پدیده جزیره حرارتی شهری(Urban heat island) موجب گرمتر شدن کلانشهرها می شود و همین است که این روزها شهروندان کلانشهرهایی مانند تهران، مشهد، اصفهان و شیراز در حالت معمول گرمای بیشتری را به خصوص در ساعات شب تجربه می کنند. گرمایی که شبها و در نبود تابش مستقیم نور خورشید نباید احساس شود.
در همین چارچوب کلانشهرها را می توان مشابه یک منطقه صحرایی در نظر گرفت زیرا پوشش گیاهی در اغلب آنها کم است و مصالح بکار رفته در ساختمانها و معابر نیز جاذب گرما هستند.
* اختلال در بازگشت گرما به جو زمین
استاد رشته شهرسازی در دانشگاه آزاد اسلامی به خبرنگار ایرنا گفت: پدیده جزایر حرارتی معضل امروز و گرفتاری بزرگ همه کلانشهرهای دنیا است. هرچه شهرها بزرگتر و دارای ساختمانهای بلندتر باشند این پدیده بیشتر خود را نشان می دهد.
دکتر فاطمه وثوقی افزود: وقتی خورشید به زمین می تابد بخش مهمی از تابش بطور طبیعی باید به جو بازگشته و منعکس شود اما در شهرها به خصوص کلانشهرها وقتی خیابانهای آسفالته و ساختمانها بلند هستند این گرما توسط سازه ها جذب شده و میزان انعکاس آن به جو زمین به شدت کاهش می یابد.
وی ادامه داد: بنابراین گرما در محدوده شهری باقی مانده و تشکیل یک گنبد گرمایی یا جزیره حرارتی را سبب می شود که نسبت به محیط اطراف گرمتر بوده و موجب کند شدن روند کاهش دما در شب می شود.
* افزایش مصرف انرژی
این استاد مهندسی شهرسازی در ادامه همچنین گفت: هرچه سقف ساختمانها و سطوح آسفالت خیابانها تیره تر باشد گرمای بیشتری جذب شده و این روند موجب افزایش بین 10 تا 15 درجه ای دمای بیشتر از محیط طبیعی در محدوده جزیره حرارتی می شود.
وی افزود: علاوه بر این، جزیره حرارتی موجب افزایش مصرف انرژی بخاطر استفاده بیشتر از دستگاههای خنک کننده و نیز موجب آلودگی بیشتر در جو زمین می شود. آلودگی هوا و شدت گرما همچنین آسیبهای روانی را متوجه ساکنان می کند. تحقیقات نشان داده به دلیل تاثیر منفی این عوامل بر اعصاب و روان، آسیبهای اجتماعی، ارتکاب جرایم و نزاع خیابانی در مناطق گرمتر شهری بیشتر از سایر نقاط رخ می دهد.
دکتر وثوقی ادامه داد: در این میان آسیبهای ناشی از گرمای هوا و آلودگی آن بر زنان، کودکان و جنین بسیار بیشتر است. با انجام یک سری اقدامات کم هزینه و آموزشهای اجتماعی می توان میزان جذب تشعشع خورشیدی را در مناطق شهری کاهش داد.
* کلانشهرهای داغ محصول توسعه شهری
معاون پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: جزیره حرارتی شهری پدیده ای است که در آن ساختمانها و مصنوعات شهری به خصوص ساختمانهای مرتفع و با تراکم زیاد در طول روز گرمای ناشی از تابش خورشید را جذب می کنند. در ادامه این روند حرارت جذب شده از سوی مصنوعات شهری و ساختمانها در طول روز، هنگام شب خارج و به محیط انتقال می یابد.
محمد عرفانی افزود: این امر باعث می شود ساکنان مناطقی که ساختمانهای مرتفع و با تراکم زیاد دارند هوای گرمتری را در مقایسه با مناطق کم تراکم تجربه کنند. این روند از جمله عوارض شهرنشینی می باشد که به شکل نگران کننده ای بر اقلیم شهری تاثیرگذار گذاشته است.
وی ادامه داد: مشهد همانند دیگر کلانشهرهای کشور به شدت دچار این پدیده شده است. استفاده از شیشه های رفلکس در نمای ساختمانها می تواند بر شدت و تمرکز گرمای خورشید بیافزاید. به همین دلیل حومه شهرها بزرگ و شهرهای کوچک از هوای به مراتب خنکتری برخوردارند که مهمترین دلیل آن کمتر بودن مصنوعات شهری در این مناطق است.
