به گزارش ایرنا در این گزارش می خوانیم:
بدون شک ارتباط مؤثر دانشگاه و صنعت برای هر دو بخش مفید و سودمند است و اگر این حقیقت توسط هر دو بخش درک شود، توسعه توأمان صنعت و دانشگاه با سرعت بیشتری محقق خواهد شد.
امروزه هیچ کشوری در ارتباط میان صنعت و دانشگاه تردیدی به خود راه نمی‌دهد. با بررسی ریشه‌ای و تاریخی در شکوفایی اقتصادی کشورهای توسعه‌یافته، مشخص می‌شود که بخش عظیمی از پیشرفت اقتصادی، مدیون ارتباط مداوم و سازنده مراکز دانشگاهی با مراکز صنعتی و دستگاه‌های اجرائی کشورهاست که آن نیز منوط به تخصیص بودجه‌های عظیم به بخش تحقیقات در این کشورها بوده است؛ تحلیل سیاست­های کلان مرتبط با موضوع بحث در این کشورها مبین آن است که هیچ حدومرزی برای سطح ارتباط بین این دو بخش نمی­توان تصور کرد و تلاش مستمر برای ایجاد و گسترش ارتباطات جدید یک رکن محسوب می‌شود.
در این مجال، اتفاقیه در گفتگو با هاشم وحدانی، مدیر طرح و برنامه دانشگاه بجنورد، به اهمیت و ضرورت ارتباط میان صنعت و دانشگاه و بررسی نارسایی‌های موجود استان در ارتباط دانشگاه و صنعت، پرداخته است.
وی که دکترای مهندسی صنایع دارد و عضو هیات‌علمی دانشگاه بجنورد است، می‌گوید: قطع یقین پرداختن به موضوعاتی ازاین‌دست از طریق رسانه­ها می‌تواند در تبیین مسائل و عارضه‌یابی دلایل رخداد مسائل مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... مؤثر بوده و پل ارتباطی قدرتمندی را بین اعضا هیئت‌علمی دانشگاه‌ها و مسئولان، به‌عنوان اولین گام در ایجاد ارتباط مؤثر دانشگاه و جامعه ایجاد نماید.

***توجه کمرنگ به تحقیق و توسعه

وحدانی عنوان می‌کند: کره جنوبی کشوری است که برای تحقیق و توسعه (R&D) در آن، بالغ‌بر 70میلیارد دلار سالانه هزینه می‌شود؛ این در حالی است که تنها حدود 11 درصد از این بودجه توسط دولت تأمین می‌شود و سهم بخش خصوصی در تأمین این هزینه­ها، سهمی نزدیک به 80 درصد است. قطع یقین این حجم از سرمایه­گذاری توسط بخش خصوصی به‌صورت دستوری محقق نشده است. درواقع این امر برای آنان بدیهی است که در رقابت نفس­گیر موجود ما بین بنگاه­های اقتصادی، تنها با اتکا به پژوهش­های توسعه­ای و مستمر می­توان بقاء سازمان و سیستم تحت مدیریت خود را تضمین کرد. کشور ژاپن به‌عنوان یکی از غول‌های صنعتی دنیا با حجم سرمایه‌گذاری سالانه حدود 170 میلیارد دلار در امر پژوهش، نسبت‌های مشابهی را در اتکا به حمایت­های بخش خصوصی دارا است. این در حالی است که، در کشور ما حدود 56 درصد بودجه پژوهش را دولت و 33 درصد را هم دانشگاه‌ها پرداخت می­کنند؛ که متأسفانه قسمت عمده‌ای از پژوهش‌های صورت گرفته هم به‌صورت دستوری و نمادین و نه بر مبنای مطالبه و نیاز واقعی بخش صنعت و خدمات و باهدف اثرگذاری بر شاخص­های اقتصادی و پیشرفت کشور، شکل می­گیرد.
وی می‌افزاید: مجلس تصویب می‌کند که مقدار مشخصی از اعتبارات دستگاه‌های دولتی باید در امر پژوهش هزینه شود؛ درحالی‌که پژوهش امری نیست که به‌صورت دستوری اتفاق بیفتد، پژوهش باید بر مبنای نیاز شکل بگیرد. یعنی جایی که دانشگاه‌ها می‌توانند نقش‌آفرین باشند، جایی است که در صنعت آن نیاز به نوآوری احساس شده باشد، صنعتی می‌تواند این نیاز را احساس کند که بخواهد متحول شود.
وی عنوان می‌کند: در دنیای صنعتی غرب، شرکت معتبری مانند نوکیا که زمانی غول بزرگ تأمین گوشی‌های موبایل در سطح جهان به شمار می­رفت، به‌واسطه‌ غفلت از مقوله­ی تحقیق و توسعه و ضرورت سرمایه­گذاری در آن، در یک بازه­ی زمانی کوتاه، عرصه را کاملاً به سایر شرکت‌های فعال در این زمینه نظیر سامسونگ با پیشینه تحقیقاتی که ذکر شد، واگذار کرد و در آستانه ورشکستگی کامل قرار گرفت. شرایطی که دقیقاً عکس آن برای شرکت سامسونگ به‌واسطه سرمایه­گذاری عظیم در بخش تحقیق و توسعه به وقوع پیوست.
وی تأکید می‌کند: بخش عمده‌ای از صنایع ما احساس نیاز جدی برای حرکت به سمت تحقیق و توسعه ندارند؛ برای رسیدن به توسعه باید هزینه کرد و بی‌شک شکوفایی زمانی محقق خواهد شد که اقبال به همکاری با مراکز علمی بیش‌ازپیش موردتوجه مراجع صنعتی قرار گیرد.

