علی اکبر وحدتی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به سوزاندن درخت شاه توت در منطقه حصار شیرعلی در جنوب مرکزاستان اظهار کرد: سوزاندن این درخت و چند درخت دیگر در بوستانها و معابر شهر از جمله بوستان بابا امان، شهربازی و میدان بهداری یا سایر نقاط مربوط به سال گذشته است و توسط عوامل انسانی و عمدی بوده که در این بین فقط توت حصار درخت کهنسال بوده است.
وی با بیان اینکه این درخت قدمت 200 تا 250 ساله دارد و در فهرست آثار ملی طبیعی کشور قرار گرفت افزود: این که هر اثری ثبت می شود، بدان مفهوم نیست که هیچ دستگاه یا شخصی مسئولیتی در قبال آن ندارد و فقط اداره کل میراث فرهنگی مسئول حفظ آن است. ثبت آثار طبیعی برای مدیریت بهینه، نظارت بر نحوه بهره برداری و شناسایی و معرفی ظرفیتها و قابلیتهای آن برای عموم جامعه در سطح ملی است و رافع مسئولیت متولی اصلی آن نیست و مسئولیت حفظ و نگهداری در درجه اول با متولی است.
وحدتی گفت: در گذشته فقط بناها و محوطه ها و اماکن تاریخی مثل قلاع، کاروانسراها، آب انبارها، کوشکها و ارگها و مناطق باستانی ثبت می شد و میراث فرهنگی تقریبا تنها متولی میراث بود ولی در دهه های اخیر مفهومی وسیع و ابعاد گسترده پیدا کرده و بسیاری از مقوله ها در حیطه میراث ناملموس یا طبیعی در فهرست میراث ملی یا حتی جهانی ثبت شده یا می شوند؛ مانند تعزیه، موسیقی، کشتی پهلوانی، جنگل های هیرکانی، جنگلهای حرا، چشمه های آبگرم یا معدنی، گل افشان ها یا موارد دیگر که هریک از سرمایه های معنوی یا طبیعی کشور و ظرفیت های موجود برای تقویت هویت ملی یا مذهبی اند و همه در رونق صنعت توریسم موثرند، اما هر یک متولی خاص خود را دارند.
وی بیان کرد: آیا باید میراث فرهنگی در تمام این مقوله های بسیار متنوع که به منابع طبیعی، محیط زیست، ورزش، فرهنگ و ده ها موضوع دیگر مرتبط می شوند، تنها محافظ باشد؟ نقش متولیان هر بخش کجا خواهد بود؟
وی تاکید کرد: برای مثال اگر به بخش موسیقی خللی وارد شود، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی بعنوان متولی اصلی موضوع وظیفه ای ندارد، اگر اکوسیستم جنگلهای هیرکانی بدلایلی چون شکار یا قطع درختان نامتعادل شود یا دبی آب چشمه های آبگرم بدلایلی چون چاه های عمیق افت کند، به صرف ثبت این موارد در میراث ملی و جهانی باید میراث فرهنگی پاسخگو باشد؟
وحدتی اضافه کرد: بعد از سوختن درخت شاه توت، عده ای براین باور بودند که باید اطراف این درخت حصار و فنس کشی شود تا از دسترس مخاطرات در امان باشد اما به عقیده ما ایجاد فنس و حصار و محدویت نه تنها اثر بخش نیست بلکه بعکس شرایط را نامساعدتر می کند. باید دارایی های فرهنگی و طبیعی با مردم به اشتراک گذاشته شود و در زندگی مردم نقش ایفا کند.
وی گفت: باید مبلمان شهری را به اطراف این درخت هدایت کرد و اطراف آن را با امکاناتی لازم ساماندهی کرد تا مردم بتوانند در آن منطقه رفت و آمد داشته و از وجود این درخت به عنوان یک جاذبه گردشگری برخوردار شوند.
وی اظهارکرد: حصاری کشی در اطراف داشته ها و ظرفیتهای تاریخی-فرهنگی و طبیعی و جدا سازی و ایزوله کردن به مرگ تدریجی این سرمایه هامنجر می شود، باید مردم بتوانند با آنچه در طبیعت وجود دارد، ارتباط کالبدی و فیزیکی و معنوی داشته باشند.
وحدتی گفت: بر اثر آتش سوزی در دو سال گذشته، به درخت شاه توت بین 20 تا 25 درصد خسارت وارد شده است، درخت بخشی از جذبه محیط است و باید به آن رسیدگی شود.
وی خاطرنشان کرد: هر اثر تاریخی یا طبیعی که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت می رسد، از زمان ثبت ضمن رعایت حقوق مالکانه آن اثر برای مالک یا متولی قانونی، تحت نظارت و حمایت میراث فرهنگی است و تعیین عرصه و حریم و ضوابط حفاظتی بر عهده میراث فرهنگی است.
وی گفت: بنابراین با ثبت اثر، مسئولیت حفظ و نگهداری آن از مالک یا متولی ساقط نمی شود، ولی مالک و متولی قانونی، ضمن بهره مندی از حقوق مالکانه مکلف هستند هرگونه برنامه یا تصمیم اجرایی در مورد اثر می گیرند، مراتب را با سازمان میراث فرهنگی هماهنگ نمایند تا با 'مقررات حفاظتی' وضع شده برای اثر در تعارض نباشد.
بر اساس بررسیهای کارشناسان حدود ٢٠٠ اصله درخت کهنسال در خراسان شمالی شناسایی شده که در نقاط شهری، روستایی، عرصه های منابع طبیعی و مناطق تحت حفاظت محیط زیست پراکنده اند.
