شروع فصل بهار، نوید سرسبزی، نشاط و امید است و دیدن شکوفه های بهاری جان را صفا می دهد و روحت را التیام می بخشد. بهار تمام زیبایی ها را به ارمغان می آورد و سرآغاز این شکوفایی نوروز است.
همه ساله با شروع نوروز، شادی و رنگ و نشاطی مضاعف را در چهره های مردم و جای جای شهر می بینیم و همه به نوعی شادباش خود را به دیگری عرضه می کنند و سعی دارند هر چند کم سهمی در این ایام مبارک داشته باشند. مشهد امسال نیز شاهد زائران میلیونی بود و حضور مسافرانی از اقصی نقاط کشور این شهر را در رده شهرهای با تعداد بالای پذیرش مسافر قرار داد. از این رو با این حجم بالای مسافر باید میزبانی شایسته ای باشیم تا زائران با دلی خوشی و خاطره ای فراموش نشدنی شهرالرضا ترک کنند.
امسال نیز هرچند اندک اما همانند سال های گذشته شاهد نصب المان های نوروزی بودیم که حال و هوای دیگری به شهر بخشید. نکته قابل توجه المان های امسال طراحی های متفاوت و بدون تکرار همراه با تغییرات چشمگیر از جمله اضافه شدن نور و حرکت بود که هیجان و زیبایی بیشتری را به همراه داشت. المان های نوروزی که به مناسبت فرارسیدن سال جدید در مشهد نصب شده توجه بسیاری از زئران و مجاوران بارگاه منور رضوی را به خود جلب کرده و برای آنان لحظه های خاطره انگیزی را رقم زده است.
در آخرین روزهای نوروزی به سراغ تعدادی از هنرمندان این عرصه و طراحان المان های امسال مشهد رفتیم تا از دلایل ساخت و انگیزه هایشان برای فعالیت در این عرصه صحبت کنیم.
نقاط ضعف المان ها مورد بررسی پژوهشگران قرار گیرد
محمد محسن ترابی در نوروز امسال المان گل همیشه بهار را طراحی کرده است.وی به خبرنگار مهر می گوید: مدنظرم این بود که به لحاظ ظاهری رنگ و فرم را در ایام نوروز برای مردم نمایش دهم که به لحاظ بصری خاطره شیرینی در ذهن شان نقش ببندد و شهر از این حالت خاکستری خارج شود و با بحث بهار که شروع تازگی و سرسبزی و فصل رویش گل ها است، با اسم گل همیشه بهار، این رنگ ها و فرم ها را به میان مردم بیاورم تا حس سرزندگی در آنها عجین شود.
وی می افزاید: از آن جایی که مشهد شهر امام رضا(ع) است و با از تمامی اقوام به این شهر سفر می کنند، ۲۳ رنگ طراحی کردم و درکنار آن با ستونی که در وسطش کار طراحی شده که در واقع فلسفه اش وجود امام رضا (ع) است.
ترابی نقش المان ها را در فضای شهری این طور توصیف می کند: المان دائم یا موقت در مجموع حالت سادگی و خمودگی که در فضای شهری حاکم است را خارج می کند و زمانی که المانی با هدف و بیان و فرمی خاص طراحی و تعبیه می شود، مخاطبان می توانند یک سری حرف ها را در قالب اشکال ببینند و یک سری از شعارها را در قالب نمایش یک فرم شاهد باشند که می تواند شعاری و دارای بیان باشد و یا صرفا رنگ و فرم باشد.
وی ادامه می دهد: طراحی المان های شهری در مشهد از سال ۸۷ آغاز شده و هرساله شاهد قوت گرفتن آن هستیم .اتفاقی است که مردم بدان عادت کرده اند که با شروع نوروز رنگ و شادابی جدیدی را در شهر شاهد باشند.
این طراح خوش ذوق تاکید می کند: در این حوزه برخی سال ها قوی عمل کرده ایم و گاهی ضعیف اما روندی بوده که همچنان در این سال ها ادامه داشته است و امیدواریم از این پس با بودجه قابل توجه تری قدم های بهتری در این مسیر برداشته شود.
وی ادامه می دهد: هرچند امسال نسبت به سال های قبل اتفاقات بهتری به لحاظ داوری و تقسیم بندی در قسمت های مختلف شامل نمایش، المان های موقت و دائم، تزئینات و نمایش دیواری شاهد بودیم که اکثر هنرمندان راضی بودند.