***نیاز به نوآوری باید در صنعت شکل بگیرد

این دکترای مهندسی صنایع تأکید می‌کند: در شرایط اقتصادی موجود، بسیاری از بنگاه­های اقتصادی درگیر رکود بوده و با سطح فعالیتی به‌مراتب کمتر از ظرفیت­های اسمی خود، در حال گذران امور هستند؛ یعنی درواقع برای حیات خود فقط تلاش می‌کنند؛ در چنین شرایطی نمی­توان از آن صنعت انتظار نوآوری، ارتقا کیفیت تولید و سرمایه­گذاری برای پژوهش داشت. در شرایط رونق اقتصادی است که بخش خصوصی می‌تواند قسمتی از سود سالیانه خود را صرف تحقیق و توسعه نماید. البته نباید از موضوعات دیگری نظیر انحصار مطلق در برخی حوزه‌های صنعتی نیز در این مبحث غافل شد. نبود رقابت‌پذیری در صنایع را می‌توان مانع بزرگی پیش روی بخش‌های مهمی از صنایع کشور برای احساس نیاز به تغییر و نوآوری تلقی کرد در شرایطی که به‌واسطه برخی قوانین و تضمین‌های دولتی، بازارهای انحصاری در اختیار یک بخش قرار گیرد، آنگاه چه لزومی به ایجاد تحولات مستمر در بدنه‌ آن بخش احساس می‌شود؟ مثال بارز این مورد، شرکت‌های خودروسازی داخلی هستند که متأسفانه سال‌هاست نتوانسته‌اند خود را به‌عنوان یک گزینه جدی در سطح بین‌المللی مطرح نمایند.

