واقعه مسجد گوهرشاد از رخدادهای مهم دوران حکومت رضاخان است که در واقع خیزش مردم در اعتراض به اجباری شدن بر سرنهادن کلاه پهلوی توسط حکومت مرکزی و زمینه ساز صدور فرمان کشف حجاب رضاخانی در دی ماه سال 1314 است.
83 سال از واقعه گوهرشاد می گذرد و همچنان از قیام خراسانی ها در این مسجد به عنوان حرکتی برای صیانت از حجاب و عفاف یاد می شود و در واقع این رخداد از دیدگاه مورخان و کارشناسان نقطه عطفی در تاریخ قیامهای اسلامی است که می تواند ظرفیتی بالقوه برای ماندگاری حجاب در جامعه کنونی باشد.
*واقعه گوهرشاد، حرکتی برای صیانت از هویت
مدیر گروه انقلاب و تمدن نوین اسلامی بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: در واقعه مسجد گوهرشاد و کشف حجاب رضاخانی، یکی از مهمترین اقداماتی که علیه نظام و فرهنگ اصیل ایرانی شکل گرفت، این بود که فردی تحت تاثیر فرهنگ منحط غرب بر آن شد هرآنچه که بنیان خانواده ایرانی را استحکام می بخشید، از بین ببرد.
غلامرضا جلالی اظهار داشت: در هیچ دوره از تاریخ ایران، اقدامی مانند 'کشف حجاب رضاخانی' صورت نگرفته بود، در آن مقطع زمانی غرب به این باور رسیده بود که اگر بخواهد ایران را با آن تمدن غنی و شرایط موثر جغرافیایی شکست دهد، باید آنچه که با فرهنگ این جامعه آمیخته شده است را تغییر دهد.
وی بیان کرد: تغییراتی که رضاخان پهلوی درصدد ایجاد آن در جامعه ایرانی برآمد، تنها چادر کشیدن از سر زنان و وادار کردن آنان به پوشیدن لباس های غربی نبود، بلکه مردان ایرانی را نیز وادار به پوشیدن کلاه شاپو و کت و شلوار کرد تا به خیال خود تجدد و پیشرفت را در جامعه ایرانی به نمایش بگذارد.
وی گفت: همه اقدامات رضاخان در جهت تغییر پوشش زنان و مردان ایرانی برای تبدیل کردن این ملت به یک کشور مصرف کننده فرهنگ غربی بود؛ در حالی که مردم دنیا ایرانی را به پوشش خاص زنان و مردان آن می شناختند و ایرانیان به هر سرزمینی که سفر می کردند با پوشش خاص خود از دیگران متمایز شده و احترام برمی انگیختند.
مدیر گروه انقلاب و تمدن نوین اسلامی بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی اظهار داشت: آنچه در واقعه مسجد گوهرشاد رقم خورد، قیام مردان و زنانی بود که با اسلام و تمدن ایران آشنایی داشتند و برای حفظ آن پافشاری کردند.
وی خاطرنشان کرد: مشابه واقعه مسجد گوهرشاد را، زنان الجزایر در برابر استعمار فرانسه رقم زدند زیرا استعمار فرانسه لباس زنان الجزایری را تغییر داد اما بعد از شکل گیری انقلاب در این کشور زنان الجزایری دوباره لباس بومی و محلی خود را بر تن کرده و اصالت خود را حفظ کردند.
جلالی افزود: کسانی که در واقعه گوهرشاد شهید یا زخمی شدند، نمی خواستند هویت و اصالت خود را از دست بدهند لذا در برابر خواسته ناحق رضاخان ایستادگی کرده و به خاطر صیانت از ارزشهای دینی و ملی خود واقعه ای را شکل دادند که در تاریخ ایران بی نظیر بود.
وی اظهار داشت: رویداد تاریخی قیام گوهرشاد، یک واقعه کوچک شعارگرایانه نبود بلکه رخداد عمیق فرهنگی و هویتی به شمار می رفت که از این ظرفیت برای اهمیت حفظ حجاب و عفاف در جامعه کنونی باید بهره بیشتری گرفته شود.
جلالی بیان کرد: امروزه تضاد شدیدی بین فرهنگ اصیل ایرانی و آنچه جوانان ایران بر تن دارند، دیده می شود زیرا جوانان به شدت تحت تاثیر القائات فرهنگ وارداتی غرب قرار دارند در صورتی که اگر به اصالت فرهنگی خود توجه کنند هرگز این میراث فرهنگی را در برابر نفوذ فرهنگ غرب از دست نمی دهند.