ترابی در خصوص ارتقای این حوزه می گوید: با پژوهشگران و هنرمندان این حوزه نقاط ضعف و قدرت المان های شهری در تمامی ابعاد به چالش کشیده شود و بخش پژوهشی به دیگر بخش ها اضافه شود و کسانی که در زمینه تحقیقات فعالیت می کنند در این خصوص مقاله ارائه دهند تا ضعف های این حوزه دیده و در سال آینده لحاظ شود. اگر ضعف های کار و نظر مخاطب دیده نشود، شاید هزینه کار را برای سال بعد چند برابر کنیم اما چون ضعف هایش مشخص نیست امکان دارد به بیراهه برویم.
تکنولوژی وارد طراحی المان ها شود
شراره جنگجو که دو المان خانه کتاب (مشترک با راضیه صدیف) و درخت باف (مشترک با راحله مجردی) را طراحی کرده است به خبرنگار مهر می گوید: خانه کتاب بحث فرهنگی است و جذابیت دارد و از آنجایی که تا اندازه ای کتاب در بین زندگی مردم کمرنگ شده است، این المان حواس مردم را حول محور کتاب می آورد تا بیشتر به سمت مطالعه بروند و فرهنگ مطالعه در بین آحاد مردم پررنگ شود.
وی ادامه می دهد: المان دیگری که طراحی کرده ام در رابطه با شاهنامه و دیگر مشاهیر است که با کارکترهای نقاشی ایرانی بزرگ‌نمایی و ترکیب شده است.
این طراح جوان تاکید می کند: چند سالی است که با شروع نوروز شاهد المان ها در مشهد هستیم و همین باعث شده مردم منتظر دیدن المان ها باشند. به خصوص در مشهد بودن المان های بهار از نبودنش بهتر است.
وی با اشاره به اینکه به المان های امسال نور و حرکت اضافه شده که این خود گامی در جهت ارتقا این بخش است ادامه می دهد: امیدوارم سال آینده شاهد المان هایی با طراحی تکنولوژیک دارای صدا و حرکت باشیم تا از حالت مجسمه وار خارج و کارهایی ساخته شود که همراه با تکنولوژی و سطح توقع مردم باشد.
المان ها باید ارزش گذاری شوند
الهه حصاری از دیگر طراحان المان امسال مشهد است که دو المان گوهرسنگ‌ها و نقش ستون را در کارنامه نوروز ۹۷ به ثبت رسانده است.
وی در مورد المان خود توضیح می دهد: این المان معرفی سنگ های گران قیمت خراسان است و اینکه معدن این سنگ ها در خراسان موجود است اما بسیاری از مردم از وجود آنها بی خبر هستند. ما در نظر داشتیم با ساخت این المان مردم را از وجود این نعمت بزرگ آگاه کنیم که سنگ های با ارزش را در شهر خود دارند و در کنار سنگ ها شناسنامه ای قرار دادیم که به نوعی معرفی سنگ ها برای مخاطبان آسان تر شود.
حصاری ادامه می دهد: المان ها به جز اینکه حس زیبایی دارند و به نوعی بهار را به ارمغان می آورند باید حاوی پیام باشند و به علاوه زیبایی مردم بتوانند با آنها رابطه تعاملی برقرار کنند، نشانه هایی داشته باشند و گویی با مردم صحبت کنند و فقط این نباشد که مردم از کنارشان عبور کنند و حس زیبایی به آنها منتقل شود بلکه ارتباط برقرار کنند و چند لحظه آنها را به فکر فرو ببرد.
وی در خصوص نیاز هنرمندان این حوزه می گوید: هنرمندان این حوزه نیاز به حمایت بیشتری دارند و از آنجایی که ساخت و نمایش المان هاتنها سالی یک بار در شهر صورت می گیرد نیاز به حمایت را مضاعف می کند و المان ها باید ارزش گذاری شوند.
این هنرمند می افزاید: فراخوان امسال دارای ۸ بخش بود و خوب برگزار شد. مشهد از جمله شهرهای بزرگ محسوب می شود و با این تعداد مسافر و زائر به تعداد المان بیشتری نیاز دارد و همچنین اگر موضوعات ناب و بیشتری به المان ها اضافه شود دارای بازخورد بهتری نیز خواهد بود.
المان های ثابت در شهر جاسازی شوند
مهدی درویشی طراح المان هد هد به خبرنگار مهر می گوید:پیام المان من صریح و واضح نیست و مستقیما به المان ها و نشانه های بهار اشاره نشده است اما دارای هیجان است و مخاطب با دیدنش درگیر می شود و با توجه به فرم و شکلی که دارد هیجان را منتقل می کند.
