هفدهم مرداد در تقویم به روزی تبدیل شده که مسئولان در این روز از پشت تریبون ابتدا از خبرنگاران بابت یک سال تلاش تشکر می کنند و سپس به برخی از مشکلات آنها، که هر ساله بیان می شود پرداخته و تاکید می کنند که حل این مشکلات را در دستور کار خود قرار داده اند، اما سال بعد که فرا برسد، روز از نو روزی از نو!
شاید بتوان حرفه خبرنگاری که برخی آن را جزو مشاغل سخت و زیان آور می‌دانند اما وادی خبرنگاری و دروازه های این شغل گاهی آنقدر بی در و پیکر می شود که کافی است یک روز صبح که از خواب بیدار می شوید در یکی از شبکه های اجتماعی برای خودتان صفحه یا کانال با پسوند نیوز راه انداخته و چند خبر را کپی پیست کنی تا به یک خبرنگار تبدیل شوید، بله به همین سادگی می توان خبرنگار شد.
نداشتن بیمه، حقوق ناکافی، شکایت از خبرنگاران، نداشتن حداقل رفاهیات از جمله مشکلاتی است که خبرنگاران واقعی این کشور سال هاست با آن دست و پنجه نرم می کنند؛ این مشکلات گاه آن قدر سخت و بغرنج می شود که فردی پس از سال ها در این حوزه ناگزیر آن را کنار می گذارد، اما چه می توان کرد جز اینکه هر سال بیاییم همین حرف ها را بزنیم و برویم تا سال بعد...
به عمل کار برآید به سخنرانی هیچ!
زهرا کاظمی منش، روزنامه نگار خوزستانی که سال‌ها در روزنامه نور خوزستان مشغول بود، این روزها به دلیل تعدیل نیرو در این روزنامه به دلیل مشکلات اقتصادی خانه نشین شده است.
وی در خصوص امنیت شغلی خبرنگاران به خبرنگار ایرنا گفت: تابلوی حریم بستر رودخانه کارون بی محتواترین تابلویی است که سال هاست دوست دارند به زور آن را به سینه پر درد این رودخانه سنجاق کنند؛ امنیت شغلی نیز برای ما خبرنگاران خوزستانی شبیه به همین تابلوی بی محتواست که به زور می خواهند به ما سنجاق کنند.
این روزنامه نگار بیان کرد: خبرنگاری پس از ۱۴ سال تلاش و تجربه کاری وارد یکی از خوش نام ترین روزنامه های استان می شود؛ عمر و زندگی خود را صرف کارش می کند؛ پس از کسب ۲ مقام در جشنواره مطبوعات استان که اسفند سال ۹۷ برگزار شد، مُهر تعدیل نیرو در ابتدای سال ۹۸ بر کارنامه ۱۴ ساله اش زده می شود و تمام...
وی بیان کرد: دلیل تعدیل چیزی نیست جز وضعیت بد اقتصادی حاکم بر روزنامه ها و قیمت کاغذی که سر به فلک کشیده است. خبرنگار، حداقل خبرنگار خوزستانی، هیچوقت امنیت شغلی ندارد اما ما در این بی امنی، با عشق کار می کنیم.
کاظمی منش ادامه داد: شغل خبرنگاری یعنی شنیدن درد مردم اما هیچ گوش شنوایی دردهای یک خبرنگار که در گرما و سرما، سیل و زلزله صف اول اطلاع رسانی است و نوک انگشتانش به واسه تایپ کردن های سریع بی حس شده، را نمی شنود، راهکارهای ارایه شده از سوی مدیران و مسئولان مربوطه فراوانند اما به عمل کار برآید به سخنرانی هیچ!
وی گفت: امنیت شغلی هیچ وقت برای هیچ خبرنگار که کار خبر را انجام می دهد و به دنبال منافع شخصی خود نیست، وجود ندارد و بعید می دانم روزی این امنیت ایجاد شود.
این خبرنگار افزود: از ۳۶۵ روز سال یک روز را به نام روز خبرنگار نامگذاری کرده اند به ظاهر می شنوند دردها را اما خداحافظ تا سال بعد، تا یاد بعد...
وی ادامه داد: به دلیل بیماری که چندسالی است گریبانگیرم شده، با وجود اینکه در زمان فعالیت در روزنامه نور خوزستان بیمه این روزنامه بودم، اما به دلیل هزین سرسام آور مجبور به استفاده از بیمه تکمیلی همسرم شدم این در حالی است که بسیاری از خبرنگاران حتی بیمه هم نیستند چه برسد به برخورداری از بیمه تکمیلی!