**ریشه حجاب در ایران
مدیر گروه انقلاب و تمدن نوین اسلامی بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی ادامه داد: بخشی از جریان زندگی انسان مربوط به خوراک و پوشاک می شود که عفاف و حجاب نیز بخشی از همین جریان زندگی بشر است و تحت تاثیر اخلاق، عقاید و باورهای ما است.
جلالی افزود: مردم ایران مانند بسیاری از دیگر ملت های کهن در ادوار تاریخ و قبل از اسلام به نوع پوشش خود اهمیت می دادند و اگر نگاهی به آثاری که از گذشته ایران بویژه از دوران هخامنشیان باقی مانده، بیندازیم، حجاب بانوان ایرانی کاملا محرز است.
وی اظهار داشت: در کتاب 'شایست و نشایست' که مربوط به فرهنگ نامه های دوره ساسانی است و از زبان پهلوی به پارسی برگردانده شده، آمده که اساسا کلمه چادر مربوط به ایران باستان است و چادر به عنوان نوعی پوشش برای زنان دوره هخامنشیان کاربرد داشته است.
این محقق فرهنگی گفت: در آثار باقیمانده در تخت جمشید، کاملا حضور اجتماعی زنان قشقایی، لر و پارس و سهیم بودن آنان در فعالیت های اقتصادی دوره هخامنشیان مشخص است و نوع پوشش زنان به گونه ای است که هیچ اشکال شرعی ندارد.
وی خاطرنشان کرد: در موزه ایران باستان و همچنین تخت جمشید، زنانی که پشت سر داریوش ایستاده اند همگی مقنعه بر سر دارند به گونه ای که صورت آنان پوشیده شده و موی سرشان دیده نمی شود.
جلالی گفت: همچنین برخلاف ذهنیتی که وجود دارد، چادر یک پوشش عربی نیست بلکه ریشه در سنت ایرانی در ادوار مختلف تاریخ دارد و نمی توان آن را پوششی غیرملی دانست.
وی خاطر نشان کرد: لباس های بومی زنان عرب، عشایر، قشقایی، کرد، لر، ترک، ترکمن، تالش، مازنی و گیلکی ؛ همه و همه نشان دهنده حجاب و پوششی است که ایرانی از قرنها قبل به آن باور داشته است.
جلالی اظهار داشت: با این اوصاف نمی توان گفت که چادر و مقنعه و پوشش زنان از زمان ظهور دین اسلام ترویج یافته است، زیرا اسلام کامل کننده همه ادیان بود و نکاتی در آن وجود داشت که در ادیان یهودی، زرتشتی و برهمایی تکرار شده بود؛ در واقع دین اسلام هر چه که حق است را قبول دارد و از آنجا که حجاب بر مدار حق استوار است، اسلام آن را می پذیرد و به آن سفارش می کند.
وی بیان کرد: حجاب ضمن اینکه آراستگی زن را نشان می دهد، در عین حال او را از حالت حیوانی و برهنگی به حالت انسانی تبدیل می کند و این مهم در ذهن همه اقوام ایرانی از گذشته های دور تا به امروز نقش بسته است.
*سیاسی کردن حجاب
یک کارشناس مذهبی و استاد حوزه و دانشگاه گفت: فرهنگ حجاب و عفاف ریشه در آیات قرآن کریم دارد و یک مساله کاملا اعتقادی و فرهنگی است.
حجت الاسلام سیدجعفر طباطبایی اظهار داشت: گوهر گرانبهای عفت زن آنچنان با ارزش است که نمی توان آن را عیان کرد و این دستور صریح دین و ریشه در اعتقادات و باورهای ما دارد اما متاسفانه زمامداران این مساله را سیاسی کردند.
وی بیان کرد: پیشتر امثال رضاخان پهلوی در ایران و آتاتورک در ترکیه به دلایل سیاسی و دستیابی به قدرت تصمیم بر برداشتن حجاب و تغییر در پوشش زنان و مردان جامعه خود کردند و مسلمین در برابر این اقدام، مقاومت هایی داشتند.
این کارشناس مذهبی گفت: حرکت رضاخان برای کشف حجاب و تغییر پوشش مردان و زنان بنا به تقلید از پوشش غربی ها به بهانه پیشرفت صنعتی و نوگرایی در جامعه ایرانی بود اما این مساله در درازمدت باعث عقب ماندگی ایران و عدم خودکفایی آن به دلیل وابستگی به غرب شد.
وی خاطرنشان کرد: هرچند در آن زمان حرکت هایی در تهران و اصفهان علیه اقدامات رضاخان مبنی بر تغییر پوشش مردان و زنان شکل گرفت اما چون این حرکات به درستی رهبری نمی شد، به سرانجام نرسید.
