به گزارش ایرنا، شهرستان گرمه دیار کویرنشینان است و از دیرباز نقش زیادی در تکامل فرهنگی سرزمین خراسان داشته است. وجود محوطه های بزرگ از دوره های مس- سنگی و عصر مفرغ از قبیل منجاق تپه و تپه های پیش از تاریخ، پراکندگی زیاد محوطه های باستانی مربوط به دوران اشکانی و ساسانی در این شهرستان، از شکوفایی این خطه در دوره تاریخی با بهره گیری از موقعیت مناسب آن بر سر راه ابریشم و معادلات سیاسی و تجاری آن دوران حکایت دارد.
وجود محوطه های وسیع و فراوان از دوره اسلامی از جمله ویرانه های مربوط به چندین قلعه در اطراف شهر درق از قبیل محوطه ی خواجه سنگاور، نارنج قلعه و بسیاری آثار دیگر در کنار گزارش های مورخان و جغرافیدانان دوره اسلامی مبنی بر آبادانی این دوره نشان از رونق و شکوفایی این منطقه در سراسر دوره اسلامی دارد.
همچنین وجود چندین کاروانسرا و رباط همچون رباط عشق، رباط قره بیل و رباط دینارزاری و نیز حوض انبار و آب انبارهای ساخته شده در مسیر راه های اصلی و فرعی، نمودی از شکوفایی منطقه در سده های میانی اسلامی را به رخ می کشد.
این دیار، در آستانه نوروز با جاذبه های بسیار آماده پذیرایی از مسافران و گردشگران است.
* قلعه جلال الدین
قلعه جلال الدین، یکی از برجسته ترین قلعه های نظامی خراسان شمالی است که در سده های 6 تا هفت هجری ساخته شده است. این قلعه با مصالح سنگ و ساروج بر بلندای کوهی بنا شده که بر تمام دشت اطراف مشرف است.
پلان قلعه شش ضلعی است و در گرداگرد دیوارهای داخلی تعداد زیادی خمره جهت ذخیره آذوقه کار گذاشته شده است.
در هر ضلع قلعه برج مدوری وجود دارد که ارتفاع آنها در برخی نقاط به حدود 15 متر می رسد. موقعیت ساخت بنا در بلندای کوه، ستبری دیوارها و ارتفاع برج و باروها قلعه جلال الدین را به دژی مستحکم و نفوذ ناپذیر تبدیل کرده است.
* رباط عشق
رباط یا کاروانسرای عشق در روستای رباط عشق، یکی از چند رباط تاریخی شهرستان گرمه است که احتمالا در دوره تیموری و بر سر شاهراه ارتباطی گرگان و نیشابور بنا شده است.
پلان این کاروانسرا مستطیلی و حیاط مرکزی آن یک صحن چهار ایوانی است که از هر طرف با غرفه های متعدد و اتاق هایی برای استراحت کاروانیان و نیز اصطبل هایی برای احشام آنها احاطه شده است.
مصالح اصلی بنا سنگ، ساروج و آجر است و طرح کلی آن تا حد زیادی به رباط قلی شباهت دارد.
* حوض انبار بینی دنباله
حوض انبار بینی دنباله در 13 کیلومتری غرب شهر درق واقع است. این حوض انبار با لاشه سنگ و ملات گل آهک ساخته شده و از دو بخش اصلی شامل دهلیز ورودی و مخزن آب تشکیل شده که با قوس نیمدایره و گنبد کلاخودی ساده پوشش یافته است.
بنای حوض انبار که از جمله بناهای عام المنفعه دوره قاجار در منطقه به شمار می رود برای نگهداری آب باران در مسیر یک راه قدیمی ساخته شده و مدت ها آب مورد نیاز مسافران و چوپانان محلی را تأمین می کرده است. چندین نمونه از این حوض انبارها در مسیر راه وجود دارد که امروزه با ورود تجهیزات حمل و نقل پیشرفته به عرصه زندگی بشر و منسوخ شدن نظام ارتباطی کاروانی، کاربری اصلی خود را از دست داده اند.