کاظمی منش بیان کرد: در چندماه گذشته چند نوبت بستری شده و مجبور به عمل جراحی شدم، و غیر از لطف هیات مدیره خانه مطبوعات و دوستان نزدیکم کسی جویای احوال بنده نبود؛ گله ای نیست و لطف همین دوستان ما را بس بود و سپاس گذار تک تک بزرگوارانی هستم که حضوری و پیامکی بنده را مورد لطف خود قرار دادند.
وی در خصوص عملکرد خانه مطبوعات بیان کرد: خانه مطبوعات یک صنف است و برای داشتن عملکرد خوب و مناسب به حمایت دیگر ارگان ها برای بهبهود وضعیت خبرنگاران نیاز دارد.اگر خانه مطبوعات در اهداف ترسیم شده خود راه به جایی نمی برد، به دلیل این ناهماهنگی هاست.
روزنامه نگار سابق نور خوزستان گفت: خشت خشت ساختن محیطی آرام برای خبرنگارانی که همیشه و در هر زمان در صحنه حاضر هستند، نیازمند اتحاد بزرگان عرصه مطبوعات و رسانه استان است؛ اختلاف ها چیزی جز فاصله انداختن بین اهالی رسانه ندارد.
اجحاف در حق خبرنگاران به دلیل نبود سازوکار شفاف
نیکامهر دیلمی، دیگر خبرنگار خوزستانی، از جمله خبرنگارانی است که سال ها در خبرگزاری مهر مشغول فعالیت بوده و حتی برای شغلش تحصیلات دانشگاهی خود را خبر انتخاب کرده اما به دلایل پایین بودن بیش از اندازه حقوق و نداشتن بیمه مجبور شده کار خبر را در آن رسانه کنار بگذارد و به صورت آزاد در این حوزه فعالیت کند.
وی در این باره گفت: من به عنوان خبرنگار فعالیتم را از هفت سال پیش و با شرکت در کلاس های آموزش خبرنگاری در باشگاه خبرنگاران جوان آغاز کردم و تاکنون در حوزه های مختلف رسانه همچون خبر، ویراستاری و دبیری تحریریه فعالیت کرده ام؛ در این دوران تحصیلات دانشگاهی خود را نیز در این حوزه به سر انجام رساندم؛ اما متاسفانه به دلیل نبود ساز و کار قانونی به منظور حمایت از خبرنگاران چندین ماه است که هیچ گونه فعالیت خبری ندارم و از سوی دیگر نیز حتی یک روز سابقه بیمه برای من به ثبت نرسیده است.
این خبرنگار افزود: فعالیت رسانه ای در استانی مانند خوزستان که درگیر مشکلات کلان اقتصادی و محیط زیستی فراوانی است، نیازمند عزمی جدی و روحیه ای مقاوم است اما متاسفانه به دلیل نبود قوانین شفاف و حمایتگرانه از فعالان این حوزه اجحاف بسیاری در حق خبرنگاران می شود.
وی ادامه داد: نداشتن امنیت شغلی از دغدغه های اساسی خبرنگاران خوزستانی است. بسیاری از فعالان این حوزه پس از چندین سال فعالیت هنوز هم یک قرارداد کاری با رسانه خود ندارد؛ این وضعیت به گونه ای است که در صورتی که خبرنگاری تقاضای عقد قرارداد با یک رسانه داشته باشد، گویی درخواستی عجیب و نامعقول را بیان کرده است در صورتی که عقد قرار داد در یک رسانه کمترین خواسته یک فرد شاغل است.
دیلمی بیان کرد: یکی دیگر از مشکلات این حوزه ورود خبرنگار نماهایی است که بدون داشتن هیچ گونه سابقه خبری و حتی یک ساعت کلاس آموزشی وارد فضای رسانه ای استان شده و این افراد با تاسیس یک پایگاه خبری محلی بی کیفیت و زرد و تنها با چاپلوسی برای مدیران و انتشار اخبار تنها مثبت و شاید دروغ، در پی کسب اعتبار برای خود هستند.
وی ادامه داد: حضور قارچ گونه این افراد باعث شده تا نگاه جامعه به رسانه در خوزستان تغییر کند و این مساله از سوی دیگر باعث می شود تا به دغدغه افراد رسانه ای واقعی در استان بی توجهی شود، زیرا در صورت بایکوت شدن مدیر و یا سازمانی به دلیل بی توجهی به خواسته های برحق خبرنگاران همیشه شبه رسانه هایی وجود دارند که این تحریم را به دلیل منافع شخصی نادیده بگیرند.