طباطبایی گفت: با این حال حرکت های ضدحجاب رضاخانی با هدایت یک روحانی به نام بهلول در مشهد به شکل یک اعتراض شدید و جدی علیه سیاست های رضاخانی تبلور یافت تا جایی که رضاخان در 21 تیرماه 1314، مردمی را که برای پاسداری از ارزشهای دینی خود در مسجد گوهرشاد جمع شده بودند، به گلوله بست.
وی افزود: تعداد شهدای قیام مسجد گوهرشاد مشخص نیست و بعضا گفته می شود تا پنج هزار نفر در این واقعه کشته شدند اما آنچه مسلم است، این نقطه عطفی در شکستن حرمت حرم مطهر رضوی به عنوان یک مکان مقدس اسلامی با اعمال ضد فرهنگی و ضداعتقادی رضاخان و کشته شدن مردم توسط ارتش وی بود.
*کم کاری هنری و پژوهشی برای واقعه گوهرشاد
معاون فرهنگی اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: قیام مردم در مسجد گوهرشاد 83 سال قبل رخ داد که واقعه دردناکی بود و این واقعه ظرفیت بالایی برای انجام یک کار فرهنگی داشت.
حجت الاسلام علی بخشی افزود: اگر مشابه واقعه گوهرشاد در هر کجای دنیا رخ می داد از سوی هنرمندان به عنوان یک سوژه ناب برای ترویج یک فرهنگ مورد بهره برداری قرار می گرفت اما متاسفانه تاکنون در کشور ما درباره واقعه گوهرشاد فیلم، تئاتر و برنامه فرهنگی دیگری ساخته نشده است.
وی افزود: حتی در بخش تبلیغ سنتی یعنی در پای منبرها و مداحی ها و هیات های مذهبی درباره واقعه گوهرشاد، حرکت درخوری مشاهده نشده و رسانه ها نیز در این بخش کار قابل توجهی انجام نداده اند.
وی اظهار داشت: این در حالی است که واقعه گوهرشاد از زوایای مختلف می تواند مورد بررسی قرار گیرد، اینکه فردی فریب خورده و توهم زده نسبت به تجدد و پیشرفت مانند رضاخان، حرمت شکنی می کند و در مکان مقدسی مانند مسجد به حامیان عفاف و حجاب حمله ور می شود، یک موضوع قابل توجه است.
حجت الاسلام بخشی ادامه داد: اینکه یک طلبه بسیار ساده با عنوان بهلول پرچمدار صیانت از حجاب و عفاف شده و پس از واقعه گوهرشاد به مدت 30 سال در کشور دیگری زندانی می شود، موضوعی قابل توجه برای انجام کار فرهنگی و هنری است.
معاون اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی گفت: در بحث ترویج گسترده حجاب زنان در قالب یک واجب دینی و به میزانی که دین به آن تاکید کرده، تاکنون در کشورمان توفیق قابل توجهی نداشته ایم زیرا هم اینک بخشی از جامعه نسبت به مساله حجاب و آنچه در دین به آن توصیه شده، نظرات متفاوتی دارند.
حجت الاسلام بخشی اظهار داشت: آنچه برخی از جوانان امروزی درباره حجاب می گویند و استنباطی که از مساله حجاب دارند، نشان می دهد که متولیان فرهنگی توجه کافی به این مساله نداشته اند.
وی بیان کرد: دلیل اصلی ضعف در فرهنگ حجاب و عفاف در جامعه کنونی به عنوان یک مقوله فرهنگی و اجتماعی؛ عدم داشتن رویکرد تخصصی و حاکمیت نگاه سنتی بر مساله حجاب از سوی مدیران فرهنگی است به طوری که مدیران فکر می کردند که با همان نگاه سنتی به فرهنگ حجاب می توانند، کارکردهای حجاب و عفاف را در جامعه استمرار ببخشند.
وی اظهار داشت: متاسفانه برای تثبیت فرهنگ حجاب و عفاف از ظرفیت های اثرگذار بر این فرهنگ بهره نگرفته ایم؛ به عنوان مثال چقدر از بخشهای مختلف هنر برای ترویج حجاب استفاده کرده ایم، اگر هم در این بخش اقدامی انجام شده، ناقص و بدون برنامه منسجم و بعضا مخرب حجاب و عفاف بوده است.
معاون فرهنگی اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی گفت: تاکنون مطالعه و پژوهشی عمیق برای فرهنگ حجاب و عفاف انجام نشده تا مبین روشهای اثربخش در این حوزه برای مدیران فرهنگی باشد.
وی گفت: در مجموع هنرمندان، منبری ها و مداحان کشور در معرفی یک هنجار دینی با عنوان حجاب و عفاف با بهره گیری از سند تاریخی واقعه گوهرشاد کوتاهی کرده اند.
