زیارت انگیزه و هدف اصلی مسافرانی است که این شهر را به عنوان مقصد سفر برمی گزینند، اما در این میان سفر به مشهدالرضا(ع) هم زیارت و هم فال و تماشاست برای آنان که هم به زیارت دل بسته اند و هم دوستدار تاریخ، فرهنگ و ادب هستند.
این شهر هزاررنگ و هزارجاذبه آنقدر به مذاق مسافران و زائران خوش می آید که سفر به مشهد نه تنها یکی از بهترین خاطرات هر ایرانی است بلکه عشق سفر به مشهد و علاقه به آمدن به شهر زیبایی ها در دل همگان موج می زند.
شکی نیست که هدف غایی و آرزوی اصلی عمده ایرانیان از سفر به دیار خراسان، زیارت بارگاه قدسی و نورانی امام مهربانی ها و قبله دلها حضرت ثامن الحجج (ع) است، اما بعد از برگرفتن توشه معنوی از دیدار ضامن آهو، سرزدن به برخی از اماکن فرهنگی و بناهای تاریخی مشهد نیز خالی از لطف نیست و می تواند به این سفر تنوع ببخشد.
*موزه آرامگاه نادری
موزه نادری در قسمت اصلی بنای یادبود آرامگاه نادرشاه افشار در دو تالار به منظور معرفی آثار تاریخی این دوره شکل گرفته است.
چشم انداز خارجی بنا تندیس نادرشاه سوار بر اسب به همراه تنی چند از سربازانش بر فراز یک حجم سنگی مرتفع توسط مجسمه ساز شهیر ایرانی زنده یاد استاد ابوالحسن صدیقی ساخته شده است.
در تالار شماره یک موزه آرامگاه نادری به انواع سلاح‌های دوره افشاریه، تابلوهای نقاشی از نادر و صحنه های جنگ، وسایل سوارکاری مانند زین و برگ اسب از دوره افشاریه تا قاجاریه، چند نسخه خطی از جمله تاریخ جهانگشای نادری و دو شمشیر متعلق به نادر اختصاص دارد که روی یکی کلمه السلطان نادر حک شده و روی دیگری بیتی شعر طلاکوب شده است.
این شمشیر در روز تاجگذاری نادر در دشت مغان، به سال 1148 هجری، از طرف ملت ایران به وی هدیه شده است.
تالار شماره دو این مجموعه فرهنگی -تاریخی در سال 1373 به مجموعه اضافه شده که در آن انواع سکه، ظروف و دیگر اشیای اهدایی از دوره صفویه تا معاصر به نمایش درآمده است.
*آرامگاه کلنل محمدتقی خان پسیان
آرامگاه محمدتقی خان پسیان، اولین خلبان ایرانی در مجاورت آرامگاه نادرشاه افشار و در باغچه شمالی باغ آرامگاه قرار دارد و لوحی سنگی بر آن نصب شده است.
محمدتقی خان پسیان از میهن پرستان جوان و پرشور ایرانی در سال 1309 هجری شمسی در تبریز متولد شد و در سال 1324 به تهران آمد و پس از پنج سال تحصیل در مدرسه نظام به درجه سلطانی رسید و پس از آن در جنگ معروف به مصلی، روس ها را شکست فاحشی داد و آوازه شهرت و لیاقت او از مرزهای ایران گذشت.
در سال 1335 هجری به آلمان رفت و در سال 38 پس از بازگشت به فرماندهی ژاندارمری خراسان در دولت مشیر الدوله رسید.
در ذیحجه سال 1339 آزادیخواهان خراسان به رهبری کلنل قیام کردند؛ این قیام که برای کسب استقلال ایران بود، توسط روسای عشایر و به تحریک قوام السلطنه و سپاهیان دولتی ایران مورد هجوم قرار گرفت و کلنل پسیان که او را در شمار مردانی چون جلال الدین خوارزمشاه و لطفعلی خان زند می دانند در زد و خورد با اکراد بجنورد در جعفر آباد قوچان به نیرنگ کشته شد.
*آرامگاه فردوسی
آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی در میان باغی مصفا به فاصله 20 کیلومتری شمال شهر مشهد واقع شده است.
ساختمان فعلی آرامگاه از شیوه معماری هخامنشی به ویژه آرامگاه کوروش الهام گرفته است.
نمای بیرونی بنا شامل عناصر تزئینی هخامنشی به خصوص ستون ها و سرستون ها است و اشعاری که از حکیم فردوسی بر اضلاع چهارگانه بنا نگاشته شده معرف اندیشه و شخصیت وی است.