* آرامگاه باغ مزار گرمه
آرامگاه باغ مزار یکی از آثار منحصر به فرد قرن هفتم هجری در شهرستان گرمه است. مشخص نیست چه شخصیتی در آن دفن شده است. این بنا با مصالح آجر و ملات گچ ساخته شده و در زمان آبادانی در مرکز باغی قرار داشته است.
پلان بنا از نوع چهارطاقی گنبد دار است که از داخل مربع و از خارج هشت ضلعی است. چهار گوشۀ بنا با طاقنماهای تزئینی متشکل از دو بازوی بلند با تاج پیش آمده نما سازی شده که هر بازو یکی از پایه های طاق ایوان را شکل می دهد.
شیوه آجر چینی خفته راسته در طاقنماها، فیلپوش ها و نما سازی گنبد در منطقه بی نظیر است. شاکله کلی بنا حاکی از آن است که اینجا مدفن شخصیت بزرگ و تاثیرگذاری در منطقه بوده است که امید می رود در آینده با مطالعات تاریخی و باستان شناختی بازشناسی شود.
* رباط قره بیل
رباط قره بیل در روستای رباط قره بیل، یکی دیگر از کاروانسراهای تاریخی شهرستان گرمه است که احتمالا در دوره تیموری و بر سر شاهراه گرگان ساخته شده است. این کاروانسرا با مصالح سنگ، ساروج، گچ و آجر بنا شده و پلان چهارگوش با 2 حیاط بزرگ و کوچک دارد.
در گرداگرد حیاط کوچک غرفه های متعددی ساخته شده که پوشش سقف آنها گنبدی است و زیر سقف با کاربندی های زیبای گچی تزئین شده است.
* قلعه خداوردی
قلعه خداوردی در میان کوهستان های غربی شهرستان گرمه واقع شده است. این بنا بر روی قله کوهی با شیب بسیار تند واقع است.
این منطقه از دشت های گرمه فاقد زمین کشاورزی است اما یکی از چراگاه های وسیع این منطقه به شمار می آید.
این بنا در فاصله حدود 20 کیلو متری غرب شهر درق از توابع شهرستان گرمه در بخش مرکزی، دهستان میاندشت بر روی قله یکی ازکوههای پر شیب قرار دارد.
* مسجد جامع درق
مسجد جامع درق یکی از آثار ارزشمند مذهبی-تاریخی شهرستان گرمه است که در دوره صفوی ساخته شده است. این مسجد کوچک با الگوی معماری سنتی و مصالح خشت و گل ساخته شده و سقف آن با مجموعه ای از قوس های ضربی پوشش یافته است. در وسط بنا چهار ستون درشت چهارگوش وجود دارد که پایه های گنبد بزرگ مرکزی بر روی آنها قرار گرفته است.
* مسجد جامع ایور
مسجد جامع ایور یکی دیگر از آثار مذهبی-تاریخی شهرستان ایور است که بر اساس کتیبۀ داخل بنا در سال 1171 هجری ساخته شده است. مسجد با مصالح خشت و گل ساخته شده و سقف آن با گنبدهای کوچک ضربی پوشش یافته که پایۀ آنها بر روی هفت ستون و شش نیم ستون مدور بزرگ قرار گرفته است. در کتیبه سنگی بنا بانی مسجد رحیم بک و معمار آن قنبر علی آقا خراسانی ذکر شده است.
* بنای نظرگاه گرمه
در سال 1142 قمری که ایران تحت سلطه افغان ها بود در شهر گرمه و در محل بنای فعلی، خانه ای بوده است خشتی که پیر مردی به نام شیخ عسکر که نابینای مادر زاد بود در آن محل زندگی می کرد.
در یکی از شب های ماه صفر در عالم خواب شخصی نورانی را می بیند که وارد خانه شده و به او می گوید که چشمانش را شفا داده است و به او سفارش می کند که خبر پیروزی سپاهیان نادر شاه بر افغان ها را به نادر برساند و او چنین می کند و نادر شاه نیز که شب قبل خواب همین اتفاق را دیده بود سخنان وی را می پذیرد و از همان روز دستور می دهد سالی پنج خروار گندم از دیوان دولتی به شیخ عسکر بدهند، شیخ عسکر هم این مکان را وقف امیرالمؤمنین کرد و آنجا را نظرگاه نامید.