*چرا نهادهای فرهنگی در حوزه حجاب و عفاف موفق نبوده اند؟
معاون فرهنگی اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی گفت: هیچ نهاد فرهنگی نیز تاکنون به صورت تخصصی به حوزه فرهنگ حجاب و عفاف وارد نشده و این مساله از دو عامل نشات می گیرد.
حجت الاسلام بخشی اظهار داشت: نخست اینکه کشورمان پس از انقلاب گرفتار مشکلات اقتصادی و اجتماعی عدیده ای بوده و این مساله نهادها را از انجام فعالیت های بلندمدت فرهنگی دور نگه داشته است.
وی بیان کرد: دوم اینکه مدیریت در نهادهای فرهنگی کشور در دولت های مختلف، جنبه سیاسی داشته است، به این معنا که مدیران نهادهای فرهنگی همگی افراد مسلمان و متدین هستند اما مدیریت دینی ندارند و به همین علت نمی دانند که برای استمرار ارزشهای فرهنگی و ماندگاری حجاب در جامعه چه اقدامی انجام دهند یا اینکه می دانند که چه کنند اما آنقدر گرفتار اندیشه های سیاسی هستند که مجالی برای انجام کار فرهنگی بلندمدت پیدا نمی کنند.
معاون فرهنگی اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی گفت: در حوزه مطالعات فرهنگی برای حجاب و عفاف؛ نهادهای پشتیبان مانند دانشگاه و حوزه علمیه، به منظور ایجاد خوراک و تولید علم برای انجام فعالیت فرهنگی توسط نهادهای اجرایی، ورودی جدی به این مساله نداشته اند.
حجت الاسلام بخشی افزود: در حوزه کار رسانه ای نیز، تاکنون قدرت رسانه در دست غربی ها بوده است و آنها در این حوزه از ما پیشی گرفته اند زیرا ما برای فعالیت های رسانه ای در حوزه حجاب و عفاف، تفکر و برنامه ریزی عمیقی نداشته و کارکردهای اثرگذار آن را باور نکرده ایم.
*دغدغه تشکلهای مردمی برای عفاف و حجاب
رئیس جمعیت بانوان فرهیخته خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: این جمعیت متشکل از بانوان فرهیخته و دغدغه مند در حوزه مسائل فرهنگی و اجتماعی است که صبغه فعالیت فرهنگی دارند و این گونه مسائل را در سطح جامعه رصد می کنند.
حمیده قهرمانی اظهار داشت: مساله عفاف و حجاب امری عقلی، فطری و شرعی در تمام ادیان الهی و مایه سلامت روح و روان، ضامن تحکیم بنیان خانواده و عامل گسترش امنیت اجتماعی و اخلاقی در جامعه است.
وی بیان کرد: از آنجا که مهمترین محورهای تهاجم فرهنگی در مواجهه با نظام جمهوری اسلامی ایران تلاش برای تغییر سبک زندگی زنان ایرانی وهتک حرمت آنان در رسانه ها است و این مساله ازهم گسیختگی نهاد خانواده اصیل ایرانی و سست شدن پایه های اعتقادی آن را به دنبال دارد و مقدمات سقوط و نابودی جامعه را فراهم می کند، آحاد مردم بویژه بانوان مسلمان باید نهایت تلاش خود را در حفظ پوشش برتر به کار ببرند.
وی ادامه داد: جمعیت بانوان فرهیخته خراسان رضوی خواستار حرکات جدی در خصوص ترویج فرهنگ حجاب و عفاف است زیرا رسانه های غربی جوانان را از دین منحرف کرده و پایه های نهاد خانواده ایرانی را سست می سازند.
رئیس جمعیت بانوان فرهیخته خراسان رضوی گفت: این جمعیت اعتقاد دارد که نباید در برابر خواسته های ناحق در مورد حجاب کرنش کرد بلکه باید در مقابل این گونه مطالبات ایستادگی نمود و متولیان نیز به صورت جدی وارد این بخش شوند.
وی خاطرنشان کرد: چند سالی است که آیین نامه صیانت از حجاب و عفاف به ادارات دولتی و نهادهای نیمه دولتی ابلاغ شده اما هیچ آیین نامه ای برای اماکن عمومی مانند داروخانه ها و رستوران ها و... صادر نشده و در واقع نظارتی بر حجاب و عفاف در این اماکن وجود ندارد.
وی اظهار داشت: درخواست جمعیت بانوان فرهیخته خراسان رضوی از نمایندگان مجلس این است که به دنبال اصلاح، رفع ابهام، ایجاد ضمانت اجرایی و خلق قوانین مکمل در حوزه حجاب و عفاف باشند زیرا در متن قانون شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص راهکارهای گسترش فرهنگ عفاف و حجاب به وظایف دستگاه های مختلف در این بخش اشاره شده است.