وی می افزاید: این المان همگن با محیط نیست اما انرژی دارد و چشم را جذب می کند و ساختارش نیز ساختار ایرانی است و تمام تلاشم این بوده که از نقوش و هندسه ایرانی استفاده کنم.
درویشی با تاکید به اینکه المان ها باید هدفمند طراحی و تولید شوند تصریح می کند: المان ها باید اثرگذاری اش طوری باشد که سال به سال سطح سلیقه مردم را ارتقا دهیم و کارهای بهتری را تولید کنیم تا مردم با دیدن کارها قدرت تشخیص شان به لحاظ بصری افزایش یابد.
وی ابراز می کند: جاسازی المان ها در ایام نوروز اتفاق مثبتی است و یکی از شاخصه های معرفی مشهد همین المان ها است. اما می شود طوری برنامه ریزی کرد که کارهای فاخری ارائه شود و باید المان های ارزشی طراحی شود تا در آینده این روند ادامه داشته باشد و تاثیرش نیز بیشتر می شود.
درویشی با بیان اینکه امسال برای طراحی المان ها به زمان بیشتری نیاز داشتیم می گوید: هزینه ای که برای برخی المان های موقت می شود را می توان با اندک هزینه بیشتری به المان ثابت تبدیل کرد تا سال های سال از آن استفاده کرد و اگر سازوکاری تعریف شود که در بازه زمانی طولانی تر المان را در شهر داشته باشیم، بازخورد موثرتری خواهد داشت کما اینکه همین المان های موقت نیز در نوع خود کار بی نظیری است.
المان ها نسبت به فضا بررسی شوند
حسین یزدی از دیگر هنرمندان طراحی نقوش روی دیوار مشهد محسوب می شود که نقاشی دیواری داستان های فردوسی بولوار سازمان آب را به عهده داشته است.
وی به خبرنگار مهر می گوید: نقاشی دیواری میدان فردوسی بر اساس داستان های شاهنامه و برگرفته از نقاشی های قهوه خانه ای از دوران قاجار تا دوران معاصر الهام گرفته شده است و یک سری داستان های شاهنامه را روی دیوار نقاشی کرده ایم.
یزدی تاکید می کند: المان ها بسیار وابسته به محیط و فضای اطرافشان هستند و باید قبل از هرچیزی نسبت به فضا و محیط بررسی شوند و بعد از آن طراحی و ساخت آنها آغاز و زاویه نوع دید مخاطب سنجیده شود.ایام نوروز می تواند حال و هوای مردم را تغییر داده و بازآفرینی خاطرات شود و بسته به نوع طرح و مکانی که قرار است المان نصب شود می تواند بازخوردهای مختلف در ذهن مخاطب داشته باشد.
در طراحی المان ها از خرد جمعی غافل نشویم
از هنرمند دیگر علی عابدی اثر تزئینات شهری با نام باران را امسال شاهد بودیم.
وی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار می کند: محورهایی که برای المان های امسال مطرح شده بود یک نمونه اش بحث آب بود و من خواستم ذهنیتی در ذهن مخاطب ایجاد کنم که هم به مقوله آب توجه شود و در آذین های شهری اولین پیامی که منتقل می شود زیباسازی فضای شهری باشد.
وی ادامه می دهد: از آنجایی که کشور ما در منطقه کم آب و خشکی واقع شده است، با کم آبی مواجه هستیم و فرهنگ استفاده صحیح از منابع آبی در بین مردم و مسئولین جا نیفتاده است. از اینرو باید ساختار استفاده از آب اصلاح شود و قصد من این بود که باتوجه به کمبود بارش ها در سال گذشته، قصه آب را با بارش تلفیق و از قطرات باران استفاده کنم تا هم زیباسازی شهری باشد هم کمبود بارش را به لحاظ روحی فراموش شود.
عابدی با تاکید به اینکه در این بخش نیاز به خرد جمعی است می گوید: المان ها در زیبایی شهری نقشی بسزا و مثبتی دارند.
توجه بیشتر به طراحی المان های دائمی
باید به این نکته توجه داشت که المان هایی که در شهرها نصب می شود موجب افزایش زیبایی و تعلق خاطر بیشتر شهروندان به محیط زندگی خود می شود و باید به این موضوع از سوی مسئولان توجه بیشتری شود. موضوعی که البته باید هنرمندان نیز با خلق آثار جدیدتر فضای متفاوتی را نسبت به گذشته ایجاد کنند.
48