معاون اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفت: گرم شدن هوا پدیده ای جهانی است و منحصر به کشور و شهر ما نیست. در پی گرمایش جهانی عواملی مانند خشکسالی و کاهش پوشش گیاهی در اطراف شهرها تاثیر مستقیم و غیرمستقیم بر گرم شدن بیشتر هوا دارند. و این در حالی است که پوشش گیاهی در مهار و تنظیم گرما و سرما تاثیر بسزایی دارد.
وی افزود: خشکی و گرمای هوا همانطور که بر انسان تاثیر منفی دارد بر حیات وحش و گونه های جانوری و گیاهی نیز می تواند تاثیرات جبران ناپذیری بر جای گذارد. برای حمایت از گونه های حیوانی باید با تامین آب مورد نیاز و پر کردن آبشخورها تلاش کرد از بروز کم آبی و تشنگی بیش از حد حیوانات جلوگیری شود.
* فضای سبز تعدیل کننده گرما
رئیس کمیسیون عمران و طرح ریزی شهری شورای شهر مشهد نیز معتقد است که مقابله با افزایش گرما و شدت گرفتن جزایر حرارتی با پوشش گیاهی و فضای سبز شهری ارتباط تنگاتنگی دارد.
محمدهادی مهدی افزود: پدیده' جزیره حرارتی ' حدود چهاردهه است که مورد تحقیق و بررسی می باشد. منابع اصلی تولید جزایر حرارتی سازه ها و نوع پوششی است که در شهرها ایجاد می شود بنابراین هرچه فضای سبز و طبیعی در شهر کمتر باشد در اثر تابش آفتاب و حرارت، جزایر حرارتی بیشتری شکل می گیرند و موجب بالا رفتن درجه حرارت در شهر می شوند.
وی به ارتباط مستقیم ساختمانهای بلندمرتبه با شدت گرمای ایجاد شده در جزیره حرارتی اشاره و بیان کرد: در تعدیل و کنترل فعالیت جزایر حرارتی روشهای مختلف تکنیکی و نوآورانه وجود دارد. از آن جمله می توان به پوششهای جدید برای استفاده در کف سازی خیابانها اشاره کرد که موجب می شود کمترین جذب حرارت در مقایسه با قیر و آسفات رخ دهد.
* مشوق برای توسعه باغ بام
عضو شورای اسلامی شهر مشهد این کلانشهر را یکی از شهرهای مهم درگیر با پدیده جزیره گرمایی اعلام و بیان کرد: ایجاد و توسعه 'باغ بامها' در ساختمانهای بلند، کاربرد جداره های سبز در روند ساخت بناهای مرتفع و استفاده از موادی که جذب حرارتی کمتری دارد در ساخت و سازهای شهری بیش از گذشته مورد توجه قرار دارد.
وی افزود: طبق مصوبه شورای شهر تا پیش از این با هدف تشویق مالکان ساختمانهای مرتفع 50 درصد هزینه تمام شده باغ بامها از سوی شهرداری پرداخت می شد و هم اکنون به دنبال کاربرد مشوقهای بیشتری در این زمینه هستیم.
مهدی نیا ادامه داد: مشوقهای جدیدی با هدف حمایت از ساخت و سازهای مقاوم در برابر جزایر حرارتی در مناطق شهری یک، 8 ، 9 و 11 مشهد در حال تعیین و تصمیم گیری است.
* ساختمانهای سبز، خنک کننده شهرها
وی همچنین بر فرهنگ سازی به منظور توسعه ساخت بناهای سبز تاکید و بیان کرد: ساختمانهای سبز بناهایی هستند که کمترین میزان اتلاف انرژی را دارند و از جداره های سبز و غیر جاذب گرما در آنها استفاده شده باشد.
عضو شورای شهر مشهد افزود: در تلاش هستیم تا با اعمال و اعلام برخی مشوقها حرکت به سمت ساخت این نوع بناها برای سازندگان توجیه پذیر شود. البته وجود مصوبات و قوانین حمایتی در توسعه چنین ساختمانهایی نیازمند شرکتهای مهندسی مجری با قابلیت اجرای اینگونه بناها نیز می باشد.
وی ادامه داد: همچنین وجود مواد ساخت ساختمانهای سبز نیز باید در حوزه صنعت مورد حمایت قرار گیرد تا حلقه های مشوقها، مهندسان مجرب و مواد و تجهیزات لازم برای ساخت بناهای سبز زنجیروار در کنار هم قرار گیرند.