عمده مصالح این ساختمان را خشت، آجر و گچ تشکیل می دهد. قطر دیوارهای این بنا حدود یک متر و 120 متر مربع مساحت دارد.
* دشت لاله های واژگون خمبی گرمه
دشت لاله های واژگون خمبی یکی دیگر از جاذبه های گرمه است. عمر این گیاه بسیار کوتاه است. گل‌دهی آن از اوایل اردیبهشت آغاز می‌شود و در فصل بارش پایان می‌یابد. لاله واژگون از گیاهان علفی پیازدار و چندساله است که تا کنون 15 گونه آن در ایران شناسایی شده است. گونه زرد کم‌رنگ متمایل به لیمویی این گل‌ها موسوم به لاله زاگرسی بین 50 تا 80 سانتی‌متر ارتفاع دارد.
وسعت دشت، سه هزار و 400 هکتار بوده و پوشش گیاهی زیبا و ارزشمند لاله های واژگون، اشک مریم زرد و نیز نزدیکی به دیگر جاذبه های قطب سیاحتی گرمه از این منطقه، تفرجگاه بسیار مناسبی ساخته است.
* غارهای کفترک
غارهای کفترک، در منطقه ای به همین نام در 20 کیلومتری غرب شهر درق قرار دارند. بزرگترین این غارها در دامنه کوهی به نام قره میغ واقع شده است. دهانه این غار تنگ و باریک است بطوری که تنها یک نفر می تواند وارد آن شود.
رسوبات آهکی در میلیون ها سال ستونها و قندیل های اعجاب انگیز ایجاد کرده است که انتهای آن دست نیافتنی به نظر می رسد.
غارهای منطقه کفترک از جاذبه های دیدنی جهت حضور غارنوردان و گردشگران طبیعت در شهرستان گرمه است.
دو غار معروف دیگر شهرستان بنام های غار زمین ترکیده و غار آرمادلو در شمال شهر گرمه واقع شده اند که به فاصله 30 کیلومتری و 100 کیلومتری شهر در محور جاده آسیایی قرار دارند.
بر اساس این گزارش، شهرستان گرمه در جنوب غربی استان خراسان شمالی قرار گرفته و از شمال به شهرستان مانه و سملقان، از شمال غرب به استان گلستان، از غرب به استان سمنان، از جنوب و شرق به شهرستان جاجرم متصل است. این شهرستان با مساحت 2 هزار و 300 کیلومتر مربع دارای سه شهر، 23 روستا و 77 آبادی است.
* معرفی جاذبه های گردشگری گرمه در سیاه چادرهای دشت
فرماندار گرمه گفت: جاذبه ها و ظرفیت های این شهرستان و استان در سیاه چادرهایی برپا شده در در دوراهی دشت که در مسیر اصلی استان های شمالی به مشهد مقدس قرار دارد، معرفی می شود.
عبدالله قدرتی اظهار داشت: این سیاه چادرها در تابستان هم سال 98 هم برپا خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: به مناسبت عید نوروز، بازارچه نوروزی برای عرضه تولیدات صنعتگران و هنرمندان و فروش سایر محصولات در دوراهی دشت دایر می شود که برپایی دو سیاه چادر برای پخت و عرضه غذاهای محلی و فروش محصولات برنامه ریزی شده است.
وی گفت: برگزاری موسیقی محلی در این بازارچه از دیگر برنامه هایی است که برای نوروز تدارک دیده شده است.
قدرتی اظهار داشت: برای خدمات رسانی به مسافران، 6 مدرسه در شهرهای گرمه، ایور و درق برای اسکان مسافران تجهیز می شود و علاوه بر آن مدارس روستاهای مسیر جاده آسیایی از جمله روستای رباط، آرمادلو و چشمه خان برای اسکان مسافران در شرایط اضطراری تجهیز و آماده می شود.
فرماندار شهرستان گرمه خاطرنشان کرد: چهار مجتمع خدمات رفاهی بین راهی این شهرستان هم برای تامین آسایش و ارتقای ایمنی سفرها و ترددهای جاده ای برای خدمات رسانی به مسافران آمادگی دارند.
