به یک باره نصف یا دوسوم پوشش گیاهی از بین برود؛ بنابراین بهتراست که تنوع دادن به پوشش گیاهی با اولویت درختان مثمرباید در دستور مسئولین قرار گیرد.
وی اضافه کرد: ما موافق از بین بردن این درختان نیستیم اما باید از نظر گرده افشانی و گل دهی مدیریت شود و از روش های عقیم سازی شیمیایی، بیولوژیک و ژنتیک استفاده کرد.
گودرزی اظهار داشت: بهتر است در بلند مدت به فکر جایگزین کردن گونه ها باشیم و به تنوع پوشش گیاهی اهمیت داده شود.
رییس اندیشگاه سلامت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپوراهواز ادامه داد: درمتون علمی و تجربه علم آلودگی هوا در دنیا آمده است که آلاینده های صنعتی می تواند روی ۲ عامل گرده گیاهی و اسپور قارچ ها اثر گذار باشد.
وی گفت: به صورتی که ممکن است یک گیاه آنچنان مخاطره آمیز نباشد اما به علت کاشته شدن در یک نقطه صنعتی، ممکن است زمان گلدهی، پیک گرده افشانی و تعداد گرده تحت تاثیر قرار گیرد و گیاه را خطرآفرین کند؛بنابراین صنعت و آلاینده های صنعتی می توانند تحریک کننده و تشدید کننده باشند.
گودرزی افزود: گزارش دانشکده بهداشت و مراکز تحقیقاتی بهار امسال به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تحویل داده شده و نتیجه آن در شورای سلامت مطرح شد که باید مدیریت بیشتری در پاییز برروی هرس کردن درختان و کاهش فعالیت صنعتی درزمان مشخص صورت گیرد و زباله سوزی، قیر گونی، آتش زدن مزارع نیشکر و هر آلودگی می تواند این پدیده را تشدید نماید.
رییس اندیشگاه سلامت استان ادامه داد: هنوز مطالعات ما ادامه دارد و امسال نیزانشاءالله با حمایت شورای سلامت استان، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور و دانشگاه شهید چمران تحقیقات را ادامه خواهیم داد.
وی گفت: در فصل پاییز در ماههای مهر و آبان هوا در اهواز هنوز گرم و رطوبت چندان قابل توجه نیست و این باعث مستعد شدن شرایط گرده زایی و انتشار گرده ها می شود.
گودرزی اظهار داشت: اما در فصل زمستان به علت سرمای هوا و رطوبت بالا، شرایط برای غلبه اسپورهای قارچی مساعد می شود.
وی بیان کرد: تشکیل همرفت ناگهانی در جنوب غرب منجر به بارش رگباری و رعد و برق در اهواز در روز دوشنبه شد؛ افزایش آمار مراجعان تنفسی در روز دوشنبه ۶ آبان ماه می تواند به علت رخ دادن تلاطم شدید افقی و عمودی جو یا توربولانس شدید جوی با همراه بارندگی، تشدید شوک اسمزی ناشی از بارندگی و الکتریکی ناشی از رعد و برق، در ریز شدن دانه گرده تاثیر به سزایی داشت و بدین ترتیب ذرات بالای ده میکرون به ذرات قابل تنفس تبدیل و در اعماق ریه نفوذ و باعث تنگی نفس شدند.
گودرزی ادامه داد: در مجموع می توان گفت گرده های گیاهی، اسپورهای قارچی و آلاینده های صنعتی در کنار هم نقش تشدید کننده ایفا می کنند.
مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی اهواز نیز در خصوص آمار مراجعان تنفسی گفت: آمار مراجعان تنفسی از ۲۷ مهرماه تا هفتم آبان ماه سال جاری ۱۰ هزار و ۱۹۲ نفر عنوان شده است.
فرهاد حمزه لویی افزود: از هشت صبح روز ششم تا هشت صبح روز هفتم آبان ماه، چهار هزار و ۶۳۹ نفر به دنبال توفان و باران شدید در روز ششم آبان ماه با عارضه تنفسی به مراکز درمانی زیر مجموعه دانشگاه مراجعه کردند که از این تعداد چهار هزار و ۳۲۱ نفر به صورت سرپایی و ۳۱۸ نفر بستری شدند.
این در حالی است که ششم آبان ماه پارسال ۲۳۰ نفر با مشکل تنفسی به مراکز درمانی زیر مجموعه دانشگاه مراجعه کردند.
بر اساس گزارش اداره کل هواشناسی خوزستان تشکیل همرفت ناگهانی در جنوب غرب و بارش رگباری و رعدوبرق همراه با تندباد ناگهانی روز دوشنبه در اهواز موجب امواج پیاپی توفان تندری در اهواز شد و ۵۹.۲ میلیمتر بارش را در این شهر ثبت کرد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان ۲۸ مهرماه در گفت و گو با ایرنا با اشاره به تکلیف شهرداری‌های استان برای پیشگیری از عارضه تنگی نفس در آستانه باران‌های پاییزی، گفته است شهرداری‌های استان به تعهد خود مبنی بر هرس درختان کونوکارپوس عمل کرده‌اند..
به گفته محمد جواد اشرفی پیشگیری از تنگی نفس های پاییزه در استان در دستورکار شورای سلامت استان بوده و با توجه به اینکه گرده‌های گیاه کونوکارپوس عامل این عارضه شناخته شده، مقرر شده بود که شهرداری‌های استان هرس این درختان را تا قبل از مهرماه انجام دهند..
استاندار خوزستان در شورای سلامت استان در تاریخ ۲۱ مهر ماه بر هرس هرچه سریع‌تر درختان کونوکارپوس توسط شهرداری اهواز تاکید کرده بود.
علیرضا عالی‌پور معاون خدمات شهری شهرداری اهواز گفته، امسال بیش از ۱۲۰ هزار اصله کونوکارپوس در ۲ نوبت در اهواز هرس شده و تنها درختانی که به گلدهی نرسیده اند باقی مانده است.