بیمه وجود خارجی ندارد
مهدی پدارم خو، عکاس خوزستانی نیز گفت: من عکاسی را از سال ۹۵ آغاز کرده ام و از آن موقع تاکنون چیزی به نام بیمه نداشته ام و فکر می کنم بیمه برای ما عکاسان و خبرنگاران وجود خارجی ندارد و خودم اقدام به بیمه خود کرده ام که اکنون هزینه بیمه بسیار سرسام آور و بالا است.
وی افزود: در یک آفیش کاری تمامی هزینه های آمد و شد برعهده خودمان است و هیج روزنامه، پایگاه خبری یا خبرگزاری آن را متقبل نمی شود در کل شاید به ما بگویند آخر کار آن را برای شما در حقوقتان محاسبه می کنیم اما وقتی بررسی می کنیم هیچ مبلغی پرداخت نشده است.
این عکاس ادامه داد: عکاسان باید تجهیزات عکاسی را که قیمت بالایی دارد خودشان تهیه کنند و هیچ روزنامه یا خبرگزاری آن را در اختیار عکاسان قرار نمی دهد اگر کسی تجهیزات نداشته باشد او به کارگیری نمی شود؛ از سوی دیگر نیز بازار کار بسیار بد شده و حقوق عکاسان به شدت ناچیز و غیرمنصفانه است.
وی گفت: برای عکاسی هنوز ساز و کار مشخصی وجود ندارد و در بسیاری از مکان هایی که برای عکاسی رفته ایم برخوردهای نامناسبی با ما داشته اند و حتی در برخی موارد ما را بازدداشت کرده اند و از یک سو نیز برخی خبرگزاری ها حاضر به صدور کارت برای عکاسانشان نیستند.
خود اخراجی خبرنگاران
مدیر خانه مطبوعات استان خوزستان نیز گفت: با وجود اینکه رسانه های استان خوزستان از گذشته تاکنون خبرنگاران خوبی داشته اند و پیگیر مطالبات مردم هستند اما همین خبرنگاران متاسفانه از حداقل های رفاه برخوردار نیستند و امکاناتی چون بیمه، مسکن و... ندارند.
رضا علیجانی گفت: بسیاری ازخبرنگاران از داشتن بیمه تامین اجتماعی و بیمه تکمیلی بی بهره هستند و مدیران آنها نیز اقدامی در این باره انجام نمی دهند.
وی با اشاره به امنیت شغلی خبرنگاران و روزنامه نگاران ادامه داد: برخی پایگاه های خبری و روزنامه ها به دلیلی مشکلاتی که با آن دست و پنجه نرم می کنند خبرنگاران خود را پس از مدتی اخراج می کنند.
مدیر حانه مطبوعات خوزستان ادامه داد: از سوی دیگر نیز برخی اوقات مدیران دولتی به مدیران برخی رسانه ها برای نقطه نظر خبرنگاران منتقد فشار آورده تا نقطه نظرات آنها را تعدیل کنند و گاهی از اوقات این فشارها منجر به اخراج خبرنگاران نیز شده است.
وی بیان کرد: در سال های اخیر نشست های متعددی با مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان و مدیران مسئول رسانه ها داشته‌ایم و از آنها خواستیم که نسبت به رعایت مسایل حقوقی خبرنگاران توجه ویژه ای داشته باشند و از آن غفلت نورزند.
علیجانی با بیان اینکه بسیاری از مسایل خبرنگاران با توجه به اینکه مجوز فعالیت رسانه ها از سوی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر می شود از دست خانه مطبوعات خارج است گفت: پیشنهاد می کنیم همراه با نمایندگان اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان به صورت دوره ای وضعیت بیمه و حقوق خبرنگاران بررسی کنیم تا از این طریق اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی بسته های خود را در اختیار آنها قرار دهد.
وی گفت: از این اداره کل خواسته ایم اگر رسانه ای حقوق اولیه خبرنگار خود را رعایت نمی‌کند از بسته های حمایتی آن رسانه مانند یارانه‌ها ، سهمیه کاغذ و ... برخوردار نشود.
خانه مطبوعات خوزستان و اقدامات آن
عضو هیات مدیر خانه مطبوعات خوزستان نیز با اشاره به اقدامات خانه مطبوعات در سال گذشته تاکنون گفت: به جرئت می توان گفت خانه مطبوعات در سال ۹۷ سالی پر از برنامه های متنوع را پشت سرگذاشت که برخی برنامه ها مانند جشنواره مطبوعات استان چند سالی از برگزار نشدن آن می گذشت اما در سال ۹۷ این جشنواره پس از نزدیک به ۶ سال از سوی خانه مطبوعات استان برگزار شد که مورد استقبال همکاران رسانه ای نیز قرار گرفت.