بر اساس این گزارش سال گذشته، سه هزار گردشگر داخلی و حدود 80 نفر گردشگر خارجی در شهرستان گرمه حضور پیدا کردند.
7185/ 6042
انتهای پیام وجود محوطه های وسیع و فراوان از دوره اسلامی از جمله ویرانه های مربوط به چندین قلعه در اطراف شهر درق از قبیل محوطه ی خواجه سنگاور، نارنج قلعه و بسیاری آثار دیگر در کنار گزارش های مورخان و جغرافیدانان دوره اسلامی مبنی بر آبادانی این دوره نشان از رونق و شکوفایی این منطقه در سراسر دوره اسلامی دارد.
همچنین وجود چندین کاروانسرا و رباط همچون رباط عشق، رباط قره بیل و رباط دینارزاری و نیز حوض انبار و آب انبارهای ساخته شده در مسیر راه های اصلی و فرعی، نمودی از شکوفایی منطقه در سده های میانی اسلامی را به رخ می کشد.
این دیار، در آستانه نوروز با جاذبه های بسیار آماده پذیرایی از مسافران و گردشگران است.
* قلعه جلال الدین
قلعه جلال الدین، یکی از برجسته ترین قلعه های نظامی خراسان شمالی است که در سده های 6 تا هفت هجری ساخته شده است. این قلعه با مصالح سنگ و ساروج بر بلندای کوهی بنا شده که بر تمام دشت اطراف مشرف است.
پلان قلعه شش ضلعی است و در گرداگرد دیوارهای داخلی تعداد زیادی خمره جهت ذخیره آذوقه کار گذاشته شده است.
در هر ضلع قلعه برج مدوری وجود دارد که ارتفاع آنها در برخی نقاط به حدود 15 متر می رسد. موقعیت ساخت بنا در بلندای کوه، ستبری دیوارها و ارتفاع برج و باروها قلعه جلال الدین را به دژی مستحکم و نفوذ ناپذیر تبدیل کرده است.
* رباط عشق
رباط یا کاروانسرای عشق در روستای رباط عشق، یکی از چند رباط تاریخی شهرستان گرمه است که احتمالا در دوره تیموری و بر سر شاهراه ارتباطی گرگان و نیشابور بنا شده است.
پلان این کاروانسرا مستطیلی و حیاط مرکزی آن یک صحن چهار ایوانی است که از هر طرف با غرفه های متعدد و اتاق هایی برای استراحت کاروانیان و نیز اصطبل هایی برای احشام آنها احاطه شده است.
مصالح اصلی بنا سنگ، ساروج و آجر است و طرح کلی آن تا حد زیادی به رباط قلی شباهت دارد.
* حوض انبار بینی دنباله
حوض انبار بینی دنباله در 13 کیلومتری غرب شهر درق واقع است. این حوض انبار با لاشه سنگ و ملات گل آهک ساخته شده و از دو بخش اصلی شامل دهلیز ورودی و مخزن آب تشکیل شده که با قوس نیمدایره و گنبد کلاخودی ساده پوشش یافته است.
بنای حوض انبار که از جمله بناهای عام المنفعه دوره قاجار در منطقه به شمار می رود برای نگهداری آب باران در مسیر یک راه قدیمی ساخته شده و مدت ها آب مورد نیاز مسافران و چوپانان محلی را تأمین می کرده است. چندین نمونه از این حوض انبارها در مسیر راه وجود دارد که امروزه با ورود تجهیزات حمل و نقل پیشرفته به عرصه زندگی بشر و منسوخ شدن نظام ارتباطی کاروانی، کاربری اصلی خود را از دست داده اند.
* آرامگاه باغ مزار گرمه
آرامگاه باغ مزار یکی از آثار منحصر به فرد قرن هفتم هجری در شهرستان گرمه است. مشخص نیست چه شخصیتی در آن دفن شده است. این بنا با مصالح آجر و ملات گچ ساخته شده و در زمان آبادانی در مرکز باغی قرار داشته است.