بخش فوقانی بنا به صورت مجوف و توخالی ساخته شده و فضای داخلی آن نیز علاوه بر الهام گرفتن از معماری دوه اشکانی شامل 20 ستون مرمری در پایین و هشت ستون در بخش فوقانی است.
در بخش هایی از آرامگاه نیز دیوارنگاره‌هایی از فریدون صدیقی نصب شده که نمایش صحنه هایی از حکایات شاهنامه است.
*گنبد هارونیه
تنها اثر بر جای مانده از توس قدیم بنای آجری است معروف به گنبد هارونیه که در دهه های اخیر به همت انجمن آثار ملی و میراث فرهنگی خراسان مرمت و بازسازی شده است.
مردم این بنا را زندان هارونیه می نامند؛ این بنا مشتمل بر یک فضای وسیع مربع گنبددار به ارتفاع حدود 25 متر و وسعت 12 در 12 متر است. در انتهای بنا سه حجره با اتاقک با تزییناتی شامل گچبری قرار دارد و تزیینات خارجی آن منحصر به قاب های عمودی و ستون نماهای طرفین ورودی است.
* مصلای مشهد
بنای مصلی با قدمتی بیش از 350 سال در فاصله یک کیلومتری ضلع شرقی میدان پنج راه پایین خیابان معروف به نواب صفوی در کنار بلوار مصلی واقع است، ظاهرا در گذشته این بنا از نظر موقعیت در مکانی قرار داشته که نظر هر مسافر یا زائر تازه وارد در عزیمت به مشهد مقدس را از بیرون حصار شهر به سوی دروازه پایین خیابان به خود جلب می کرده است.
مصلی از نظر نقشه و طرح کلی ساختمان شامل ایوانی مرتفع و دو ایوانچه منتهی به فضاهای چهار ضلعی در طرفین به صورت قرینه است که ایوان آن رو به قبله و بر فراز فضاهای مربع یا رواق گنبدهایی کم خیز بنا شده است.
تنها محراب بنا در دیوار انتهایی ایوان رو به قبله ایجاد شده و علاوه بر دارا بودن تزیینات متنوع نام معمار حاجی شجاع بنای اصفهان در کتیبه پیشانی آن نقش بسته است. در بخش انتهایی تزیینات لبه تاق ایوان و در دو سوی آن اشعاری به فارسی با قلم شیوای نستعلیق به رنگ زرد بر زمینه آبی نگارش یافته که ماده تاریخ ایجاد بنا در ابیات آن نهفته است.
به استناد این کتیبه بنای مصلی در زمان شاه سلیمان از سلاطین صفویه در سال 1087 هجری قمری بنیان گردیده است.
* سد چالیدره
این منطقه از دره های فرعی منطقه طرقبه بوده و یک محیط تفریحی و گردشگری کاملا مجزا را به وجود آورده است.
جداره غربی آن، دره ای با قنات خصوصی و باغ است و اراضی آن منابع طبیعی بوده و شمال آن نیز دره ها و ارتفاعات بایر و بکر است.
در جداره شرقی نیز علاوه بر جاده نغندر، مجموعه مسکونی فرهنگیان و اراضی تپه ماهوری بکر قرار دارد.
شاخص جاذبه گردشگری آن سد خاکی است که برای آبیاری باغ‌های اطراف طرقبه استفاده می شود و دارای امکانات تفریحی مانند قایق پدالی، قایق سواری، ماهیگیری، رستوران و آلاچیق است.
سد چالیدره یک سد خاکی رسی است که به وسیله رودخانه 'جاغرق' پر آب می شود.
این سد در ابتدای جاده روستای نغندر، در سمت چپ جاده در دره ای با همین نام ساخته شده است.
* سد کارده
این سد در فاصله 40 کیلومتری شمال مشهد و از کیلومتر 16 جاده کلات به سمت چپ منشعب می شود.
سد از نوع بتنی دو قوسی متقارن مخزن و متشکل از 15 بلوک 10 متری با ارتفاع 67 متر از پی و حجم 32 هزار مترمکعب بتن‌ریزی است. حجم آب آن معادل 36 میلیون مترمکعب می‌باشد.
رودخانه کارده با آب دائمی و مناظر زیبای کوهستانی و مجموعه تفریحی دنیای آبی در ساحل سد، یکی از بهترین تفریحگاه‌های خوش آب و هوای مشهد است.
* سد طرق
این سد در 14 کیلومتری جنوب شرقی مشهد بر روی رودخانه طرق و در نزدیکی بند قدیمی طرق قرار دارد. سد طرق از نوع بتونی دو قوسی متقارن است.
*بقعه پیر پالاندوز
پیر پالاندوز که نام اصلی اش شیخ محمد عارف کارندهی است از عارفان سده دهم هجری و اهل روستای کارنده یا کارده در نزدیکی مشهد بود که به سبب شغل خود یعنی پالاندوزی بدین نام مشهور شد.