اخبار خراسان شمالی را در کانال تلگرامی اخبار ایرنا خراسان شمالی به نشانی
انتهای پیام وی با بیان اینکه این درخت قدمت 200 تا 250 ساله دارد و در فهرست آثار ملی طبیعی کشور قرار گرفت افزود: این که هر اثری ثبت می شود، بدان مفهوم نیست که هیچ دستگاه یا شخصی مسئولیتی در قبال آن ندارد و فقط اداره کل میراث فرهنگی مسئول حفظ آن است. ثبت آثار طبیعی برای مدیریت بهینه، نظارت بر نحوه بهره برداری و شناسایی و معرفی ظرفیتها و قابلیتهای آن برای عموم جامعه در سطح ملی است و رافع مسئولیت متولی اصلی آن نیست و مسئولیت حفظ و نگهداری در درجه اول با متولی است.
وحدتی گفت: در گذشته فقط بناها و محوطه ها و اماکن تاریخی مثل قلاع، کاروانسراها، آب انبارها، کوشکها و ارگها و مناطق باستانی ثبت می شد و میراث فرهنگی تقریبا تنها متولی میراث بود ولی در دهه های اخیر مفهومی وسیع و ابعاد گسترده پیدا کرده و بسیاری از مقوله ها در حیطه میراث ناملموس یا طبیعی در فهرست میراث ملی یا حتی جهانی ثبت شده یا می شوند؛ مانند تعزیه، موسیقی، کشتی پهلوانی، جنگل های هیرکانی، جنگلهای حرا، چشمه های آبگرم یا معدنی، گل افشان ها یا موارد دیگر که هریک از سرمایه های معنوی یا طبیعی کشور و ظرفیت های موجود برای تقویت هویت ملی یا مذهبی اند و همه در رونق صنعت توریسم موثرند، اما هر یک متولی خاص خود را دارند.
وی بیان کرد: آیا باید میراث فرهنگی در تمام این مقوله های بسیار متنوع که به منابع طبیعی، محیط زیست، ورزش، فرهنگ و ده ها موضوع دیگر مرتبط می شوند، تنها محافظ باشد؟ نقش متولیان هر بخش کجا خواهد بود؟
وی تاکید کرد: برای مثال اگر به بخش موسیقی خللی وارد شود، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی بعنوان متولی اصلی موضوع وظیفه ای ندارد، اگر اکوسیستم جنگلهای هیرکانی بدلایلی چون شکار یا قطع درختان نامتعادل شود یا دبی آب چشمه های آبگرم بدلایلی چون چاه های عمیق افت کند، به صرف ثبت این موارد در میراث ملی و جهانی باید میراث فرهنگی پاسخگو باشد؟
وحدتی اضافه کرد: بعد از سوختن درخت شاه توت، عده ای براین باور بودند که باید اطراف این درخت حصار و فنس کشی شود تا از دسترس مخاطرات در امان باشد اما به عقیده ما ایجاد فنس و حصار و محدویت نه تنها اثر بخش نیست بلکه بعکس شرایط را نامساعدتر می کند. باید دارایی های فرهنگی و طبیعی با مردم به اشتراک گذاشته شود و در زندگی مردم نقش ایفا کند.
وی گفت: باید مبلمان شهری را به اطراف این درخت هدایت کرد و اطراف آن را با امکاناتی لازم ساماندهی کرد تا مردم بتوانند در آن منطقه رفت و آمد داشته و از وجود این درخت به عنوان یک جاذبه گردشگری برخوردار شوند.
وی اظهارکرد: حصاری کشی در اطراف داشته ها و ظرفیتهای تاریخی-فرهنگی و طبیعی و جدا سازی و ایزوله کردن به مرگ تدریجی این سرمایه هامنجر می شود، باید مردم بتوانند با آنچه در طبیعت وجود دارد، ارتباط کالبدی و فیزیکی و معنوی داشته باشند.
وحدتی گفت: بر اثر آتش سوزی در دو سال گذشته، به درخت شاه توت بین 20 تا 25 درصد خسارت وارد شده است، درخت بخشی از جذبه محیط است و باید به آن رسیدگی شود.
وی خاطرنشان کرد: هر اثر تاریخی یا طبیعی که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت می رسد، از زمان ثبت ضمن رعایت حقوق مالکانه آن اثر برای مالک یا متولی قانونی، تحت نظارت و حمایت میراث فرهنگی است و تعیین عرصه و حریم و ضوابط حفاظتی بر عهده میراث فرهنگی است.
وی گفت: بنابراین با ثبت اثر، مسئولیت حفظ و نگهداری آن از مالک یا متولی ساقط نمی شود، ولی مالک و متولی قانونی، ضمن بهره مندی از حقوق مالکانه مکلف هستند هرگونه برنامه یا تصمیم اجرایی در مورد اثر می گیرند، مراتب را با سازمان میراث فرهنگی هماهنگ نمایند تا با 'مقررات حفاظتی' وضع شده برای اثر در تعارض نباشد.
بر اساس بررسیهای کارشناسان حدود ٢٠٠ اصله درخت کهنسال در خراسان شمالی شناسایی شده که در نقاط شهری، روستایی، عرصه های منابع طبیعی و مناطق تحت حفاظت محیط زیست پراکنده اند.
اخبار خراسان شمالی را در کانال تلگرامی اخبار ایرنا خراسان شمالی به نشانی
کپی شد