7489/5132
انتهای پیام 83 سال از واقعه گوهرشاد می گذرد و همچنان از قیام خراسانی ها در این مسجد به عنوان حرکتی برای صیانت از حجاب و عفاف یاد می شود و در واقع این رخداد از دیدگاه مورخان و کارشناسان نقطه عطفی در تاریخ قیامهای اسلامی است که می تواند ظرفیتی بالقوه برای ماندگاری حجاب در جامعه کنونی باشد.
*واقعه گوهرشاد، حرکتی برای صیانت از هویت
مدیر گروه انقلاب و تمدن نوین اسلامی بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: در واقعه مسجد گوهرشاد و کشف حجاب رضاخانی، یکی از مهمترین اقداماتی که علیه نظام و فرهنگ اصیل ایرانی شکل گرفت، این بود که فردی تحت تاثیر فرهنگ منحط غرب بر آن شد هرآنچه که بنیان خانواده ایرانی را استحکام می بخشید، از بین ببرد.
غلامرضا جلالی اظهار داشت: در هیچ دوره از تاریخ ایران، اقدامی مانند 'کشف حجاب رضاخانی' صورت نگرفته بود، در آن مقطع زمانی غرب به این باور رسیده بود که اگر بخواهد ایران را با آن تمدن غنی و شرایط موثر جغرافیایی شکست دهد، باید آنچه که با فرهنگ این جامعه آمیخته شده است را تغییر دهد.
وی بیان کرد: تغییراتی که رضاخان پهلوی درصدد ایجاد آن در جامعه ایرانی برآمد، تنها چادر کشیدن از سر زنان و وادار کردن آنان به پوشیدن لباس های غربی نبود، بلکه مردان ایرانی را نیز وادار به پوشیدن کلاه شاپو و کت و شلوار کرد تا به خیال خود تجدد و پیشرفت را در جامعه ایرانی به نمایش بگذارد.
وی گفت: همه اقدامات رضاخان در جهت تغییر پوشش زنان و مردان ایرانی برای تبدیل کردن این ملت به یک کشور مصرف کننده فرهنگ غربی بود؛ در حالی که مردم دنیا ایرانی را به پوشش خاص زنان و مردان آن می شناختند و ایرانیان به هر سرزمینی که سفر می کردند با پوشش خاص خود از دیگران متمایز شده و احترام برمی انگیختند.
مدیر گروه انقلاب و تمدن نوین اسلامی بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی اظهار داشت: آنچه در واقعه مسجد گوهرشاد رقم خورد، قیام مردان و زنانی بود که با اسلام و تمدن ایران آشنایی داشتند و برای حفظ آن پافشاری کردند.
وی خاطرنشان کرد: مشابه واقعه مسجد گوهرشاد را، زنان الجزایر در برابر استعمار فرانسه رقم زدند زیرا استعمار فرانسه لباس زنان الجزایری را تغییر داد اما بعد از شکل گیری انقلاب در این کشور زنان الجزایری دوباره لباس بومی و محلی خود را بر تن کرده و اصالت خود را حفظ کردند.
جلالی افزود: کسانی که در واقعه گوهرشاد شهید یا زخمی شدند، نمی خواستند هویت و اصالت خود را از دست بدهند لذا در برابر خواسته ناحق رضاخان ایستادگی کرده و به خاطر صیانت از ارزشهای دینی و ملی خود واقعه ای را شکل دادند که در تاریخ ایران بی نظیر بود.
وی اظهار داشت: رویداد تاریخی قیام گوهرشاد، یک واقعه کوچک شعارگرایانه نبود بلکه رخداد عمیق فرهنگی و هویتی به شمار می رفت که از این ظرفیت برای اهمیت حفظ حجاب و عفاف در جامعه کنونی باید بهره بیشتری گرفته شود.
جلالی بیان کرد: امروزه تضاد شدیدی بین فرهنگ اصیل ایرانی و آنچه جوانان ایران بر تن دارند، دیده می شود زیرا جوانان به شدت تحت تاثیر القائات فرهنگ وارداتی غرب قرار دارند در صورتی که اگر به اصالت فرهنگی خود توجه کنند هرگز این میراث فرهنگی را در برابر نفوذ فرهنگ غرب از دست نمی دهند.
**ریشه حجاب در ایران
مدیر گروه انقلاب و تمدن نوین اسلامی بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی ادامه داد: بخشی از جریان زندگی انسان مربوط به خوراک و پوشاک می شود که عفاف و حجاب نیز بخشی از همین جریان زندگی بشر است و تحت تاثیر اخلاق، عقاید و باورهای ما است.