مجید منادی افزود: تاسیس بوستان خبرنگار، راه اندازی کلاس‌های آموزشی خبر، گزارش، گرافیک، صفحه آرایی و حتی مسایل حقوقی و مالیاتی با حضور اساتید کشوری و استانی از دیگر برنامه های اجرا شده از سوی خانه مطبوعات است علاوه بر این کارگاه های آموزشی مانند ستاره شناسی، اطلاعات عمومی، کمک های اولیه، امنیت تلفن همراه و بسیاری از موضوعات اجتماعی برای خبرنگاران برگزار شد.
وی جمع آوری کمک های نقدی برای سیل زدگان، برگزاری برنامه های فرهنگی هنری، اختصاص یک سانس سینما به صورت هفتگی، برگزاری مسابقات ورزشی مانند مسابقات دارت، جام فوتبال رسانه، تشکیل تیم فوتبال بانوان رسانه، اردوهای فرهنگی هنری، راه اندازی سفر زیارت اولی ها و عیادت و کمک به خبرنگارانی که دچار بیماری شده اند را از جمله اقدامات خانه مطبوعات خواند و گفت: تمامی کمیته های تشکیل شده در خانه مطبوعات از خبرنگاران و اهالی رسانه هستند.
این عضو هیات مدیره خانه مطبوعات خوزستان افزود: یکی از مشکلات خبرنگاران مطالباتی است که آنان از دستگاه های دولتی داشتند و نمی توانستند آن را دریافت کنند در این زمینه خانه مطبوعات با مدیران آن دستگاه های اجرایی نشست‌هایی برگزار کرد که تاثیرات مثبتی نیز داشت.
وی بر طرح ساماندهی اعضای خانه مطبوعات به منظور ارایه هدفمند تر خدمات اشاره کرد و گفت: از دیگر فعالیت‌ها شاخص خانه مطبوعات خوزستان پرداختن به توجه به قشر ضعیف و کمتر مورد توجه یعنی توزیع کنندگان روزنامه است که پارسال از آنان تجلیل کردیم و برای رفع مشکلات توزیع آنان در فرودگاه اهواز با مدیر فرودگاه و اعضای شورای اسلامی شهر نشست‌هایی برگزار و تا حدودی مشکلات آنها برطرف شد البته این موضوع همچنان نیاز به پیگیری بیشتر دارد.
منادی با اشاره به شکایاتی که از خبرنگاران صورت می گیرد نیز بیان کرد:در این باره نشست ها و رایزنی هایی با مدیران ارشد استان انجام شد و حتی در نشستی که با امام جمعه اهواز داشتیم بر حمایت حقوقی از خبرنگاران تاکید شد؛ در همه مواردی که از خبرنگاران شکایت شده بود سعی کردیم در ابتدا این اختلافات و شکایت ها به صورت صلح و سازش حل شود اما کار اساسی و زیربنایی که صورت گرفت تشکیل کمیته حقوقی خانه مطبوعات بود که با حضور افراد متخصص و اساتید دانشگاه مورد استقبال واقع شد.
وی افزود: در نخستین گام در کمیته حقوقی خانه مطبوعات آموزش قانون مطبوعات و ارایه مشاوره حقوقی صورت گرفت چرا که بیشتر مشکلاتی که در این حوزه برای خبرنگاران ایجاد می شود اطلاع نداشتن فعالان رسانه ای از حقوق اولیه خودشان است.
این عضو هیات مدیره ادامه داد: خانه مطبوعات از نظر بودجه و حمایت مالی در مضیقه قرار دارد هر چند اداره کل ارشاد خوزستان نیز کمک و حمایت خود را انجام می دهد اما جوابگو نیست لذا ضرورت دارد که از همه ظرفیتهای فعالان رسانه ای و پیشکسوتان این حوزه استفاده شود تا بتوانیم مشکلات موجود را بهتر آسیب شناسی کنیم و از این طریق جلوی نقاط ضعف را گرفته و نقاط مثبت را تقویت کنیم تا روز به روز شاهد کیفیت بالاتر کار در رسانه های استان باشیم.
همه روزها روز خبرنگار است
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: شاید کار خبر با بسیاری از دیگر کارهای فرهنگی هنری از جهت نوشتن شباهت داشته باشد اما تفاوت در این است که کار خبرنگار کار خطرناک و زیان آور محسوب می شود.