* برنامه جهان سرد
استاد رشته شهرسازی در دانشگاه آزاد اسلامی به خبرنگار ایرنا گفت: با اعمال یک سری راهکارهای ساده در کنار توسعه فضای سبز می توان با پدیده جزیره حرارتی مقابله کرد. استفاده از سقفهای سرد به معنای بکار بردن مواد جدید برای ساخت پشت بامها، کاربرد ایزوگامهای آلومینیومی و دیگر موارد مشابه که از تیرگی در پشت بامها جلوگیری می کنند از جمله راهکارها هستند زیرا سقفهای سرد به جای جذب گرما، تشعشع خورشید را به جو بازمی گردانند.
وی افزود: در سطح دنیا کارهای مهمی در زمینه کاربرد روشهای مختلف کاهش تاثیر پدیده جزیره حرارتی انجام شده که با عنوان 'برنامه جهان سرد' شناخته می شوند.
دکتر وثوقی ادامه داد: علاوه بر این استفاده از نمای روشن و رنگی در ساختمانها، استفاده از سنگفرش و کفپوش در خیابا ها و پیاده روها به جای آسفالت، روشن کردن رنگ سایر سطوح شهری، استفاده ازخودروهای با رنگ روشن به خصوص سفید و کاهش استفاده از خودروهای شخصی و توسعه ناوگان حمل و نقل از دیگر راهکارهای مورد توجه و موثر در قالب برنامه جهان سرد است.
وی گفت: با اعمال یک سری راهکارهای ساده در کنار توسعه فضای سبز می توان با پدیده جزیره حرارتی مقابله کرد. استفاده از سقفهای سرد به معنای کاربرد مواد جدید برای ساخت پشت بامها، کاربرد ایزوگامهای آلومینیومی و دیگر موارد مشابه که از تیرگی در پشت بامها جلوگیری می کنند از جمله راهکارها هستند زیرا سقفهای سرد به جای جذب گرما، تشعشع خورشید را به جو بازمی گردانند.
این استاد مهندسی شهرسازی وی افزود: در سطح دنیا کارهای مهمی در زمینه کاربرد روشهای مختلف کاهش تاثیر پدیده جزیره حرارتی انجام شده که با عنوان 'برنامه جهان سرد' شناخته می شوند.
وی ادامه داد: علاوه بر این استفاده از نمای روشن و رنگی در ساختمانها، استفاده از سنگفرش و کفپوش در خیابا ها و پیاده روها به جای آسفالت، روشن کردن رنگ سایر سطوح شهری، استفاده ازخودروهای با رنگ روشن به خصوص سفید و کاهش استفاده از خودروهای شخصی و توسعه ناوگان حمل و نقل از دیگر راهکارهای مورد توجه و موثر در قالب برنامه جهان سرد است.
7496/1858
انتهای پیام در همین چارچوب کلانشهرها را می توان مشابه یک منطقه صحرایی در نظر گرفت زیرا پوشش گیاهی در اغلب آنها کم است و مصالح بکار رفته در ساختمانها و معابر نیز جاذب گرما هستند.
* اختلال در بازگشت گرما به جو زمین
استاد رشته شهرسازی در دانشگاه آزاد اسلامی به خبرنگار ایرنا گفت: پدیده جزایر حرارتی معضل امروز و گرفتاری بزرگ همه کلانشهرهای دنیا است. هرچه شهرها بزرگتر و دارای ساختمانهای بلندتر باشند این پدیده بیشتر خود را نشان می دهد.
دکتر فاطمه وثوقی افزود: وقتی خورشید به زمین می تابد بخش مهمی از تابش بطور طبیعی باید به جو بازگشته و منعکس شود اما در شهرها به خصوص کلانشهرها وقتی خیابانهای آسفالته و ساختمانها بلند هستند این گرما توسط سازه ها جذب شده و میزان انعکاس آن به جو زمین به شدت کاهش می یابد.
وی ادامه داد: بنابراین گرما در محدوده شهری باقی مانده و تشکیل یک گنبد گرمایی یا جزیره حرارتی را سبب می شود که نسبت به محیط اطراف گرمتر بوده و موجب کند شدن روند کاهش دما در شب می شود.
* افزایش مصرف انرژی
این استاد مهندسی شهرسازی در ادامه همچنین گفت: هرچه سقف ساختمانها و سطوح آسفالت خیابانها تیره تر باشد گرمای بیشتری جذب شده و این روند موجب افزایش بین 10 تا 15 درجه ای دمای بیشتر از محیط طبیعی در محدوده جزیره حرارتی می شود.
وی افزود: علاوه بر این، جزیره حرارتی موجب افزایش مصرف انرژی بخاطر استفاده بیشتر از دستگاههای خنک کننده و نیز موجب آلودگی بیشتر در جو زمین می شود. آلودگی هوا و شدت گرما همچنین آسیبهای روانی را متوجه ساکنان می کند. تحقیقات نشان داده به دلیل تاثیر منفی این عوامل بر اعصاب و روان، آسیبهای اجتماعی، ارتکاب جرایم و نزاع خیابانی در مناطق گرمتر شهری بیشتر از سایر نقاط رخ می دهد.