او در خط ثلث نیز تبحر فراوانی داشت و امروزه بخش هایی از یک قرآن که باخط این عارف وارسته نوشته شده، باقی است.
*امام زاده سیدمحمد(گنبد خشتی)
بنای تاریخی- مذهبی موسوم به «گنبد خشتی» در یکی از گذرهای قدیمی مشهد منشعب از میدان طبرسی به نام چهارسوق نوغان قرار دارد.
این بنا مدفن «سلطان غیاث‌الدین محمد» از سادات مشهور موسوی شهر مشهد است که نسب شریفش با هفده واسطه به امام موسی بن جعفر(ع) می‌رسد. بر روی سنگ مزارش این چنین کتابت شده: «مرتضی، اعظم سلطان النقباء، غیاث‌الدنیا و الدین، امیر سلطان محمد بن سلطان النقباء بدرالمله و الدین طاهر…» و در ادامه تاریخ وفاتش ماه رمضان سال 832هجری قمری آمده است.
*روستای تاریخی پاژ
روستای پاژ در پانزده کیلومتری شمال شهر مشهد در تقاطع جاده کارده به کلات نادری واقع شده است که به استناد متون تاریخی و ادبی بر جای مانده، این روستا زادگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی است.
روستای فعلی پاژ دارای 800 هکتار مساحت است که از مجموع آن حدودا چهار هکتار به بخش مسکونی اختصاص یافته است. بخشی از فضای مسکونی روستا در میان آن و بقیه بر روی تپه‌ای موسوم به قلعه بلند مکانی که به نظر می‌رسد در گذشته محل اصلی و هسته مرکزی دهکده پاژ بوده قرار دارد زیرا پیرامون آن تا چندی قبل خندقی وجود داشت که در گذشته برای ممانعت از پیشروی مهاجمان آن را پر آب می‌کرده اند. به جز تپه موجود در فاصله تقریبی 500 متر از پشته اولیه بلند دیگری نمایان است که در نزد اهالی به قلعه کهنه پاژ معروف است، سفال های رنگارنگ و لعابدار پارکنده بر روی این بلندی نشانه ای از تداوم مدنیت پاژ در سده های اولیه بعد از اسلام تا قرن نهم و دهم هجری است.
*غار مغان
این غار دارای دو دهانه است، یکی رو به شمال به ابعاد شش متر در دو متر و دیگری رو به شرق به ابعاد 12.5 در سه متر است تا حدود 50 متر فضای داخل غار روشن است، عرض ورودی در ابتدا 19 متر و ارتفاع آن در شروع چهار و تا 12 متر ادامه دارد در بعضی از نواحی از سقف غار آب می چکد.
در فاصله 110 متری به 'استالاگمیت' دوقلویی می رسیم و در فاصله 120 متری از ابتدای غار با تنگه ای به عرض چهار متر مواجه می شویم رو به سمت غرب به ابتدای تالار دوم که برسیم تالار اول با طول 246متر و عرض بین 11 تا 33 متر و ارتفاع حدود 9 متر پایان می یابد که بزرگترین تالار در بین غارهای استان است.
تالار دوم غار، 29 متر طول، 10 متر عرض و هفت متر ارتفاع دارد.
بعد از یک سر بالایی به دو حفره غربی و جنوب غربی به طول 19 متر می رسیم که هر دو به تالار سوم منتهی می شود که البته مسیر غربی بهتر و ساده تر است.
تالار سوم 12 متر طول، هفت متر عرض و شش متر ارتفاع دارد؛ در مقابل یک صخره پنج متری و یک راه گربه رو در سمت راست دیده می شود.
برای عبور از این قسمت نیاز به طناب و حمایت همراهان داریم؛ بعد از عبور از این قسمت به تالار چهارم می رسیم این تالار از طول 23 متر، عرض هشت متر و ارتفاع شش متر برخوردار است .
پس از طی حدود 23 متر به دوراهی شرقی و غربی می رسیم که طول هر کدام 17 متر است که پس از عبور از آن به یک تالار زیبا خواهیم رسید که داخل آن یک برکه به عمق 20 تا 40 سانتی مترو ابعاد چهار در پنج متر است که البته آب آن قابل آشامیدن نیست.
زمان لازم برای پیمایش غار مغان دو تا 2،5 ساعت طول می کشد برای رسیدن به دهانه غار از روستا 1،5 ساعت وقت لازم است و برگشت هم حدود یک ساعت به طول می انجامد، بازدید کنندگان این غار لازم است کفش و لباس مناسب، چراغ قوه، آب شرب به همراه داشته باشند و حتما یک راهنمای متخصص آنها را هدایت کند .
