به گزارش ایرنا در این گزارش می خوانیم:
بحران آب جدی است، اما این که این بحران چگونه باید مدیریت شود خود نیز امری جدی است که علی الظاهر آن هایی که باید آن را جدی می گرفتند تا امروز چندان جدی نگرفتند. مردم مانه و سملقان از سازمان جهاد کشاورزی گلایه دارند، آن ها گلایه ندارند که چرا دستور منع کشت برنج به آن ها ابلاغ شده بلکه از این گلایه دارند که این دستور بدون راهنما و معرفی کشت جایگزین اعلام شده است.
کشاورزان از سازمان جهاد انتظار دارند که کارشناسان شان را به یاری آن ها بفرستند و در این بحران نسخه تدبیر و کشت جایگزین را معرفی نمایند. مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی امری ضروری است اما بیش از این که سیاست های تنبیهی در این بخش کارآمد باشد سیاست های تشویقی اثربخش است، زمانی ممنوعیت یک کار اثر بخش است که راهکارهای درمان به شکل اصولی و کارشناسی ارائه شود. ممنوعیت کشت برنج بدون راهکار کارشناسی شالیکاران استان را نگران کرده است و در حالی از خدمات کشاورزی به دلیل کشت برنج محروم هستند که معیشت آن ها به این کشت وابسته است، هر چند برخی از شالیکاران به تنهایی برای مدیریت مصرف آب اقدام کرده‌اند و به جای برنج محصول دیگری را کشت کرده اند اما نبود نگاه کارشناسی و آموزش های بخش ترویج سازمان جهاد موجب متضرر شدن آن ها شده است از این رو این دسته از شالیکاران امسال بدون توجه به ممنوعیت کشت اقدام به کاشت برنج کرده اند.
سخن ها در این باره متفاوت است اما بیشتر کشاورزان معتقدند که نبود فرهنگ اجرای الگوی کشت ارتباط تنگاتنگی با آموزش هایی دارد که به آن ها ارائه نشده است. به اذعان کارشناسان فقط یک گام به بیابانی تر شدن و خشکی مر گ آفرین در سراسر ایران باقی مانده و فرصت برای عبور از این بحران فراگیر، بسیار کوتاه است. با وجود این هنوز بخش عمده ای از آب استحصالی کشور در بخش کشاورزی به هدر می رود. این اتفاق و هدر رفت 70 درصدی منابع آبی در این بخش در نبود تدبیر و مدیریت های درست اتفاق می افتد، به ظاهر همه نگرانند اما در عمل اتفاق خاصی نمی افتد زیرا کار کارشناسی و حرفه ای در این بخش آن طور که باید انجام نمی شود، نمونه بارز آن ممنوعیت کشت برنج بدون نسخه جایگزین است که مشکلاتی را هم برای کشاورزان و هم منابع آبی استان به همراه داشته است.
آمارها نشان می‌دهد: کمی بیش از یک درصد منابع آبی در صنعت، حدود 7 درصد در مناطق مسکونی و 92 درصد در کشاورزی مصرف می‌شود و حدود 70 درصد آن به هدر می رود و این به دلیل عواملی همچون آبیاری سنتی و الگوی کشت نامناسب و ناهمگون با شرایط منطقه است.
کارشناسان معتقدند: آن چه امروز کشور را با بحران بی‌آبی مواجه کرده، نبود آب و خشکسالی نیست بلکه در درجه اول نبود مدیریت درست برای استفاده صحیح از منابع آبی کشور است زیرا این بحران اکنون در مناطقی مانند شمال کشور با متوسط بارندگی 1200 میلی‌متر و سیستان و بلوچستان با 50 میلی‌متر بارش وجود دارد.
با اطلاعات مذکور باید پرسید چرا با وجود این که گفته می شود 50 تا 60 درصد کشاورزان در خصوص اجرای الگوی کشت و مزیت های آن آگاهی دارند و متولیان اعلام کرده اند که مسئولیتی در قبال کشاورزانی که الگوی کشت را رعایت نمی کنند ندارند اما در عمل اتفاقی نمی افتد و الگوی کشت در استان اجرا نمی شود؟برنج کاران و کشاورزان در این باره نظری دارند که حکایت از عدم ارائه آموزش و اطلاعات لازم برای اجرای الگوی کشت دارد.
یکی از این برنج کاران با بیان این که تاکنون حتی یک بار کارشناسان ترویج در اراضی برنج حضور پیدا نکرده اند، می افزاید: کشت دوم برای این اراضی مشخص نشده و کشاورزان اطلاعاتی از چگونگی اجرای کشت ندارند و فقط اخباری مبنی بر ممنوعیت کشت برنج در استان شنیده می شود در حالی که همچنان آب منطقه ای برای حقابه برنج از کشاورزان پول دریافت می کند.
