در توضیح اداره کل دامپزشکی خراسان شمالی آمده است: مرور حقایق مستند مربوط به تلفات شمار معدودی از توکاها در شهر بجنورد، مرکز استان خراسان شمالی، هر گونه شایعات و اظهارنظرهای غیرواقعی و غیرعلمی در این مورد را به خوبی رد می کند.
سیزدهم بهمن ماه جاری و در پی تماس دوستداران طبیعت مبنی بر مشاهده چند پرنده تلف شده در یکی از خیایان های مرکز شهر بجنورد، بررسی های فنی تخصصی آغاز شد.
شواهد نشان می داد که خلاف اخبار منتشره مبنی بر مرگ دسته جمعی پرندگان، در مجموع، ۱۵ قطعه پرنده دچار مرگ ناگهانی شده بودند؛ پرندگانی که در ادامه مشخص شد توکای گلوسیاه هستند.
همان روز بود که سه لاشه پرنده به اداره کل دامپزشکی خراسان شمالی برای تشخیص علت مرگ آن ها تحویل داده شد که پس از بررسی های ظاهری و کالبدگشایی و انجام آزمایش های تخصصی میکروبی، فرضیه ابتلای آن ها به بیماری های ویروسی واگیر به ویژه آنفلوانزای فوق حاد پرندگان و نیوکاسل به طور کامل رد شد.
یک روز پس از آن، برای بررسی فرضیه مسمومیت توکاها، نمونه ها به آزمایشگاهی تخصصی در استان خراسان رضوی ارسال شد. بر اساس نتیجه آزمایش ها، مسمومیت این پرندگان با سموم فسفره، کلره و یا جونده کش منتفی اعلام شد، اما بررسی کامل و جامع از نظر سم شناسی، به دلیل نبود نمونه کافی یا جدید، در این نقطه متوقف شد.
با این حال، آن چه از این رخداد می دانیم، این است که تلفات پرندگان، مرگ دسته جمعی نبوده و آن چه بر اساس شواهد و مستندات، به اثبات رسیده، مرگ حدود ۱۵ قطعه پرنده، آن هم فقط در یک نقطه شهر بجنورد بوده است.
مرگ این پرندگان در اثر ابتلا به بیماری های ویروسی آنفلوانزا یا نیوکاسل نبوده و در نتیجه، هیچ خطری سلامت جامعه انسانی یا حتی جمعیت پرندگان اهلی و وحشی یا طیور صنعتی منطقه را تهدید نمی کند.
با توجه به کالبدگشایی انجام شده، مقادیری هسته انگور در چینه دان پرندگان تلف شده مشاهده شد که می تواند نشان دهنده آخرین نوع تغذیه دسته پرندگان یادشده باشد.
با توجه به آزمایش های تخصصی انجام شده، فرضیه مسمومیت با سموم فسفره، کلره یا جونده کش رد می شود؛ اما درمورد دیگر سموم و باقیمانده های شیمیایی نمی توان با قطعیت نظر داد و به آزمایش های دیگری نیاز است که خود به نمونه های جدید احتیاج دارد.
رخداد مرگ توکاها در بجنورد پس از آن دیگر مشاهده نشده و در نتیجه، اخذ نمونه های جدید و مکفی برای بررسی های بیشتر و تشخیص دقیق نوع مسمومیت آن ها میسر نشد.
با این وجود، اداره کل دامپزشکی خراسان شمالی در صورت دریافت نمونه های جدید و دارای شرایط کمّی و کیفی مطلوب برای انجام آزمایش هایتخصصی سم شناسی،
بررسی های مقتضی را بر اساس اصول و معیارهای علمی و شواهد تجربی اثبات شده، تکمیل می کند و نتیجه را از مجاری رسمی اطلاع رسانی به آگاهی عموم می رساند.
با این تفاسیر، اظهارات غیرعلمی و اخبار منتشره دیگر در این خصوص با عناوینی مثل مسمومیت الکلی پرندگان و نظایر آن، تکذیب می شود. توصیه اکید به همگان به ویژه اصحاب رسانه این است که اطلاعات مربوط به این قبیل رخدادهای خبری را از مراجع رسمی که منطبق با مستندات علمی اظهارنظر می کنند، تهیه و منتشر کنند تا از بروز هرگونه شبهه و شائبه جلوگیری شود.
پیش از این برخی پرنده شناسان به خبرنگار ایرنا گفته بودند: با توجه به وجود هسته انگور در چینه دان پاره شده توکاهای گلوسیاه مهاجر، این احتمال وجود دارد که این پرندگان از هسته انگورهایی تغذیه کرده باشند که برای ساخت مشروب مورد استفاده قرار گرفته است.