*غار کارده
روستای 'کارده' در فاصله 48 کیلومتری شمال مشهد واقع شده و غار کارده در سه کیلومتری آن قرار دارد.
در محل مذکور که موسوم به دره آل است دو غار در دو سمت دره قرار دارند و غار شرقی موسوم به غار اسکلت و غار غربی موسوم به غار کارده است.
دهانه غار به صورت یک شکاف سنگی است که عرض تقریبی آن یک تا سه متر و طول آن حدود 100 متر است.
این غار کاملا خشک است و پرتگاه هایی خطرناک دارد؛ کوهنوردان، اسکلت‌هایی از انسان مربوط به زمان‌های قدیم را در درون این غار مشاهده کرده‌اند.
از مشخصه های این غار تعداد زیاد راه های فرعی است که هر راه فرعی خود به دو تا پنج شاخه فرعی دیگر منشعب می شود.
همچنین اغلب راه های فرعی و اصلی دارای یک ارتفاع هستند و گاه راه اصلی ارتفاع و ورودی کوچکتری از راه های فرعی اطراف دارد٬ لذا باتوجه به عدم وجود نشانه گذاری در داخل غار احتمال گم کردن مسیر اصلی وجود دارد.
*آرامگاه میرزا ابراهیم رضوی
این آرامگاه متعلق به میرزا ابراهیم اول، دومین و بزرگترین واقف سادات رضوی است که در سال 1042 هجری قمری وفات کرده که آرامگاه او در محله کوهسنگی انتهای خیابان شهید بهشتی واقع است.
وی از خانواده سادات رضوی خراسان در زمان صفویه بوده و نسب شریفش با بیست و یک واسطه به امام‌زاده «ابوجعفر موسی مبرقع» فرزند حضرت جواد (ع) می‌رسد.
مقبره میرزا ابراهیم واقع در ملک شخصی خود وی در مجاورت مجموعه فرهنگی– تفریحی کوهسنگی در دامنه کوه و انتهای خیابان بهشتی، با منظر ایوانی کاشی‌کاری شده جلب‌نظر می‌نماید.
در صحن مقبره تعدادی از علمای قرن اخیر خراسان مدفون هستند.
این فضای تاریخی ـ فرهنگی بر جاذبه های کوهسنگی مشهد افزوده است؛ مقبره و باغ آن به سادات رضوی مشهد تعلق دارد که عموماً به زیارت جد واقف خود می روند. بازدید از مقبره میرزا ابراهیم برای عموم آزاد است.
میرزا ابراهیم در سال 1038 قمری موقوفات مهمی را در شهرهای مشهد و رادکان و تربت جام وقف اولاد ذکور و اناث خاندان خویش و عامه سادات رضوی ساکن شهر مشهد ( ارض اقدس ) کرده است.
موقوفه وی بسیار فعال است و حدود بیست هزار نفر ( در سال 1381 خورشیدی ) از آن بهره مند می شدند.
این موقوفه توسط متولی ای از اعقاب خود میرزا ابراهیم اداره می شود و درآمد سالانه آن میان سهم بران توزیع می شود.
موقوفه میرزا ابراهیم سبب شده است تا چند هزار خانوار از سادات رضوی ساکن مشهد و اعقاب خاندان واقف در سراسر کشور شجره نسب خویش را تا کنون حفظ نمایند، لذا اقدام وی یکی از پدیده های فرهنگی مهم شهر مشهد است.
*باغ وحش وکیل آباد
در جنوب غربی مشهد و هم جوار با بوستان جنگلی وکیل آباد، باغ وحش وکیل آباد، تنها باغ وحش مشهد و استان خراسان رضوی قرار دارد. این باغ وحش دارای حیوانات گوشتخوار، علف خوار، آبزی، خزنده و پرندگان مختلف است.
*بازار رضا(ع)
این بازار در ضلع شرقی خیابان امام رضا (ع) واقع شده و از مهمترین مراکز خرید زوار طی سالهای گذشته در مشهد بوده است.
این بازار در دو طبقه ساخته شده است؛ در طبقه دوم آن کارگاه های کوچک صنایع دستی طلاکاری و فیروزه تراشی و گلدوزی ایجاد شده است.
در این بازار به وضوح می توان همه انواع سوغات مشهد را خریداری و با یک روز گشت و گذار در این بازار هر آنچه زائران می خواهند را تهیه کنند.
بازار رضا جزو قدیمی ترین بازارهای مشهد محسوب می شود و در سالیان اخیر مراکز تجاری و بازارهای مدرن و امروزی زیادی در مشهد ایجاد شده که هر یک جاذبه خاص خود را دارند و از آن جمله می توان به مجتمع تجاری الماس شرق، مجتمع تجاری آلتون، مجتمع تجاری پروما و مجتمع تجاری زیست خاور اشاره کرد.