جلالی افزود: مردم ایران مانند بسیاری از دیگر ملت های کهن در ادوار تاریخ و قبل از اسلام به نوع پوشش خود اهمیت می دادند و اگر نگاهی به آثاری که از گذشته ایران بویژه از دوران هخامنشیان باقی مانده، بیندازیم، حجاب بانوان ایرانی کاملا محرز است.
وی اظهار داشت: در کتاب 'شایست و نشایست' که مربوط به فرهنگ نامه های دوره ساسانی است و از زبان پهلوی به پارسی برگردانده شده، آمده که اساسا کلمه چادر مربوط به ایران باستان است و چادر به عنوان نوعی پوشش برای زنان دوره هخامنشیان کاربرد داشته است.
این محقق فرهنگی گفت: در آثار باقیمانده در تخت جمشید، کاملا حضور اجتماعی زنان قشقایی، لر و پارس و سهیم بودن آنان در فعالیت های اقتصادی دوره هخامنشیان مشخص است و نوع پوشش زنان به گونه ای است که هیچ اشکال شرعی ندارد.
وی خاطرنشان کرد: در موزه ایران باستان و همچنین تخت جمشید، زنانی که پشت سر داریوش ایستاده اند همگی مقنعه بر سر دارند به گونه ای که صورت آنان پوشیده شده و موی سرشان دیده نمی شود.
جلالی گفت: همچنین برخلاف ذهنیتی که وجود دارد، چادر یک پوشش عربی نیست بلکه ریشه در سنت ایرانی در ادوار مختلف تاریخ دارد و نمی توان آن را پوششی غیرملی دانست.
وی خاطر نشان کرد: لباس های بومی زنان عرب، عشایر، قشقایی، کرد، لر، ترک، ترکمن، تالش، مازنی و گیلکی ؛ همه و همه نشان دهنده حجاب و پوششی است که ایرانی از قرنها قبل به آن باور داشته است.
جلالی اظهار داشت: با این اوصاف نمی توان گفت که چادر و مقنعه و پوشش زنان از زمان ظهور دین اسلام ترویج یافته است، زیرا اسلام کامل کننده همه ادیان بود و نکاتی در آن وجود داشت که در ادیان یهودی، زرتشتی و برهمایی تکرار شده بود؛ در واقع دین اسلام هر چه که حق است را قبول دارد و از آنجا که حجاب بر مدار حق استوار است، اسلام آن را می پذیرد و به آن سفارش می کند.
وی بیان کرد: حجاب ضمن اینکه آراستگی زن را نشان می دهد، در عین حال او را از حالت حیوانی و برهنگی به حالت انسانی تبدیل می کند و این مهم در ذهن همه اقوام ایرانی از گذشته های دور تا به امروز نقش بسته است.
*سیاسی کردن حجاب
یک کارشناس مذهبی و استاد حوزه و دانشگاه گفت: فرهنگ حجاب و عفاف ریشه در آیات قرآن کریم دارد و یک مساله کاملا اعتقادی و فرهنگی است.
حجت الاسلام سیدجعفر طباطبایی اظهار داشت: گوهر گرانبهای عفت زن آنچنان با ارزش است که نمی توان آن را عیان کرد و این دستور صریح دین و ریشه در اعتقادات و باورهای ما دارد اما متاسفانه زمامداران این مساله را سیاسی کردند.
وی بیان کرد: پیشتر امثال رضاخان پهلوی در ایران و آتاتورک در ترکیه به دلایل سیاسی و دستیابی به قدرت تصمیم بر برداشتن حجاب و تغییر در پوشش زنان و مردان جامعه خود کردند و مسلمین در برابر این اقدام، مقاومت هایی داشتند.
این کارشناس مذهبی گفت: حرکت رضاخان برای کشف حجاب و تغییر پوشش مردان و زنان بنا به تقلید از پوشش غربی ها به بهانه پیشرفت صنعتی و نوگرایی در جامعه ایرانی بود اما این مساله در درازمدت باعث عقب ماندگی ایران و عدم خودکفایی آن به دلیل وابستگی به غرب شد.
وی خاطرنشان کرد: هرچند در آن زمان حرکت هایی در تهران و اصفهان علیه اقدامات رضاخان مبنی بر تغییر پوشش مردان و زنان شکل گرفت اما چون این حرکات به درستی رهبری نمی شد، به سرانجام نرسید.
طباطبایی گفت: با این حال حرکت های ضدحجاب رضاخانی با هدایت یک روحانی به نام بهلول در مشهد به شکل یک اعتراض شدید و جدی علیه سیاست های رضاخانی تبلور یافت تا جایی که رضاخان در 21 تیرماه 1314، مردمی را که برای پاسداری از ارزشهای دینی خود در مسجد گوهرشاد جمع شده بودند، به گلوله بست.