***رشد قارچ گونه مراکز و مؤسسات آموزشی بلای توسعه

این عضو هیات‌علمی دانشگاه اظهار می‌کند: در طول دهه­ اخیر، شاهد راه‌اندازی انواع و اقسام مراکز دانشگاهی در اقصی نقاط کشور با اهداف و راهبردهای مختلف و البته شکست‌خورده بوده‌ایم؛ موضوعی که ساماندهی و اصلاح آن تبدیل به کابوس وزارت علوم در دولت فعلی شده است. در این مقوله همین‌قدر کافی است که بدانیم تعداد مؤسسات آموزش عالی کشور از تعداد کل مؤسسات آموزش عالی کشور چین با 1.5 میلیارد جمعیت بیشتر است. البته پایین آمدن سطح تقاضای ورود به دانشگاه‌ها به‌ویژه در مقطع کارشناسی خودبه‌خود منجر به تعطیلی تعداد زیادی از این مؤسسات (عمدتاً خصوصی) که از کیفیت مطلوب برخوردار نبوده‌اند شده و خواهد شد.
وی با انتقاد از رشد قارچ گونه مراکز و مؤسسات آموزشی، عنوان می‌کند: هدف تنها ایجاد مراکز آموزشی بوده و هیچ برنامه راهبردی مشخصی برای تبیین مأموریت‌های ویژه آموزشی و پژوهشی این مراکز متعدد مدنظر نبوده است؛ درواقع بیشتر این مراکز صرفاً بر تعداد حقوق‌بگیران دولتی افزوده‌اند؛ بدون اینکه این ذهنیت شکل بگیرد که در قالب دانشگاه کارآفرین باید پوشش‌دهنده هزینه‌های جاری خود و باعث پیشرفت بخشی از صنعت، حداقل در ناحیه‌ای که در آن فعالیت دارند، باشند.
وی تأکید می‌کند: بااین‌حال نمی‌توان گفت چون دانشگاهی به این سمت‌وسو حرکت نکرده است تعطیل شود چراکه این امر اتفاق نمی‌افتد، بلکه باید حداقل یک برنامه 5 ساله مدنظر قرار دهیم و طی آن ساختار دانشگاه‌ها را با تعریف‌های جدید شکل دهیم تا بتوانیم به سمت توسعه حرکت کنیم.

***ضرورت بازنگری در چارت درسی دانشگاه‌ها

وحدانی می‌گوید: رشته مهندسی صنایع از آن رشته‌هایی است که در جریان توسعه و ارتباط مؤثر با صنعت و جامعه می‌تواند بسیار نقش‌آفرین باشد، اما نظام آموزشی چقدر دست دانشگاه‌ها را باز می‌گذارد که برای تأمین نیاز بازار بتوانند اصلاحاتی را در سیستم آموزشی ایجاد کنند؟
وی تأکید می‌کند: احساس نیاز به اصلاح ساختار در آموزش عالی با توجه به تعریف رشته‌های جدید که البته شکل‌گرفته و در نقشه جامع علمی کشور و آمایش آموزش عالی هم به آن توجه شده، باید با جدیت بیشتری پیگیری شود. امروزه در کشورهایی که مبدأ ایجاد بسیاری از رشته‌های دانشگاهی مانند مهندسی صنایع هستند، در انطباق با اقتضائات روز جامعه عملاً در شکل و شمایلی کاملاً متحول شده و با عناوینی جدید به تربیت نیروهای متخصص و موردنیاز جامعه می‌پردازند. موضوعی که در نظام آموزشی ما کمتر دیده می‌شود و نتیجه عملی آن آمارهای ناامیدکننده از خیل فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بی‌انگیزه و بیکاری است که توان استفاده از دانش خود در حیطه‌های عملی را ندارند. عاملی که خود می‌تواند به‌مرورزمان انگیزه‌های اعضا هیئت‌علمی را نیز برای امور آموزشی تحت تأثیر قرار دهد.
وحدانی می‌افزاید: خوشبختانه طی یکی دو سال اخیر تحولات مثبتی در افزایش سطح مهارت‌های تخصصی دانشجویان حین تحصیل در حال شکل‌گیری است؛ ازجمله ایجاد 'مراکز جوار' که در دانشگاه بجنورد نیز در حال اجرا است و صرفاً باهدف مهارت افزایی دانشجویان ایجاد شده است. فراگیر شدن این‌گونه طرح‌ها می‌تواند تا حدی راهگشا باشد.

***اتفاقات مثبتی در حال وقوع است

وی می‌گوید: در سال 97 شاهد تغییر رویکرد جدی در نظام بودجه‌ریزی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی بودیم. دیگر اعتبارات تخصیصی تابع صرف تعداد دانشجویان نخواهد بود و من‌بعد در شاخص‌های عملکردی مواردی چون کیفیت فارغ‌التحصیلان مراکز دانشگاهی و کیفیت پژوهش‌های صورت گرفته نیز ملاک میزان برخورداری از اعتبارات ملی خواهد بود. بر این اساس دانشگاه‌ها موظف هستند وضعیت فارغ‌التحصیلان خود را رصد کرده و به وزارت علوم گزارش نمایند.