پلان بنا از نوع چهارطاقی گنبد دار است که از داخل مربع و از خارج هشت ضلعی است. چهار گوشۀ بنا با طاقنماهای تزئینی متشکل از دو بازوی بلند با تاج پیش آمده نما سازی شده که هر بازو یکی از پایه های طاق ایوان را شکل می دهد.
شیوه آجر چینی خفته راسته در طاقنماها، فیلپوش ها و نما سازی گنبد در منطقه بی نظیر است. شاکله کلی بنا حاکی از آن است که اینجا مدفن شخصیت بزرگ و تاثیرگذاری در منطقه بوده است که امید می رود در آینده با مطالعات تاریخی و باستان شناختی بازشناسی شود.
* رباط قره بیل
رباط قره بیل در روستای رباط قره بیل، یکی دیگر از کاروانسراهای تاریخی شهرستان گرمه است که احتمالا در دوره تیموری و بر سر شاهراه گرگان ساخته شده است. این کاروانسرا با مصالح سنگ، ساروج، گچ و آجر بنا شده و پلان چهارگوش با 2 حیاط بزرگ و کوچک دارد.
در گرداگرد حیاط کوچک غرفه های متعددی ساخته شده که پوشش سقف آنها گنبدی است و زیر سقف با کاربندی های زیبای گچی تزئین شده است.
* قلعه خداوردی
قلعه خداوردی در میان کوهستان های غربی شهرستان گرمه واقع شده است. این بنا بر روی قله کوهی با شیب بسیار تند واقع است.
این منطقه از دشت های گرمه فاقد زمین کشاورزی است اما یکی از چراگاه های وسیع این منطقه به شمار می آید.
این بنا در فاصله حدود 20 کیلو متری غرب شهر درق از توابع شهرستان گرمه در بخش مرکزی، دهستان میاندشت بر روی قله یکی ازکوههای پر شیب قرار دارد.
* مسجد جامع درق
مسجد جامع درق یکی از آثار ارزشمند مذهبی-تاریخی شهرستان گرمه است که در دوره صفوی ساخته شده است. این مسجد کوچک با الگوی معماری سنتی و مصالح خشت و گل ساخته شده و سقف آن با مجموعه ای از قوس های ضربی پوشش یافته است. در وسط بنا چهار ستون درشت چهارگوش وجود دارد که پایه های گنبد بزرگ مرکزی بر روی آنها قرار گرفته است.
* مسجد جامع ایور
مسجد جامع ایور یکی دیگر از آثار مذهبی-تاریخی شهرستان ایور است که بر اساس کتیبۀ داخل بنا در سال 1171 هجری ساخته شده است. مسجد با مصالح خشت و گل ساخته شده و سقف آن با گنبدهای کوچک ضربی پوشش یافته که پایۀ آنها بر روی هفت ستون و شش نیم ستون مدور بزرگ قرار گرفته است. در کتیبه سنگی بنا بانی مسجد رحیم بک و معمار آن قنبر علی آقا خراسانی ذکر شده است.
* بنای نظرگاه گرمه
در سال 1142 قمری که ایران تحت سلطه افغان ها بود در شهر گرمه و در محل بنای فعلی، خانه ای بوده است خشتی که پیر مردی به نام شیخ عسکر که نابینای مادر زاد بود در آن محل زندگی می کرد.
در یکی از شب های ماه صفر در عالم خواب شخصی نورانی را می بیند که وارد خانه شده و به او می گوید که چشمانش را شفا داده است و به او سفارش می کند که خبر پیروزی سپاهیان نادر شاه بر افغان ها را به نادر برساند و او چنین می کند و نادر شاه نیز که شب قبل خواب همین اتفاق را دیده بود سخنان وی را می پذیرد و از همان روز دستور می دهد سالی پنج خروار گندم از دیوان دولتی به شیخ عسکر بدهند، شیخ عسکر هم این مکان را وقف امیرالمؤمنین کرد و آنجا را نظرگاه نامید.
عمده مصالح این ساختمان را خشت، آجر و گچ تشکیل می دهد. قطر دیوارهای این بنا حدود یک متر و 120 متر مربع مساحت دارد.