وی با بیان این که اگر کشت ممنوع است نباید به برنج کاران آب فروخته شود، ادامه می دهد: سال گذشته تصمیم به کاشت لوبیا گرفتم اما توجیه اقتصادی نداشت و یک میلیون و 400 هزار تومان متضرر شدم.این برنج کار با بیان این که معیشت کشاورزان این مناطق بر پایه کشت برنج است، اضافه می کند: کشت برنج از حالت سنتی خارج شده و اکنون مکانیزه است و مصرف آب بسیار کاهش یافته و همانند کشت پنبه است و هر 10 روز یک بار اراضی آبیاری می شود.یکی دیگر از کشاورزان منطقه مانه و سملقان با بیان این که هنوز فرهنگ اجرای الگوی کشت در منطقه وجود ندارد، اضافه می کند: بسیاری از کشاورزان منطقه کمبود آب را باور نکرده اند و وجود اندکی آب پشت سد شیرین دره را مدرکی برای عدم کمبود آب می دانند.
وی با بیان این که بخش دیگری از عدم اجرای الگوی کشت در منطقه به خرده مالکی و تامین معیشت کشاورزان با برنج کاری باز می گردد، ادامه می دهد: مشکلات اقتصادی از عواملی است که مانع اجرای الگوی کشت در این مناطق می شود.
وی با بیان این که با وجود مشکلات اقتصادی 100هکتار از اراضی کشاورزی ام را زیر کشت نبرده ام، اعلام می کند: بخش عمده ای از زمین های کشاورزی ام بایر مانده است اما به دلیل کم آبی اقدام به کشت نکرده ام.
وی ادامه می دهد: البته نباید فراموش کرد که هنوز برنامه ای برای کشت جایگزین به شالیکاران ابلاغ نشده و ممنوعیت کشت بدون ارائه الگوی جایگزین انجام شده است.
یک کارشناس کشاورزی با بیان این که بیش از 80 درصد عدم اجرای الگوی کشت در استان به دلیل شرایط بد اقتصادی است، می افزاید: برخی از محصولات پر آب طلب دارای ارزش افزوده بالایی هستند از این رو کشاورزان تمایلی برای ترک این کشت ها ندارند.وی ادامه می دهد: با این که با اجرای این طرح، کشت چند نوع محصول در اراضی زراعی ممکن می شود اما کشاورزان همچنان به کشت تک محصولی گرایش دارند.
وی با بیان این که عدم اجرای الگوی کشت یکی از مشکلات بخش کشاورزی است، ادامه می دهد: کشاورزان باید بدانند چه محصولی را و به چه میزان تولید کنند تا در بازار به فروش برسد و الگوی کشت ارائه شده به اندازه نیاز و توان صادراتی محصولات کشاورزی طراحی می شود.
این کارشناس اضافه می کند: با توجه به کاهش آب باید در بخش های شرب، صنعت و کشاورزی آب کمتر استفاده تا تعادل برقرار شود با این حال برنج همه ساله در 2 هزار هکتار از اراضی مانه و سملقان و بخشی از اراضی شهرستان بجنورد، کاشته می شود.یک منبع آگاه با بیان این که الگوی کشت در استان اجرایی نمی شود، می افزاید: با این وجود اقداماتی برای اجرای الگوی کشت و کاهش کشت محصولات پر آب طلب در استان انجام می شود.
وی ادامه می دهد: به طرح های جدید کشاورزی که آب زیادی مصرف می کنند سهمیه آب اختصاص پیدا نمی کند و حتی به برخی طرح های دامداری های صنعتی نیز سهمیه تعلق نمی گیرد.وی اظهارمی کند: اختصاص سهمیه آب به کشت برنج به این دلیل است که کشت های مورد نظر از گذشته سهمیه آب و حقابه داشته اند.
وی با بیان این که اجرای الگوی کشت نیازمند فرهنگ سازی و آشنایی کشاورزان با محصولات اقتصادی است، اضافه می کند: 88 درصد آب مصرفی استان در بخش کشاورزی مصرف می شود در حالی که راندمان این بخش در استان تنها 30 تا 35 درصد است و این به معنای هدر رفت 65 تا 70 درصدی آب در بخش کشاورزی است.در همین باره، مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی خراسان شمالی با بیان این که منابع آبی به دو بخش سطحی و زیر زمینی تقسیم می شوند، می افزاید: حجم منابع آبی استان یک میلیارد و 50 میلیون متر مکعب است که 87 درصد آن به بخش کشاورزی اختصاص داده می شود.
«عربی» با بیان این که حجم آب های سطحی استان 400 میلیون متر مکعب است، ادامه می دهد: بخش کشاورزی به دلیل عدم بارندگی از آب های سطحی بهره مند نمی شود.وی با اشاره به این که الگوی کشت در تمام کشور رعایت نمی شود، ادامه می دهد: الگوی کشت طرحی پیشنهادی است که به کشاورزان می گوید چه کشتی مناسب است اما قانونی برای اجرای صد در صدی آن وجود ندارد.وی اعلام می کند: اجرای الگوی کشت در وزارت جهاد کشاورزی تصویب شده است و تا پایان مرداد ماه به استان ها ابلاغ اما همچنان به عنوان یک پیشنهاد و راهکار ارائه می شود و جنبه قانونی برای اجرا ندارد.وی با بیان این که هم اکنون 443 هکتار از اراضی مانه و سملقان تحت کشت برنج هستند، اظهارمی کند: ممنوعیت کشت برنج اعلام شده است ولی هیچ گونه خدماتی به برنج کاران ارائه و حمایتی از این اراضی نمی شود.
منبع: روزنامه خراسان شمالی
7185/ 6042
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند
نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.