7496/5132
انتهای پیام این شهر هزاررنگ و هزارجاذبه آنقدر به مذاق مسافران و زائران خوش می آید که سفر به مشهد نه تنها یکی از بهترین خاطرات هر ایرانی است بلکه عشق سفر به مشهد و علاقه به آمدن به شهر زیبایی ها در دل همگان موج می زند.
شکی نیست که هدف غایی و آرزوی اصلی عمده ایرانیان از سفر به دیار خراسان، زیارت بارگاه قدسی و نورانی امام مهربانی ها و قبله دلها حضرت ثامن الحجج (ع) است، اما بعد از برگرفتن توشه معنوی از دیدار ضامن آهو، سرزدن به برخی از اماکن فرهنگی و بناهای تاریخی مشهد نیز خالی از لطف نیست و می تواند به این سفر تنوع ببخشد.
*موزه آرامگاه نادری
موزه نادری در قسمت اصلی بنای یادبود آرامگاه نادرشاه افشار در دو تالار به منظور معرفی آثار تاریخی این دوره شکل گرفته است.
چشم انداز خارجی بنا تندیس نادرشاه سوار بر اسب به همراه تنی چند از سربازانش بر فراز یک حجم سنگی مرتفع توسط مجسمه ساز شهیر ایرانی زنده یاد استاد ابوالحسن صدیقی ساخته شده است.
در تالار شماره یک موزه آرامگاه نادری به انواع سلاح‌های دوره افشاریه، تابلوهای نقاشی از نادر و صحنه های جنگ، وسایل سوارکاری مانند زین و برگ اسب از دوره افشاریه تا قاجاریه، چند نسخه خطی از جمله تاریخ جهانگشای نادری و دو شمشیر متعلق به نادر اختصاص دارد که روی یکی کلمه السلطان نادر حک شده و روی دیگری بیتی شعر طلاکوب شده است.
این شمشیر در روز تاجگذاری نادر در دشت مغان، به سال 1148 هجری، از طرف ملت ایران به وی هدیه شده است.
تالار شماره دو این مجموعه فرهنگی -تاریخی در سال 1373 به مجموعه اضافه شده که در آن انواع سکه، ظروف و دیگر اشیای اهدایی از دوره صفویه تا معاصر به نمایش درآمده است.
*آرامگاه کلنل محمدتقی خان پسیان
آرامگاه محمدتقی خان پسیان، اولین خلبان ایرانی در مجاورت آرامگاه نادرشاه افشار و در باغچه شمالی باغ آرامگاه قرار دارد و لوحی سنگی بر آن نصب شده است.
محمدتقی خان پسیان از میهن پرستان جوان و پرشور ایرانی در سال 1309 هجری شمسی در تبریز متولد شد و در سال 1324 به تهران آمد و پس از پنج سال تحصیل در مدرسه نظام به درجه سلطانی رسید و پس از آن در جنگ معروف به مصلی، روس ها را شکست فاحشی داد و آوازه شهرت و لیاقت او از مرزهای ایران گذشت.
در سال 1335 هجری به آلمان رفت و در سال 38 پس از بازگشت به فرماندهی ژاندارمری خراسان در دولت مشیر الدوله رسید.
در ذیحجه سال 1339 آزادیخواهان خراسان به رهبری کلنل قیام کردند؛ این قیام که برای کسب استقلال ایران بود، توسط روسای عشایر و به تحریک قوام السلطنه و سپاهیان دولتی ایران مورد هجوم قرار گرفت و کلنل پسیان که او را در شمار مردانی چون جلال الدین خوارزمشاه و لطفعلی خان زند می دانند در زد و خورد با اکراد بجنورد در جعفر آباد قوچان به نیرنگ کشته شد.
*آرامگاه فردوسی
آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی در میان باغی مصفا به فاصله 20 کیلومتری شمال شهر مشهد واقع شده است.
ساختمان فعلی آرامگاه از شیوه معماری هخامنشی به ویژه آرامگاه کوروش الهام گرفته است.
نمای بیرونی بنا شامل عناصر تزئینی هخامنشی به خصوص ستون ها و سرستون ها است و اشعاری که از حکیم فردوسی بر اضلاع چهارگانه بنا نگاشته شده معرف اندیشه و شخصیت وی است.
بخش فوقانی بنا به صورت مجوف و توخالی ساخته شده و فضای داخلی آن نیز علاوه بر الهام گرفتن از معماری دوه اشکانی شامل 20 ستون مرمری در پایین و هشت ستون در بخش فوقانی است.