دکتر وثوقی ادامه داد: در این میان آسیبهای ناشی از گرمای هوا و آلودگی آن بر زنان، کودکان و جنین بسیار بیشتر است. با انجام یک سری اقدامات کم هزینه و آموزشهای اجتماعی می توان میزان جذب تشعشع خورشیدی را در مناطق شهری کاهش داد.
* کلانشهرهای داغ محصول توسعه شهری
معاون پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: جزیره حرارتی شهری پدیده ای است که در آن ساختمانها و مصنوعات شهری به خصوص ساختمانهای مرتفع و با تراکم زیاد در طول روز گرمای ناشی از تابش خورشید را جذب می کنند. در ادامه این روند حرارت جذب شده از سوی مصنوعات شهری و ساختمانها در طول روز، هنگام شب خارج و به محیط انتقال می یابد.
محمد عرفانی افزود: این امر باعث می شود ساکنان مناطقی که ساختمانهای مرتفع و با تراکم زیاد دارند هوای گرمتری را در مقایسه با مناطق کم تراکم تجربه کنند. این روند از جمله عوارض شهرنشینی می باشد که به شکل نگران کننده ای بر اقلیم شهری تاثیرگذار گذاشته است.
وی ادامه داد: مشهد همانند دیگر کلانشهرهای کشور به شدت دچار این پدیده شده است. استفاده از شیشه های رفلکس در نمای ساختمانها می تواند بر شدت و تمرکز گرمای خورشید بیافزاید. به همین دلیل حومه شهرها بزرگ و شهرهای کوچک از هوای به مراتب خنکتری برخوردارند که مهمترین دلیل آن کمتر بودن مصنوعات شهری در این مناطق است.
معاون اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفت: گرم شدن هوا پدیده ای جهانی است و منحصر به کشور و شهر ما نیست. در پی گرمایش جهانی عواملی مانند خشکسالی و کاهش پوشش گیاهی در اطراف شهرها تاثیر مستقیم و غیرمستقیم بر گرم شدن بیشتر هوا دارند. و این در حالی است که پوشش گیاهی در مهار و تنظیم گرما و سرما تاثیر بسزایی دارد.
وی افزود: خشکی و گرمای هوا همانطور که بر انسان تاثیر منفی دارد بر حیات وحش و گونه های جانوری و گیاهی نیز می تواند تاثیرات جبران ناپذیری بر جای گذارد. برای حمایت از گونه های حیوانی باید با تامین آب مورد نیاز و پر کردن آبشخورها تلاش کرد از بروز کم آبی و تشنگی بیش از حد حیوانات جلوگیری شود.
* فضای سبز تعدیل کننده گرما
رئیس کمیسیون عمران و طرح ریزی شهری شورای شهر مشهد نیز معتقد است که مقابله با افزایش گرما و شدت گرفتن جزایر حرارتی با پوشش گیاهی و فضای سبز شهری ارتباط تنگاتنگی دارد.
محمدهادی مهدی افزود: پدیده' جزیره حرارتی ' حدود چهاردهه است که مورد تحقیق و بررسی می باشد. منابع اصلی تولید جزایر حرارتی سازه ها و نوع پوششی است که در شهرها ایجاد می شود بنابراین هرچه فضای سبز و طبیعی در شهر کمتر باشد در اثر تابش آفتاب و حرارت، جزایر حرارتی بیشتری شکل می گیرند و موجب بالا رفتن درجه حرارت در شهر می شوند.
وی به ارتباط مستقیم ساختمانهای بلندمرتبه با شدت گرمای ایجاد شده در جزیره حرارتی اشاره و بیان کرد: در تعدیل و کنترل فعالیت جزایر حرارتی روشهای مختلف تکنیکی و نوآورانه وجود دارد. از آن جمله می توان به پوششهای جدید برای استفاده در کف سازی خیابانها اشاره کرد که موجب می شود کمترین جذب حرارت در مقایسه با قیر و آسفات رخ دهد.
* مشوق برای توسعه باغ بام
عضو شورای اسلامی شهر مشهد این کلانشهر را یکی از شهرهای مهم درگیر با پدیده جزیره گرمایی اعلام و بیان کرد: ایجاد و توسعه 'باغ بامها' در ساختمانهای بلند، کاربرد جداره های سبز در روند ساخت بناهای مرتفع و استفاده از موادی که جذب حرارتی کمتری دارد در ساخت و سازهای شهری بیش از گذشته مورد توجه قرار دارد.
