انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان در راستای نشست‌های هفتگی خود، با حضور کارشناس واحد پژوهش پایگاه جهانی شوش به بررسی دیوار نگاره های شوش پرداخت.
به گزارش خبرنگار ایلنا از اهواز، کارگروه تاریخ انجمن تاریانا، دیوارنگاره‌های شوش باستان را با حضور منصور بزرگمهر، کارشناس ارشد فرهنگ و زبان‌های باستانی و کارشناس واحد پژوهش پایگاه جهانی شوش بررسی کرد.
بزرگمهر در پیش‌درآمد سخن خود اظهار کرد: دو صخره نگاره (20000-10000 سال پیش) در ایران و آمریکا باقی مانده‌اند که بسیار به یکدیگر شبیه‌اند.
وی افزود: ما در این‌جا با اشتراکات ذهنی انسان‌هایی مواجه هستیم که از نظر سطح فکر و خلاقیت هنری تقریباً در یک سطح و یک نوع پیچیدگی قرار دارند.
کارشناس ارشد فرهنگ و زبان های باستانی پایگاه جهانی شوش، تصریح کرد: نگاره‌ها ساده و همسان هستند، اما در دوره پارینه سنگی (1000-8500 پ) نقاشی‌های موجود در غارهایی همانند غار «دوشه لرستان» کمی پیچیده‌تر می‌شوند و آن ذهن اولیه مشترک تا حدی رنگ می بازد. اما سبک‌ها و مضامین هنوز همانند یکدیگرند.
رواج اشکال هندسی در دوره نوسنگی
وی ضمن اشاره به این نکته که در دوره نوسنگی (8500-6000 پ) اشکال هندسی رواج بیشتری می‌یابند، عنوان کرد: اما در عین حال از دیوار نگاره‌های تپه «زاغه و جاتال هیوک» می‌توان همانندی‌های بسیاری را دریافت.
بزرگمهر با اشاره به این نکته که پس از این دوره تاریخی (5500 پ) با اذهانی دور از هم ولی در تعامل با هم مواجه می گردیم، تصریح کرد: این تعامل را می توان در اقتباس چندجانبه سبک‌ها و نقش مایه‌ها بین نواحی گوناگون دید.
وی ادامه داد: در سرتاسر ایران بزرگ و در طی دوره های مختلف تاریخ ایران، از مقدونیه، لیکیه و فریژیه گرفته تا قزوین، شوش، تخت جمشید، تل ملیان، نقش رستم، تیسفون، پالمیرا، سیستان و آسیای میانه با نقاشی های دیواری گوناگونی مواجه هستیم.
به باور بزرگمهر آثار باقی مانده اندک از نقاشی‌های دیواری هتمتیایی (ایلامی) از سایت‌های تل ملیان (انشان) و هفت تپه (کبنک) به دست آمده اند.
وی گفت: از کاخ شاوور در شوش نیز چند قطعه نقاشی روی گچ از دوره هخامنشی بدست آمده است.
کارشناس واحد پژوهش پایگاه جهانی شوش بیان کرد: از نقاشی‌های دیواری اشکانی در هاترا، آشور، پالمیرا و سیستان که بگذریم به دیوار نگاره‌های ساسانی می رسیم که در قیاس با نقش برجسته‌ها، ابزار نقره‌ای و سکه‌های ساسانی کمتر مورد توجه بوده‌اند.
به گفته این پژوهشگر، ردپای سبک نقاشی‌های دیواری ساسانی را می‌توان در نقاشی‌های دیواری دوره ساسانی در فاریاب، بامیان، سمرقند، بخارا، شهر گور، حاجی آباد، تپه حصار، پالمیرا، تیسفون، ایوان کرخه و خانه‌ای در شهر شاهی شوش و در دوره اسلامی در قلعه اموی قصر الحیرالغربی در سوریه و کاخ عباسی در سامرای عراق بازیافت.
بزرگمهر در ادامه از نقاشی دیواری ساسانی شوش سخن گفت و توضیح داد: بر روی نمای داخلی تالار ستون‌دار، خانه‌ای در شهر شاهی شوش ترسیم شده که شامل صحنه شکاری است که اندازه‌ها در آن دو برابر اندازه‌های طبیعی هستند و حاوی نقوش هلال ماه، ستارگان و ابرها است.
رومن گریشمن این نقاشی را به نیمه نخست سده چهارم میلادی تاریخ‌گذاری نموده است، ولی باستان‌شناسانی همچون هرمن گش و نیکول شوالیه نیمه دوم این سده در دوره اشکانی را ترجیح داده اند.
وی خاطرنشان کرد: این دیوارنگاره توسط کارشناس پایگاه میراث جهانی شوش «محمد حیدری راد» بازآفرینی شده است.
کارشناس واحد پژوهش پایگاه جهانی شوش در پایان، بیان کرد: شوش نقشی شگرف در درازنای تاریخ ایران در عرصه‌های مختلف داشته که دیوارنگاره‌ها بخشی از آن به شمار می‌آیند که علاوه بر جنبه آفرینش‌های هنری آن، نشان از دیرینگی تاریخ شوش دارد.
لازم به ذکر است، پس سخنرانی منصور بزرگمهر، جلسه پرسش و پاسخ با کنجکاوی و علاقه‌ی حاضرین در خصوص کیستی و تبارشناسی ایلامی‌‌ها صورت گرفت.