در بخش هایی از آرامگاه نیز دیوارنگاره‌هایی از فریدون صدیقی نصب شده که نمایش صحنه هایی از حکایات شاهنامه است.
*گنبد هارونیه
تنها اثر بر جای مانده از توس قدیم بنای آجری است معروف به گنبد هارونیه که در دهه های اخیر به همت انجمن آثار ملی و میراث فرهنگی خراسان مرمت و بازسازی شده است.
مردم این بنا را زندان هارونیه می نامند؛ این بنا مشتمل بر یک فضای وسیع مربع گنبددار به ارتفاع حدود 25 متر و وسعت 12 در 12 متر است. در انتهای بنا سه حجره با اتاقک با تزییناتی شامل گچبری قرار دارد و تزیینات خارجی آن منحصر به قاب های عمودی و ستون نماهای طرفین ورودی است.
* مصلای مشهد
بنای مصلی با قدمتی بیش از 350 سال در فاصله یک کیلومتری ضلع شرقی میدان پنج راه پایین خیابان معروف به نواب صفوی در کنار بلوار مصلی واقع است، ظاهرا در گذشته این بنا از نظر موقعیت در مکانی قرار داشته که نظر هر مسافر یا زائر تازه وارد در عزیمت به مشهد مقدس را از بیرون حصار شهر به سوی دروازه پایین خیابان به خود جلب می کرده است.
مصلی از نظر نقشه و طرح کلی ساختمان شامل ایوانی مرتفع و دو ایوانچه منتهی به فضاهای چهار ضلعی در طرفین به صورت قرینه است که ایوان آن رو به قبله و بر فراز فضاهای مربع یا رواق گنبدهایی کم خیز بنا شده است.
تنها محراب بنا در دیوار انتهایی ایوان رو به قبله ایجاد شده و علاوه بر دارا بودن تزیینات متنوع نام معمار حاجی شجاع بنای اصفهان در کتیبه پیشانی آن نقش بسته است. در بخش انتهایی تزیینات لبه تاق ایوان و در دو سوی آن اشعاری به فارسی با قلم شیوای نستعلیق به رنگ زرد بر زمینه آبی نگارش یافته که ماده تاریخ ایجاد بنا در ابیات آن نهفته است.
به استناد این کتیبه بنای مصلی در زمان شاه سلیمان از سلاطین صفویه در سال 1087 هجری قمری بنیان گردیده است.
* سد چالیدره
این منطقه از دره های فرعی منطقه طرقبه بوده و یک محیط تفریحی و گردشگری کاملا مجزا را به وجود آورده است.
جداره غربی آن، دره ای با قنات خصوصی و باغ است و اراضی آن منابع طبیعی بوده و شمال آن نیز دره ها و ارتفاعات بایر و بکر است.
در جداره شرقی نیز علاوه بر جاده نغندر، مجموعه مسکونی فرهنگیان و اراضی تپه ماهوری بکر قرار دارد.
شاخص جاذبه گردشگری آن سد خاکی است که برای آبیاری باغ‌های اطراف طرقبه استفاده می شود و دارای امکانات تفریحی مانند قایق پدالی، قایق سواری، ماهیگیری، رستوران و آلاچیق است.
سد چالیدره یک سد خاکی رسی است که به وسیله رودخانه 'جاغرق' پر آب می شود.
این سد در ابتدای جاده روستای نغندر، در سمت چپ جاده در دره ای با همین نام ساخته شده است.
* سد کارده
این سد در فاصله 40 کیلومتری شمال مشهد و از کیلومتر 16 جاده کلات به سمت چپ منشعب می شود.
سد از نوع بتنی دو قوسی متقارن مخزن و متشکل از 15 بلوک 10 متری با ارتفاع 67 متر از پی و حجم 32 هزار مترمکعب بتن‌ریزی است. حجم آب آن معادل 36 میلیون مترمکعب می‌باشد.
رودخانه کارده با آب دائمی و مناظر زیبای کوهستانی و مجموعه تفریحی دنیای آبی در ساحل سد، یکی از بهترین تفریحگاه‌های خوش آب و هوای مشهد است.
* سد طرق
این سد در 14 کیلومتری جنوب شرقی مشهد بر روی رودخانه طرق و در نزدیکی بند قدیمی طرق قرار دارد. سد طرق از نوع بتونی دو قوسی متقارن است.
*بقعه پیر پالاندوز
پیر پالاندوز که نام اصلی اش شیخ محمد عارف کارندهی است از عارفان سده دهم هجری و اهل روستای کارنده یا کارده در نزدیکی مشهد بود که به سبب شغل خود یعنی پالاندوزی بدین نام مشهور شد.
او در خط ثلث نیز تبحر فراوانی داشت و امروزه بخش هایی از یک قرآن که باخط این عارف وارسته نوشته شده، باقی است.