***ضعف زیرساخت‌های صنعت در خراسان شمالی

این دکترای مهندسی صنایع می‌گوید: همه می‌دانیم خراسان شمالی در کلان کشور از حیث بسیاری شاخص‌های توسعه‌ای در وضعیت مناسبی به سر نمی‌برد و عمدتاً جزو استان‌هایی به شمار می‌رویم که در طرح توازن منطقه‌ای دولت باید توجه ویژه‌ای داشته باشد تا بتوانیم در مدار توسعه‌ای خود و در حوزه‌های مختلف صنعت، کشاورزی و خدمات جهش داشته باشیم و با استان‌های پیشرفته رقابت کنیم.
وی تصریح می‌کند: در استانی کار می‌کنیم که زیرساخت صنعت بسیار ضعیف است، یعنی اگر بخواهیم دانشجویانی را در دانشگاه تربیت کنیم که دوره‌های کارورزی و پروژه‌های پایانی خود را در دل صنعت اجرا کنند، دستمان بازنیست.
وی اظهار می‌کند: هر جا صحبت از صنعت می‌کنیم فقط پتروشیمی خراسان، آلومینای جاجرم، فولاد و لوله گستر اسفراین، همین چند مورد مطرح می‌شود که عموماً در این مجموعه‌ها نیز بستر مناسب برای انجام کارهای تحقیقاتی مناسب نیست.
وی عنوان می‌کند: در شهرک‌های صنعتی استان‌ هم وضعیت به همین شکل است؛ با تعدادی واحدهای صنعتی نیمه فعال یا غیرفعال مواجه هستیم که در هزینه‌های روزمره خود درمانده‌اند و با این اوضاع بازار اقتصادی و وضع حاکم اقتصاد کشور، آن‌ها نیز فقط برای بقا دست‌وپا می‌زنند. می‌توان با هزینه‌های حداقلی کارهای بسیار زیادی را در این بخش‌ها با مشارکت دانشگاه‌های استان انجام داد؛ حداقل کار ممکن، کمک کردن به استفاده از ابزارهای روزآمد مدیریت و فناوری در عمده این واحدهای صنعتی است که در سنتی‌ترین حالت ممکن به تولید مشغول هستند.

***توسعه استان درگرو اعتماد به بخش خصوصی و حذف بروکراسی

این دکترای مهندسی صنایع می‌گوید: هستند افرادی که برای یک وام چند صد میلیون تومانی یک سال دوندگی می‌کنند تا بتواند بنگاه اقتصادی خود را نجات دهند و اشتغال‌زایی خود را حفظ کنند؛ این بروکراسی نفس‌گیر ازجمله مواردی است که باعث عقب‌ماندگی استان در جذب سرمایه‌گذار و ایجاد رونق در بخش‌های مختلف اقتصاد استان شده است. وحدانی عنوان می‌کند: تجربه شخصی بنده در ارتباط با سرمایه‌گذارانی که مایل به کارآفرینی در استان خراسان شمالی بوده‌اند این است که ذهنیت مثبتی نسبت به رویه‌های اداری و نوع همکاری مورد انتظار از دستگاه‌های مربوطه ندارند.
امید است با برنامه‌ریزی دقیق و یکپارچه و همت تمامی ارکان تأثیرگذار بر موضوع ارتباط مؤثر دانشگاه و صنعت ازجمله: مسئولان دانشگاهی و دولتی، اعضا هیئت‌علمی دانشگاه‌ها، دانشجویان و با همکاری بخش خصوصی بتوان در آینده نه‌چندان دور از اتفاقات مثبت و تغییرات اساسی در این حوزه صحبت به میان آورد.
اخبار خراسان شمالی را در پیام رسان سروش اخبار ایرنا خراسان شمالی به نشانی @IRNABOJNURD پیگیری کنید.
منبع: روزنامه محلی اتفاقیه
ع/ 6042
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند
نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.