* دشت لاله های واژگون خمبی گرمه
دشت لاله های واژگون خمبی یکی دیگر از جاذبه های گرمه است. عمر این گیاه بسیار کوتاه است. گل‌دهی آن از اوایل اردیبهشت آغاز می‌شود و در فصل بارش پایان می‌یابد. لاله واژگون از گیاهان علفی پیازدار و چندساله است که تا کنون 15 گونه آن در ایران شناسایی شده است. گونه زرد کم‌رنگ متمایل به لیمویی این گل‌ها موسوم به لاله زاگرسی بین 50 تا 80 سانتی‌متر ارتفاع دارد.
وسعت دشت، سه هزار و 400 هکتار بوده و پوشش گیاهی زیبا و ارزشمند لاله های واژگون، اشک مریم زرد و نیز نزدیکی به دیگر جاذبه های قطب سیاحتی گرمه از این منطقه، تفرجگاه بسیار مناسبی ساخته است.
* غارهای کفترک
غارهای کفترک، در منطقه ای به همین نام در 20 کیلومتری غرب شهر درق قرار دارند. بزرگترین این غارها در دامنه کوهی به نام قره میغ واقع شده است. دهانه این غار تنگ و باریک است بطوری که تنها یک نفر می تواند وارد آن شود.
رسوبات آهکی در میلیون ها سال ستونها و قندیل های اعجاب انگیز ایجاد کرده است که انتهای آن دست نیافتنی به نظر می رسد.
غارهای منطقه کفترک از جاذبه های دیدنی جهت حضور غارنوردان و گردشگران طبیعت در شهرستان گرمه است.
دو غار معروف دیگر شهرستان بنام های غار زمین ترکیده و غار آرمادلو در شمال شهر گرمه واقع شده اند که به فاصله 30 کیلومتری و 100 کیلومتری شهر در محور جاده آسیایی قرار دارند.
بر اساس این گزارش، شهرستان گرمه در جنوب غربی استان خراسان شمالی قرار گرفته و از شمال به شهرستان مانه و سملقان، از شمال غرب به استان گلستان، از غرب به استان سمنان، از جنوب و شرق به شهرستان جاجرم متصل است. این شهرستان با مساحت 2 هزار و 300 کیلومتر مربع دارای سه شهر، 23 روستا و 77 آبادی است.
* معرفی جاذبه های گردشگری گرمه در سیاه چادرهای دشت
فرماندار گرمه گفت: جاذبه ها و ظرفیت های این شهرستان و استان در سیاه چادرهایی برپا شده در در دوراهی دشت که در مسیر اصلی استان های شمالی به مشهد مقدس قرار دارد، معرفی می شود.
عبدالله قدرتی اظهار داشت: این سیاه چادرها در تابستان هم سال 98 هم برپا خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: به مناسبت عید نوروز، بازارچه نوروزی برای عرضه تولیدات صنعتگران و هنرمندان و فروش سایر محصولات در دوراهی دشت دایر می شود که برپایی دو سیاه چادر برای پخت و عرضه غذاهای محلی و فروش محصولات برنامه ریزی شده است.
وی گفت: برگزاری موسیقی محلی در این بازارچه از دیگر برنامه هایی است که برای نوروز تدارک دیده شده است.
قدرتی اظهار داشت: برای خدمات رسانی به مسافران، 6 مدرسه در شهرهای گرمه، ایور و درق برای اسکان مسافران تجهیز می شود و علاوه بر آن مدارس روستاهای مسیر جاده آسیایی از جمله روستای رباط، آرمادلو و چشمه خان برای اسکان مسافران در شرایط اضطراری تجهیز و آماده می شود.
فرماندار شهرستان گرمه خاطرنشان کرد: چهار مجتمع خدمات رفاهی بین راهی این شهرستان هم برای تامین آسایش و ارتقای ایمنی سفرها و ترددهای جاده ای برای خدمات رسانی به مسافران آمادگی دارند.
بر اساس این گزارش سال گذشته، سه هزار گردشگر داخلی و حدود 80 نفر گردشگر خارجی در شهرستان گرمه حضور پیدا کردند.
7185/ 6042
کپی شد