*امام زاده سیدمحمد(گنبد خشتی)
بنای تاریخی- مذهبی موسوم به «گنبد خشتی» در یکی از گذرهای قدیمی مشهد منشعب از میدان طبرسی به نام چهارسوق نوغان قرار دارد.
این بنا مدفن «سلطان غیاث‌الدین محمد» از سادات مشهور موسوی شهر مشهد است که نسب شریفش با هفده واسطه به امام موسی بن جعفر(ع) می‌رسد. بر روی سنگ مزارش این چنین کتابت شده: «مرتضی، اعظم سلطان النقباء، غیاث‌الدنیا و الدین، امیر سلطان محمد بن سلطان النقباء بدرالمله و الدین طاهر…» و در ادامه تاریخ وفاتش ماه رمضان سال 832هجری قمری آمده است.
*روستای تاریخی پاژ
روستای پاژ در پانزده کیلومتری شمال شهر مشهد در تقاطع جاده کارده به کلات نادری واقع شده است که به استناد متون تاریخی و ادبی بر جای مانده، این روستا زادگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی است.
روستای فعلی پاژ دارای 800 هکتار مساحت است که از مجموع آن حدودا چهار هکتار به بخش مسکونی اختصاص یافته است. بخشی از فضای مسکونی روستا در میان آن و بقیه بر روی تپه‌ای موسوم به قلعه بلند مکانی که به نظر می‌رسد در گذشته محل اصلی و هسته مرکزی دهکده پاژ بوده قرار دارد زیرا پیرامون آن تا چندی قبل خندقی وجود داشت که در گذشته برای ممانعت از پیشروی مهاجمان آن را پر آب می‌کرده اند. به جز تپه موجود در فاصله تقریبی 500 متر از پشته اولیه بلند دیگری نمایان است که در نزد اهالی به قلعه کهنه پاژ معروف است، سفال های رنگارنگ و لعابدار پارکنده بر روی این بلندی نشانه ای از تداوم مدنیت پاژ در سده های اولیه بعد از اسلام تا قرن نهم و دهم هجری است.
*غار مغان
این غار دارای دو دهانه است، یکی رو به شمال به ابعاد شش متر در دو متر و دیگری رو به شرق به ابعاد 12.5 در سه متر است تا حدود 50 متر فضای داخل غار روشن است، عرض ورودی در ابتدا 19 متر و ارتفاع آن در شروع چهار و تا 12 متر ادامه دارد در بعضی از نواحی از سقف غار آب می چکد.
در فاصله 110 متری به 'استالاگمیت' دوقلویی می رسیم و در فاصله 120 متری از ابتدای غار با تنگه ای به عرض چهار متر مواجه می شویم رو به سمت غرب به ابتدای تالار دوم که برسیم تالار اول با طول 246متر و عرض بین 11 تا 33 متر و ارتفاع حدود 9 متر پایان می یابد که بزرگترین تالار در بین غارهای استان است.
تالار دوم غار، 29 متر طول، 10 متر عرض و هفت متر ارتفاع دارد.
بعد از یک سر بالایی به دو حفره غربی و جنوب غربی به طول 19 متر می رسیم که هر دو به تالار سوم منتهی می شود که البته مسیر غربی بهتر و ساده تر است.
تالار سوم 12 متر طول، هفت متر عرض و شش متر ارتفاع دارد؛ در مقابل یک صخره پنج متری و یک راه گربه رو در سمت راست دیده می شود.
برای عبور از این قسمت نیاز به طناب و حمایت همراهان داریم؛ بعد از عبور از این قسمت به تالار چهارم می رسیم این تالار از طول 23 متر، عرض هشت متر و ارتفاع شش متر برخوردار است .
پس از طی حدود 23 متر به دوراهی شرقی و غربی می رسیم که طول هر کدام 17 متر است که پس از عبور از آن به یک تالار زیبا خواهیم رسید که داخل آن یک برکه به عمق 20 تا 40 سانتی مترو ابعاد چهار در پنج متر است که البته آب آن قابل آشامیدن نیست.
زمان لازم برای پیمایش غار مغان دو تا 2،5 ساعت طول می کشد برای رسیدن به دهانه غار از روستا 1،5 ساعت وقت لازم است و برگشت هم حدود یک ساعت به طول می انجامد، بازدید کنندگان این غار لازم است کفش و لباس مناسب، چراغ قوه، آب شرب به همراه داشته باشند و حتما یک راهنمای متخصص آنها را هدایت کند .
*غار کارده
روستای 'کارده' در فاصله 48 کیلومتری شمال مشهد واقع شده و غار کارده در سه کیلومتری آن قرار دارد.