وی افزود: طبق مصوبه شورای شهر تا پیش از این با هدف تشویق مالکان ساختمانهای مرتفع 50 درصد هزینه تمام شده باغ بامها از سوی شهرداری پرداخت می شد و هم اکنون به دنبال کاربرد مشوقهای بیشتری در این زمینه هستیم.
مهدی نیا ادامه داد: مشوقهای جدیدی با هدف حمایت از ساخت و سازهای مقاوم در برابر جزایر حرارتی در مناطق شهری یک، 8 ، 9 و 11 مشهد در حال تعیین و تصمیم گیری است.
* ساختمانهای سبز، خنک کننده شهرها
وی همچنین بر فرهنگ سازی به منظور توسعه ساخت بناهای سبز تاکید و بیان کرد: ساختمانهای سبز بناهایی هستند که کمترین میزان اتلاف انرژی را دارند و از جداره های سبز و غیر جاذب گرما در آنها استفاده شده باشد.
عضو شورای شهر مشهد افزود: در تلاش هستیم تا با اعمال و اعلام برخی مشوقها حرکت به سمت ساخت این نوع بناها برای سازندگان توجیه پذیر شود. البته وجود مصوبات و قوانین حمایتی در توسعه چنین ساختمانهایی نیازمند شرکتهای مهندسی مجری با قابلیت اجرای اینگونه بناها نیز می باشد.
وی ادامه داد: همچنین وجود مواد ساخت ساختمانهای سبز نیز باید در حوزه صنعت مورد حمایت قرار گیرد تا حلقه های مشوقها، مهندسان مجرب و مواد و تجهیزات لازم برای ساخت بناهای سبز زنجیروار در کنار هم قرار گیرند.
* برنامه جهان سرد
استاد رشته شهرسازی در دانشگاه آزاد اسلامی به خبرنگار ایرنا گفت: با اعمال یک سری راهکارهای ساده در کنار توسعه فضای سبز می توان با پدیده جزیره حرارتی مقابله کرد. استفاده از سقفهای سرد به معنای بکار بردن مواد جدید برای ساخت پشت بامها، کاربرد ایزوگامهای آلومینیومی و دیگر موارد مشابه که از تیرگی در پشت بامها جلوگیری می کنند از جمله راهکارها هستند زیرا سقفهای سرد به جای جذب گرما، تشعشع خورشید را به جو بازمی گردانند.
وی افزود: در سطح دنیا کارهای مهمی در زمینه کاربرد روشهای مختلف کاهش تاثیر پدیده جزیره حرارتی انجام شده که با عنوان 'برنامه جهان سرد' شناخته می شوند.
دکتر وثوقی ادامه داد: علاوه بر این استفاده از نمای روشن و رنگی در ساختمانها، استفاده از سنگفرش و کفپوش در خیابا ها و پیاده روها به جای آسفالت، روشن کردن رنگ سایر سطوح شهری، استفاده ازخودروهای با رنگ روشن به خصوص سفید و کاهش استفاده از خودروهای شخصی و توسعه ناوگان حمل و نقل از دیگر راهکارهای مورد توجه و موثر در قالب برنامه جهان سرد است.
وی گفت: با اعمال یک سری راهکارهای ساده در کنار توسعه فضای سبز می توان با پدیده جزیره حرارتی مقابله کرد. استفاده از سقفهای سرد به معنای کاربرد مواد جدید برای ساخت پشت بامها، کاربرد ایزوگامهای آلومینیومی و دیگر موارد مشابه که از تیرگی در پشت بامها جلوگیری می کنند از جمله راهکارها هستند زیرا سقفهای سرد به جای جذب گرما، تشعشع خورشید را به جو بازمی گردانند.
این استاد مهندسی شهرسازی وی افزود: در سطح دنیا کارهای مهمی در زمینه کاربرد روشهای مختلف کاهش تاثیر پدیده جزیره حرارتی انجام شده که با عنوان 'برنامه جهان سرد' شناخته می شوند.
وی ادامه داد: علاوه بر این استفاده از نمای روشن و رنگی در ساختمانها، استفاده از سنگفرش و کفپوش در خیابا ها و پیاده روها به جای آسفالت، روشن کردن رنگ سایر سطوح شهری، استفاده ازخودروهای با رنگ روشن به خصوص سفید و کاهش استفاده از خودروهای شخصی و توسعه ناوگان حمل و نقل از دیگر راهکارهای مورد توجه و موثر در قالب برنامه جهان سرد است.
7496/1858
کپی شد