وی افزود: تعداد شهدای قیام مسجد گوهرشاد مشخص نیست و بعضا گفته می شود تا پنج هزار نفر در این واقعه کشته شدند اما آنچه مسلم است، این نقطه عطفی در شکستن حرمت حرم مطهر رضوی به عنوان یک مکان مقدس اسلامی با اعمال ضد فرهنگی و ضداعتقادی رضاخان و کشته شدن مردم توسط ارتش وی بود.
*کم کاری هنری و پژوهشی برای واقعه گوهرشاد
معاون فرهنگی اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: قیام مردم در مسجد گوهرشاد 83 سال قبل رخ داد که واقعه دردناکی بود و این واقعه ظرفیت بالایی برای انجام یک کار فرهنگی داشت.
حجت الاسلام علی بخشی افزود: اگر مشابه واقعه گوهرشاد در هر کجای دنیا رخ می داد از سوی هنرمندان به عنوان یک سوژه ناب برای ترویج یک فرهنگ مورد بهره برداری قرار می گرفت اما متاسفانه تاکنون در کشور ما درباره واقعه گوهرشاد فیلم، تئاتر و برنامه فرهنگی دیگری ساخته نشده است.
وی افزود: حتی در بخش تبلیغ سنتی یعنی در پای منبرها و مداحی ها و هیات های مذهبی درباره واقعه گوهرشاد، حرکت درخوری مشاهده نشده و رسانه ها نیز در این بخش کار قابل توجهی انجام نداده اند.
وی اظهار داشت: این در حالی است که واقعه گوهرشاد از زوایای مختلف می تواند مورد بررسی قرار گیرد، اینکه فردی فریب خورده و توهم زده نسبت به تجدد و پیشرفت مانند رضاخان، حرمت شکنی می کند و در مکان مقدسی مانند مسجد به حامیان عفاف و حجاب حمله ور می شود، یک موضوع قابل توجه است.
حجت الاسلام بخشی ادامه داد: اینکه یک طلبه بسیار ساده با عنوان بهلول پرچمدار صیانت از حجاب و عفاف شده و پس از واقعه گوهرشاد به مدت 30 سال در کشور دیگری زندانی می شود، موضوعی قابل توجه برای انجام کار فرهنگی و هنری است.
معاون اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی گفت: در بحث ترویج گسترده حجاب زنان در قالب یک واجب دینی و به میزانی که دین به آن تاکید کرده، تاکنون در کشورمان توفیق قابل توجهی نداشته ایم زیرا هم اینک بخشی از جامعه نسبت به مساله حجاب و آنچه در دین به آن توصیه شده، نظرات متفاوتی دارند.
حجت الاسلام بخشی اظهار داشت: آنچه برخی از جوانان امروزی درباره حجاب می گویند و استنباطی که از مساله حجاب دارند، نشان می دهد که متولیان فرهنگی توجه کافی به این مساله نداشته اند.
وی بیان کرد: دلیل اصلی ضعف در فرهنگ حجاب و عفاف در جامعه کنونی به عنوان یک مقوله فرهنگی و اجتماعی؛ عدم داشتن رویکرد تخصصی و حاکمیت نگاه سنتی بر مساله حجاب از سوی مدیران فرهنگی است به طوری که مدیران فکر می کردند که با همان نگاه سنتی به فرهنگ حجاب می توانند، کارکردهای حجاب و عفاف را در جامعه استمرار ببخشند.
وی اظهار داشت: متاسفانه برای تثبیت فرهنگ حجاب و عفاف از ظرفیت های اثرگذار بر این فرهنگ بهره نگرفته ایم؛ به عنوان مثال چقدر از بخشهای مختلف هنر برای ترویج حجاب استفاده کرده ایم، اگر هم در این بخش اقدامی انجام شده، ناقص و بدون برنامه منسجم و بعضا مخرب حجاب و عفاف بوده است.
معاون فرهنگی اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی گفت: تاکنون مطالعه و پژوهشی عمیق برای فرهنگ حجاب و عفاف انجام نشده تا مبین روشهای اثربخش در این حوزه برای مدیران فرهنگی باشد.
وی گفت: در مجموع هنرمندان، منبری ها و مداحان کشور در معرفی یک هنجار دینی با عنوان حجاب و عفاف با بهره گیری از سند تاریخی واقعه گوهرشاد کوتاهی کرده اند.