در محل مذکور که موسوم به دره آل است دو غار در دو سمت دره قرار دارند و غار شرقی موسوم به غار اسکلت و غار غربی موسوم به غار کارده است.
دهانه غار به صورت یک شکاف سنگی است که عرض تقریبی آن یک تا سه متر و طول آن حدود 100 متر است.
این غار کاملا خشک است و پرتگاه هایی خطرناک دارد؛ کوهنوردان، اسکلت‌هایی از انسان مربوط به زمان‌های قدیم را در درون این غار مشاهده کرده‌اند.
از مشخصه های این غار تعداد زیاد راه های فرعی است که هر راه فرعی خود به دو تا پنج شاخه فرعی دیگر منشعب می شود.
همچنین اغلب راه های فرعی و اصلی دارای یک ارتفاع هستند و گاه راه اصلی ارتفاع و ورودی کوچکتری از راه های فرعی اطراف دارد٬ لذا باتوجه به عدم وجود نشانه گذاری در داخل غار احتمال گم کردن مسیر اصلی وجود دارد.
*آرامگاه میرزا ابراهیم رضوی
این آرامگاه متعلق به میرزا ابراهیم اول، دومین و بزرگترین واقف سادات رضوی است که در سال 1042 هجری قمری وفات کرده که آرامگاه او در محله کوهسنگی انتهای خیابان شهید بهشتی واقع است.
وی از خانواده سادات رضوی خراسان در زمان صفویه بوده و نسب شریفش با بیست و یک واسطه به امام‌زاده «ابوجعفر موسی مبرقع» فرزند حضرت جواد (ع) می‌رسد.
مقبره میرزا ابراهیم واقع در ملک شخصی خود وی در مجاورت مجموعه فرهنگی– تفریحی کوهسنگی در دامنه کوه و انتهای خیابان بهشتی، با منظر ایوانی کاشی‌کاری شده جلب‌نظر می‌نماید.
در صحن مقبره تعدادی از علمای قرن اخیر خراسان مدفون هستند.
این فضای تاریخی ـ فرهنگی بر جاذبه های کوهسنگی مشهد افزوده است؛ مقبره و باغ آن به سادات رضوی مشهد تعلق دارد که عموماً به زیارت جد واقف خود می روند. بازدید از مقبره میرزا ابراهیم برای عموم آزاد است.
میرزا ابراهیم در سال 1038 قمری موقوفات مهمی را در شهرهای مشهد و رادکان و تربت جام وقف اولاد ذکور و اناث خاندان خویش و عامه سادات رضوی ساکن شهر مشهد ( ارض اقدس ) کرده است.
موقوفه وی بسیار فعال است و حدود بیست هزار نفر ( در سال 1381 خورشیدی ) از آن بهره مند می شدند.
این موقوفه توسط متولی ای از اعقاب خود میرزا ابراهیم اداره می شود و درآمد سالانه آن میان سهم بران توزیع می شود.
موقوفه میرزا ابراهیم سبب شده است تا چند هزار خانوار از سادات رضوی ساکن مشهد و اعقاب خاندان واقف در سراسر کشور شجره نسب خویش را تا کنون حفظ نمایند، لذا اقدام وی یکی از پدیده های فرهنگی مهم شهر مشهد است.
*باغ وحش وکیل آباد
در جنوب غربی مشهد و هم جوار با بوستان جنگلی وکیل آباد، باغ وحش وکیل آباد، تنها باغ وحش مشهد و استان خراسان رضوی قرار دارد. این باغ وحش دارای حیوانات گوشتخوار، علف خوار، آبزی، خزنده و پرندگان مختلف است.
*بازار رضا(ع)
این بازار در ضلع شرقی خیابان امام رضا (ع) واقع شده و از مهمترین مراکز خرید زوار طی سالهای گذشته در مشهد بوده است.
این بازار در دو طبقه ساخته شده است؛ در طبقه دوم آن کارگاه های کوچک صنایع دستی طلاکاری و فیروزه تراشی و گلدوزی ایجاد شده است.
در این بازار به وضوح می توان همه انواع سوغات مشهد را خریداری و با یک روز گشت و گذار در این بازار هر آنچه زائران می خواهند را تهیه کنند.
بازار رضا جزو قدیمی ترین بازارهای مشهد محسوب می شود و در سالیان اخیر مراکز تجاری و بازارهای مدرن و امروزی زیادی در مشهد ایجاد شده که هر یک جاذبه خاص خود را دارند و از آن جمله می توان به مجتمع تجاری الماس شرق، مجتمع تجاری آلتون، مجتمع تجاری پروما و مجتمع تجاری زیست خاور اشاره کرد.
7496/5132
کپی شد
