معاون میراث فرهنگی، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان این مطلب، اشیای مزبور را شامل سبوی سفالی با نقش کنده، آئینه مفرغی، جام سفالی پایه‌دار و سه سنجاق لباس مفرغی مختلف با سرهای مدور، مهرشکل و نیز نقش گلک عنوان کرد که در کاوش های چند سال گذشته پیدا شده است.
علی مستوفیان افزود: با ثبت آثار مزبور، شمار آثار تاریخی منقول پیدا شده از محوطه تاریخی چلو سنخواست که تاکنون ثبت ملی شده، به ۱۱ اثر رسیده است.
وی در خصوص تپه مذکور نیز گفت: محوطه باستانی چلو معروف به «شهر سوخته» در مجاورت شهر سنخواست از توابع شهرستان جاجرم در مسیر یک شاهراه باستانی قرار دارد که در قرون اولیه اسلامی نیشابور و گرگان را به هم پیوند می داد و با توجه به اهمیت باستانی این محوطه، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سال ۹۰ بر آن شد تا برای مطالعه و کاوش بیشتر بر روی آن، قرارداد کاوش مشترکی بین باستان شناسان ایرانی و ایتالیایی به مدت پنج سال منعقد کند.
وی اظهار داشت: با توجه به همین امر کاوش‌های این منطقه مهرماه ۹۲ در قالب تفاهمنامه همکاری مشترک علمی پژوهشی بین پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و موسسه مطالعات تمدن های اژه و خاورمیانه شورای پژوهش ملی ایتالیا آغاز شد.
وی با بیان اینکه با آغاز رسمی کاوش در محوطه باستانی چلو و در مرحله نخست حریم ۶۰ هکتاری محوطه باستانی مشخص شد، اظهار داشت: با ایجاد ۶ کارگاه کاوش و ۲۸ گمانه تعیین حریم در بخش های محوطه، نتایج ارزشمندی به دست آمد.
وی افزود: کاوش در محوطه چلو در ۲ بخش استقرار و گورستان، چشم‌انداز جدیدی از باستانشناسی پیش از تاریخ حوزه رود کالشور و منطقه شمال شرق کشور را ترسیم کرد.
مستوفیان در ادامه اظهار داشت: کاوش در نیمه غربی محوطه باستانی چلو نیز یک محدوده ذخیره سازی آذوقه به مساحت حدود یک هکتار را آشکار کرد که آثاری از مهر و موم دهانه خمره ها در آن دیده می شد.
معاون میراث فرهنگی، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی گفت: بر اساس بررسی های باستان شناسی، این منطقه در دوره پیش از تاریخ با مناطق آسیای میانه، دشت گرگان و فلات مرکزی ایران در ارتباط بوده اما روابط فرهنگی چلو به دلیل شرایط طبیعی حاکم در داخل فلات بیشتر با دشت گرگان بوده است.
مستوفیان اظهار داشت: در کاوش مرحله نخست بر روی محوطه باستانی چلو حدود ۱۰۰ قلم از اشیای تاریخی باارزش کشف شد که پس از مرمت مدتی در موزه مردم شناسی بجنورد به نمایش درآمد و همچنین بقایای یک جسد تاریخی کشف شده در قالبی شیشه ای در محل آیینه خانه مفخم بجنورد به نمایش گذاشته شد.
وی گفت: مرحله دوم کاوش در محوطه باستانی چلو با تمرکز بر گورستان آغاز و در طی آن بیش از ۵۰ شی باستانی پیدا شد و در مجموع ۴ فصل کاوش باستانشناسی در این محوطه انجام شده است.
محوطه تاریخی چلو در چهار کیلومتری شهر سنخواست از توابع شهرستان جاجرم قرار دارد که در سال ۱۳۸۶ به شماره ۲۹۲۴۲ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
به گفته منابع محلی محوطه باستانی چلو برای نخستین بار از سوی کشاورزان هنگام کشت بر روی کشتزارهای این محدوده کشف شد که به دلیل وجود مولفه هایی همچون راه ابریشم، آب و خاک مناسب برای انجام فعالیت‌های کشاورزی، معدن غنی و حضور جانوران متعدد برای شکار، تبدیل به شهر شده بود.
باستان شناسان می گویند که استقرار در این منطقه ۲ هزار سال طول کشیده و طی کاوش‌های متعدد، آثار تاریخی با ارزشی کشف شده که شامل ظروف سفالی و سنگی، زیورآلات فلزی و سنگی و پیکره های پخته است.
بر اساس کاوش‌های باستان‌شناسان در این محل، ساکنان این منطقه به لحاظ صنعتی در زمینه تراش سنگ، سفالگری و فلزکاری پیشرفت قابل توجهی داشته‌اند.
محوطه باستانی چلو از توالی فرهنگی گسترده‌ای برخوردار است. سکونت در این محوطه از اواخر دوره مس و سنگ (کلکلوتیک) آغاز می‌شود و تا ۱۷۰۰ پیش از میلاد (۳۷۰۰ سال قبل) ادامه داشته است.
باستان‌شناسان بر همین اساس شواهدی از تأثیر فرهنگ حوزه‌های بزرگ فرهنگی منطقه از جمله حوزه فرهنگی گرگان، حوزه فرهنگی ترکمنستان، خراسان بزرگ و فرهنگ حصار دامغان را در منطقه چلو شناسایی کرده‌اند.
این محوطه باستانی با گستره حدود ۶۰ هکتار در زمره بزرگترین استقرارگاههای پیش از تاریخ در شمال شرق کشور محسوب می شود.
تاکنون ۶۴۲ اثر تاریخی خراسان شمالی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده که از این تعداد ۵۰۹ اثر تاریخی، ۴۴ اثر طبیعی، ۷۵ اثر ناملموس و ۲۰ اثر منقول تاریخی است.
استان خراسان شمالی با داشتن هزار و ۲۰۰ اثر و بنای تاریخی شناسایی شده در شمال شرق کشور قرار دارد.
ب/۵۱۳۲