محمد جوروند با بیان اینکه خبرنگار با قلمش، شمعی در برابر مردم روشن می کند و راه را به آنان نشان می دهد گفت: خبرنگاران در لایه های مختلف جامعه نفوذ می کنند و هیچ جا برایشان محدود نیست و بن بست ها برای آنها معنا ندارد لذا در برخی از مواقع مورد کم لطفی قرار می گیرد اما خوشبختانه جامعه امروز متوجه نقش خبرنگاران در توسعه و پیشرفت کشور شده است چرا که اگر نگاهی به سال های گذشته داشته باشید می بینید خبرنگار در روز ۱۷ مرداد آنطور که باید و شاید مورد عنایت قرار نمی گرفت اما در سال های اخیر در آیین ها و برنامه های مختلف به موضوع خبرنگار پرداخته می شود.
وی ادامه داد: باور همه ما این است که همه روزها روز خبرنگار است چرا که کار خبر هیچگاه تعطیلی ندارد لذا بهتر است همه روزها به نام روز خبرنگار باشد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان در خصوص شکایاتی که از سوی برخی مدیران دولتی نسبت به خبرنگاران صورت می گیرد گفت: استاندار خوزستان دستور داده تا مدیران دولتی از خبرنگاران شکایت نکنند با این وجود شکایاتی صورت گرفته اما تعداد آنها نسبت به گذشته بسیار کاهش یافته و این امر به خودی خود اتفاقی مبارک است.
خبرنگاران دشمن نیستند
وی با بیان اینکه امیدست سال ۹۸ هیچگونه شکایتی از خبرنگاران در خوزستان نشود بیان کرد:نباید خبرنگاران را به عنوان دشمن تلقی کنیم چرا که آنان قلمشان را به پاس داشت جامعه اسلامی برای مطرح کردن مشکلات به رشته تحریر درآورده اند هر چند معتقدیم که یک خبرنگار باید در کنار تمامی نقدهای سازنده خود فعالیت های مثبت مدیران را هم منعکس کند.
جوروند ادامه داد: خانه مطبوعات، صنفی و متعلق به خبرنگاران است که می تواند بسیاری از مشکلات خبرنگاران را در حوزه صنفی برطرف کند اما شرط نخست آن این است که همه خبرنگاران عضو خانه مطبوعات شوند و خانه مطبوعات نیز جدی تر به موضوعات آنان بپردازد.
وی گفت: خبرنگاران خوزستان از سال های گذشته مشکلاتی عمده مانند نبود بیمه، کم بودن میزان حقوق و دستمزد و ... دارند که در مورد بیمه روی صحبت ما با مدیران مسئول و مالکان رسانه است و باید در باره اینکه چرا خبرنگار خود را بیمه نمی کنند پاسخگو باشند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان در ادامه به برخی خبرنگاران که درگیر با بیماری هستند و به دلیل نبود بیمه ، با مشکل هزینه درمان بالا بوده روبه رو هستند اشاره کرد و افزود:از دانشگاه های علوم پزشکی در سطح خوزستان توقع داریم که وضعیت درمان را برای خبرنگاران رایگان کنند چرا که بیشتر خبرنگارانی که بیمار می شوند نیز کارشان در بروز بیماری بی تاثیر نبوده است، نکته دیگر اینکه خانه مطبوعات قدرت زیادی دارد و تعاملات و روابط زیادی می تواند داشته باشد که از این طریق باید به مسایل صنفی خبرنگاران رسیدگی کند.
به گزارش ایرنا در استان خوزستان ۱۴۷ نشریه شامل ۲۷ روزنامه، ۴۰ هفته نامه، ۳۷ دو هفته نامه، ۲۴ ماهنامه، ۱۳ فصلنامه، یک سالنامه و ۳۷ نشریه حقوقی(مختص سازمان های دولتی، شرکت ها و شخصیت های حقوقی مجوز فعالیت دارند) منتشر می شود.
همچنین ۱۰۳ پایگاه خبری و خبرگزاری دارای مجوز فعالیت در سطح خوزستان وجود دارد اما از تعداد خبرنگاران خوزستان بنابر گزارش اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان آمار دقیقی در دست نیست.
در تقویم رسمی کشور ۱۷ مرداد سالروز شهادت محمود صارمی خبرنگار ایرنا که به همراه چند دیپلمات کشورمان در مزار شریف افغانستان به دست گروه طالبان به شهادت رسید، روز خبرنگار نامگذاری شده است.
گزارش عاطفه جوادی
۷۱۶۴/ ۶۰۳۷