*چرا نهادهای فرهنگی در حوزه حجاب و عفاف موفق نبوده اند؟
معاون فرهنگی اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی گفت: هیچ نهاد فرهنگی نیز تاکنون به صورت تخصصی به حوزه فرهنگ حجاب و عفاف وارد نشده و این مساله از دو عامل نشات می گیرد.
حجت الاسلام بخشی اظهار داشت: نخست اینکه کشورمان پس از انقلاب گرفتار مشکلات اقتصادی و اجتماعی عدیده ای بوده و این مساله نهادها را از انجام فعالیت های بلندمدت فرهنگی دور نگه داشته است.
وی بیان کرد: دوم اینکه مدیریت در نهادهای فرهنگی کشور در دولت های مختلف، جنبه سیاسی داشته است، به این معنا که مدیران نهادهای فرهنگی همگی افراد مسلمان و متدین هستند اما مدیریت دینی ندارند و به همین علت نمی دانند که برای استمرار ارزشهای فرهنگی و ماندگاری حجاب در جامعه چه اقدامی انجام دهند یا اینکه می دانند که چه کنند اما آنقدر گرفتار اندیشه های سیاسی هستند که مجالی برای انجام کار فرهنگی بلندمدت پیدا نمی کنند.
معاون فرهنگی اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی گفت: در حوزه مطالعات فرهنگی برای حجاب و عفاف؛ نهادهای پشتیبان مانند دانشگاه و حوزه علمیه، به منظور ایجاد خوراک و تولید علم برای انجام فعالیت فرهنگی توسط نهادهای اجرایی، ورودی جدی به این مساله نداشته اند.
حجت الاسلام بخشی افزود: در حوزه کار رسانه ای نیز، تاکنون قدرت رسانه در دست غربی ها بوده است و آنها در این حوزه از ما پیشی گرفته اند زیرا ما برای فعالیت های رسانه ای در حوزه حجاب و عفاف، تفکر و برنامه ریزی عمیقی نداشته و کارکردهای اثرگذار آن را باور نکرده ایم.
*دغدغه تشکلهای مردمی برای عفاف و حجاب
رئیس جمعیت بانوان فرهیخته خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: این جمعیت متشکل از بانوان فرهیخته و دغدغه مند در حوزه مسائل فرهنگی و اجتماعی است که صبغه فعالیت فرهنگی دارند و این گونه مسائل را در سطح جامعه رصد می کنند.
حمیده قهرمانی اظهار داشت: مساله عفاف و حجاب امری عقلی، فطری و شرعی در تمام ادیان الهی و مایه سلامت روح و روان، ضامن تحکیم بنیان خانواده و عامل گسترش امنیت اجتماعی و اخلاقی در جامعه است.
وی بیان کرد: از آنجا که مهمترین محورهای تهاجم فرهنگی در مواجهه با نظام جمهوری اسلامی ایران تلاش برای تغییر سبک زندگی زنان ایرانی وهتک حرمت آنان در رسانه ها است و این مساله ازهم گسیختگی نهاد خانواده اصیل ایرانی و سست شدن پایه های اعتقادی آن را به دنبال دارد و مقدمات سقوط و نابودی جامعه را فراهم می کند، آحاد مردم بویژه بانوان مسلمان باید نهایت تلاش خود را در حفظ پوشش برتر به کار ببرند.
وی ادامه داد: جمعیت بانوان فرهیخته خراسان رضوی خواستار حرکات جدی در خصوص ترویج فرهنگ حجاب و عفاف است زیرا رسانه های غربی جوانان را از دین منحرف کرده و پایه های نهاد خانواده ایرانی را سست می سازند.
رئیس جمعیت بانوان فرهیخته خراسان رضوی گفت: این جمعیت اعتقاد دارد که نباید در برابر خواسته های ناحق در مورد حجاب کرنش کرد بلکه باید در مقابل این گونه مطالبات ایستادگی نمود و متولیان نیز به صورت جدی وارد این بخش شوند.
وی خاطرنشان کرد: چند سالی است که آیین نامه صیانت از حجاب و عفاف به ادارات دولتی و نهادهای نیمه دولتی ابلاغ شده اما هیچ آیین نامه ای برای اماکن عمومی مانند داروخانه ها و رستوران ها و... صادر نشده و در واقع نظارتی بر حجاب و عفاف در این اماکن وجود ندارد.
وی اظهار داشت: درخواست جمعیت بانوان فرهیخته خراسان رضوی از نمایندگان مجلس این است که به دنبال اصلاح، رفع ابهام، ایجاد ضمانت اجرایی و خلق قوانین مکمل در حوزه حجاب و عفاف باشند زیرا در متن قانون شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص راهکارهای گسترش فرهنگ عفاف و حجاب به وظایف دستگاه های مختلف در این بخش اشاره شده است.
7489/5132
کپی شد
